Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki oraz niektórych innych ustaw

 
Dotyczyły  one  m.in.  proponowanego  usunięcia  definicji  działalności  statutowej 
w art. 2 pkt 7 – w wyniku zgłoszonych uwag MNiSW zdecydowało o pozostawieniu obecnie 
obowiązującego przepisu bez zmian. 
Propozycja zmiany definicji młodego naukowca w art. 2 pkt 19 przyniosła rozbieżne 
stanowiska  partnerów  społecznych,  m.in.:  Komitetu  Polityki  Naukowej,  Rady  Głównej 
Instytutów  Badawczych,  Rady  Młodych  Naukowców  oraz  Obywateli  Nauki.  Głównym 
zastrzeżeniem był brak spójności między definicją młodego naukowca w ustawie o zasadach 
finansowania  nauki  i  definicją  osoby  rozpoczynającej  karierę  naukową,  a  także  sztywne 
określenie  progu  wieku  –  35.  roku  życia.  Po  analizie  uwag  MNiSW  zdecydowało  się 
pozostawić  dotychczasowe  brzmienie  definicji  młodego  naukowca,  tj.  osoby  prowadzącej 
działalność  naukową,  która  nie  ukończyła  35.  roku  życia,  i  uwzględnić  w  proponowanych 
zmianach  definicję  osoby  rozpoczynającej  karierę  naukową  w  rozumieniu  ustawy  z  dnia 
30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki. 
W związku z tym doprecyzowano, że programy i przedsięwzięcia ustanawiane przez 
Ministra  obejmują  zarówno  inicjatywy  ukierunkowane  na  wspieranie  młodych  naukowców, 
jak  i  osób  rozpoczynających  karierę  naukową.  Zadania  Rady  Młodych  Naukowców  będą 
obejmować również działania służące rozwojowi kariery naukowej osób ją rozpoczynających. 
W  wyniku  zgłoszonych  uwag,  m.in.  przez  Business  Center  Club,  Radę  Główną 
Instytutów Badawczych oraz Komitet Polityki Naukowej i Komitet Ewaluacji Jednostek 
Naukowych, zdecydowano o dołączeniu do grona podmiotów opiniujących Krajowy Program 
Badań:  Konferencji  Rektorów  Zawodowych  Szkół  Polskich  oraz  Komitetu  Polityki 
Naukowej, jako organu doradczego Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. 
W  następstwie  uwag  zgłoszonych  w  ramach  konsultacji  społecznych  przez 
środowisko  naukowe  i  przedsiębiorców  wprowadzono  w  art.  18 ust. 1 lit. h przepis 
wskazujący,  że  finansowanie  działalności  statutowej  obejmuje  także  działania  związane 
z komercjalizacją  wyników  działalności  naukowej  i  badawczo-rozwojowej  dotyczące 
w szczególności: analiz potrzeb rynku, badania i ekspertyz stanu techniki, analiz możliwości 
ochrony patentowej efektów działalności, przygotowania projektów komercjalizacji. 
Zgłoszono również wątpliwości w odniesieniu do zmian zaproponowanych w art. 5 
dotyczących  zmiany  w  pkt  4.  W  opinii  partnerów  społecznych  zmiana  ta  umożliwia 
finansowanie  działalności  statutowej  innych  podmiotów  niż  jednostki  naukowe.  Uwagi 
zgłosili  m.in.  Prezes  Polskiej  Akademii  Nauki,  Rada  Główna  Instytutów  Badawczych, 
Obywatele Nauki, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Komitet Polityki Naukowej. 
 
