Rządowy projekt ustawy o prawach konsumenta

– 7 – 
umożliwia  stosowanie  także  do  tych  sytuacji  pełnego  reżimu  obowiązków  informacyjnych 
(art. 7 ust. 4 ostatni akapit dyrektywy). 
Skorzystano natomiast z opcji regulacyjnej zawartej w art. 8 ust. 6 dyrektywy, która 
w przypadku  umów  zawieranych  na  odległość  za  pomocą  telefonu  pozwala  państwom 
członkowskim na nałożenie na przedsiębiorcę obowiązku potwierdzenia konsumentowi treści 
proponowanej umowy, na papierze lub innym trwałym nośniku (art. 21 ust. 2 projektu). Takie 
rozstrzygnięcie  jest  uzasadnione  w  świetle  praktycznych  problemów,  jakich  doświadczają 
konsumenci przy zawieraniu umów na odległość z wykorzystaniem telefonu. 
VII. Prawo odstąpienia od umowy (rozdział IV projektu) 
Przepisy niniejszego rozdziału, transponujące przepisy art. 9–16 dyrektywy o prawach 
konsumentów,  zawierają  szczegółową  regulację  prawa  odstąpienia  od  umowy,  jakie 
przysługuje  konsumentowi,  bez  potrzeby  wskazywania  jakiegokolwiek uzasadnienia, 
w przypadku umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. 
Proponowane przepisy wydłużają termin na wykonanie tego prawa do 14 dni (obecnie 
10),  definiują  precyzyjnie  początek  biegu  tego  terminu  dla  różnych  rodzajów  umów  oraz 
różnych  sytuacji,  szczegółowo  określają  skutki  odstąpienia  od  umowy,  w  tym  kwestię 
ponoszenia  kosztów,  a  nadto  zawierają  wyczerpującą  listę  sytuacji,  w  których  prawo 
odstąpienia od umowy nie przysługuje.  
Doprecyzowanie i uszczegółowienie regulacji dotyczącej prawa odstąpienia od umowy, 
w  tym  zwłaszcza  problematyki  kosztów  w  przypadku  wykonania  przez  konsumenta  prawa 
odstąpienia, która do tej pory rodziła duże wątpliwości w praktyce, będzie korzystne zarówno 
dla konsumentów, jak i przedsiębiorców. 
VIII. Umowy dotyczące  usług  finansowych  zawierane  na  odległość  (rozdział  V 
projektu) 
Przepisy  zawarte  w  tym  rozdziale  są  zasadniczo  tożsame  z  przepisami, które obecnie 
znajdują się rozdziale 2a ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów, a które stanowią 
transpozycję dyrektywy 2002/65/WE dotyczącej sprzedaży konsumentom usług finansowych 
na  odległość.  „Przeniesienie”  tych  przepisów  do  niniejszej  ustawy  jest  konsekwencją 
przewidzianego w niniejszym projekcie uchylenia ustawy o ochronie niektórych praw 
konsumentów. 
IX. Przepisy zmieniające i przejściowe (rozdział VI projektu) 
– 8 – 
1. Zmiany w Kodeksie cywilnym 
a)  Pierwsza  część  zmian  proponowanych  w  Kodeksie cywilnym ma na celu 
transpozycję  pozostałych  przepisów  dyrektywy  o  prawach  konsumentów, zawartych 
w rozdziale IV tej dyrektywy.  
Do takich zmian należą przede wszystkim przepisy modyfikujące definicję konsumenta 
(nowe brzmienie art. 221  kc).  Zgodnie  z  wymogami  dyrektywy  umożliwią  one  stosowanie 
przepisów o ochronie konsumentów również do osób fizycznych, które dokonując czynności 
związanej  z  prowadzoną  działalnością  gospodarczą  lub  zawodową,  działają  także  w  celu 
niezwiązanym z tą działalnością, przy czym ten ostatni cel jest przeważający. Prowadzi to do 
rozszerzenia ochrony przewidzianej przez przepisy o umowach zawieranych z konsumentami, 
ponieważ  do  tej  pory  istnienie  związku  między  czynnością  prawną  a  działalnością 
gospodarczą lub zawodową prowadzoną przez daną osobę pozbawiało ją takiej ochrony.   
Pozostałe zmiany, o których tu mowa, obejmują wprowadzenie zakazu pobierania przez 
przedsiębiorcę  od  konsumenta  opłat  związanych  z  korzystaniem  z  określonych  sposobów 
płatności  w  wysokości  wyższej  od  kosztów  ponoszonych  z  tego  tytułu  przez  samego 
przedsiębiorcę  oraz  szczegółowe  uregulowanie  kwestii  związanych  z  terminem  wydania 
rzeczy  konsumentowi  w  umowach  sprzedaży  konsumenckiej,  w  tym  skutków  uchybienia 
przez  przedsiębiorcę  obowiązkom  w  tym  zakresie  i  przejściem  niebezpieczeństwa 
przypadkowej utraty lub zniszczenia rzeczy (w szczególności nowy art. 3831, 4921, 494 § 2, 
543  i  548  §  3  i  4  kc).  Należy  w  szczególności  podkreślić,  że  dotychczas  obowiązujące 
przepisy ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej nie regulowały kwestii 
przejścia  niebezpieczeństwa  przypadkowej  utraty  lub  zniszczenia  rzeczy,  wobec  czego 
stosowało  się  ogólne  przepisy  kodeksu  cywilnego,  mające  charakter  dyspozytywny. 
