Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Druk nr 2421


Warszawa, 25 kwietnia 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Marszałek Senatu




Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej



Szanowna Pani Marszałek

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Pani Marszałek podjętą przez Senat na
53. posiedzeniu w dniu 24 kwietnia 2014 r. uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy

-
o zmianie ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych wraz z
projektem tej ustawy.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego

Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora
Stanisława Jurcewicza do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz

U C H WA Ł A
S E N A T U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J
z dnia 24 kwietnia 2014 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia
1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jednocześnie upoważnia senatora Stanisława Jurcewicza do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.




MARSZAŁEK SENATU



Bogdan BORUSEWICZ
projekt
U S T AWA
z dnia
o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
Art. 1. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
(Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z pó n. zm.1)) w art. 21 w ust. 1 w pkt 3 wprowadzenie do
wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady
ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych
wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub
zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost
z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień
zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia
26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.2)),
z wyjątkiem:”.
Art. 2. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym
niniejszą ustawą, ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 362, 596, 769,
1278, 1342, 1448, 1529 i 1540, z 2013 r. poz. 21, 888, 1036, 1287, 1304, 1387 i 1717 oraz z 2014 r. poz. 223
i 312.
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668
i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127
i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111,
poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135,
poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz. 1608 i Nr 213,
poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252 i Nr 240, poz. 2407, z 2005 r.
Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732 i Nr 167, poz. 1398, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711,
Nr 133, poz. 935, Nr 217, poz. 1587 i Nr 221, poz. 1615, z 2007 r. Nr 64, poz. 426, Nr 89, poz. 589, Nr 176,
poz. 1239, Nr 181, poz. 1288 i Nr 225, poz. 1672, z 2008 r. Nr 93, poz. 586, Nr 116, poz. 740, Nr 223,
poz. 1460 i Nr 237, poz. 1654, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 56, poz. 458, Nr 58, poz. 485, Nr 98, poz. 817,
Nr 99, poz. 825, Nr 115, poz. 958, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1704, z 2010 r. Nr 105, poz. 655,
Nr 135, poz. 912, Nr 182, poz. 1228, Nr 224, poz. 1459, Nr 249, poz. 1655 i Nr 254, poz. 1700, z 2011 r.
Nr 36, poz. 181, Nr 63, poz. 322, Nr 80, poz. 432, Nr 144, poz. 855, Nr 149, poz. 887 i Nr 232, poz. 1378,
z 2012 r. poz. 908 i 1110, z 2013 r. poz. 2, 675, 896 i 1028 oraz z 2014 r. poz. 208.
U Z A S A D N I E N I E
1. Cel projektowanej ustawy
Celem projektu jest dostosowanie systemu prawa do postanowienia Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 29 marca 2013 r. (sygn. akt S 2/13) dotyczącego ustawy z dnia 26
lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Źz. U. z 2012 r. poz. 361, ze zm.).
Projekt przewiduje, że wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych będą
otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania
wynikają także z postanowień układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie
porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia
26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy. Źotychczas zwolnione były tylko te, które wynikają
wprost z ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na ich podstawie.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
2.1. TK postanowił, stwierdziwszy istnienie luki prawnej, której usunięcie jest
niezbędne dla zapewnienia spójności systemu prawnego Rzeczypospolitej Polskiej,
zasygnalizować Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej i Radzie Ministrów potrzebę podjęcia
inicjatywy ustawodawczej w kwestii uzupełnienia art. 21 ust. 1 pkt 3 in principio ustawy
z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych o inne - obok
wymienionych w tym przepisie ustaw oraz przepisów wykonawczych wydanych na
podstawie tych ustaw - normatywne ródła prawa pracy, na podstawie których możliwe jest
zasądzenie odszkodowania.
2.2. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT przewiduje, że wolne od podatku
dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub
zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów
wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (z pewnymi wyliczonymi w literach
wyjątkami).
ródłem postanowienia TK był fakt, iż organy skarbowe odmówiły podatnikowi prawa
do zwolnienia z podatku kwoty otrzymanego od pracodawcy odszkodowania za dokonanie
wypowiedzenia umowy o pracę oraz odszkodowania za niewykonanie umowy o zakazie
konkurencji. Zdaniem organów skarbowych, odszkodowania te nie są objęte zwolnieniem
z podatku dochodowego od osób fizycznych. Stanowisko organów skarbowych zostało
– 2 –
potwierdzone przez obie instancje sądów administracyjnych. W takiej sytuacji podatnik
wniósł do TK skargę konstytucyjną, w której zarzucił niezgodność art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim wyłącza inne niż ustawa
i przepisy wykonawcze ródła prawa pracy, w tym układy zbiorowe pracy, na podstawie
których zasądzane jest odszkodowanie, z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Zdaniem TK „nieuwzględnienie przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 pkt 3 in principio
ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych innych - poza ustawami i wydanymi na
ich podstawie przepisami wykonawczymi - normatywnych ródeł prawa pracy powoduje stan
luki prawnej, która przekłada się na niewykonanie dyrektywy, wyrażonej - z jednej strony –
w art. 59 ust. 2 in fine Konstytucji, z drugiej zaś - w art. 9 i przepisach działu XI ustawy
z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (…). Zgodnie bowiem ze wskazanymi
uregulowaniami układy zbiorowe pracy oraz inne porozumienia pracownicze stanowią
normatywne ródła prawa pracy, określające zarówno obowiązki, jak i uprawnienia
pracodawców oraz pracobiorców. Podkreślenia wymaga, że postanowienia układów
zbiorowych oraz innych aktów prawa pracy obowiązują bezpośrednio w stosunkach pracy,
tak jak przepisy aktów rangi ustawowej, rozporządzeń wykonawczych czy też prawa
międzynarodowego (…).
W tym stanie rzeczy poważne wątpliwości natury konstytucyjnej budzi
nieuwzględnienie przez ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych - w zakresie
zwolnienia z podatku odszkodowań i zadośćuczynień - że prawo pracy stanowi odrębny od
prawa prywatnego (a ściślej: obligacyjnego) system norm, które w swej materii wykazują
silne związki z prawem publicznym. Ponadto, należy wziąć pod uwagę specyfikę
normatywnych ródeł prawa pracy (które nota bene z woli samego ustrojodawcy obejmują
także akty niewymienione w przepisach rozdziału III Konstytucji), na podstawie których
organy władzy publicznej mogą rozstrzygać o prawach, wolnościach lub obowiązkach
jednostki”.
2.3. Postanowienia sygnalizacyjne TK nie powodują utraty mocy obowiązującej aktu
normatywnego, a w konsekwencji nie odnosi się do nich możliwość wskazywania przez TK
jakiegokolwiek terminu utraty mocy obowiązującej aktu; tym bardziej, że postanowienie
takie nie jest ogłaszane w Źzienniku Ustaw. Jeśli jednak postanowienie wymaga wykonania
należałoby do tego przystąpić niezwłocznie.