45 
 
 
Zastrzeżenia  te  nie  zostały  uwzględnione  ze  względu  na  fakt,  że  istnieją  np.  uczelnie  bez 
określonej  struktury  wydziałowej  i  wówczas  dotacja  przyznawana  będzie  uczelni.  Nie 
uwzględniono również zastrzeżeń dotyczących wykreślenia pkt 5 w art. 5, ze względu na to, 
że proponowana zmiana ma charakter poprawki technicznej – art. 18 ust. 1 pkt 3 dokładnie 
precyzuje to zadanie jako mieszczące się w ramach finansowania działalności statutowej i nie 
ulega zmianie w proponowanej nowelizacji. 
Ponadto  partnerzy  społeczni  zgłosili  uwagi  odnoszące  się  do  propozycji  przepisów 
art. 6, wskazującego procentowo poziom środków finansowych, w stosunku do innych zadań 
finansowanych  z  budżetu  nauki,  przeznaczanych  na  finansowanie  zadań  Narodowego 
Centrum Nauki i Narodowego Centrum  Badań  i  Rozwoju,  wskazując  na  ryzyko  zbytniego 
ograniczenia środków na działalność statutową. Uwagi nie zostały uwzględnione ze względu 
na to, że zmiana w art. 6 wynika  wyłącznie z konieczności uporządkowania odwołań i ma 
charakter zmiany technicznej. 
Kolejne  uwagi,  zgłoszone  przez  Konferencję  Rektorów  Polskich  Uczelni 
Technicznych oraz Radę Główną  Instytutów  Badawczych, dotyczyły art.  9 i wskazania, na 
jakie zadania i jakim rodzajom podmiotów Minister przyznaje środki finansowe na naukę. 
W ocenie ww.  podmiotów  jednostkom  naukowym  powinny  być  przyznawane 
również  dodatkowe  środki  na  organizowanie  lub  udział  w  przedsięwzięciach 
upowszechniających,  promujących  i  popularyzujących  osiągnięcia  naukowe  lub  naukowo- 
-techniczne w kraju lub za granicą lub ogólnie na działalność upowszechniającą naukę. Uwag 
nie  uwzględniono,  gdyż  jednostki  naukowe  otrzymują  środki  na  zadania  związane 
z upowszechnianiem  nauki  w  ramach  dotacji  statutowej  na  utrzymanie  potencjału 
badawczego i mechanizm ten nie ulega zmianie w proponowanej nowelizacji ustawy. 
Ze względu na uwagi zgłoszone przez partnerów społecznych, m.in. Radę Młodych 
Naukowców,  wprowadzono  zmianę  w  art.  12  ustawy,  wskazując,  że  dyrektor  instytutu 
naukowego Polskiej Akademii Nauk, dyrektor instytutu badawczego, rektor uczelni informują 
Ministra,  Narodowe  Centrum  Nauki  oraz  Narodowe  Centrum  Badań  i  Rozwoju 
o prawomocnych  orzeczeniach  o  naruszeniu  etyki  w  nauce,  w  ciągu  14  dni  od  ich 
uprawomocnienia. 
Ponadto,  w  wyniku  zastrzeżeń  zgłoszonych  m.in.  przez  Obywateli  Nauki,  Radę 
Główną  Instytutów  Badawczych,  Prezesa  Polskiej  Akademii  Nauk  oraz  Konferencję 
Rektorów  Polskich  Uczelni  Technicznych,  PKPP  Lewiatan,  dotyczących  audytów 
zewnętrznych uregulowanych w art. 34 ustawy, doprecyzowano sankcje grożące jednostkom 
 
