Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o partiach politycznych oraz o zmianie ustawy Kodeks wyborczy

W – suma wydatków na kampanię wyborczą komitetów wyborczych (do wysokości
przysługujących komitetom wyborczym limitów wydatków), które uzyskały co najmniej
1 mandat posła lub senatora;

M - liczbę mandatów posłów i senatorów uzyskanych przez dany komitet wyborczy.

Przykład: partia, która wystawiła kandydatów na posłów i senatorów we wszystkich
okręgach wyborczych i zmieściła się limicie wydatków określonym w art. 199 i 259
k.w., wydała podczas wyborów kwotę równą 15 mln zł. Wszystkie komitety wyborcze,
które uzyskały przynajmniej jeden mandat, wydały na kampanię 84 mln zł. W wyniku
wyborów partia zdobyła łącznie 70 mandatów. Podstawiając do wzoru, partii
przysługuje dotacja w wysokości 10,5 mln zł.

Jak widać na powyższym przykładzie, kwota przysługującej dotacji podmiotowej jest
związana przede wszystkim z wynikiem wyborczym danej partii. Poszczególne komitety
wywierają ograniczony wpływ na wysokość wydatków poniesionych przez wszystkie
podmioty, które zdobyły mandaty w wyborach. W przywołanym przykładzie wysokość
dotacji dla partii zrównałaby się z poniesionymi wydatkami w przypadku uzyskania 100
mandatów w wyborach. Równowartość poniesionych wydatków byłaby też maksymalną
kwotą dotacji podmiotowej.
Szczegółowe zasady przyznawania dotacji podmiotowej za wybory do Parlamentu
Europejskiego ujęte zostały w art.151 k.w. Prawo do tejże dotacji zostało przyznane
komitetom wyborczym, które uzyskały przynajmniej jeden mandat posła do PE. Wysokość
dotacji podmiotowej została określona za pomocą wzoru:

�
Dp = × M
�


Dp – wysokość dotacji podmiotowej;
W – kwota złotych równą liczbie wyborców, którzy oddali głosy, przy czym
w praktyce liczbę wyborców interpretuje się jako ilość wyjętych ważnych kart do
głosowania;

L – liczba mandatów do obsadzenia w wyborach na terenie Polski;

M – liczba mandatów uzyskanych przez dany komitet wyborczy.


6 Dp=(84000000/560)x70
Wysokość dotacji jest ściśle uzależniona od frekwencji w danych wyborach do PE,
natomiast kwota wydana przez komitety na kampanię nie ma jakiegokolwiek znaczenia.
Liczba mandatów uzyskanych przez dany komitet ma ograniczony wpływ na wysokość
przysługującej dotacji, ponieważ wskaźnik ten waha się w stosunkowo niewielkim przedziale
(w ostatnich wyborach do PE 1-50).
Proponowana nowelizacja zakłada całkowitą rezygnację z przyznawania partiom
politycznym subwencji z budżetu państwa, poprzez wprowadzenie stosownych zmian
w ustawie o partiach politycznych. W szczególności proponuje się zmianę treści art.24 i art.25
oraz skreślenie art.27-29, art.30 ust. 3 oraz art.31-34c powyższej ustawy.
Projekt przewiduje również rezygnację z dotacji podmiotowych przyznawanych za wybory
do Sejmu, Senatu oraz Parlamentu Europejskiego, poprzez nowelizację ustawy o partiach
politycznych oraz Kodeksu wyborczego. W szczególności proponuje się zmianę treści art.41
oraz skreślenie art.38d i art.49d ustawy o partiach politycznych, jak również skreślenie
art.100 §2, art. 147§1, art. 148, art. 150, art.151 oraz art. 286 Kodeksu wyborczego.

Proponuje się aby przepisy ustawy weszły w życie z dniem 1 stycznia 2014 r.
Wyznaczenie takiego terminu jest zgodne z interesem państwa i ważnym interesem
społecznym.

