Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

Dostosowania wymaga również art. 171 (art. 1 pkt 16 projektu), w którym w ust. 1–2a
do katalogu uchybień w odniesieniu do zdarzeń przewidzianych w art. 24 ust. 1 uoif
(zawiadomienie o zamiarze bezpośredniego nabycia lub objęcia akcji spółki
prowadzącej giełdę), w art. 47 ust. 1 uoif (zawiadomienie o zamiarze bezpośredniego
nabycia lub objęcia akcji KDPW) oraz w art. 106 ust. 1 i art. 107 ust. 1 uoif
(zawiadomienie o zamiarze zbycia lub nabycia akcji lub praw do akcji domu
maklerskiego) dodano nowy art. 31 ust. 2 rozporządzenia 648/2012, który dotyczy
zawiadomienia o zamiarze nabycia pakietu akcji CCP. Dokonano również zmiany
w art. 171 ust. 2 i 2a uoif, ujednolicając ten artykuł z zapisami art. 106h uoif poprzez
wskazanie, iż uprawnienie KNF do nałożenia kary pieniężnej dotyczyć będzie także
przypadków nabycia lub objęcia praw z akcji domu maklerskiego. Natomiast w art. 171
ust. 2a zmieniono błędne odesłanie do art. 106 ust. 3b pkt 2 na prawidłowe do art. 106h
ust. 5 uoif.
14) Dot. art. 1 pkt 17 projektu
Przepisy rozporządzenia 236/2012 nakładają szereg obowiązków o charakterze
informacyjnym na podmioty dokonujące transakcji mających za przedmiot akcje,
instrumenty dłużne oraz instrumenty służące do przenoszenia ryzyka kredytowego
związanego z długiem państwowym. Chodzi o obowiązek informowania właściwych
organów nadzoru o pozycjach krótkich netto z tytułu długu państwowego w przypadku
przekroczenia określonych wartości progowych takich pozycji (art. 7 rozporządzenia
236/2012), informowania tego organu oraz podawania do wiadomości publicznej
danych dotyczących pozycji krótkich netto z tytułu akcji osiągających wielkość
przekraczającą wskazane wartości (art. 5 i 6 rozporządzenia 236/2012) oraz zgłaszania
właściwemu organowi niepokrytych pozycji dotyczących swapu ryzyka kredytowego
z tytułu długu państwowego (art. 8 rozporządzenia 236/2012). Zgodnie z art. 18, art. 19
oraz art. 28 ust. 1 lit. a rozporządzenia 236/2012, w sytuacjach szczególnych
odpowiednie organy mogą wprowadzać także dodatkowe obowiązki informacyjne
dotyczące zgłaszania posiadanych pozycji krótkich netto z tytułu określonych
instrumentów finansowych lub zgłaszania przez podmioty kredytujące transakcje na
instrumentach finansowych informacji o zmianach warunków ich kredytowania.
Niezależnie od ww. obowiązków informacyjnych, przepisy rozporządzenia 236/2012
określają także szereg ograniczeń w dokonywaniu sprzedaży „na krótko” akcji i długu
państwowego oraz zawierania transakcji swapu ryzyka kredytowego z tytułu długu
12
państwowego. Przepisy art. 12 i art. 13 tego rozporządzenia zakazują bowiem, co do
zasady, zawierania transakcji krótkiej sprzedaży bez posiadanego „pokrycia”, zaś
przepis art. 14 wprowadza generalną regułę dopuszczalności zawierania transakcji
swapu ryzyka kredytowego z tytułu długu państwowego jedynie w celu zabezpieczenia
posiadanych pozycji z tytułu długu państwowego. Dodatkowo, zgodnie z art. 20, art. 21,
art. 23 oraz art. 28 ust. 1 lit. b rozporządzenia 236/2012, w sytuacjach szczególnych
odpowiednie organy mogą wprowadzać także dodatkowe ograniczenia dotyczące
krótkiej sprzedaży, innych transakcji zawieranych w obrocie zorganizowanym oraz
ograniczenia w zakresie zawierania transakcji swapów ryzyka kredytowego z tytułu
długu państwowego.
