Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

w ust. 2 pojęcie „właściwego organu nadzoru nad rynkiem finansowym sprawującego
nadzór nad instytucjami finansowymi w innym państwie członkowskim” obejmuje
także organ wydający w innym państwie członkowskim zezwolenie instytucji
finansowej, ale niesprawujący nadzoru nad tą instytucją. Rozwiązanie to jest
analogiczne do przyjętego dla krajowej spółki prowadzącej giełdę lub giełdę towarową,
gdzie zezwolenie wydaje minister właściwy do spraw instytucji finansowych, natomiast
nadzór nad tymi instytucjami sprawowany jest przez KNF. Ponadto w art. 47d–47e
określono skutki nabycia akcji CCP z naruszeniem przepisów.
5)
Dot. art. 1 pkt 5 projektu
Za zasadne uznano wprowadzenie możliwości nadawania przez Krajowy Depozyt
Papierów Wartościowych (KDPW) unikalnych numerów identyfikacji osób prawnych
(LEI). Wprowadzenie przez KDPW nadawania numerów LEI jako równoległej do
repozytorium transakcji usługi stanowiłoby komplementarne uzupełnienie
kompleksowego systemu raportowania transakcji dla rynku polskiego.
6)
Dot. art. 1 pkt 6 i 9 projektu
W związku z nałożonym w art. 15 rozporządzenia 236/2012 obowiązkiem zapewnienia
przez podmioty dokonujące rozliczeń transakcji zawartych w obrocie zorganizowanym
odpowiednich procedur na wypadek niedostarczenia, dla celów rozrachunku,
instrumentów będących przedmiotem transakcji, dokonano odpowiedniego uzupełnienia
przepisów art. 50 ust. 4 oraz art. 68b ust. 2 uoif, określających elementy regulaminów
KDPW, jego spółki zależnej oraz izby rozliczeniowej. W przepisach tych dodano
regulacje nakładające na wymienione podmioty obowiązek zapewniania w swych
wewnętrznych regulaminach procedur spełniających wymogi określone w art. 15
rozporządzenia 236/2012 (art. 1 pkt 6 i pkt 9 lit. b projektu – nowe brzmienie pkt 4a
w ust. 4 w art. 50 oraz nowy pkt 4a w ust. 2 w art. 68b uoif). Istotne również jest, że
(jak mógłby wskazywać zakres stosowania rozporządzenia 236/2012) ww. regulacje
powinny mieć zastosowanie wyłącznie do procedur stosowanych na wypadek
niedostarczenia akcji będących przedmiotem krótkiej sprzedaży. Niemniej, biorąc pod
uwagę także przebieg prac nad ww. rozporządzeniem na forum Unii Europejskiej,
przepis art. 15 rozporządzenia znajduje zastosowanie do wszystkich transakcji na
akcjach rozliczanych przez partnera centralnego. Ponadto, w celu zachowania spójnego
podejścia w zakresie omawianych procedur, powinny mieć one zastosowanie do
wszystkich transakcji papierami wartościowymi, a nie wyłącznie do akcji.
7
Mając powyższe na uwadze procedury, jakie stosownie do nowego brzmienia pkt 4a
w ust. 4 w art. 50 uoif oraz nowego pkt 4a w ust. 2 w art. 68b uoif, obowiązane będą
posiadać podmioty rozliczające transakcje zawarte w obrocie zorganizowanym,
pomimo niezamieszczenia w ww. przepisach odwołania do transakcji, o których mowa
w art. 7 ust. 5 uoif (chodzi o transakcje inne niż krótka sprzedaż, których przedmiotem
mogą być instrumenty niezapisane na rachunku papierów wartościowych zbywcy), będą
miały zastosowanie również do transakcji, o których mowa w art. 7 ust. 5 uoif,
w przypadku gdyby nie został wykonany obowiązek dostarczenia na czas instrumentów
będących przedmiotem także takich transakcji. Powołane przepisy z uwagi na ich
ogólny charakter będą bowiem nakładały obowiązek posiadania zgodnych z art. 15
rozporządzenia 236/2012 procedur na wypadek każdorazowego niedostarczenia
w odpowiednim terminie papierów wartościowych niezbędnych do dokonania
rozrachunku, co zapewni ich stosowanie także do „niepokrytych” transakcji, o których
mowa w art. 7 ust. 5 uoif. Nie jest więc konieczne powtarzanie w nowym brzmieniu
pkt 4a w ust. 4 w art. 50 uoif zawartego w obecnym brzmieniu tego przepisu odwołania
do transakcji, o których mowa w art. 7 ust. 5 uoif.
