Rządowy projekt ustawy o charakterystyce energetycznej budynków

z wykazu, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1, zgodnie z art. 22 pkt 1 lit. b niniejszej
ustawy.
Projektowany art. 18 określa katalog wymagań, które należy spełnić, aby sporządzać
świadectwa charakterystyki energetycznej. Przedmiotowe wymagania mają na celu
zapewnienie
rzetelności
i kompetencji osób sporządzających świadectwa
charakterystyki energetycznej, a tym samym jak najwyższej jakości sporządzanych
świadectw. W stosunku do dotychczasowych przepisów ustawy – Prawo budowlane,
w zakresie wymagań stawianych osobom sporządzającym świadectwa charakterystyki
energetycznej wprowadza się możliwość wykonywania świadectw przez osoby
posiadające tytuł inżyniera oraz przez wszystkie osoby posiadające uprawnienia
budowlane, bez względu na zakres i stopień posiadanego przez nie wykształcenia.
Zgodnie z dotychczasowymi
przepisami osoby sporządzające świadectwa
charakterystyki energetycznej powinny posiadać tytuł inżyniera o określonej
specjalności, a w przypadku osób o wykształceniu nietechnicznym – tytuł magistra oraz
ukończyć odpowiednie studia podyplomowe lub złożyć z wynikiem pozytywnym
egzamin. W projektowanej ustawie umożliwia się wykonywanie świadectw
charakterystyki energetycznej osobom, które ukończyły dowolny kierunek studiów
i uzyskały tytuł inżyniera, osobom które ukończyły studia wyższe, bez względu na
posiadany tytuł, jeżeli ukończą także odpowiednie studia podyplomowe, a także
osobom posiadającym wykształcenie średnie i uprawnienia budowlane. W celu
ułatwienia dostępu do tych uprawnień zostały zniesione egzaminy, do których zgodnie
z dotychczasowymi przepisami można było przystąpić tylko po ukończeniu specjalnego
szkolenia. Pozostałe warunki, tj. dotyczące posiadania pełnej zdolności do czynności
prawnych oraz niekaralności, pozostały bez zmian.
Przepisy niniejszej ustawy ustanawiają odrębny wykaz osób uprawnionych do
sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków oraz wykaz osób
uprawnionych do wykonywania kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji.
W odróżnieniu od dotychczasowych przepisów ustawy – Prawo budowlane, które
również przewidywały prowadzenie rejestru przez ministra, wykaz osób uprawnionych
do sporządzania świadectw ustanawiany projektowaną ustawą będzie obejmował
wszystkie osoby mogące sporządzać świadectwa, a nie jak dotychczas tylko osoby,
które zdały egzamin lub ukończyły studia podyplomowe. Informacje z tych wykazów
będą dostępne publicznie, aby możliwy był swobodny dostęp do list ekspertów
11
sporządzających świadectwa charakterystyki energetycznej i wykonujących kontrole
systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji. Dodatkowo centralny rejestr będzie
zawierał świadectwa charakterystyki energetycznej oraz protokoły z przeprowadzonych
kontroli. Dokumenty te będą tworzone przez osoby uprawnione, w systemie
informatycznym, a następnie automatycznie zapisywane na serwer. Umożliwi to
weryfikację tych dokumentów przez ministra właściwego do spraw budownictwa
lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, pod
kątem prawidłowości ich sporządzenia. Tym samym zapewni to wyższą jakość
świadczonych przez te osoby usług, bowiem świadectwo lub protokół zawierający
rażące błędy, może być przyczyną utraty uprawnień. W centralnym rejestrze znajdzie
się także wykaz budynków wraz ze wskazaniem charakterystyki energetycznej
budynków zajmowanych przez organy określone w art. 3 ust. 2 lub 3. Dane te będą
dostępne publicznie, w celach informacyjno-statystycznych.
Projektowany art. 19 określa także, w jaki sposób dokonuje się wpisu do wykazu osób
uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej oraz jakie dane
musi zawierać wniosek w tej sprawie, a także, jakie dokumenty dołącza się do
przedmiotowego wniosku. Zgodnie z projektowanym przepisem skutkiem wpisu do
wykazu jest uzyskanie przez osobę wpisaną do wykazu dostępu do systemu
teleinformatycznego, a więc uzyskanie loginu i hasła, które umożliwią generowanie
świadectw charakterystyki energetycznej w systemie teleinformatycznym. Art. 21
określa obowiązki osoby posiadającej uprawnienie do sporządzania świadectw
charakterystyki energetycznej. Takim
obowiązkiem jest przechowywanie
sporządzanego świadectwa energetycznego przez okres 10 lat, tj. okres jego ważności.
