Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki oraz niektórych innych ustaw

 
Proponowane zmiany mają na celu poprawienie obecnie obowiązujących przepisów 
w  celu  uproszczenia  procedur  administracyjnych  i  sprawniejszego  wykorzystania  środków 
finansowych ujętych w budżecie państwa na naukę. 
VI.  Wpływ projektowanej regulacji na sytuację i rozwój regionalny 
Wejście  w  życie  projektowanej  regulacji  nie  będzie  miało  wpływu  na  sytuację 
i rozwój regionalny. 
VII.  Wpływ  projektowanej  regulacji  na  sektor  podmiotów  uprawnionych  do 
pozyskiwania środków na finansowanie nauki 
Proponowane zmiany mają na celu poprawienie obecnie obowiązujących przepisów 
w  celu  uproszczenia  procedur  administracyjnych  i  sprawniejszego  wykorzystania  środków 
finansowych ujętych w budżecie państwa na naukę. 
W  efekcie  wdrożenia  nowelizacji  ustawy  o  zasadach  finansowania  nauki  zostanie 
utworzony System Informacji o Nauce, prowadzony w ramach Zintegrowanego  Systemu 
Informacji o  Szkolnictwie  Wyższym  „POL-on”,  dzięki  czemu,  mimo  zwiększenia  zakresu 
informacji wprowadzanych przez jednostki naukowe, w efekcie zmniejszy się pracochłonność 
przy opracowaniu i składaniu  wniosków,  raportów  oraz  ankiety  jednostki  naukowej  dla 
kompleksowej oceny działalności – docelowo dane będą pobierane z Systemu „POL-on”. 
Należy zauważyć, że początkowa faza funkcjonowania Systemu Informacji o Nauce 
będzie  się  wiązała  z  koniecznością  wprowadzenia  danych  pracowników  uczestniczących 
w badaniach naukowych lub pracach rozwojowych, m.in. danych osobowych i informacji 
o podstawowym miejscu pracy i dodatkowym miejscu pracy w rozumieniu przepisów ustawy 
z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym. Na jednostkach naukowych będzie 
również spoczywał obowiązek aktualizowania danych. 
Po  osiągnięciu  przez  System  Informacji  o  Nauce  pełnej  zdolności  operacyjnej 
zakłada się, że dane niezbędne do aplikowania o środki przewidziane na działalność statutową 
czy  też  związanych  z  oceną  działalności  jednostki  naukowej  będą  pobierane  z Systemu, co 
w znaczny  sposób  powinno  zmniejszyć  czas  i  ilość  pracy  potrzebnej  do  opracowania 
odpowiednich dokumentów. 
Ponadto poszerzony zostanie katalog podmiotów wypełniających definicję jednostki 
naukowej,  co  umożliwi  tym  podmiotom  ubieganie  się  o  środki  finansowe  w  ramach 
konkursów  ogłaszanych  przez  Narodowe  Centrum  Nauki  i  Narodowe  Centrum  Badań 
 