Procedura uzyskiwania opinii Prezesa Narodowego Banku Polskiego w przypadku
zmian w regulaminach podmiotów rozliczających transakcje w obrocie
zorganizowanym, dokonywanych w zakresie dotyczącym postępowania na wypadek
niedostarczenia dla celów rozrachunku instrumentów będących przedmiotem transakcji,
jest w obecnym stanie prawnym sprecyzowana jedynie w odniesieniu do zmian
dokonywanych w tym zakresie w regulaminach KDPW i jego spółki zależnej (art. 50
ust. 2 i art. 48 ust. 16 uoif). W projektowanej ustawie proponuje się jej doprecyzowanie
także w odniesieniu do dokonywania zmian w regulaminie izby rozliczeniowej (art. 1
pkt 9 lit. a projektu). Jest to uzasadnione faktem, iż zgodnie z przepisami uoif funkcje
izby rozliczeniowej mogą pełnić inne podmioty niż KDPW i spółki od niego zależne.
Z tych też względów zasadne jest, aby opiniowaniu przez Prezesa Narodowego Banku
Polski podlegały także ww. regulaminy.
7)
Dot. art. 1 pkt 7 projektu
Jak wskazano w pkt 4 uzasadnienia, zgodnie z rozporządzeniem 648/2012 CCP podlega
nadzorowi na poziomie krajowym, z tego też względu zasadne jest wprowadzenie
odpowiednich uprawnień nadzorczych dla KNF wobec tego podmiotu. W projekcie
przyjęto, iż nastąpi to poprzez uzupełnienie przepisów ust. 9 w art. 64 uoif o CCP.
8
Dzięki takiemu rozwiązaniu uprawnienia nadzorcze wobec CCP będą jednolite ze
stosowanymi wobec KDPW oraz spółek, którym przekazał on wykonywanie
określonych czynności.
8)
Dot. art. 1 pkt 8 projektu
W związku z rozszerzeniem zakresu regulacyjnego uoif o CCP, nową kategorię
podmiotów zaliczanych do szeroko rozumianej infrastruktury rynku finansowego,
uzasadnione było zapewnienie na poziomie ustawy proporcjonalności wymogów
regulacyjnych, którym podlegać mają podmioty tworzące tę infrastrukturę. Z tych też
względów określony w art. 64a obowiązek przekazywania na żądanie Prezesa NBP
informacji został nałożony na CCP oraz spółki, którym KDPW przekazał wykonywanie
czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1–6 lub ust. 2 uoif.
Zmiana art. 64a uzasadniona była realizowanymi przez NBP zadaniami na rzecz
stabilności krajowego systemu finansowego, które między innymi odnoszą się do
podmiotów prowadzących rozrachunek oraz rozliczenia transakcji na rynku
finansowym. Przedmiotowa zmiana zgodna jest także z rozporządzeniem 648/2012,
które umożliwia państwom członkowskim przyjęcie lub dalsze stosowanie
dodatkowych wymogów w odniesieniu do CCP mających siedzibę na ich terytorium.
Mając na uwadze zadania realizowane przez NBP, art. 64a uoif wymagał także
uzupełnienia o podmioty będące spółkami zależnymi KDPW.
9)
Dot. art. 1 pkt 10 projektu
Z uwagi na konieczność zapewnienia prawidłowego funkcjonowania postanowień
rozporządzenia 236/2012 niezbędne jest wprowadzenie w ustawie zakazu
przyjmowania przez firmy inwestycyjne zleceń złożonych w celu dokonania krótkiej
sprzedaży, które nie spełniają przez składającego zlecenie wymogów określonych
odpowiednio w art. 12 albo art. 13 przedmiotowego rozporządzenia, a w przypadku
wprowadzenia, na podstawie art. 20, art. 23 lub art. 28 ust. 1 lit. b zakaz lub
ograniczenia krótkiej sprzedaży, także zleceń naruszających taki zakaz lub takie
ograniczenie. Podobnie firma inwestycyjna nie powinna przyjmować do wykonania
zlecenia, gdyby na podstawie art. 20, art. 23 lub art. 28 ust. 1 lit. b rozporządzenia
236/2012 nadzwyczajne ograniczenia zostały wprowadzone w zakresie innych
transakcji niż krótka sprzedaż. W opinii projektodawcy prawidłowe zastosowanie przez
firmy inwestycyjne przedmiotowych rozwiązań wymagać będzie od nich
wcześniejszego zbadania, czy ich przyjęcie nie naruszy wprowadzanego zakazu.
9
10) Dot. art. 1 pkt 11 i 13 projektu
Dodanie w ustawie o nadzorze nad rynkiem kapitałowym nowego ust. 1a w art. 25
(publiczne ujawnianie informacji o naruszeniach rozporządzenia 648/2012 – szerzej
omówiono w pkt 5 uzasadnienia) wywołuje potrzebę uwzględnienia tej regulacji
w przepisach art. 150 ust. 1 pkt 14 oraz art. 156 ust. 6 pkt 2 uoif, określających wyjątki
od zasady ochrony tajemnicy zawodowej oraz informacji poufnej – co zapewniono
przez odpowiednią nowelizację ww. przepisów.