46 
 
 
naukowym i  Centrom  za  nieterminowe  przeprowadzenie  audytu,  wskazując,  że  ewentualne 
zmniejszenie  środków  finansowych,  przekazywanych  na  rok  następujący  po  naruszeniu 
art. 34 ust. 1, nie może przekroczyć 10% kwoty przyznanej w roku poprzednim. 
Komitet Ewaluacji Jednostek  Naukowych,  Rada  Główna  Nauki  i  Szkolnictwa 
Wyższego,  Komitet  Polityki  Naukowej  oraz  Rada  Główna  Instytutów  Badawczych 
negatywnie oceniły uchylenie ust. 6 w art. 42, wskazującego, że Minister ogłasza komunikaty 
o kategoriach przyznanych jednostkom naukowym i o dotacjach ze środków finansowych na 
naukę. Ze względu na to, że przepisy tego ustępu zostały przeniesione do art. 4b, zgłoszonych 
uwag nie uwzględniono. 
W  odniesieniu  do  propozycji  uregulowania  zasad  powoływania  i  prac  Komitetu 
Polityki Naukowej zastrzeżenia  zgłosiły  następujące  podmioty:  Rada  Główna  Nauki 
i Szkolnictwa  Wyższego,  Konferencja  Rektorów  Polskich  Uczelni  Technicznych,  Krajowa 
Sekcja  Nauki  NSZZ  „Solidarność”,  Konferencja  Rektorów  Akademickich  Szkół  Polskich 
wraz z Prezydium Polskiej Akademii Nauk. 
Uwagi dotyczyły w szczególności: 
–  składu  KPN,  w  tym  możliwości  zgłaszania  kandydatów  przez  jednostki  naukowe 
kategorii B – w ocenie MNiSW członkowie KPN powinni być jednak typowani przez 
najlepsze  jednostki  naukowe  w  kraju,  co  nie  wyklucza  możliwości  zgłoszenia 
kandydata zatrudnionego w jednostce o kategorii niższej niż A+ lub A, 
–  wskazania  dokładnej  liczby  reprezentantów  z  poszczególnych  rodzajów jednostek 
naukowych –  w opinii MNiSW nie ma potrzeby ograniczeń tego typu,  gdyż zgodnie 
z propozycją  zawartą  w  art.  50  ust.  2  Minister  będzie  się  kierował  zasadami 
zapewnienia  zrównoważonej  reprezentacji  różnych  rodzajów jednostek naukowych, 
a także różnych dziedzin życia społeczno-gospodarczego, 
–  stopnia  naukowego,  jaki  powinien  posiadać  kandydat  zgłaszany  do  KPN  –  uwagę 
uwzględniono  i  zaproponowano,  aby  był  to  co  najmniej  stopień  naukowy  doktora 
habilitowanego, 
–  kwestii  oceny  wypełniania  obowiązków  przez  członków  Komitetu  i  związanej  z  nią 
możliwości  odwołania  przed  upływem  kadencji  –  na podstawie tych uwag 
doprecyzowano przepis w art. 50c ust. 3: Minister będzie mógł odwołać członka KPN 
w  przypadku  niewnoszenia  należytego  wkładu  w  prace  Komitetu  na  wniosek 
Przewodniczącego KPN, 
–  6-miesięcznej kadencji przewodniczącego KPN – uwag nie uwzględniono. 
 
47 
 
 
W ocenie MNiSW doprecyzowanie przepisów dotyczących powoływania i prac KPN 
jest  pożądane  ze  względu  na  fakt,  że  wraz  z  Komitetem Ewaluacji Jednostek Naukowych 
stanowią  organy  opiniodawczo-doradcze Ministra. Wskazany jest zatem podobny poziom 
szczegółowości  w  regulowaniu  składu,  trybu  powoływania  i  odwoływania  oraz  zadań  obu 
Komitetów. 
Kolejne  uwagi  dotyczyły  zasad  działania  Rady  Młodych  Naukowców, 
m.in. wskazania  w  akcie  wykonawczym  trybu  wyłaniania  kandydatów,  kadencji  i  zadań 
Rady.  
W  ocenie  MNiSW  kwestie  zasad  działania  RMN,  jako  jednego  z  zespołów 
opiniodawczych Ministra, powinno nadal regulować zarządzenie. 
Zgłoszono również uwagi odnoszące się do przepisów zmieniających inne ustawy. 
Dotyczyły one głównie propozycji zmian w ustawie z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach 
badawczych i zaproponowanego zwiększenia wpływu ministra nadzorującego na działalność 
instytutu badawczego. 
W  opinii  Rady  Głównej  Nauki  i  Szkolnictwa  Wyższego  oraz  Rady  Głównej 
Instytutów Badawczych wprowadzenie zaproponowanych zmian nie przyniesie korzyści ani 
ministrom  nadzorującym,  ani  nadzorowanym  przez  nich  instytutom.  W  związku 
z analogiczną  uwagą,  zgłoszoną  przez  Ministerstwo  Gospodarki,  uwzględniono  uwagi 
partnerów społecznych i odstąpiono od zmian przepisów w tym zakresie (art. 29). 
Na podstawie uwag zgłoszonych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju i Rady 
Głównej  Nauki  i  Szkolnictwa  Wyższego  zaproponowano  regulację  wskazującą  katalog 
podmiotów  wykluczonych  z  ubiegania  się  o  środki  finansowe  na  naukę,  w  przypadku gdy 
wnioskodawca pozostaje pod zarządem komisarycznym bądź znajduje się w toku likwidacji 
albo postępowania upadłościowego. 
Ponadto uwzględniono wszystkie uwagi o charakterze technicznym. 
III.  Wpływ  projektowanej  regulacji  na  sektor  finansów  publicznych,  w  tym  budżet 
państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego 
Proponowane  zmiany  nie  przyniosą  skutków  dla  sektora  finansów  publicznych, 
przede  wszystkim  nie  będą  generować  dodatkowych  kosztów  w  budżecie  państwa 
w części 28  –  Nauka  ani  nie  spowodują  konieczności  przesunięć  środków  w  ramach  tej 
 
