Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o partiach politycznych oraz o zmianie ustawy Kodeks wyborczy

Druk nr 1649


Warszawa, 26 czerwca 2013 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja







Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

-
o zmianie ustawy o partiach
politycznych oraz o zmianie ustawy
Kodeks wyborczy.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Roberta Kropiwnickiego.

(-) Urszula Augustyn; (-) Andrzej Biernat; (-) Jacek
Brzezinka; (-) Jarosław Charłampowicz; (-) Zofia Czernow; (-) Artur
Gierada;
(-) Rafał
Grupiński; (-) Andrzej Halicki; (-) Andrzej
Kania; (-) Małgorzata Kidawa-Błońska; (-) Marcin Kierwiński; (-) Zbigniew
Konwiński; (-) Sławomir Kowalski; (-) Marek Łapiński; (-) Izabela
Katarzyna Mrzygłocka; (-) Killion Munyama; (-) Marzena Okła-
Drewnowicz; (-) Paweł Olszewski; (-) Andrzej Orzechowski; (-) Elżbieta
Apolonia
Pierzchała;
(-) Agnieszka Pomaska; (-) Zbigniew
Rynasiewicz; (-) Wojciech Saługa; (-) Grzegorz Schetyna; (-) Krystyna
Sibińska; (-) Michał Szczerba; (-) Iwona Śledzińska-Katarasińska; (-) Cezary
Tomczyk; (-) Robert Wardzała; (-) Renata Zaremba.
projekt
USTAWA
z dnia …………. 2013 r.
o zmianie ustawy o partiach politycznych oraz o zmianie ustawy Kodeks wyborczy
Art. 1. W ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (tekst jednolity Dz. U.
z 2011 r. Nr 155, poz. 924) wprowadza się następujące zmiany:
1. W art. 24 w ust. 1 skreśla się wyrazy „oraz z określonych ustawami dotacji
i subwencji”.
2. W art. 25 w ust. 1 skreśla się „art. 28 ust. 1 oraz przepisów ustaw dotyczących
wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
oraz wyborów do Parlamentu Europejskiego w zakresie dotacji podmiotowej”.
3. Skreśla się art. 28 i art. 29 .
4. W art. 30 skreśla się ust. 3.
5. Skreśla się art. 31, 32, 33, 34, 34a, 34b, 34c.
6. Skreśla się art. 38d.
7. W art. 41 skreśla się wyrazy:

„- w tym ewidencji i rozliczania otrzymanych środków publicznych”
8. Skreśla się art. 49d.
Art.2. W ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz.
112 z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1. Skreśla się art. 100 § 2, art. 147 § 1 i art. 148
2. W art. 149 dodaje się § 11 w brzmieniu:
„Do kwot wydanych z naruszeniem przepisów kodeksu stosuje się przepisy
dotyczące korzyści majątkowych.”
3. Skreśla się art. 150, art. 151 i art. 286.


1 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w: Dz.U. z 2011 r. nr 26 poz. 134, nr 94 poz. 550, nr 102 poz.
588, nr 134 poz. 777, nr 149 poz. 889, nr 147 poz. 881, nr 171 poz. 1016, nr 217 poz. 1281, z 2012 r. poz. 849,
poz. 951, poz. 1529.

www.klub.platforma.org



Art. 3. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2014 r.
UZASADNIENIE

Potrzeba i cel wydania ustawy
Proponowana nowelizacja zakłada całkowitą rezygnację z przyznawania partiom
politycznym subwencji, o której mowa w art. 28 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach
politycznych (dalej: u.p.p.) (Dz.U. 2011 r. Nr 155, poz. 924), finansowanej z budżetu
państwa, a przeznaczonej na działalność statutową partii.
Projekt przewiduje również rezygnację z przyznawania partiom politycznym dotacji
podmiotowej (za każdy uzyskany w wyborach mandat posła i senatora), o której mowa
w art. 150 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (dalej: k.w.) (Dz.U. 2011 r. Nr
21, poz. 112 z późn. zm.) oraz dotacji podmiotowej (za każdy uzyskany w wyborach mandat
posła do Parlamentu Europejskiego), o której mowa w art.151 k.w.
Celem proponowanej nowelizacji jest ograniczenie wydatków na finansowanie partii
politycznych w sytuacji gdy możliwe jest jej samofinansowanie.

