Rządowy projekt ustawy o rzeczach znalezionych oraz zmianie niektórych innych ustaw

prowadzenia rejestru utraconych dóbr  kultury,  w  tym  zakres  danych  objętych  wpisem 
do rejestru, zasady wydawania odpisów z rejestru oraz wzór formularza wniosku o wpis 
do rejestru. 
Zgodnie  z  art.  32,  przepisy  rozdziału  2a  ustawy  o  ochronie zabytków i opiece nad 
zabytkami  będzie  stosować  się  do rzeczy ruchomych utraconych w wyniku czynu 
zabronionego po dniu wejścia w życie ustawy. 
Art.  33  projektowanej  ustawy  określa  termin  jej  wejścia  w  życie.  Omawiany  przepis 
rezygnuje  z  podstawowego  czternastodniowego  terminu  wejścia  w  życie  ustawy, 
określonego w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów 
normatywnych i  niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2011 r.  Nr 197, 
poz. 1172,  z  późn.  zm.).  Zastosowanie  trzymiesięcznego  terminu  wynika  przede 
wszystkim z konieczności urządzenia krajowego rejestru utraconych dóbr kultury. 
Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. 
Ustawa nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu rozporządzenia  Rady 
Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego 
systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.), 
w związku z tym nie podlega notyfikacji. 
 
 
21 
 
OCENA SKUTKÓW REGULACJI 
 
1. Cel wprowadzenia ustawy 
Projektowana regulacja ma na celu wprowadzenie do prawa cywilnego  rozwiązań 
w zakresie postępowania z rzeczą znalezioną, a także – w zakresie skutków znalezienia 
cudzej  rzeczy  i  jej  nieodebrania  przez  osobę  uprawnioną  –  dostosowanie przepisów 
o rzeczach znalezionych do aktualnych  warunków  społeczno-gospodarczych. 
Nowelizacja ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ma zaś  na  celu 
stworzenie krajowego  rejestru  utraconych  dóbr  kultury  i  wyłączenie  ujawnionych 
w nim przedmiotów spod działania przepisów o zasiedzeniu (art. 174 k.c.) i nabyciu od 
nieuprawnionego (art. 169 § 1 i 2 k.c). 
 
2. Podmioty, na które oddziałuje projekt ustawy 
Regulacje  zawarte  w  projekcie  dotyczą  każdego,  kto zgubi rzecz oraz znajdzie rzecz 
zgubioną,  a  także  podmiotów  zobowiązanych  w  myśl  ustawy  do  przechowywania 
rzeczy znalezionej i poszukiwania osób uprawnionych do jej odebrania (starostów, 
zarządców  budynków  publicznych,  innych  budynków  lub  pomieszczeń  otwartych dla 
publiczności,  a  także  środków  transportu  publicznego).  Projekt  ustawy  w  części 
dotyczącej nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oddziałuje 
na osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne  prowadzące  działalność 
gospodarczą  w  zakresie  obrotu  handlowego  zabytkami  i  dziełami  sztuki,  muzea, 
biblioteki, których zbiory tworzą narodowy zasób biblioteczny, archiwa, konsumentów, 
w szczególności kolekcjonerów zabytków i dzieł sztuki. 
 
3. Wyniki prowadzonych konsultacji 
W ramach  konsultacji  projekt  założeń  projektu  ustawy  został  przekazany  do 
zaopiniowania  Pierwszemu  Prezesowi  Sądu  Najwyższego,  Krajowej  Radzie 
Sądownictwa,  Stowarzyszeniu  Sędziów  Polskich  „Iustitia”, Krajowej Radzie Radców 
Prawnych, Naczelnej Radzie Adwokackiej, Polskiej Konfederacji Pracodawców 
Prywatnych „Lewiatan”, Prezesowi Business Centre  Club, Konfederacji Pracodawców 
Polskich,  PPL  LOT  S.A.,  Polskiej  Agencji  Żeglugi  Powietrznej,  Polskim  Kolejom 
Państwowym  S.A.,  „PKP  Intercity”  S.A., „Przewozy Regionalne”  spółka z o.o., 
22 
 