50 
 
 
i Rozwoju  oraz  w  ramach  programów  i  przedsięwzięć  ustanawianych  przez ministra 
właściwego do spraw nauki. 
Zmiana  definicji  specjalnego  urządzenia  badawczego  może  mieć  pewien,  chociaż 
bardzo ograniczony, skutek, dla jednostek naukowych ubiegających się o przyznanie środków 
finansowych na utrzymanie specjalnych urządzeń badawczych. 
Z definicji wynika jednoznacznie, że nie każda specjalistyczna aparatura naukowo- 
-badawcza  może  być  uznana  za  specjalne  urządzenie  badawcze.  Musi  to  być  aparatura  nie 
tylko  o  wysokich  kosztach  utrzymania  w  stosunku  do  kosztów  utrzymania  potencjału 
badawczego  danej  jednostki  naukowej,  ale  także  cechować  się  co  najmniej  regionalnym 
znaczeniem, a przy jej użyciu będą świadczone, także odpłatnie, usługi z zakresu działalności 
badawczo-rozwojowej  na  rzecz  innych  jednostek  naukowych.  Forma  własności  nie  ma  przy 
tym żadnego znaczenia. 
Głównym powodem wprowadzenia do definicji specjalnego urządzenia badawczego 
warunku świadczenia, także odpłatnie, usług z zakresu działalności badawczo-rozwojowej na 
rzecz  innych  jednostek  naukowych  jest  stymulowanie  jednostek  naukowych,  posiadających 
często  bardzo  kosztowne  zaplecze  naukowo-badawcze,  do  rozszerzania  współpracy 
naukowej, także z zagranicznymi jednostkami naukowymi. 
Takie działania pozwolą na podniesienie efektywności wykorzystywania posiadanej 
specjalistycznej  aparatury  i  będą  sprzyjać  bardziej  racjonalnemu  jej  użytkowaniu. 
W konsekwencji  będzie  to  skutkować  obniżeniem  kosztów  utrzymania  aparatury  naukowo- 
-badawczej, które jednostka  naukowa  musi  ponosić  z  dotacji  na  utrzymanie  potencjału 
badawczego.  Znacząca  część  tych  kosztów  będzie  mogła  być  pokryta  ze  środków 
finansowych na realizację wspólnych badań naukowych. 
Zmiana  definicji  powinna  także  skutkować  uwzględnianiem  przez  jednostki 
naukowe kryteriów ekonomicznych przy planowaniu inwestycji w zakresie aparatury 
naukowo-badawczej, co jest jak najbardziej uzasadnione z punktu  widzenia  gospodarności 
w dysponowaniu środkami publicznymi. Należy przy tym zauważyć, że także obecnie jednym 
z kryteriów branych pod uwagę przy ocenie wniosków o przyznanie środków finansowych na 
utrzymanie  specjalnych  urządzeń  badawczych  jest  zakres  i  udział  współpracy  krajowej 
i międzynarodowej w wykorzystaniu specjalnego urządzenia badawczego. 
Celem nadrzędnym  zaproponowanej  zmiany  definicji  jest  wzmocnienie  współpracy 
między jednostkami naukowymi i zapobieganie rozdrobnieniu środków budżetowych. 
 
51 
 
 
Uzasadnieniem  zmiany  definicji  jest  analiza  obecnie  przyznawanych  środków 
finansowych na naukę na utrzymanie specjalnych urządzeń badawczych. Na 2013 r. jednostki 
naukowe  złożyły  535  wniosków  o  przyznanie  środków  finansowych  na  utrzymanie 
specjalnych urządzeń badawczych. Pozytywną ocenę ekspertów uzyskało 267 wniosków, na 
łączną  kwotę  ponad  116,6  mln  zł.  Ze  względu  na  możliwości  budżetu  nauki  objęto 
finansowaniem 114 wniosków,  na  kwotę  przeszło  76,7  mln  zł.  Wśród  dofinansowanych 
specjalnych  urządzeń  badawczych  tylko  jeden  wniosek  nie  spełnił  obecnie  obowiązującego 
kryterium  oceny,  związanego  z  wykorzystywaniem  urządzenia  w  ramach  szeroko  pojętej 
współpracy  z krajowymi i zagranicznymi jednostkami naukowymi (wnioskowana kwota 
dofinansowania 12 tys. zł). 
Zmiana definicji nie będzie więc miała w praktyce żadnych negatywnych skutków 
dla jednostek naukowych uprawnionych  do  ubiegania  się  o  środki  na  finansowanie 
specjalnych  urządzeń  badawczych.  Natomiast  można  spodziewać  się  ograniczenia  liczby 
składanych  wniosków,  dzięki  czemu  zmniejszeniu  mogą  ulec  koszty  związane  z  oceną 
wniosków przez zespoły ekspertów. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
15-12-dg 
 
52