48 
 
 
części.  Nieznaczne  oszczędności,  wynikające  z  wprowadzonych  zmian,  będą 
wykorzystywane na finansowanie innych zadań realizowanych przez jednostki naukowe. 
System Informacji o Nauce,  prowadzony w ramach Zintegrowanego  Systemu 
Informacji  o  Szkolnictwie  Wyższym  „POL-on”,  do  2014  r.  będzie  finansowany  w  ramach 
projektu  systemowego  „Stworzenie  systemu  informacji  o  szkolnictwie  wyższym”, 
realizowanego  w  ramach  Poddziałania  4.1.3  „Wzmocnienie  systemowych  narzędzi 
zarządzania  szkolnictwem  wyższym”  Programu  Operacyjnego  „Kapitał  Ludzki”.  Budżet 
projektu wynosi 22 mln zł, przy czym koszt budowy części systemu dotyczącej nauki szacuje 
się na 7 mln zł. 
Utrzymanie Systemu „POL-on”  po  2014  r.  będzie  finansowane  w  ramach  środków 
budżetowych z części 28 – Nauka i części budżetowej 38 – Szkolnictwo wyższe. Szacunkowa 
wartość środków przeznaczanych na utrzymanie całego systemu to ok. 1 mln zł. 
IV.  Wpływ projektowanej regulacji na rynek pracy 
Projektowana  regulacja  będzie  miała  pozytywny  wpływ  na  rynek  pracy. 
Proponowane zmiany mają na celu poprawienie obecnie obowiązujących przepisów w celu 
uproszczenia procedur administracyjnych i sprawniejszego wykorzystania  środków 
finansowych ujętych w budżecie państwa na naukę. 
Jednocześnie w ustawie z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych oraz 
w ustawie  z  dnia  30  kwietnia  2010  r.  o  Polskiej  Akademii  Nauk  wprowadzone  zostają 
przepisy zobowiązujące do zamieszczania informacji o konkursie o zatrudnienie pracownika 
na stanowiska naukowe  nie tylko na stronie podmiotowej  ministra  właściwego  do 
spraw nauki w  Biuletynie  Informacji  Publicznej,  ale  także  stronie  internetowej  Komisji 
Europejskiej w europejskim portalu dla mobilnych naukowców przeznaczonym do publikacji 
ofert pracy naukowców. Ma to na celu zachęcanie  naukowców,  także  zagranicznych,  do 
podejmowania zatrudnienia w sektorze B+R i zwiększanie mobilności naukowców. 
V.  Wpływ 
projektowanej 
regulacji 
na 
konkurencyjność 
gospodarki 
i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw 
Projektowana  regulacja  nie  będzie  miała  wpływu  na  konkurencyjność  gospodarki 
i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw. 
 
49