Centralnemu  Stowarzyszeniu  Przewoźników  i  Spedycji  w  Warszawie,  Związkowi 
Armatorów Polskich, Krajowej Izbie Gospodarczej, Stowarzyszeniu Prokuratorów 
Rzeczypospolitej  Polskiej,  Naczelnemu  Dyrektorowi  Archiwów  Państwowych, 
Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich,  Polskiemu  Komitetowi  Narodowemu 
Międzynarodowej  Rady  Muzeów  (ICOM),  Towarzystwu  Bibliofilów  Polskich  oraz 
wojewódzkim konserwatorom zabytków. 
Pierwszy  Prezes  Sądu  Najwyższego  nie  zgłosił  uwag  do  projektu  założeń.  Również 
PKP S.A. oraz Związek Armatorów Polskich nie zgłosili zastrzeżeń do projektu.  
Projektowaną  regulację  pozytywnie  oceniono  w  opinii  Krajowej  Rady  Radców 
Prawnych.  Wskazano  w  niej,  iż  zamierzenie  to  stanowi  wypełnienie  istniejącej  luki 
prawnej. W przedmiotowej opinii podniesiono  jednak  potrzebę  doprecyzowania 
rozwiązań dotyczących rzeczy znalezionych, których posiadanie wymaga szczególnego 
zezwolenia władz państwowych (broń, amunicja, materiały wybuchowe). Uwagi tej nie 
uwzględniono,  gdyż  projektowane  rozwiązania  nie  wyłączają  stosowania przepisów 
innych ustaw regulujących posiadanie i obrót ww. rzeczami. W opinii tej zwrócono też 
uwagę  na  konieczność  doprecyzowania,  czy  na  znalazcy  ciąży  obowiązek  zgłoszenia 
właściwemu staroście faktu znalezienia rzeczy, której wartość przekracza 50 zł, jeśli nie 
są  to  pieniądze,  papiery  wartościowe  lub  kosztowności  albo  rzecz  mająca  wartość 
naukową,  historyczną  lub  artystyczną.  Propozycja  uzupełnienia  projektu  założeń  nie 
została  uwzględniona.  Wskazać  trzeba  bowiem,  że  zgodnie  z  projektowanymi 
rozwiązaniami, znalazca, jeżeli nie wie, kto jest uprawnionym do odbioru rzeczy lub nie 
może ustalić miejsca pobytu tej osoby, ma obowiązek zawiadomić właściwego starostę 
o znalezieniu  rzeczy  bez  względu  na  jej  wartość.  Jeżeli  zaś  wartość  znalezionych 
pieniędzy,  papierów  wartościowych,  kosztowności  lub  rzeczy  mającej  wartość 
historyczną,  naukową  lub  artystyczną  przekracza  50  zł,  znalazca  ma  obowiązek 
przekazania tych rzeczy niezwłocznie właściwemu staroście. 
W  zakresie  dotyczącym  postępowania  z  rzeczami  stanowiącymi  zabytki  i  materiały 
archiwalne  zgłosił  uwagi  Naczelny  Dyrektor  Archiwów  Państwowych,  Małopolski 
Wojewódzki Konserwator Zabytków oraz Lubelski Wojewódzki Konserwator 
Zabytków.  Uwagi  Naczelnego  Dyrektora  Archiwów  Państwowych  zostały 
w większości 
uwzględnione.  Nie  uwzględniono  postulatu  Małopolskiego 
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, żeby  w  projekcie  założeń  wskazać  środek 
odwoławczy  od  decyzji  odmawiającej  dokonania  wpisu  do  krajowego  rejestru 
23 
 
utraconych dóbr kultury. Uwaga ta nie została uwzględniona, ponieważ zaskarżalność 
decyzji  wynika  z  zasad  kodeksowych  (k.p.a.);  w  tym  wypadku  stronie  będzie  służył 
środek  odwoławczy  w  postaci  wniosku  o  ponowne  rozpatrzenie sprawy (art.  127 
§ 3 k.p.a.). Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków zaproponował 
również,  aby  zdefiniować  pojęcie  „dobro  kultury”  oraz  „skarb”  –  uwaga  nie  została 
uwzględniona, ponieważ termin „dobro kultury” jest tylko elementem nazwy rejestru. 
Rzeczy  ruchome, które  mogą być przedmiotem  wpisu, zostały natomiast wymienione 
taksatywnie.  Odnosząc  się  do  propozycji  zdefiniowania  pojęcia  „skarbu”,  wskazać 
należy,  że  pojęcie  to  należy  do  tzw.  pojęć  niedookreślonych.  Nie  da  się  go  ściśle 
zdefiniować, co najwyżej można wskazać pewne okoliczności, które powinny być brane 
pod  uwagę  przy  uznaniu  danej  rzeczy  za  skarb.  Okoliczności  te  zaś  zostały  opisane 
w projekcie założeń. Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków zaproponował inną 
nazwę  dla  krajowego  rejestru  utraconych  dóbr  kultury,  wskazując  na  niewłaściwość 
posługiwania  się  określeniem  „dobra  kultury”.  Uwagi  tej  nie  uwzględniono,  gdyż 
termin „dobro kultury” jest tylko elementem nazwy rejestru.  
Pozostałe  podmioty,  w  terminie  zakreślonym  do  zgłoszenia  uwag,  nie  przedstawiły 
swoich stanowisk. 
Projekt  ustawy  został  zamieszczony  w  Biuletynie  Informacji  Publicznej  Rządowego 
Centrum Legislacji zgodnie z § 11a ust.  1  uchwały  nr  49  Rady  Ministrów  z  dnia 
19 marca 2002 r. –  Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P.  Nr  13,  poz.  221,  z  późn. 
zm.). 
Po  umieszczeniu  projektu  na  stronach  Biuletynu  Informacji  Publicznej  Rządowego 
Centrum Legislacji i Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa  Sprawiedliwości 
zainteresowanie pracami nad projektem w trybie przepisów ustawy dnia 7 lipca 2005 r. 
o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, 
z późn. zm.) zgłosiła Fundacja Thesaurus.  
 
4. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym na budżet państwa i budżety 
jednostek samorządu terytorialnego 
Projektowane  przepisy  nowelizujące  ustawę  o  ochronie zabytków i opiece nad 
zabytkami  wpłyną  na  poziom  wydatków  publicznych.  W  pierwszym  roku 
obowiązywania ustawy należy liczyć się z obciążeniem budżetu, którego dysponentem 
24 
 
jest  minister  właściwy  do  spraw  kultury  i  ochrony  dziedzictwa  narodowego, 
w wysokości od 100 000 do 400 000 zł, tytułem kosztów zaprojektowania i wykonania 
systemu  informatycznego  obsługującego  krajowy  rejestr  utraconych  dóbr  kultury. 
Wysokość ostatecznej kwoty obciążenia uzależniona będzie od wyboru jednej z dwóch 
opcji  organizacji  procesów  rejestracyjnych.  Pierwszą  z  nich  jest  zakup  materialnych 
komponentów  urządzenia  rejestrowego  (sprzętu  komputerowego,  serwerów 
i elementów sieci informatycznej) oraz  oprogramowania.  Drugą  zaś,  zlecenie  obsługi 
procesów informatycznych i  administrowania zbiorem danych komercyjnemu 
podmiotowi  zewnętrznemu,  dysponującemu  własnym  zapleczem  sprzętowym, 
zapewniającemu  wysoki  standard  bezpieczeństwa  (outsourcing).  Druga  opcja  zakłada 
rezygnację  z  inwestowania  w  zakup  środków  trwałych.  Pierwsza  z  możliwości  jest 
mniej  więcej  czterokrotnie  droższa  od  drugiej.  W  2015  r.  roczne  obciążenie 
wspomnianego  budżetu  ze  względu  na  obsługę  krajowego rejestru wyniesie 
ok. 200 000 zł. Powyższa kwota obejmuje koszty korzystania z usług informatyka oraz 
nakłady  na  serwisowanie  i  modernizację  urządzeń  rejestrowych  bądź,  w  przypadku 
wyboru  wariantu  obsługi  zewnętrznej  –  koszt  outsourcingu.  Wejście  w  życie  ustawy 
spowoduje w 2014 r. obciążenie budżetu, którego dysponentem jest minister właściwy 
do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w wysokości 572 720 zł z tytułu 
wypłat  nagród  pieniężnych  za  znaleziska  materiałów  archiwalnych,  przyjmując,  iż 
w ciągu  roku  będzie  się  przyznawać  6  nagród,  z  których  dwie  będą  za  znalezisko 
o szczególnej wartości materialnej. W okresie pierwszych 10 lat obowiązywania ustawy 
obciążenie  budżetu  z  tytułu  wypłat  ww.  nagród  oraz  zaprojektowania i wykonania 
systemu  informatycznego  obsługującego  krajowy  rejestr  utraconych  dóbr  kultury, 
a następnie  jego  obsługi  wyniesie  maksymalnie 8 882  756  –  9 182  756  zł.  Minister 
właściwy do spraw kultury i ochrony  dziedzictwa narodowego nie będzie ubiegał się 
o dodatkowe środki finansowe z tytułu wejścia wżycie projektu ustawy. 
 
ROK 
KWOTA (w zł.) 
RODZAJ WYDATKU 
2014 
 972 720 
Koszt zlecenia obsługi  procesów  informatycznych 
i administrowania zbiorem danych podmiotowi 
zewnętrznemu  lub  zakup  elementów sieci  informatycznej 
(100–400  tys.  zł) oraz koszt nagród za znaleziska 
materiałów archiwalnych (572 720 zł) 
25