Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń, zakładami reasekuracji i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego oraz niektórych innych ustaw

istnieje żadna grupa spełniająca te kryteria. Trudno jest przewidzieć, czy powyższy stan
rzeczy zmieni się w wyniku wejścia w życie proponowanych zmian. Krajowe instytucje
finansowe są na bieżąco poddawane pod tym kątem przeglądowi dokonywanemu przez KNF
– wyniki kolejnych przeglądów pozwolą na ustalenie ewentualnego pojawienia się
konglomeratu finansowego. Biorąc pod uwagę powyższe, a także rozpoczęcie obowiązywania
od dnia 1 stycznia 2014 r. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013
z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych
i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012, nie ma konieczności
formułowania w niniejszym projekcie przepisów przejściowych w zakresie zmian
wprowadzanych w obszarze nadzoru uzupełniającego i nadzoru skonsolidowanego.
Zaproponowano natomiast wprowadzenie przepisów przejściowych w związku ze zmianą
ustawy o działalności ubezpieczeniowej (ustawa zmieniana w art. 3 projektu). Zmiana
definicji ubezpieczeniowej grupy kapitałowej oznacza rozszerzenie katalogu podmiotów
zobowiązanych do sporządzania rocznych sprawozdań dotyczących transakcji w ramach
ubezpieczeniowej grupy kapitałowej, o których mowa w art. 173 ust. 1 i art. 223zzf ust. 1
ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz kwartalnych i dodatkowych rocznych
sprawozdań finansowych i statystycznych, o których mowa w art. 169 ust. 1 i art. 223zzd
ust. 1 ww. ustawy, w części dotyczącej wpływu przynależności zakładu do ubezpieczeniowej
grupy kapitałowej na wielkość środków własnych zakładu. W przypadku zakładów
ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, które sporządzały takie sprawozdania zgodnie
z dotychczas obowiązującymi przepisami ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zmiana
definicji ubezpieczeniowej grupy kapitałowej oznacza konieczność uwzględnienia w nich
dominujących podmiotów nieregulowanych wchodzących w skład ubezpieczeniowej grupy
kapitałowej.
Zgodnie z proponowanym art. 5 ust. 1 projektu, w odniesieniu do zakładów ubezpieczeń
i zakładów reasekuracji, które wchodzą w skład ubezpieczeniowej grupy kapitałowej i które
powinny uwzględniać nowe podmioty w rocznych sprawozdaniach dotyczących transakcji
w ubezpieczeniowej grupie kapitałowej oraz w kwartalnych i dodatkowych rocznych
sprawozdaniach finansowych i statystycznych wchodzące w skład grupy, przewiduje się
stosowanie w okresie przejściowym przepisów dotychczasowych.
Zgodnie z proponowanym art. 5 ust. 2 projektu zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji,
których podmiotem dominującym jest dominujący podmiot nieregulowany i które zgodnie
z dotychczas obowiązującymi przepisami ustawy o działalności ubezpieczeniowej nie były
15

obowiązane do sporządzania rocznych sprawozdań dotyczących transakcji w ramach
ubezpieczeniowej grupy kapitałowej, będą obowiązane sporządzić takie sprawozdanie po raz
pierwszy za rok kalendarzowy rozpoczynający się po dniu wejścia w życie projektowanej
ustawy.
W proponowanym art. 6 projektu przewidziano, że dotychczasowe akty wykonawcze wydane
na podstawie upoważnień zawartych w art. 148 ust. 8, art. 169 ust. 2, art. 173 ust. 2,
art. 223zw ust. 12, art. 223zzd ust. 2 i art. 223zzf ust. 2 ustawy o działalności
ubezpieczeniowej zachowają moc do dnia wejścia w życie nowych aktów wykonawczych
wydanych na ich podstawie, nie dłużej jednak niż przez 24 miesiące od dnia wejścia w życie
projektowanej ustawy. Rozporządzenia wydane na podstawie ww. przepisów dla nowych
(pełnych) okresów sprawozdawczych (zgodnie z art. 5 ust. 2 projektu) dokonają rozszerzenia
zakresu podmiotowego tych sprawozdań.
Proponowany w ustawie 14-dniowy okres vacatio legis jest więc wystarczający dla
podmiotów, których ona dotyczy, do dostosowania się do wprowadzanych ustawą zmian.
Stosownie do § 11a uchwały nr 49 Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. – Regulamin
pracy Rady Ministrów (M.P. Nr 13, poz. 221, z późn. zm.) projekt został udostępniony
w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji w zakładce Rządowy
Proces Legislacyjny. Żaden podmiot nie zgłosił zainteresowania pracami nad projektem
w trybie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia
prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.).
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
Proponowane przepisy nie mieszczą się w zakresie przedmiotowym zagadnień podlegających
konsultacjom z Europejskim Bankiem Centralnym, zgodnie z art. 2 ust. 1 decyzji Rady z dnia
29 czerwca 1998 r. (98/415/WE) w sprawie konsultacji Europejskiego Banku Centralnego
udzielanych władzom krajowym w sprawie projektów przepisów prawnych.
Projekt nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach dotyczących
sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych,
tj. w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu
funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239,
poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597).
16