Ponadto w stosunku do przepisów dotychczasowych do katalogu obowiązków tej osoby
dodano obowiązek przechowywania dokumentów lub ich kopii i danych, na podstawie
których zostało sporządzone świadectwo charakterystyki energetycznej, przez okres
ważności świadectwa oraz do udostępniania powyższych dokumentów lub danych, na
żądanie ministra właściwego do spraw budownictwa, lokalnego planowania
i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa podczas przeprowadzania
weryfikacji świadectw. Przedmiotowe dokumenty i dane będą miały istotne znaczenie
przy okazji weryfikacji dokonywanej na podstawie art. 37 oraz w trakcie prowadzenia
postępowania w sprawie utraty uprawnień. Ponadto osoba uprawniona do sporządzania
świadectw charakterystyki energetycznej jest obowiązana do zawarcia umowy
12
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku ze
sporządzaniem świadectwa charakterystyki energetycznej, w celu ochrony interesów
osób korzystających z usług uprawnionych do sporządzania świadectw. Art. 21 ust. 2
zawiera upoważnienie dla ministra do spraw instytucji finansowych w porozumieniu
z ministrem
właściwym do spraw budownictwa, lokalnego planowania
i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa do wydania rozporządzenia
określającego szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego osób posiadających
to uprawnienie. Niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia jest zagrożone karą grzywny,
o czym stanowi art. 42 pkt 2. Wydaje się, że przedmiotowa sankcja zapewni skuteczne
przestrzeganie i egzekwowanie obowiązku ubezpieczenia, który jest istotnym
elementem zabezpieczenia interesów osób korzystających z usług uprawnionych do
sporządzania świadectw. Dokument ten ma istotne znaczenie przy kupnie
nieruchomości, stąd ważne, aby istniała realna możliwość zaspokojenia roszczeń
odszkodowawczych powstałych w wyniku jego nieprawidłowego sporządzenia.
Projektowany art. 22 określa katalog przyczyn wykreślenia z wykazu osób
uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, w tym
stwierdzenie rażących i oczywistych błędów w sporządzonym świadectwie,
nieprzestrzeganie zakazu sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej
budynku lub części budynku przez właściciela lub zarządcę tego budynku lub tej części
budynku oraz osobę, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
a także orzeczenie wobec osoby uprawnionej zakazu wykonywania samodzielnej
funkcji technicznej w budownictwie albo utraty uprawnień do pełnienia samodzielnej
funkcji technicznej w budownictwie. Utrata uprawnień w przypadku orzeczenia wobec
osoby uprawnionej zakazu wykonywania samodzielnej funkcji technicznej
w budownictwie albo utraty uprawnień do pełnienia samodzielnej funkcji technicznej
w budownictwie nastąpi jedynie w przypadku, gdy osoba ta nie posiada wykształcenia
inżynierskiego lub ukończonych odpowiednich studiów podyplomowych, a więc
spełnia wyłącznie wymagania, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 1, 2 i 4. Jeżeli osoba
uprawniona spełnia wszystkie wymogi określone w art. 18 ust. 1, a więc poza
posiadaniem uprawnień budowlanych posiada tytuł inżyniera albo ukończyła studia
wyższe magisterskie na kierunku nietechnicznym oraz studia podyplomowe – utrata
uprawnień budowlanych nie spowoduje wykreślenia jej z wykazu, o którym mowa
w art. 32 ust. 1 pkt 1. Stwierdzenie rażących i oczywistych błędów będzie następowało
13
po weryfikacji świadectwa, której minister będzie dokonywał z urzędu, także po
powzięciu informacji od osoby, która zleciła sporządzenie świadectwa charakterystyki
energetycznej lub osoby, która je otrzymała w związku ze zbyciem lub najmem
budynku lub części budynku. Sposób uzyskania ponownego wpisu do wykazu osób
uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej uregulowany
jest w art. 23. W przypadku wykreślenia z wykazu z powodu sporządzenia świadectwa
zawierającego rażące i oczywiste błędy oraz nieprzestrzegania zakazu sporządzania
świadectwa charakterystyki energetycznej przez właściciela lub zarządcę budynku lub
części budynku oraz osobę, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do
lokalu, o ponowny wpis do wykazu można ubiegać się w terminie 24 miesięcy od dnia,
w którym decyzja o wykreśleniu z wykazu stała się ostateczna. Okres 24 miesięcy,
podczas którego osoba nie mogłaby wykonywać świadectw, wydaje się być
wystarczającą sankcją. Jeżeli natomiast wykreślenie nastąpiło z innych przyczyn –
o ponowny wpis można ubiegać się od dnia ustania przyczyn wykreślenia z wykazu.
