Rządowy projekt ustawy o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej

kontrolę w sposób pozwalający na zachowanie terminów, o których mowa
w art. 20a ust. 2–5 ustawy o Służbie Celnej.
10. Zmiany w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (art. 11
projektu ustawy)
1) rozszerzenie podmiotowego i przedmiotowego zakresu udzielania poręczeń
w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej
Zmiana brzmienia art. 411 ust. 5 ma na celu poszerzenie przedmiotu działalności
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW)
o poręczenia spłaty pożyczek oraz spłaty odsetek od kredytów lub pożyczek, a także
uniezależnienie możliwości udzielania poręczeń od tego, czyja wierzytelność miałaby
zostać zabezpieczona, i jednocześnie wyposażenie w podobne uprawnienia także
wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW).
Obecny dopuszczalny zakres działalności poręczeniowej NFOŚiGW obejmuje jedynie
udzielanie poręczeń spłaty kredytów oraz zwrotu środków przyznanych przez rządy
państw obcych i organizacje międzynarodowe, przeznaczonych na realizację zadań
ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Zakres tej działalności jest zawężony, więc
instrument poręczeń nie jest w praktyce wykorzystywany przez NFOŚiGW. Z tego
względu zasadne jest uniezależnienie możliwości udzielania poręczeń od tego, czyja
wierzytelność miałaby zostać zabezpieczona, a także rozszerzenie przedmiotu poręczeń
o spłaty pożyczek oraz spłaty odsetek od kredytów lub pożyczek. Jednocześnie
wprowadzono dwa ograniczenia. Poręczenia będą mogły być udzielane pod warunkiem:
a) przeznaczenia objętych nimi kredytów, pożyczek lub środków na cele ochrony
środowiska lub gospodarki wodnej,
b) ustanowienia zabezpieczeń na wypadek roszczeń wynikających z tytułu wykonania
obowiązków poręczycieli.
Z kolei umożliwienie udzielania poręczeń przez wojewódzkie fundusze ochrony
środowiska i gospodarki wodnej, w analogicznym zakresie jak NFOŚiGW, uzasadnione
jest potrzebą rozszerzenia dopuszczalnych form działalności, która będzie mogła być
adresowana w szczególności do przedsiębiorców.
Rozszerzenie dopuszczalnego zakresu udzielanych przez ww. jednostki poręczeń ułatwi
zainteresowanym podmiotom, w tym przedsiębiorcom, dostęp do zewnętrznego
finansowania, w tym środków z międzynarodowych instytucji finansowych, np. EBOiR.
Jednocześnie zmiany te wyposażą NFOŚiGW oraz WFOŚiGW w dodatkowe narzędzie
30
wykonywania zadań związanych z realizacją programów dofinansowywanych
z funduszy UE w perspektywie finansowej 2014–2020.
Pośrednio proponowana regulacja oddziaływać będzie na beneficjentów wsparcia
udzielanego przez NFOŚiGW i WFOŚiGW w formie poręczeń, wśród których, jako
potencjalnych, wskazać można m.in.:
– przedsiębiorców, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw, realizujących
przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska lub gospodarki wodnej, w tym m.in.
inwestycje w sektorze odnawialnych źródeł energii, inwestycje zmierzające do
zwiększenia efektywności wykorzystania energii czy poprawy innowacyjności,
– spółki komunalne, których istotni dotychczasowi poręczyciele, tj. jednostki
samorządu terytorialnego, mają ograniczone możliwości budżetowe.
Inne zmiany zaproponowane w ustawie – Prawo ochrony środowiska (w obrębie
art. 400h i art. 411) stanowią konsekwencję proponowanej zmiany brzmienia art. 411
ust. 5.
Poręczenia powinny być terminowe, udzielane na podstawie umowy cywilnoprawnej,
do kwoty określonej w umowie. Rozwiązanie to zapewni możliwość stosowania
instytucji poręczenia również w zakresie pozyskiwania zewnętrznego finansowania
z międzynarodowych instytucji finansowych. W ustawie – Prawo ochrony środowiska
powinien zostać zachowany wymóg pobierania przez NFOŚiGW oraz WFOŚiGW
opłaty prowizyjnej od poręczeń; przy czym podstawę ustalenia wysokości opłaty
prowizyjnej stanowić powinna kwota zobowiązania objętego poręczeniem.
