Rządowy projekt ustawy o charakterystyce energetycznej budynków

mieszkalnych. Ponadto zabytki, do których często też zalicza się miejsca kultu
podlegają szczególnym rygorom budowlanym i nie zawsze wymagania techniczno-
-budowlane mają do nich zastosowanie. W przypadku wyłączeń dotyczących budynków
gospodarczych czy przemysłowych zasadniczym kryterium jest posiadanie instalacji
ogrzewania, przygotowania ciepłej wody oraz chłodzenia, wpływających na
energooszczędność budynku. W przypadku ich braku, opracowanie świadectwa
charakterystyki energetycznej traci swój sens.
W katalogu budynków wyłączonych z obowiązku opracowania dla nich świadectwa
znalazły się budynki wyłączone z tego obowiązku na mocy obecnie obowiązujących
przepisów ustawy – Prawo budowlane, z wyjątkiem budynków przeznaczonych do
użytkowania w czasie krótszym niż 2 lata, o których mowa w art. 5 ust. 7 pkt 3 ustawy
– Prawo budowlane. Należy bowiem zauważyć, że budynki przeznaczone do
użytkowania w czasie krótszym niż 2 lata nie są zdefiniowane i regulowane
w przepisach prawa, w związku z czym przedmiotowy przepis ustawy – Prawo
budowlane w praktyce nie był stosowany. W ustawie – Prawo budowlane zdefiniowane
są co prawda tymczasowe obiekty budowlane, które nie są jednak budynkami, a więc
obowiązek posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej ich nie dotyczy. Tym
samym brak w systemie prawa budynków przeznaczonych do użytkowania w czasie
krótszym niż 2 lata, w związku z czym nie ma potrzeby formułowania w projektowanej
ustawie odstępstwa w tym zakresie.
Zgodnie z art. 4 projektowanej ustawy świadectwo charakterystyki energetycznej
sporządza się w oparciu o metodologię wyznaczania charakterystyki energetycznej,
a więc o obliczenia, dokonane zgodnie z wzorem (metoda obliczeniowa) albo na
podstawie faktycznie zużytej energii (metoda zużyciowa), co ocenia się na podstawie
wskazań przyrządów pomiarowych. Kwestie te zostaną uregulowane w rozporządzeniu
w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku i części
budynku oraz wzorów świadectw charakterystyki energetycznej, do którego wydania
upoważnienie jest zawarte w art. 17 projektowanej ustawy. Zastosowanie tzw. metody
zużyciowej będzie uzależnione od istnienia systemu pomiaru ilości ciepła lub gazu
ziemnego, który to system pozwoli na wyznaczenie rzeczywistego zużycia energii przez
mieszkańca użytkującego lokal lub budynek. Jest to nowe rozwiązanie, które powinno
przełożyć się na niższą cenę świadectwa. Metodą tą będzie można posługiwać się
6
w większości budynków zasilanych z sieci ciepłowniczej miejskiej lub zaopatrywanych
w gaz ziemny.
W art. 5 projektowanej ustawy doprecyzowano, że przy sporządzaniu świadectwa
bierze się pod uwagę parametry techniczne konstrukcji i instalacji budynku, a także
parametry źródła ciepła. Oznacza to, że sporządzając świadectwo charakterystyki
energetycznej dla części budynku, należy brać pod uwagę dane i parametry dotyczące
całego budynku, a więc wynikające z istniejącej dokumentacji budowlanej oraz innych
dokumentów, które dotyczą instalacji danego budynku.
W art. 6 projektowanej ustawy wprowadzono zasadę sporządzania świadectw
charakterystyki energetycznej w systemie teleinformatycznym. Osoba wpisana do
właściwego wykazu będzie otrzymywała identyfikator (login) i hasło, umożliwiające
zalogowanie się w systemie teleinformatycznym centralnego rejestru, prowadzonego
przez ministra właściwego do spraw budownictwa, lokalnego planowania
i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. Po zalogowaniu się na swoim
koncie, osoba ta będzie mogła wykonywać świadectwo charakterystyki energetycznej,
które po nadaniu przez system teleinformatyczny odpowiedniego numeru,
wydrukowaniu i podpisaniu, będzie mogło być przekazane osobie zlecającej.
Rejestracja świadectw pozwoli na dokonywanie losowej weryfikacji, przy użyciu
odpowiedniego programu informatycznego. Analogicznie będą postępowały osoby
uprawnione do kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji przy sporządzaniu
protokołów z tych kontroli (art. 29 projektowanej ustawy).