Wprowadzona zmiana ma znaczenie przede wszystkim  dla  umów  tzw.  sprzedaży 
wysyłkowej, ponieważ  w razie zastrzeżenia w  umowie, że rzecz ma zostać dostarczona do 
miejsca zamieszkania konsumenta, ryzyko przypadkowej utraty lub zniszczenia rzeczy 
ponosił będzie sprzedawca (art. 4541 w zw. z art. 548 kc).  
b)  Podstawowa  część  zmian  w  Kodeksie  cywilnym  wprowadza  natomiast  reformę 
przepisów  dotyczących  odpowiedzialności  za  jakość  rzeczy  sprzedanej,  a  tym  samym 
dokonuje ponownej transpozycji dyrektywy o sprzedaży konsumenckiej. 
Celem wprowadzanych zmian jest przede wszystkim ujednolicenie przepisów 
dotyczących odpowiedzialności za jakość rzeczy sprzedanej (aktualnie w Polsce funkcjonują 
– 9 – 
trzy  reżimy  odpowiedzialności  w  tym  zakresie:  regulacja  kodeksowa  dotycząca  rękojmi  za 
wady, regulacja zawarta w ustawie o sprzedaży  konsumenckiej  dotycząca  niezgodności 
towaru  z  umową  oraz  regulacja  przewidziana  w  Konwencji  Wiedeńskiej  o  umowach 
międzynarodowej sprzedaży towarów, Dz. U. z 1997 r. Nr 45, poz. 287). W odniesieniu do 
obrotu  konsumenckiego  skutkować  to  będzie  wyrównaniem poziomu ochrony w obszarze, 
w którym w chwili obecnej sytuacja konsumenta jest w znacznym zakresie mniej korzystna 
niż  sytuacja  kupujących  przedsiębiorców  i  osób  nie  będących  konsumentami.  Jeśli  chodzi 
o przedsiębiorców,  ujednolicenie  przepisów  dotyczących  odpowiedzialności  za  jakość 
sprzedanej rzeczy ułatwi prowadzenie działalności. 
W  związku  z  powyższym,  oprócz  przeniesienia  do  Kodeksu  cywilnego  obowiązków 
informacyjnych  przedsiębiorcy  uregulowanych  obecnie  w  ustawie  o  sprzedaży 
konsumenckiej (nowy art. 5461 kc), w kodeksie proponuje się zmiany, które: 
–  wprowadzają  jednolitą,  co do zasady,  regulację  odpowiedzialności  sprzedawcy  za 
jakość  rzeczy  sprzedanej,  opartą  na  koncepcji  wady  (rękojmia),  przy  czym  definicja  wady 
fizycznej  uwzględnia  przyjętą  w  dyrektywie  o  sprzedaży  konsumenckiej  konstrukcję 
niezgodności  towaru  z  umową,  a  odpowiedzialność  sprzedawcy  w  umowach  z  udziałem 
konsumentów  wykazuje  jedynie  pewne  odrębności  wynikające  z  wymogów  dyrektywy 
(w szczególności art. 556 w nowym brzmieniu, nowe art. 5561–5563, art. 557–561 w nowym 
brzmieniu, nowe art. 5611–5614, art. 563–564 w nowym brzmieniu, art. 566–568 w nowym 
brzmieniu, art. 576 w nowym brzmieniu); 
–  wprowadzają  szczegółowe  zasady  dochodzenia  roszczeń  związanych  z  wadliwością 
rzeczy sprzedanej w łańcuchu sprzedawców (nowy „Dział II1” w Tytule XI „Sprzedaż”); 
–  modyfikują  przepisy  dotyczące  gwarancji  przy  sprzedaży,  przywracając  stosowanie 
przepisów ujętych w Kodeksie cywilnym do umów z udziałem konsumentów, wprowadzając 
obowiązki  informacyjne  dotyczące  gwarancji  wynikające  z  dyrektywy  o  sprzedaży 
konsumenckiej  oraz  doprecyzowując  wzajemny  stosunek  roszczeń  z  rękojmi  i  z  gwarancji 
(Dział III Tytułu XI „Sprzedaż” w nowym brzmieniu). 