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które będzie oddziaływał akt normatywny
Proponowane zmiany będą oddziaływać na banki, zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji
i firmy inwestycyjne oraz Komisję Nadzoru Finansowego.
2. Konsultacje społeczne
Projekt ustawy został przekazany do Komisji Nadzoru Finansowego, Polskiej Izby
Ubezpieczeń, Związku Banków Polskich, Krajowego Związku Banków Spółdzielczych,
Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami,
Polskiego Stowarzyszenia Aktuariuszy, Giełdy Papierów Wartościowych SA, Bondspot SA,
Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych SA, Izby Gospodarczej Ubezpieczeń
i Obsługi Ryzyka, Związku Maklerów i Doradców, Izby Domów Maklerskich,
Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych, Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych,
Stowarzyszenia Rynków Finansowych ACI Polska, Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów
Kapitałowych oraz Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych.
Komisja Nadzoru Finansowego zaproponowała usunięcie z projektowanej definicji
konglomeratu finansowego pojęcia „podgrupy” oraz zastosowanie pojęcia „podmiot stojący
na czele grupy”. W jej ocenie posługiwanie się pojęciem „podgrupy” jest niecelowe,
a określenia „podmiot wiodący w grupie” (w angielskiej wersji dyrektywy the head of the
group), którego wyznaczania przepisy nie określają, i „podmiot wiodący w konglomeracie
finansowym” (the head of the financial conglomerate) nie zawsze odnoszą się do tych samych
podmiotów. Zasady wyznaczania podmiotu wiodącego w konglomeracie finansowym
określają przepisy art. 4 ust. 5 i 6 ustawy o nadzorze uzupełniającym. W myśl tych przepisów
podmiot wiodący może być wyznaczony przez koordynatora. W związku z powyższym,
w opinii Komisji tłumaczenie określenia the head of the group jako „podmiotu wiodącego”,
a nie jako „podmiotu stojącego na czele grupy”, może doprowadzić do niejasności przy
odróżnianiu podmiotu wiodącego w grupie (stojącego na czele grupy) od podmiotu
wiodącego w konglomeracie. Istnienie „podmiotu stojącego na czele grupy” jest stanem
faktycznym i zależy od struktury organizacyjnej grupy. Natomiast „podmiot wiodący
w konglomeracie lub grupie, która spełnia kryteria identyfikujące ją jako konglomerat”, jest
wyznaczany na zasadach art. 4 ustawy o nadzorze uzupełniającym w celu ułatwienia nadzorcy
i konglomeratowi realizacji uprawnień i obowiązków nadzoru uzupełniającego. Powyższa
17