Obowiązujący stan prawny
Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o partiach politycznych środkami
składającymi się na majątek partii politycznej, na podstawie art. 24 ust.1 u.p.p., są: (1) składki
członkowskie; (2) darowizny; (3) spadki; (4) zapisy; (5) dochody z majątku; (6) dotacje
i subwencje określone ustawami.
Prawo do otrzymywania subwencji z budżetu państwa na działalność statutową posiada
partia polityczna, która samodzielnie utworzyła komitet wyborczy i uzyskała 3% głosów
ważnych w skali całego kraju albo weszła w skład koalicji wyborczej, która uzyskała 6%
głosów ważnych w całym kraju (art. 28 u.p.p.).
Zasady obliczania subwencji określone są przez art. 29 ustawy za pomocą wzoru:
S = W1 x M1 + W2 x M2 + W3 x M3 + W4 x M4 + W5 x M5
S – kwota rocznej subwencji
W1-5 - wartości wyrażające liczbę głosów ważnych oddanych w skali kraju na kandydatów na
posłów, rozbite w przedziałach (1: do 5%; 2: 5-10%; 3: 10-20 %; 4: 20-30%; 5: powyżej
30%)
M1-5 - mnożnik wyrażający wysokość kwoty w złotych, którego indeks odpowiada
właściwemu indeksowi wartości (W), w przedziałach (1: 5,77 zł; 2: 4,61 zł; 3: 4,04 zł; 4: 2,31
zł; 5: 0.87 zł).
Warto zaznaczyć, że obecna wysokość kwoty finansowania ujęta w wierszach M1-5
została obniżona w nadzwyczajnych warunkach gospodarczych. Z uwagi na wysoki poziom
deficytu oraz złą koniunkturę na światowych rynkach, w październiku 2010 roku grupa
posłów wniosła projekt ustawy o zmianie ustawy o partiach politycznych, który przewidywał
czasowe obniżenie kwot wypłacanej subwencji. Ostatecznie, na mocy ustawy z dnia 16
grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o partiach politycznychwysokość kwoty za jeden głos
(M) została na stałe obniżona o 50%. Uchylono także przepisy mówiące o waloryzacji kwoty
w przypadku wystąpienia wskaźnika inflacji przekraczającego 5%.
Subwencja wypłacana jest w kwartalnych ratach od 1 stycznia roku następującego po
roku, w którym odbyły się wybory do końca roku, w którym odbywają się następne wybory.
Wyjątek od tej reguły ma zastosowanie w przypadku skrócenia kadencji Sejmu – wówczas
prawo do otrzymywania subwencji wygasa z końcem kwartału, w którym zakończyła się
kadencja Sejmu (art. 28, 29 i 32 u.p.p.). Szczegółowy tryb wypłacania subwencji określa
rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie wypłacania z budżetu państwa subwencji
przysługującej partiom politycznymW myśl § 2 i 3 rozporządzenia, warunkiem wypłaty
subwencji w danym roku jest złożenie odpowiedniego wniosku, którego wzór znajduje się w
załączniku do rozporządzenia. Wniosek składany jest Ministrowi Finansów za pośrednictwem
Państwowej Komisji Wyborczej, przez organ statutowo uprawniony do reprezentowania partii
na zewnątrz. Do wniosku załączany jest aktualny wyciąg z ewidencji partii politycznych.
Właściwy organ partii podaje informacje dotyczące konta, na które należy przekazać
subwencję. Ponadto, składa oświadczenia w zakresie:
− uprawnienia do otrzymania subwencji (wraz z podaniem odpowiedniej kwoty);
− złożenia informacji finansowej dotyczącej wysokości przekazanej subwencji oraz
wydatkowania pochodzących jej środków w poprzednim roku kalendarzowym;
− złożenia sprawozdania o źródłach pozyskania środków finansowych oraz o wydatkach
poniesionych ze środków Funduszu Wyborczego w poprzednim roku kalendarzowym.
Warto podkreślić, że należna wysokość subwencji obliczana jest przez zainteresowany
podmiot (w tym przypadku partię polityczną), a nie przez zewnętrzny organ. Rola
Państwowej Komisji Wyborczej ogranicza się jedynie do potwierdzenia wniosku pod
względem uprawnienia partii i wysokości subwencji oraz przekazaniu wniosku Ministrowi
Finansów.
Terminem składania wniosku jest 31 marca każdego roku, w którym ma być wypłacana
subwencja (art. 29 ust. 3 u.p.p.).