Rady nadzorcze NFOŚiGW i WFOŚiGW powinny zostać upoważnione do ustalania
trybu i zasad udzielania poręczeń, w tym dopuszczalnej łącznej wysokości udzielanych
poręczeń oraz dopuszczalnej wysokości poręczeń za zobowiązania podmiotu lub grupy
podmiotów, oraz trybu i zasad pobierania opłat prowizyjnych z tytułu udzielonych
poręczeń, analogicznie do przyjętego rozwiązania, dotyczącego udzielania pożyczek,
trybu i zasad udzielania i rozliczania dotacji przez ww. instytucje.
Konieczne będzie także uchylenie przepisu art. 400h ust. 3 ustawy – Prawo ochrony
środowiska, zgodnie z którym do ustalania wysokości i sposobu pobierania opłaty
prowizyjnej z tytułu udzielania poręczeń spłaty kredytów oraz zwrotu środków
pochodzących ze źródeł zagranicznych, przeznaczonych na realizację zadań w zakresie
ochrony środowiska i gospodarki wodnej, stosuje się odpowiednio przepisy
31
o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby
prawne.
Poręczenia udzielane przez NFOŚiGW i WFOŚiGW będą mogły być udzielane
zarówno na warunkach rynkowych, jak i na warunkach korzystniejszych niż rynkowe.
W tym drugim przypadku mogą stanowić pomoc publiczną. Jeżeli poręczenia będą
stanowiły pomoc publiczną, będzie ona udzielana zgodnie z warunkami jej
dopuszczalności. W celu określenia wartości pomocy związanej z poręczeniem
stosowane będą przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r.
w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej
w różnych formach (Dz. U. Nr 194, poz. 1983, z późn. zm.).
Przewiduje się przepis przejściowy, stanowiący, iż do udzielenia poręczenia, zgodnie
z art. 411 ust. 5 ustawy – Prawo ochrony środowiska, stosuje się przepisy obowiązujące
w dniu złożenia przez podmiot ubiegający się o udzielenie poręczenia wniosku o jego
udzielenie.
2) rozszerzenie katalogu bezzwrotnych form finansowania ochrony środowiska
i gospodarki wodnej
Proponowane zmiany w art. 411 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony
środowiska polegające na dodaniu lit. e w ust. 1 pkt 2 oraz dodaniu ust. 3b zmierzają do
rozszerzenia katalogu bezzwrotnych form finansowania ochrony środowiska
i gospodarki wodnej. Do wykorzystywanych obecnie przez NFOŚiGW i WFOŚiGW
dotacyjnych
instrumentów finansowania (klasycznych dotacji, dopłat do
oprocentowania kredytów bankowych, dopłat na częściowe spłaty kapitału kredytów
bankowych, dopłat do oprocentowania lub ceny wykupu obligacji, dopłat do demontażu
pojazdów wycofanych z eksploatacji) proponuje się dodać nowy instrument – dopłaty
do rat lub innych opłat ustalanych w umowach leasingu. Chodzi o dopłaty udzielane do
rat lub innych opłat ponoszonych przez korzystających, ustalanych w umowach,
których przedmiotem jest leasing środków trwałych lub wartości niematerialnych
i prawnych, podlegających amortyzacji i służących realizacji celów z zakresu ochrony
środowiska lub gospodarki wodnej.
Wprowadzenie tego instrumentu uelastyczniłoby gospodarowanie środkami NFOŚiGW
i WFOŚiGW zgodnie z potrzebami rynku, a także umożliwiłoby zaangażowanie
w finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej przedsiębiorców z branży
leasingowej. Taka forma dofinansowania mogłaby być zachętą do korzystania
32
z wytworzonych przez polskich producentów nowoczesnych urządzeń, maszyn,
instalacji oraz innowacyjnych polskich technologii, zapewniających racjonalne
gospodarowanie zasobami, poprawę efektywności energetycznej oraz poprawę stanu
środowiska.
W latach 2013–2017 NFOŚiGW wspólnie z EBOiR będzie realizował:
a) program priorytetowy NFOŚiGW „Inwestycje energooszczędne w małych i średnich
przedsiębiorstwach” (stanowiący komponent dotacyjny),
b) program finansowania EBOiR (stanowiący komponent pożyczkowy)
– pod wspólną nazwą roboczą PolSEFF II.
PolSEFF II będzie stanowił kontynuację obecnie realizowanego samodzielnie przez
EBOiR programu PolSEFF.
