Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw

magazynowania  zapasów  obowiązkowych;  umów  o  magazynowanie  zapasów 
obowiązkowych  i  umów  zlecenia  wykonania  zadań  w  zakresie  tworzenia  i  utrzymywania 
zapasów  obowiązkowych (tzw. „umów biletowych”); rejestru producentów i handlowców; 
ilości, utrzymywania i finansowania zapasów państwowych; obowiązków sprawozdawczych 
podmiotów utrzymujących zapasy interwencyjne.  
Przepis art. 29 ustawy o zapasach (rozdział 4) reguluje  zasady przeprowadzania kontroli 
u producentów, handlowców i przedsiębiorców świadczących usługi magazynowania, a także 
u przedsiębiorców, którym zlecono tworzenie i utrzymywanie zapasów obowiązkowych ropy 
naftowej  lub  paliw,  oraz  u  przedsiębiorców,  którym  zlecono utrzymywanie zapasów 
państwowych  ropy  naftowej  i  produktów  naftowych.  Czynności  kontrolne wobec 
przedsiębiorców objętych systemem zapasów obowiązkowych wykonuje ARM. 
W rozdziale 5 ustawy o zapasach (art. 32–48)  określono  zasady  postępowania  w  sytuacji 
zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa oraz konieczności wypełnienia zobowiązań 
międzynarodowych  dotyczących  zaopatrzenia  rynku  w  ropę  naftową  i  produkty  naftowe. 
Przewidziano  system  środków  zabezpieczający  przed  negatywnymi  skutkami  zakłóceń 
w dostawach ropy naftowej i produktów naftowych. System ten ma na celu podjęcie szybkich 
i  skutecznych  działań  interwencyjnych  prowadzących  do  wyrównania  braków  w  bilansie 
dostaw ropy naftowej i produktów naftowych na rynek lub ograniczenie skutków tych braków 
oraz  wypełnienie  zobowiązań  międzynarodowych  Rzeczypospolitej  Polskiej  wobec  jej 
partnerów z Unii Europejskiej oraz wynikających  z  przystąpienia  do  Porozumienia 
o Międzynarodowym Programie Energetycznym. 
W przypadku wystąpienia zakłóceń w dostawach minister właściwy do spraw gospodarki jest 
na mocy ustawy uprawniony do dysponowania zapasami interwencyjnymi oraz inicjowania 
działań interwencyjnych. Katalog działań interwencyjnych zawiera art. 32 ust. 2 i obejmuje: 
1) 
obniżenie  ilości  zapasów  obowiązkowych  ropy naftowej lub paliw, lub zapasów 
państwowych ropy naftowej i produktów naftowych, lub 
2) 
obowiązkową sprzedaż zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, lub zapasów 
państwowych ropy naftowej i produktów naftowych w określonej ilości, lub 
3) 
ograniczenie wykonywania działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami, lub 
4) 
ograniczenie zużycia paliw przez odbiorców.  
W  rozdziale  7  ustawy  o  zapasach  przewidziane  zostały  kary  pieniężne  za  niedopełnienie 
obowiązków  przez  nią  nałożonych  oraz  określone  zasady  ich  nakładania.  Kary  te  mają 
4 
 