Rozporządzenie 236/2012, określając powyższe obowiązki, ograniczenia i zakazy,
pozwala jednocześnie na traktowanie w sposób szczególny transakcji dokonywanych
przez podmioty prowadzące działalność animatora rynku, występujące w charakterze
upoważnionego głównego dealera oraz dokonujące, zgodnie z odrębnymi przepisami,
stabilizacji instrumentów finansowych. Podmioty takie mogą być zwolnione z części
ww. obowiązków i ograniczeń poprzez stosowanie do tych podmiotów wyłączeń
przewidzianych odpowiednio w art. 17 ust. 1, 3 albo 4 rozporządzenia 236/2012. Na
podmiotach korzystających z takich wyłączeń spoczywają jednak obowiązki innego
rodzaju, ponieważ obowiązane są one do przekazywania, na żądanie właściwych
organów, odpowiednich informacji w zakresie posiadanych przez nie pozycji krótkich
oraz działalności prowadzonej w ramach wyłączenia (art. 17 ust. 11 rozporządzenia
236/2012), a także do informowania tych organów o wszelkich zmianach wpływających
na prawo do korzystania z wyłączenia (ten drugi obowiązek dotyczy jedynie
animatorów rynku i upoważnionych głównych dealerów stosujących wyłączenia,
o których mowa odpowiednio w art. 17 ust. 1 albo 3 rozporządzenia 236/2012).
Zgodnie z art. 41 rozporządzenia 236/2012, przestrzeganie wszystkich obowiązków,
ograniczeń i zakazów, jakie wynikać mogą z tego rozporządzenia, powinno zostać
zapewnione poprzez wprowadzenie w państwach członkowskich odpowiednich sankcji
oraz środków administracyjnych stosowanych w razie ich nieprzestrzegania. Przepis ten
nakłada zatem obowiązek wprowadzenia sankcji za wszelkie naruszenia rozporządzenia
236/2012. W celu wypełnienia wymogów wynikających z ww. przepisu w projekcie
przewiduje się uzupełnienie regulacji uoif dotyczących sankcji administracyjnych
13
o nowe przepisy, które określą odpowiedzialność administracyjną za naruszenie
przewidzianych rozporządzeniem 236/2012:
1)
obowiązków informacyjnych (nowy art. 171a uoif);
2)
ograniczeń i zakazów (nowy art. 171b uoif);
3)
obowiązków przekazywania odpowiednich danych i informacji przez podmioty
korzystające z wyłączeń, o których mowa w art. 17 ust. 1, 3 albo 4 rozporządzenia
236/2012 (nowy art. 171c uoif).
W projektowanych przepisach uoif uwzględniono przy tym odpowiedzialność
administracyjną nie tylko za naruszenie przepisów samego rozporządzenia 236/2012,
ale także za naruszenie odpowiednich przepisów aktów delegowanych – w tym np. za
nieprzekazanie informacji i wyjaśnień na żądanie wystosowane przez właściwy organ
na podstawie art. 16, art. 18 ust. 3 lub art. 19 ust. 1 rozporządzenia delegowanego
918/2012 (nowy art. 171a ust. 1 pkt 8 uoif). Wskazane przepisy rozporządzenia
delegowanego, w związku z generalnym zakazem posiadania niepokrytych pozycji
z tytułu swapu ryzyka kredytowego z tytułu długu państwowego, upoważniają bowiem
właściwy organ do żądania, w określonych w nim przypadkach, informacji
potwierdzających, że posiadana przez dany podmiot pozycja z tego tytułu jest pozycją
pokrytą. Nienależyte wykonanie obowiązku ich przekazania, z uwagi na możliwość
obchodzenia generalnego zakazu posiadania niepokrytych pozycji z tytułu swapu
ryzyka kredytowego, powinno być bowiem także objęte odpowiedzialnością
administracyjną.
W związku z powierzeniem KNF funkcji właściwego organu w rozumieniu
rozporządzenia 236/2012 uznano za zasadne, aby sankcje administracyjne za naruszenia
przepisów tego rozporządzenia nakładała, w drodze decyzji, KNF. Z uwagi zaś na
zawarte w projektowanych art. 171a–171e odwołania do konkretnych przepisów
rozporządzenia 236/2012 określających obowiązki, ograniczenia lub zakazy, których
naruszenie podlegać będzie odpowiedzialności administracyjnej, nie uznano za
konieczne wprowadzenia definicji pojęć występujących w ww. przepisach, takich jak
np. pozycje krótkie netto dotyczące wyemitowanego kapitału podstawowego spółki
(wyemitowanego długu państwowego), swapy ryzyka kredytowego z tytułu długu
państwowego czy niepokryte pozycje z tytułu swapów ryzyka kredytowego z tytułu
długu państwowego. Ich znaczenie wyznaczać będą bowiem bezpośrednio
obowiązujące w tym zakresie regulacje unijne, w szczególności przepis art. 2
14
rozporządzenia 236/2012, wyjaśniający znaczenie pojęć używanych w tym
rozporządzeniu, powtórzonych w przepisach dotyczących sankcji.