Oczekiwane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
Uchwalenie projektowanych rozwiązań przyniesie pozytywne skutki społeczne,
gospodarcze i finansowe.
Proponowana nowelizacja przyniesie pozytywne skutki społeczne w postaci zwiększenia
zaufania społecznego do partii politycznych oraz zmobilizuje same partie do zabiegania
o środki od wyborców i poprawi dyscyplinę wydawania pozyskanych kwot.
Proponowana zmiana jest również odpowiedzią na oczekiwania społeczne, co potwierdzają
badania przeprowadzone przez CBOS:


Skąd, Pana(i) zdaniem, partie polityczne Wskazania respondentów według terminów badań
powinny uzyskiwać największą część funduszy XI 1992
VII 2000
III 2008
na swoją działalność?
w procentach
Ze składek swoich członków i sympatyków
58
62
59
Z budżetu państwa
2
5
6
Z własnej działalności gospodarczej
23
17
19
Od bogatych sponsorów, biznesmenów
5
5
6
Z zagranicy
0
0
1
Z innych źródeł
0
0
1
Trudno powiedzieć
12
11
8
Tabela 1 na podst. Danych CBOS „Finansowanie partii politycznych. Komunikat z Badań”
Warszawa, kwiecień 2008 r.

Ponadto w aktualnej sytuacji finansów publicznych, kiedy Rada Ministrów ogranicza
wszelkie wydatki, konieczne jest dokonanie analizy wysokości wydatków z budżetu państwa
przeznaczonych na działalność partii politycznych w Polsce. Proponowane rozwiązanie jest
jednym ze sposobów mających na celu pozyskanie oszczędności we wszystkich sferach
finansowanych z budżetu państwa.
Wprowadzenie proponowanych rozwiązań będzie miało pozytywny wpływ na budżet
państwa.
Jak wynika z danych przedstawionych przez Państwową Komisję Wyborczą na działalność
statutową partiom politycznym w latach 2008-2011 przyznane zostały subwencje
w wysokości:


Wysokość
Wysokość
Wysokość
Wysokość

subwencji
subwencji
subwencji
subwencji
Nazwa partii
za 2008 r. (zł) za 2009 r.**
za 2010 r.**
za 2011 r.***
(zł)
(zł)
(zł)
Platforma Obywatelska
37 966 470,31
40 430 797,40
40 430 797,40
Rzeczypospolitej Polskiej
20 244 868,20
Prawo i Sprawiedliwość
35 508 066,85
37 805 465,31
37 805 465,31
18 924 614,49
Polskie Stronnictwo Ludowe 14 201 375,95
15 119 448,77
15 119 448,77
7 563 759,94
Sojusz Lewicy
13 515 020,02
14 388 733,69
14 388 733,69
7 198 906,60
Demokratycznej*
Socjaldemokracja Polska*
3 329 787,54
3 545 050,33
3 545 050,33
0****
Partia Demokratyczna – 2 252 503,34
2 398 122,29
2 398 122,29
1 199 817,77
demokraci.pl*
Unia Pracy*
489 674,64
521 330,94
521 330,94
260 829,95
Łącznie