11) Dot. art. 1 pkt 12 projektu
Proponuje się rozwiązanie, zgodnie z którym KNF przy wykonywaniu funkcji
właściwego organu w rozumieniu rozporządzenia 236/2012 współpracuje z ministrem
właściwym do spraw finansów publicznych (kwestia wykonywania zadań właściwego
organu została opisana szerzej w pkt 5 uzasadnienia). Dla zapewnienia efektywności
takiej współpracy niezbędne jest zatem wyposażenie ministra właściwego do spraw
finansów publicznych w uprawnienie do dostępu do informacji posiadanych przez KNF,
w szczególności do informacji chronionych na podstawie uoif jako tajemnica
zawodowa (zasady ochrony informacji, które stanowić będą tajemnicę służbową
w rozumieniu rozporządzenia 236/2012 lub 648/2012 określać zaś będą w sposób
kompletny odpowiednie przepisy tych rozporządzeń). Należy przy tym zauważyć, że po
przekazaniu przez KNF do urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw
finansów publicznych informacji objętych tego rodzaju tajemnicą, wszystkie osoby,
którym takie informacje zostały przekazane, obowiązane będą, z mocy przepisu art. 153
uoif, do zachowania ich w tajemnicy, a w przypadku ich nieuprawnionego ujawnienia
ponosić będą odpowiedzialność odszkodowawczą, co powinno zapewnić odpowiedni
poziom ochrony informacji wymienianych dla celów rozporządzenia 236/2012 między
KNF a Ministerstwem Finansów.
12) Dot. art. 1 pkt 14 i 15 projektu
W związku z projektowanym rozróżnieniem izb rozliczeniowych na izby
posiadające status CCP (podlegające wymogom rozporządzenia 648/2012) oraz izby
rozliczeniowe nieposiadające takiego statusu, którego konsekwencją jest wprowadzenie
odrębnych sankcji dla CCP, uchylenia wymagają ust. 3 w art. 170a oraz art. 170b uoif.


10
13) Dot. art. 1 pkt 16 i 18 projektu
Wymóg wprowadzenia przez państwa członkowskie zasad dotyczących sankcji
i podjęcie wszystkich koniecznych działań w celu zapewnienia ich wdrożenia
sformułowany został w art. 12 ust. 1 rozporządzenia 648/2012. W rozporządzeniu tym,
analogicznie jak w rozporządzeniu 236/2012, przewidziano obowiązek wprowadzenia
sankcji na wypadek nieprzestrzegania przepisów regulujących obrót instrumentami
pochodnymi. Z tych też względów, jak również w celu ujednolicenia z rozwiązaniami
dotychczasowymi, w projekcie ustawy wprowadzono zmiany w art. 173a–173j. Nowy
art. 173a wprowadza sankcje na kontrahentów finansowych, a art. 173b na
kontrahentów niefinansowych, którzy nie wykonują lub nienależycie wykonują
obowiązki ustanowione przez rozporządzenie 648/2012, natomiast przepisy

art. 173c–173f ustanawiają sankcje, które mogą być nałożone na CCP w razie
naruszenia przepisów rozporządzenia 648/2012. Jednocześnie rozporządzenie 648/2012
nakłada obowiązki na członka rozliczającego CCP, klienta członka rozliczającego CCP
oraz podmiot prowadzący system obrotu, z tych też względów w art. 173g–173i
ustanowiono dla tych podmiotów sankcje za niewykonanie lub nienależyte wykonanie
obowiązków określonych w rozporządzeniu 648/2012. Przedmiotowe przepisy
uzupełniono o odwołania do przepisów wykonawczych do rozporządzenia 648/2012
(rozporządzeń delegowanych Komisji Europejskiej nr 149/2013, 152/2013, 153/2013
z dnia 19 grudnia 2012 r. oraz rozporządzenia wykonawczego Komisji Europejskiej
nr 1247/2012 z dnia 19 grudnia 2012 r., uzupełniających rozporządzenie 648/2012)
jedynie w takim zakresie, w jakim przepisy te nakładają na sankcjonowane podmioty
nowe obowiązki nieokreślone wprost w rozporządzeniu zasadniczym. W pozostałych
przypadkach, w ocenie projektodawcy, wystarczające są odwołania do obowiązków
i wymogów określonych w rozporządzeniu 648/2012, gdyż dalsze przepisy
rozporządzeń wykonawczych stanowią jedynie ich doprecyzowanie. Mając na uwadze
wymagania rozporządzenia 648/2012 oraz rozwiązania przyjęte już w nowelizowanej
ustawie, projektodawca przewidział w projekcie możliwość nakładania kar pieniężnych
na osoby fizyczne odpowiedzialne za naruszenie przepisów przez CCP, członków
rozliczających CCP albo klientów członków rozliczających CCP. W tym jednak
przypadku KNF będzie miała obowiązek przeprowadzenia rozprawy przed wydaniem
decyzji.
11