W zakresie wysokości sankcji nakładanych za naruszenie przepisów rozporządzenia
proponuje się, aby za naruszenia obowiązków o charakterze informacyjnym kary
pieniężne nakładane były do wysokości 500 000 zł, natomiast w przypadku
nieprzestrzegania przewidzianych rozporządzeniem zakazów i ograniczeń – do
wysokości 1 000 000 zł albo do wysokości dziesięciokrotności korzyści majątkowej
uzyskanej w wyniku dokonanej transakcji. Tak określona wysokość sankcji
uzasadniona jest obecnie obowiązującymi rozwiązaniami uoif w zakresie nakładania kar
pieniężnych za naruszenia o podobnym charakterze. Mianowicie, w większości
przypadków przepisy uoif za naruszenia obowiązków informacyjnych przewidują karę
pieniężną do wysokości 500 000 zł, natomiast za naruszenia polegające na
nieprzestrzeganiu przepisów uoif – kary pieniężne do wysokości 1 000 000 zł albo do
wysokości dziesięciokrotności korzyści majątkowej. Jako wytyczne, którymi KNF
powinna kierować się przy nakładaniu kary w konkretnym przypadku, wskazano
natomiast w szczególności stopień i zakres naruszenia, jego wpływ na prawidłowe
funkcjonowanie rynku kapitałowego oraz możliwości finansowe podmiotu, który
danego naruszenia dokonał (nowy art. 171f uoif). Powyższe rozwiązanie powinno
zapewnić spełnienie wymogów art. 41 rozporządzenia 236/2012, zgodnie z którym
sankcje nakładane za naruszenie przepisów rozporządzenia powinny być „skuteczne,
proporcjonalne i odstraszające”.
15) Dot. art. 1 pkt 19 i 20 projektu
Obowiązująca uoif, chroniąc tajemnicę zawodową, przewiduje za jej nieuprawnione
ujawnienie lub wykorzystanie w obrocie instrumentami finansowymi odpowiednie
sankcje karne (art. 179 uoif). Mając to na uwadze, w ocenie projektodawcy, zasadne jest
wprowadzenie również analogicznych sankcji karnych za ujawnienie lub wykorzystanie
tajemnicy służbowej, o której mowa w rozporządzeniu 236/2012 oraz w rozporządzeniu
648/2012, a także za ujawnienie lub wykorzystanie informacji poufnych, o których
mowa w art. 28 ust. 4, art. 33 ust. 5, art. 83 lub art. 84 rozporządzenia 648/2012.


15
3. Zmiany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych oraz w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od
osób prawnych (art. 2 i art. 3 projektu)
W przepisach ustaw: z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych (zwanej dalej „updf”) oraz z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym
od osób prawnych (zwanej dalej „updp”) zamieszczone są obecnie przepisy dotyczące
zasad określania dochodu (przychodu) z transakcji odpłatnego zbycia papierów
wartościowych w ramach krótkiej sprzedaży. Odnoszą się one obecnie jedynie do
krótkiej sprzedaży, w ramach której źródłem „pokrycia” jest zawarta umowa pożyczki
sprzedawanych „na krótko” papierów wartościowych. Jak wskazano powyżej,
rozporządzenie 236/2012 oraz rozporządzenie wykonawcze 827/2012 dopuszczają
możliwość „pokrycia” takich transakcji także w sposób inny niż przez zawarcie umowy
pożyczki. Proponuje się zatem utrzymanie w updf i updp obecnych zasad ustalania
dochodu (przychodu) z transakcji krótkiej sprzedaży „pokrywanych” pożyczonymi
papierami wartościowymi oraz wprowadzenie, w przypadku innych źródeł „pokrycia”
takich transakcji, następujących zasad:
1)
ustalanie dochodu (przychodu) na dzień, w którym na rachunku papierów
wartościowych zbywcy dokonano, na potrzeby dokonania rozrachunku, zapisu
papierów wartościowych będących przedmiotem krótkiej sprzedaży, nie później
jednak niż na dzień rozrachunku (art. 24 ust. 13 pkt 2 updf i art. 12 ust. 4c pkt 2
updp);
2)
obliczanie, dla potrzeb updf, dochodu jako różnicy między sumą przychodów
z odpłatnego zbycia papierów wartościowych a wydatkami poniesionymi
w związku z zapewnieniem dostępności papierów wartościowych na potrzeby
dokonania rozrachunku (art. 24 ust. 14 pkt 2 updf);
3)
uznanie za koszt uzyskania przychodu, dla potrzeb updp, wydatków poniesionych
w związku z zapewnieniem dostępności papierów wartościowych na potrzeby
dokonania rozrachunku (art. 15 ust. 1n updp).
W przepisach updf uogólniono ponadto przepis ust. 6 w art. 9, odnoszący się do
rozliczania strat m.in. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych w ramach krótkiej
sprzedaży, który w obecnym brzmieniu dotyczy jedynie krótkiej sprzedaży
„pokrywanej” pożyczką papierów wartościowych (w proponowanym brzmieniu będzie
on dotyczył także źródeł „pokrycia” innych niż pożyczka).
16