2. Zmiany w innych ustawach 
Proponuje się także: 
a) zmiany w ustawie – Kodeks wykroczeń, polegające na uchyleniu art. 138a, który odwołuje 
się  do  obowiązków  przedsiębiorcy  przewidzianych  w  uchylanej  ustawie  o  ochronie 
– 10 – 
niektórych  praw  konsumentów  oraz  na  dodaniu  nowego  art.  139b  wprowadzającego 
odpowiedzialność  karnoadministracyjną  za  uchybienie  obowiązkom  informacyjnym 
przewidzianym w projekcie niniejszej ustawy. To ostatnie rozwiązanie, realizujące wymogi 
art.  24  dyrektywy,  ma  służyć  bardziej  efektywnemu  wykonywaniu  przez  przedsiębiorców 
ww. obowiązków, 
b) uchylenie ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów, uzasadnione uchyleniem 
transponowanych  w  niej  dyrektyw  oraz  transpozycją  dyrektywy,  która  je  uchyliła, 
w projekcie nowej ustawy o prawach konsumenta, 
c)  uchylenie  ustawy  o  szczególnych  warunkach  sprzedaży  konsumenckiej, uzasadnione 
przeniesieniem transpozycji dyrektywy o sprzedaży konsumenckiej do projektu nowej ustawy 
o prawach konsumenta, 
d) zmiany w ustawie – Prawo telekomunikacyjne w zakresie art. 172, polegające na: 
–  rozszerzeniu  na  telekomunikacyjne  urządzenia  końcowe  zawartego w ust. 1 tego  artykułu 
zakazu używania dla celów marketingu bezpośredniego, bez uprzedniej zgody abonenta lub 
użytkownika końcowego, automatycznych systemów wywołujących, 
– dodaniu w tym artykule ust. 3, zakazującego używania środków, o których mowa w ust. 1, 
na koszt konsumenta. 
Zmiany  te  mają  na  celu  zapewnienie  transpozycji  art. 10 dyrektywy 2002/65/WE (obecnie 
transponowanego w art. 6 ust. 3 i 4 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów, która – 
jak  wskazano  wyżej  –  zostanie uchylona),  a  przy  okazji  uzupełnienie  transpozycji  art.  13 
dyrektywy  2002/58/WE  dotyczącej  przetwarzania danych osobowych i  prywatności 
w sektorze łączności elektronicznej, 
e) zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, polegające na: 
– dostosowaniu regulacji zawartej w art. 4 ust. 2 tej ustawy, odnoszącej się m.in. do praktyk 
rynkowych  wprowadzających  w  błąd,  do  treści  wyroku  Trybunału  Sprawiedliwości  z dnia 
19 września  2013  r.  w  sprawie  C-435/11 CHS Tour Services (z orzeczenia tego, w którym 
TSUE  dokonał  interpretacji  przepisów  dyrektywy  2005/29/WE,  wynika,  że  dla 
zakwalifikowania  określonej  praktyki  rynkowej  jako praktyki  wprowadzającej  konsumenta 
w błąd,  nie  zachodzi  konieczność  zbadania,  czy  taka  praktyka  jest  również  sprzeczna 
z wymogami  staranności  zawodowej  na  podstawie  art.  5  ust.  2  lit.  a)  ww.  dyrektywy; tym 
samym  na  gruncie  prawa  polskiego  należy  wykluczyć  potrzebę  dokonywania  oceny  takiej 
– 11 – 
praktyki  przez  pryzmat  klauzuli  generalnej  określonej  w  art.  4  ust.  1  ustawy 
o przeciwdziałaniu  nieuczciwym  praktykom  rynkowym,  która  odwołuje  się  m.in.  do 
przesłanki  sprzeczności  z  dobrymi  obyczajami,  będącej  odpowiednikiem  przesłanki 
sprzeczności  z  wymogami  staranności  zawodowej  z  art.  5  ust.  2  lit.  a)  ww.  dyrektywy 
2005/29/WE), 
– uwzględnieniu w treści art. 9 pkt 6 tej ustawy faktu uchylenia ustawy o ochronie niektórych 
praw konsumentów (zmiana o charakterze technicznym), 
f) zmianę w ustawie – Prawo prywatne międzynarodowe, polegającą na uchyleniu pkt 2 w jej 
art. 30 ust. 1, w którym ustawa ta odwołuje się do uchylonej dyrektywy 97/7/WE, 
g) zmianę w ustawie o kredycie konsumenckim, polegającą na uchyleniu art. 58 ust. 2, który 
odwołuje  się  do  uchylonej  ustawy  o  ochronie  niektórych  praw  konsumentów,  i  który  był 
sprzeczny z art. 16a ust. 3 tej ostatniej (odpowiednikiem tego przepisu w projekcie niniejszej 
ustawy jest art. 43 ust. 2).  
3. Przepisy przejściowe i wejście w życie  
Mając na uwadze przepisy art. 28 dyrektywy o prawach konsumentów proponuje się, 
aby ustawa weszła w życie z dniem 13 czerwca 2014 r., a jej przepisy miały zastosowanie do 
umów zawartych po tej dacie. 
X. Załączniki do ustawy 
Załącznikami do ustawy są wzór pouczenia o odstąpienia od umowy (załącznik nr 1) 
oraz wzór formularza odstąpienia od umowy (załącznik nr 2). Ich treść odzwierciedla treść 
załącznika do dyrektywy o prawach konsumenta z uwzględnieniem terminologii stosowanej 
w projekcie ustawy (zwłaszcza w rozdziale IV dotyczącym prawa odstąpienia od umowy).