2 Dz.U. 2010 nr 254 poz.1702.
3 Dz.U. 2003 nr 33 poz. 267.
Zarówno subwencja, jak i dotacja podmiotowa należą do środków publicznych
w rozumieniu art. 5 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych.
Posiadanie takiego statusu powoduje zwiększoną kontrolę nad wydawaniem środków oraz
zastosowanie zasady jawności (art. 33 ust. 1 u.f.p.). Ma to związek z konstytucyjną zasadą
jawności finansowania partii politycznych, zawartej w art. 11 ust. 2 ustawy zasadniczej.
Przeznaczenie całego majątku partii politycznej jest ogólnie określone przez art. 24 ust 2
u.p.p.: „Majątek partii politycznej może być przeznaczony tylko na cele statutowe lub
charytatywne”. Celami statutowymi są cele wymienione w statucie partii. Natomiast przez
cele charytatywne należy rozumieć „cele dobroczynne, nastawione na bezinteresowną pomoc
potrzebującym”. Dwie kategorie wydatkowania środków wskazują, że majątek partii może
być przeznaczany tylko na jej działalność opisaną w statucie lub skierowaną na dobro
społeczne. Pewne powtórzenie zakresu wydatkowania środków w odniesieniu do subwencji
dla partii politycznych znajduje się w pełnej nazwie tego źródła finansowania, przytaczanej
w art. 28 (subwencja z budżetu państwa na działalność statutową).
Art. 30 u.p.p. wskazuje jeden z konkretnych celów wydatkowania subwencji. Zgodnie z
ust. 3 przywołanego artykułu, partia przekazuje od 5% do 15% środków pochodzących
z subwencji na Fundusz Ekspercki. W polu działalności przywołanego Funduszu,
finansowanej z subwencji, znajdują się: ekspertyzy prawne, polityczne, socjologiczne
i społeczno-ekonomiczne, a także działalność wydawniczo-edukacyjna, związana
z działalnością statutową partii. Obecne przepisy nie regulują szczegółowego trybu pracy
Funduszu Eksperckiego.
Drugim źródłem finansowania partii politycznych, pochodzącym z budżetu państwa, jest
dotacja podmiotowa. Wspomina o niej przywoływany wcześniej art. 24 u.p.p., jednakże
szczegółowe przepisy związane z tym źródłem dochodów partii znajdują się w Kodeksie
wyborczym. Zgodnie z art. 150 § 1 k.w. dotacja podmiotowa przysługuje wszystkim partiom,
(koalicjom wyborczym oraz komitetom wyborczym obywateli), których komitety wyborcze
brały udział w wyborach do Sejmu i Senatu. Dotacja wypłacana jest za każdy uzyskany
mandat posła lub senatora. W 2011 roku dotacja podmiotowa ukształtowała się na poziomie
176 253,58 zł za 1 mandat. Kodeks wyborczy przywołuje następujący wzór do obliczania
dotacji podmiotowej:
�
Dp =
× M
560

Dp – wysokość przysługującej dotacji podmiotowej;

4 Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240.
5 M. Dębska, Ustawa o partiach politycznych. Komentarz, Warszawa 2013, s. 57.