Art. 24 określa częstotliwość przeprowadzania kontroli systemu ogrzewania oraz
systemu klimatyzacji. Przedmiotowa kontrola ma na celu poinformowanie
o ewentualnych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu instalacji lub urządzeń
chłodniczych i grzewczych oraz zasygnalizowanie ewentualnych zagrożeń, które mogą
być konsekwencją braku dostosowania się do zaleceń osoby przeprowadzającej
kontrolę. W stosunku do przepisów dotychczasowych regulujących przedmiotowe
kwestie (w ustawie – Prawo budowlane), w projektowanej ustawie zrezygnowano
z kontroli instalacji ogrzewania z kotłami o efektywnej nominalnej wydajności powyżej
20 kW użytkowanymi co najmniej 15 lat, licząc od daty zamieszczonej na tabliczce
znamionowej kotła (art. 62 ust. 1b ustawy – Prawo budowlane). Przepis ten miał na celu
zapewnienie jednorazowej kontroli tych urządzeń. Z chwilą wejścia w życie niniejszej
ustawy urządzenia te będą kontrolowane okresowo, jak pozostałe urządzenia instalacji
grzewczych. Ponadto kontrola systemu ogrzewania obejmie nie tylko kotły, jak
dotychczas, ale cały system ogrzewania, który zakresem obejmuje także urządzenia
instalacyjne. Zapewni to zwiększenie bezpieczeństwa użytkowania kontrolowanych
systemów, a ponadto wyższą jakość przeprowadzanej kontroli, bowiem osoba
uprawniona będzie zobligowana do wzięcia pod uwagę sprawności funkcjonowania
wszystkich części, na które składa się system ogrzewania, a nie tylko kotła.
Projektowana ustawa obejmie obowiązkiem kontroli także urządzenia grzewcze
14
zasilane paliwem odnawialnym, a nie jak do tej pory tylko paliwem nieodnawialnym.
Częstotliwość kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji została uzależniona
od nominalnej mocy urządzeń oraz rodzaju paliwa, zgodnie z wymogiem określonym
w art. 14 i 15 dyrektywy.
Dodatkowo wprowadzono możliwość nieprzeprowadzania ww. kontroli, w przypadku
gdy od czasu poprzedniej kontroli nie dokonano zmian w systemie ogrzewania lub
systemie klimatyzacji.
W projektowanym art. 25 uregulowane zostały wymagania, które muszą spełnić osoby
uprawnione do kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji. Zgodnie
z dotychczasowymi przepisami ustawy – Prawo budowlane uprawnionymi w tym
zakresie były osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności.
Art. 25 ust. 1 niniejszej ustawy precyzuje, że do przeprowadzania przedmiotowej
kontroli uprawnione są osoby posiadające uprawnienia budowlane w specjalności
instalacyjnej. Tym samym w tym zakresie nie zmienia się katalog podmiotowy
uprawnionych do wykonywania kontroli systemu klimatyzacji i sytemu ogrzewania,
a jedynie doprecyzowuje się, że uprawnienia budowalne w odpowiedniej specjalności
instalacyjnej są to w tym przypadku de facto uprawnienia budowlane w specjalności
instalacyjnej, tj. w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych,
gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych oraz w zakresie sieci, instalacji i urządzeń
elektrycznych i elektroenergetycznych.
Ponadto kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji będą mogły dokonywać
także osoby posiadające kwalifikacje wymagane na stanowisku dozoru nad eksploatacją
urządzeń wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających ciepło oraz
innych urządzeń energetycznych. Osoby posiadające te kwalifikacje potwierdzają je
świadectwem wydanym przez komisje kwalifikacyjne w trybie przepisów art. 54
ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059,
z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania
kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U.
Nr 89, poz. 828, z późn. zm.). Dotychczas na podstawie art. 62 ust. 5 ustawy – Prawo
budowlane osoby te były uprawnione do kontroli stanu technicznego instalacji
elektrycznych, piorunochronnych, gazowych i urządzeń chłodniczych. Należy
zauważyć, że osoby te dysponują odpowiednią wiedzą zarówno w zakresie przepisów
15