Wprowadzenie do programu „Inwestycje energooszczędne w małych i średnich
przedsiębiorstwach” dopłat do opłat leasingowych, jako dodatkowego instrumentu
angażującego kapitał przedsiębiorstw leasingowych, znacznie rozszerzyłoby
możliwości stosowania PolSEFF II, a także program ten stałby się atrakcyjniejszy
zarówno dla potencjalnych jego beneficjentów, jak również dla instytucji finansowych.
Celem programu priorytetowego „Inwestycje energooszczędne w małych i średnich
przedsiębiorstwach” jest ograniczenie zużycia energii w wyniku realizacji inwestycji
w zakresie efektywności energetycznej i zastosowania odnawialnych źródeł energii
w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. W rezultacie realizacji programu zostanie
osiągnięta oszczędność energii 150 000 MWh/rok. Budżet programu NFOŚiGW wynosi
60 mln zł dotacji.
W obecnym kształcie program priorytetowy NFOŚiGW przewiduje wsparcie jedynie
w formie dotacji na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych.
W ramach obecnie funkcjonującego programu PolSEFF udzielana jest pomoc w formie
zarówno dopłat do kredytów, jak i dopłat do rat leasingowych (premii inwestycyjnych).
Według aktualnych danych zostało zrealizowanych 1585 projektów, w tym:
– 1018 projektów (64,2%) zostało zrealizowanych przy wykorzystaniu leasingu,
– 567 projektów (35,8%) przy wykorzystaniu kredytu.
Oszczędność energii pierwotnej wynosi ok. 370 tys. MWh, w tym jako efekt uzyskany
z realizacji przedsięwzięć przy wykorzystaniu leasingu – 272 tys. MWh, przy

5) Wypłacone premie inwestycyjne w przypadku leasingu stanowiły 8,7 mln euro, w przypadku kredytu
8,5 mln euro.
33
wykorzystaniu kredytu 98 tys. MWh. Ograniczenie emisji CO2 wynosi 80 tys. ton,
w tym jako efekt uzyskany z realizacji przedsięwzięć przy wykorzystaniu leasingu –
51 tys. ton, przy wykorzystaniu kredytu 29 tys. ton.
Podkreślić należy, że istotnym czynnikiem wpływającym na sukces programu PolSEFF
okazał się dostęp do finansowania inwestycji małych i średnich przedsiębiorców,
zarówno za pomocą leasingu, jak i kredytu.
Instrument dopłat do opłat leasingowych, podobnie jak w przypadku obecnego
programu PolSEFF, mógłby być wykorzystywany zarówno do finansowania inwestycji
z listy LEME, jak również pozostałych inwestycji. Instrument ten będzie stosowany
np. do przedsięwzięć polegających na zakupie konkretnego urządzenia grzewczego
(m.in. kotła, nagrzewnic, wymienników ciepła), urządzenia chłodzącego, systemu
sterowania i zarządzania energią.
W pierwszym okresie stosowania dopłat do opłat leasingowych wykorzystywane będą
środki NFOŚiGW zaplanowane na lata 2013–2017 w budżecie programu
priorytetowego „Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach”.
Całkowita kwota alokacji 60 mln zł, w przypadku wprowadzenia dodatkowego
komponentu, jakim są dopłaty do opłat leasingowych, zostanie podzielona na dwa
instrumenty: (1) dotacje na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych oraz
(2) dopłaty do opłat leasingowych.
Dopłaty do opłat leasingowych (premie inwestycyjne do leasingu) w ramach programu
PolSEFF zastosowane zostały po raz pierwszy w Polsce, dlatego nie można dokonać
porównania międzynarodowego stosowania instrumentu w innych państwach. Ponieważ
program cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem, z polskiego doświadczenia
skorzystały inne kraje, wprowadzając dopłaty do opłat leasingowych w swoich
programach, tj. w:
– CEEP (Caucasus Energy Efficiency Programme) – Armenia, Gruzja, Azerbejdżan,
– USEFF (Ukraine Sustainable Energy Finance Facility) – Ukraina,
– WebSEFF2 – Western Balkans – Serbia, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja,
Macedonia,
– RuSEFF – Rosja,
– Roseff for banks through affiliated leasing companies – Rumunia.

6) Lista LEME (Lista zakwalifikowanych materiałów i urządzeń) – prezentuje w jednym miejscu
większość dostępnych obecnie energooszczędnych technologii, które można zastosować w małym lub
średnim przedsiębiorstwie.
34