uwaga Komisji została uwzględniona. Zgodnie z sugestiami Komisji doprecyzowano też
i poprawiono dodawany art. 9a ustawy o nadzorze uzupełniającym, definicję zarządzającego
alternatywnym funduszem inwestycyjnym oraz tabelę zbieżności do projektu. Nie
uwzględniono natomiast propozycji Komisji co do nieposługiwania się w projektowanych
przepisach art. 42 i art. 57 ustawy o nadzorze uzupełniającym (wyliczających obligatoryjne
elementy przy określaniu struktury prawnej grupy, jej struktury zarządzania i struktury
organizacyjnej konglomeratu finansowego) pojęciem „znaczącego oddziału”. Zgodnie
bowiem ze stanowiskiem Ministra Spraw Zagranicznych, przepisy te mają stanowić
implementację art. 9 i art. 12 ust. 1 akapit drugi lit. a dyrektywy w sprawie konglomeratów
finansowych, które expressis verbis zawierają odesłanie do „istotnych oddziałów”. Stąd też
uwzględnienie uwagi Komisji spowodowałoby niezgodność projektu ustawy z prawem Unii
Europejskiej. W projekcie posłużono się więc pojęciem istotnych oddziałów instytucji
kredytowych i domów maklerskich.
Ponadto uwagi zgłosił Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA. W jego ocenie projekt
nie obejmuje wszystkich zmian, jakie wprowadziła dyrektywa 2011/89/UE, i nie odnosi się
do kwestii zawartych w art. 3 ust. 5, art. 8 ust. 3 oraz art. 18 ust. 3 dyrektywy w sprawie
konglomeratów finansowych w zmienionym brzmieniu. Projektodawca zauważa, że art. 3
ust. 5 tej dyrektywy implementowany jest art. 6a dodawanym do ustawy o nadzorze
uzupełniającym. Art. 8 ust. 3 dyrektywy w sprawie konglomeratów finansowych regulujący
kwestię ryzyka transakcji wewnątrzgrupowych daje możliwość Państwom Członkowskim
(nie nakłada obowiązku) w zakresie implementacji przyjętych w nim rozwiązań,
tj. wprowadzenia ograniczeń dotyczących transakcji wewnątrzgrupowych. Zmiany
wprowadzone do art. 18 ust. 3 dyrektywy w sprawie konglomeratów finansowych mają
charakter redakcyjny, w konsekwencji czego nie wymaga on implementacji do polskiego
porządku prawnego. KDPW odniósł się także do projektowanego art. 3 pkt 21 ustawy
o nadzorze uzupełniającym, gdzie użyto pojęcia „podmiotu dominującego najwyższego
szczebla”, które zdaniem KDPW jest niezrozumiałe. Projektodawca zauważa, że pojęcie
podmiotu (jednostki) dominującej najwyższego szczebla jest używane w Międzynarodowym
Standardzie Rachunkowości nr 24 oraz rozporządzeniu Komisji (UE) nr 632/2010 z dnia
19 lipca 2010 r. Przez podmiot dominujący (jednostkę dominującą) najwyższego szczebla
należy rozumieć podmiot dominujący (jednostkę dominującą), który nie jest podmiotem
zależnym (jednostką zależną) innego podmiotu dominującego (innej jednostki dominującej).
Uwzględniono natomiast pozostałe uwagi KDPW dotyczące włączenia zarządzających
18

alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w zakres podmiotowy nadzoru (art. 3 pkt 3
lit. i dodawany do ustawy o nadzorze uzupełniającym), wskazania w projektowanym art. 9a
tej ustawy formy wykonywania przez koordynatora kompetencji przyznanej mu
w przedmiotowym przepisie w stosunku do podmiotów wchodzących w skład konglomeratu,
a także poprawienia redakcji przepisu dodawanego w art. 55 ust. 2 przedmiotowej ustawy.
3. Wpływ aktu normatywnego na sektor finansów publicznych, w tym na budżet
państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego
Wejście w życie projektowanych przepisów nie będzie miało wpływu na dochody i wydatki
sektora finansów publicznych, w szczególności nie przewiduje się wzrostu kosztów
funkcjonowania nadzoru finansowego. Niniejszy projekt nie zawiera zasadniczych zmian
istotnych z tego punktu widzenia. Komisja Nadzoru Finansowego w trakcie konsultacji nie
zgłosiła prognozowanego wzrostu kosztów swojej działalności w związku z proponowanymi
w projekcie zmianami.
4. Wpływ aktu normatywnego na rynek pracy
Wejście w życie projektowanych przepisów nie będzie miało wpływu na rynek pracy.
5. Wpływ aktu normatywnego na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość,
w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw
Proponowane zmiany mogą pozytywnie wpłynąć na rynek finansowy przez usprawnienie
nadzoru wykonywanego w stosunku do podmiotów wchodzących w skład konglomeratu
finansowego. W szczególności nie przewiduje się wpływu projektowanych zmian na koszty
funkcjonowania podmiotów nadzorowanych, zwłaszcza w zakresie wykonywania
obowiązków sprawozdawczych na rzecz Komisji Nadzoru Finansowego. Projekt nie niesie ze
sobą – z punktu widzenia instytucji finansowych, których dotyczy – uciążliwych zmian
w zakresie przekazywania nadzorowi niezbędnych informacji. Warto zwrócić uwagę, że
nadzór nad podmiotami konglomeratu finansowego został wprowadzony ustawą o nadzorze
uzupełniającym w 2005 r. i od dnia jej wejścia w życie do chwili obecnej odnotowano
w Polsce (przejściowo) zaledwie jeden przypadek konglomeratu finansowego; obecnie nie
istnieje żadna grupa spełniająca te kryteria. Trudno jest przewidzieć, czy powyższy stan
rzeczy zmieni się w wyniku wejścia w życie proponowanych zmian. Krajowe instytucje
finansowe są na bieżąco poddawane pod tym kątem przeglądowi dokonywanemu przez
Komisję Nadzoru Finansowego – wyniki kolejnych przeglądów pozwolą na ustalenie
ewentualnego pojawienia się konglomeratu finansowego.
19