charakter  administracyjnych  kar  pieniężnych.  Jest  to  instrument  szybki  i  skuteczny 
w przypadku nieprzestrzegania obowiązków wynikających z ustawy. 
Dopełnieniem  uregulowań  zawartych  w  ustawie  o  zapasach  są  rozporządzenia  Ministra 
Gospodarki wydane na jej podstawie, tj.: 
−  rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 24 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowego 
sposobu tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw oraz 
ustalania ich ilości (Dz. U. z 2007 r. Nr 81, poz. 547 oraz z 2009 r. Nr 150, poz. 1211), 
−  rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 24 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowego 
sposobu  obniżania  ilości  zapasów  obowiązkowych  ropy  naftowej  lub  paliw  (Dz.  U. 
z 2007 r. Nr 81, poz. 549), 
−  rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia  24 kwietnia 2007 r. w sprawie rejestru 
producentów  i  handlowców  obowiązanych  do  tworzenia  i  utrzymywania  zapasów 
obowiązkowych ropy naftowej lub paliw (Dz. U. z 2007 r. Nr 81, poz. 548), 
−  rozporządzenie  Ministra  Gospodarki  z  dnia  24 kwietnia 2007 r. w sprawie organów 
uprawnionych do wydawania odbiorcom upoważnień do zakupu paliw oraz wzorów tych 
upoważnień (Dz. U. z 2007 r. Nr 87, poz. 582, z późn. zm.), 
−  rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 kwietnia 2013 r. w sprawie szczegółowego 
wykazu  surowców  oraz  produktów  naftowych  objętych  systemem  zapasów 
interwencyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 515). 
1.2. Prawo Unii Europejskiej: 
1.2.1. Dyrektywa 73/238/EWG 
Dyrektywa  Rady  z  dnia  24  lipca  1973  r.  w  sprawie  łagodzenia  skutków  trudności 
w dostawach surowej ropy naftowej i produktów ropopochodnych (Dz. Urz. UE L 228 
z 16.08.1973, str. 1–2; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 12, t. 1, str. 36)  
–  zwana  dalej  „dyrektywą  73/238/EWG”,  była  odpowiedzią  Europejskiej Wspólnoty 
Gospodarczej na wczesne symptomy pierwszego kryzysu naftowego. Nakłada ona na państwa 
członkowskie obowiązek podjęcia wszelkich koniecznych środków, aby zaopatrzyć właściwe 
władze w niezbędne uprawnienia na wypadek wystąpienia trudności w zaopatrzeniu w ropę 
naftową  i produkty  ropopochodne,  które  mogłyby  wyraźnie  zmniejszyć  podaż  tych 
produktów i wywołać poważne zakłócenia. Te uprawnienia powinny umożliwić władzom: 
5 
 
−  tworzenie  rezerw  bezpieczeństwa  zgodnie  z  obowiązującą  wówczas  dyrektywą 
68/414/EWG  z  dnia  20  grudnia  1968  r.  nakładającą  na  Państwa  Członkowskie 
Europejskiej  Wspólnoty  Gospodarczej  obowiązek  utrzymywania  minimalnych  zapasów 
surowej ropy naftowej i/lub produktów ropopochodnych (Dz. U. UE L 308 z 23.12.1968, 
str. 14, z późn. zm.), 
−  nakładanie szczególnych lub ogólnych ograniczeń zużycia, w zależności od szacowanej 
wielkości braków oraz dawania pierwszeństwa w dostawach produktów ropopochodnych 
pewnym grupom użytkowników, 
−  regulowania cen w celu zapobiegania ich gwałtownym wzrostom. 
Państwa  członkowskie  zostały  zobowiązane  do  wyznaczenia  instytucji  ponoszących 
odpowiedzialność  za  stosowanie  środków  przyjmowanych  dla  realizacji  uprawnień 
przewidzianych przez dyrektywę 73/238/EWG oraz do opracowania planów interwencyjnych. 
 