Art. 7 umożliwia opracowanie świadectwa na podstawie charakterystyki energetycznej
zawartej w projekcie architektoniczno-budowlanym. Należy bowiem zauważyć, że
zgodnie z § 11 ust. 2 pkt 10 rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa
i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu
i formy projektu budowlanego (Dz. U. poz. 462, z późn. zm.) projekt architektoniczno-
-budowlany obiektu budowlanego powinien zawierać charakterystykę energetyczną
budynku, opracowaną zgodnie z przepisami dotyczącymi metodologii obliczania
charakterystyki energetycznej budynku. Tym samym, istotne dane niezbędne do
sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej znajdują się w projekcie
architektoniczno-budowlanym obiektu budowlanego. Uregulowanie wprost
w projektowanej ustawie możliwości sporządzenia świadectwa charakterystyki
7
energetycznej na podstawie charakterystyki energetycznej zawartej w projekcie
architektoniczno-budowlanym stanowić będzie znaczne ułatwienie zarówno dla osoby
sporządzającej świadectwo, jak i zlecającej jego wykonanie. W razie odstępstw od
projektu architektoniczno-budowlanego dokonanych przy realizacji budynku, należy je
uwzględnić przy sporządzaniu świadectwa charakterystyki energetycznej. Przykładami
odstępstw wymagających uwzględnienia są: zmiana źródła ciepła, sposobu izolacji,
zastosowanych materiałów, mających wpływ na wzrost lub zmniejszenie zużycia
energii w budynku. Oceny wpływu dokonanych odstępstw na charakterystykę
energetyczną budynku dokonuje osoba uprawniona do sporządzania świadectw, biorąc
pod uwagę zwłaszcza projekt architektoniczno-budowlany.
Projektowane art. 8–10 regulują rozwiązania upraszczające opracowywanie świadectw
charakterystyki energetycznej, tj. możliwość sporządzenia świadectwa charakterystyki
energetycznej części budynku na podstawie świadectwa innej części budynku oraz
świadectwa charakterystyki energetycznej budynku jednorodzinnego na podstawie
świadectwa innego budynku, pod warunkiem zbliżonych parametrów konstrukcyjnych
i instalacyjnych. Projektowane przepisy umożliwiają także sporządzanie tzw. świadectw
wzorcowych dla lokali, które poza spełnieniem wymogu zbliżonych parametrów
konstrukcyjnych i instalacyjnych mają jednakową powierzchnię użytkową, a ich
położenie w bryle budynku pozwala na przyjęcie jednakowych charakterystycznych
parametrów technicznych w zakresie ich kubatury, powierzchni użytkowej, powierzchni
przegród zewnętrznych. Rozwiązanie to umożliwia opracowanie jednego świadectwa
dla np. pięciu lokali mieszkalnych w tym samym budynku, o takiej samej powierzchni
użytkowej, o takim samym stopniu zużycia, o takich samych rozwiązaniach dla
przegród zewnętrznych i instalacji oraz położonych tak samo w bryle budynku.
Oznacza to, że obliczenia charakterystyki energetycznej dokonywane są jeden raz,
a świadectwo o tej samej treści przekazywane jest w takiej ilości egzemplarzy, ilu lokali
mieszkalnych dotyczy. Zakłada się, że koszt takiego wzorcowego świadectwa, będzie
dużo niższy od standardowego świadectwa. Art. 10 przewiduje możliwość sporządzenia
świadectwa charakterystyki energetycznej części budynku w oparciu o świadectwo
budynku. Właściciel lub zarządca takiego budynku ma obowiązek przekazania
świadectwa budynku właścicielowi części budynku lub osobie, której przysługuje
spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, na jego wniosek. Właściciel lub zarządca
budynku jest także obowiązany do przekazania tych danych najemcy, w przypadku gdy
8
to najemca zleca wykonanie świadectwa na koszt wynajmującego (art. 12 ust. 3
projektowanej ustawy). Przedmiotowe regulacje mają na celu ułatwienie sporządzenia
i uzyskania świadectwa charakterystyki energetycznej dla osoby sporządzającej
świadectwo i dla osoby zlecającej jego sporządzenie.
W art. 11 określono zawartość świadectwa charakterystyki energetycznej. Wzory tego
świadectwa zostaną określone w rozporządzeniu w sprawie metodologii wyznaczania
charakterystyki energetycznej budynku i części budynku oraz wzorów świadectw
charakterystyki energetycznej, do wydania którego upoważnienie znajduje się w art. 17.
Świadectwo, poza danymi identyfikacyjnymi budynku lub części budynku, będzie
zawierało charakterystykę energetyczną budynku, a więc zbiór danych i wskaźników
energetycznych budynku lub części budynku, określających całkowite zapotrzebowanie
na energię niezbędną do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Zapewni to
wyczerpującą informację o zużyciu energii przez dany budynek, pozwalającą
przewidzieć wysokość ponoszonych z tego tytułu kosztów. Świadectwo będzie ponadto
zawierało zalecenia sformułowane przez osobę, która je sporządza, a celem
przedmiotowych zaleceń będzie ocena zasadności i możliwości zastosowania
określonych środków, mogących poprawić charakterystykę energetyczną budynku lub
jego części, w szczególności robót budowlanych. Zalecenia powinny zawierać także,
w miarę możliwości, wstępną prognozę kosztów związanych z poprawą efektywności
energetycznej budynku.
Zgodnie z art. 12 właściciel lub zarządca budynku lub części budynku lub osoba, której
przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, jest obowiązany do
przekazania świadectwa nabywcy albo najemcy, w przypadku sprzedaży lub najmu
budynku lub części budynku. W razie niewywiązania się z tego obowiązku, nabywcy
lub najemcy przysługuje prawo do wykonania świadectwa na koszt drugiej strony
umowy. Dodatkowo wprowadza się zakaz zrzeczenia się żądania przekazania
świadectwa przez nabywcę lub najemcę, co oznacza, że postanowienie o zrzeczeniu się
zawarte w umowie byłoby nieważne. Wprowadzenie ww. zakazu ma na celu ochronę
interesów nabywcy lub najemcy oraz przyczyni się do zapewnienia faktycznego
przekazywania świadectw charakterystyki energetycznej przy zawieraniu umowy najmu
albo sprzedaży. Rozwiązania te, zapewniając wykonanie obowiązków przez obie strony
umowy, wdrażają art. 27 dyrektywy.
9
Projektowany art. 13 dotyczący umieszczania w widocznym miejscu w budynkach
świadectw charakterystyki energetycznej tych budynków o określonej powierzchni, tj.
500 m2, które posiadają już świadectwo oraz w których świadczone są usługi dla
ludności, stanowi wdrożenie art. 13 ust. 2 dyrektywy. Spełnienie tego wymagania ma na
celu rozpowszechnienie wśród potencjalnych nabywców budynków lub lokali
mieszkalnych dokumentów, jakimi są świadectwa charakterystyki energetycznej, oraz
uświadomienie dużego wpływu zastosowania rozwiązań energooszczędnych
w budownictwie na zmniejszenie zużycia energii przez ten sektor. W praktyce
przedmiotowy obowiązek obejmie w szczególności takie budynki, jak dworce, lotniska,
muzea, teatry, kina, hale wystawiennicze, centra handlowe, hotele, ośrodki sportowe.
Projektowany art. 14 wdraża art. 12 ust. 4 dyrektywy dotyczący konieczności zawarcia
w reklamie informacji o zużyciu energii w przypadku sprzedaży i najmu budynku lub
jego części, pod warunkiem że budynek taki dokument już posiada. Spełnianie tego
obowiązku przyczyni się do promowania informacji o znaczeniu efektywności
energetycznej budynków, a także zapewni osobom zainteresowanym kupnem lub
wynajmem budynku lub jego części dostęp do informacji na temat jego efektywności
energetycznej. Pod pojęciem reklamy rozumie się każde ogłoszenie mające na celu
sprzedaż lub najem ogłaszanego produktu, bez względu na to gdzie zostanie
zamieszczone.
Analogicznie do przepisów dotychczasowych, zgodnie z art. 15 projektu ustawy
świadectwo charakterystyki energetycznej jest ważne 10 lat od momentu jego
sporządzenia. Taki wymóg zapewnia aktualność przekazywanych świadectw i danych
w nich zawartych oraz wdraża art. 11 ust. 8 dyrektywy, zgodnie z którym ważność
świadectwa charakterystyki energetycznej nie przekracza 10 lat. Zaznaczenia wymaga
jednak, że jeżeli w wyniku prowadzonych robót budowlanych zmianie uległa
charakterystyka energetyczna budynku lub części budynku – świadectwo
charakterystyki energetycznej traci ważność przed upływem terminu 10 lat.
Na podstawie art. 16, osoba posiadająca uprawnienia do sporządzania świadectw
charakterystyki energetycznej nie będzie mogła ich sporządzać dla tego budynku lub tej
części budynku, których jest właścicielem, zarządcą albo ma spółdzielcze własnościowe
prawo do lokalu. Zakaz ten wdraża art. 17 dyrektywy, stanowiący o niezależności osób
wykonujących świadectwa i jest sankcjonowany wykreśleniem osoby uprawnionej
10