1.2.2. Dyrektywa 2006/67/WE  
Dyrektywa  Rady  z  dnia  24  lipca  2006  r.  nakładająca  na  państwa  członkowskie  obowiązek 
utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej lub produktów ropopochodnych 
(Dz. Urz. UE L 217 z 08.08.2006, str. 8–15)  –  zwana  dalej  „dyrektywą  2006/67/WE”, 
zobowiązuje państwa członkowskie do przyjęcia odpowiednich przepisów w celu utrzymania 
na  terytorium  Unii  Europejskiej  własnych  zapasów  produktów  naftowych  na  poziomie 
odpowiadającym, dla każdej z wymienionych kategorii produktów naftowych, co najmniej 
dziewięćdziesięciodniowej  średniej  dziennej  konsumpcji  wewnętrznej  w poprzednim 
roku kalendarzowym.  Dyrektywa  ta  zastąpiła  wspomnianą  wcześniej  dyrektywę  68/414 
EWG. Dyrektywa 2006/67/WE przewiduje możliwość utrzymywania zapasów w formie ropy 
naftowej i półproduktów, jak również w postaci wyrobów gotowych.  
Zapasy powinny 
pozostawać  w  całkowitej  dyspozycji  państw  członkowskich  w  razie  trudności  zaopatrzenia 
w ropę, zaś państwa członkowskie powinny posiadać środki prawne do podejmowania decyzji 
w zakresie przeznaczenia zapasów w podobnych sytuacjach. Ponadto państwa członkowskie 
powinny  dbać  o  zapewnienie  dyspozycyjności  i  dostępności  tych  zapasów,  a  także 
o stosowanie równych i  niedyskryminacyjnych  warunków  odnośnie  do  ich  składowania. 
Koszty związane z tym obowiązkiem muszą być przedstawiane w sposób przejrzysty. W celu 
spełnienia  tych  wymogów  państwa  członkowskie  mogą  podjąć  decyzję  o zwróceniu  się 
6 
 
o pomoc do  podmiotu lub  agencji  składującej,  której  zadaniem  jest  przechowywanie  całości 
lub części zapasów. 
Zgodnie  z  dyrektywą  2006/67/WE  państwa  członkowskie  powinny  przyjąć  wszystkie 
konieczne  przepisy  i  podjąć  wszelkie  środki  konieczne  do  zapewniania  dysponowania 
zapasami i nadzoru nad  nimi. Ustanawiają one  mechanizmy weryfikacji poziomu zapasów. 
Państwa  członkowskie  mają  także  obowiązek  określenia  sankcji  mających  zastosowanie 
w przypadku  pogwałcenia  przepisów  krajowych  przyjętych  w  celu  stosowania  dyrektywy. 
Przewidziane sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. 
 
1.2.3. Dyrektywa 2009/119/WE  
Dyrektywa Rady z dnia 14 września 2009 r. nakładająca na państwa członkowskie obowiązek 
utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej lub produktów ropopochodnych 
(Dz. Urz. UE L  265 z 09.10.2009, str.  9)  –  zwana  dalej:  dyrektywą  2009/119/WE,  uchyla 
dyrektywę 73/238/EWG oraz dyrektywę 2006/67/WE ze skutkiem od dnia 31 grudnia 2012 r. 
1.2.3.1. Sposób obliczania zapasów i struktura utrzymywanych zapasów 
Art. 3 dyrektywy 2009/119/WE nakłada na państwa członkowskie obowiązek utrzymywania 
zapasów naftowych odpowiadających co najmniej 90 dniom średniego dziennego przywozu 
ropy naftowej i produktów naftowych netto lub 61 dniom średniego dziennego zużycia 
krajowego,  w  zależności  od  tego,  która  wartość  jest  wyższa.  Średni  dzienny  przywóz  netto 
obliczany  jest  na  podstawie  wielkości  przywozu  ropy  naftowej  i produktów naftowych, 
wyrażonego  w  ekwiwalencie  ropy  naftowej  w  poprzedzającym  roku  kalendarzowym, 
ustalonego  zgodnie  z  metodą  i  procedurami  określonymi  w  załączniku  I do dyrektywy. 
Podobnie  – średnie dzienne zużycie krajowe obliczane jest na podstawie zużycia krajowego 
wyrażonego  w  ekwiwalencie  ropy  naftowej  w  poprzedzającym  roku  kalendarzowym, 
ustalonego  i  obliczonego  zgodnie  z  metodą  i  procedurami  określonymi  w załączniku  II  do 
dyrektywy.  
W przypadku Polski  wyższą  wartość  stanowi  90  dni  średniego dziennego przywozu netto, 
tj. około  6  600 tys. ton,  podczas  gdy  61  dni  średniego  dziennego  zużycia  krajowego 
obliczonego zgodnie z załącznikiem II wynosi około 4 500 tys. ton. Różnica wynika przede 
wszystkim z ograniczonego wydobycia wewnętrznego ropy naftowej. Można więc przyjąć, że 
w  przewidywalnej  przyszłości  nie  nastąpi  zasadnicza  zmiana  we  wzajemnym  stosunku 
ww. metod. 
7 
 
Art. 3 dyrektywy  2009/119/WE wymaga  zatem  wprowadzenia zasadniczej zmiany 
w sposobie  obliczania  wymaganej  ilości  zapasów  naftowych.  Dotychczas,  zgodnie 
z dyrektywą  Rady  2006/67/WE,  podstawą  obliczenia  wymaganej  ilości  zapasów  naftowych 
było  średnie  dzienne  zużycie  krajowe  w  poprzednim roku kalendarzowym. Obecnie 
konieczne  jest  oparcie  ilości zapasów na przywozie netto ropy naftowej i produktów 
ropopochodnych.  
Ponadto,  obliczając  średni  dzienny  przywóz  netto  ekwiwalentu  ropy  naftowej  zgodnie 
z metodą  i  procedurami  określonymi  w  załączniku  I  dyrektywy  2009/119/WE,  należy 
uwzględnić wielkość przywozu ropy naftowej, NGL, półproduktów rafineryjnych oraz innych 
węglowodorów  i  wszystkich  pozostałych  produktów  ropopochodnych  oprócz  benzyny 
pirolitycznej,  określonych  w  załączniku  B  rozdział  4  do  rozporządzenia  Parlamentu 
Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 z dnia 22 października 2008 r. w sprawie statystyki 
energii (Dz. Urz. UE L 304 z 14.11.2008, str. 1). 
Tabela 1.  Załącznik B pkt 4 do  rozporządzenia  Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 z dnia 
22 października 2008 r. w sprawie statystyki energii 
Nośnik energii 
 Definicja 
 
 
1. 
 Ropa naftowa 
 Ropa naftowa to olej mineralny pochodzenia organicznego, w skład którego 
wchodzą  mieszaniny  węglowodorów  oraz  związane  z  nimi 
 
 
zanieczyszczenia,  np.  siarka.  W  normalnej  temperaturze  i  ciśnieniu  ropa 
naftowa  występuje  w  stanie  ciekłym,  a  jej  właściwości  fizyczne  (gęstość, 
lepkość  itp.)  są  w  wysokim  stopniu  zmienne.  Kategoria  ta  obejmuje 
skropliny odzyskiwanego gazu „mokrego” lub „suchego”, w przypadkach 
kiedy  zostały  one  domieszane  do  ropy  naftowej  wydobywanej  w  celach 
komercyjnych. 
 
2. 
 NGL 
 NGL  to  płynne  lub  skroplone  węglowodory  odzyskane  z  gazu  ziemnego 
w instalacjach  oddzielania  lub  zakładach  przetwórstwa  gazu.  Do  NGL 
 
 
należą  etan,  propan,  butan  (normalny  i  izobutan),  pentan  (oraz  izopentan) 
oraz pentany plus (czasem określane jako naturalna gazolina). 
 
3. 
 Półprodukty rafineryjne 
 Półprodukty  rafineryjne  to  przetworzone  oleje  przeznaczone  do  dalszego 
przetwarzania  (np.  olej  opałowy  z  pierwszej  destylacji  lub  próżniowy  olej 
 
 
napędowy) z wyjątkiem mieszania. Dalsze przetwarzanie tych półproduktów 
prowadzi  do  powstania  jednego  lub  większej  ilości  składników  lub 
produktów  gotowych.  Definicja  ta  obejmuje  również  zwroty  z  przemysłu 
petrochemicznego  do  przemysłu  rafineryjnego  (np.  benzyna  do  pirolizy, 
frakcje C4, frakcje oleju napędowego i oleju opałowego). 
 
4. 
 Dodatki/związki tlenowe 
 Dodatki  to  związki  inne  niż  węglowodory,  dodawane  do  produktu  lub 
mieszane z nim w celu zmiany właściwości paliw (oktan, cetan, właściwości 
8