107 262 898,65
114 208 948,73
114 208 948,73
55 392 796,95

Tabela 2 na podst. danych Państwowej Komisji Wyborczej
Objaśnienia:
* Wysokość subwencji została ustalona przez podział łącznej kwoty przysługującej Koalicji
Wyborczej Lewica i Demokraci SLD+SDPL+PD+UP w proporcjach ustalonych w umowie
koalicyjnej (Sojusz Lewicy Demokratycznej: 69%, Socjaldemokracja Polska: 17%, Partia
Demokratyczna - demokraci.pl: 11,5%, Unia Pracy: 2,5%).
** Z dniem 1 stycznia 2009 r. kwoty za jeden głos, o których mowa w art. 29 ust. 1 ustawy
z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857, z późn.
zm.) zostały podwyższone rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 7 listopada 2008 r.
w sprawie podwyższenia kwoty subwencji dla partii politycznej albo koalicji wyborczej (Dz.
U. Nr 207, poz. 1301).
*** Z dniem 1 stycznia 2011 r. kwoty za jeden głos, określone w art. 29 ust. 1 ustawy
o partiach politycznych, zostały obniżone ustawą z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy
o partiach politycznych (Dz. U. Nr 254, poz. 1702).
**** Sprawozdanie partii politycznej Socjaldemokracja Polska o źródłach pozyskania
środków finansowych, w tym o kredytach bankowych i warunkach ich uzyskania oraz
o wydatkach poniesionych ze środków Funduszu Wyborczego w 2009 r. zostało odrzucone
przez Państwową Komisję Wyborczą uchwałą z dnia 27 września 2010 r.; Sąd Najwyższy
oddalił wniesioną w tej sprawie skargę partii postanowieniem z dnia 18 listopada 2010 r.
(sygn. akt III SW 391/10). Zgodnie z art. 38d ustawy o partiach politycznych
Socjaldemokracja Polska utraciła prawo do otrzymania subwencji od początku I kwartału
2011 r.
Zgodnie z danymi przedstawionymi przez Państwową Komisję Wyborczą, partiom
politycznym i komitetom wyborczym, po wyborach parlamentarnych w 2011 roku przyznane
zostały dotacje w wysokości:

Partia polityczna/komitet
Liczba
Wydatki na
Wysokość
Stosunek
wyborczy
uzyskanych
kampanię
przysługującej
dotacji do
mandatów
wyborczą (zł)
dotacji
poniesionych
poselskich i
podmiotowej (zł) wydatków
senatorskich
Platforma Obywatelska RP
270
29 274 776,20
29 274 776,20
100 %
Prawo i Sprawiedliwość
188
30 120 511,00
30 120 511,00
100 %
Ruch Palikota
40
1 753 422,87
1 753 422,87
100 %
Polskie Stronnictwo Ludowe 30
12 699 503,72
5 287 607,24
41,6 %
Sojusz Lewicy
27
24 163 755,58
4 758 846,52
19,6 %
Demokratycznej
KWW Mniejszość Wyborcza 1
226 953,79
176 253,58
77,7 %
KWW Cimoszewicz do
1
24 424,46
24 424,46
100 %
Senatu
KWW Kazimierza Kutza
1
10 036,04
10 036,04
100 %
KWW Marka Borowskiego
1
43 314,01
43 314,01
100 %
KWW Rafał Dutkiewicz
1
385 304,12
176 253,58
45,7 %
Razem
560
98 702 001,79
71 625 445,50
72,6 %
Tabela 3 na podst. danych Państwowej Komisji Wyborczej

Za ostatnie wybory do Parlamentu Europejskiego (2009) przyznane zostały dotacje
w wysokości:
Partia polityczna/koalicja
Liczba
Wydatki na
Wysokość
Stosunek
wyborcza
uzyskanych
kampanię
przysługującej
dotacji do
mandatów
wyborczą(zł)
dotacji
poniesionych
podmiotowej (zł)
wydatków
Platforma Obywatelska RP
25
9 587 834,75
3 748 648,00
39,1 %
Prawo i Sprawiedliwość
15
10 349 887,00
2 249 188,80
21,7 %
Sojusz Lewicy
7
7 040 149,97
1 049 621,44
14,9 %
Demokratycznej-Unia Pracy

7 Dane: Polska Komisja Wyborcza.
8 Dane: Państwowa Komisja Wyborcza.
Polskie Stronnictwo Ludowe
3
10 017 653,13
449 837,76
4,5 %
Razem
50
36 995 524,85
7497296
20,3 %
Tabela 4 na podst. danych Państwowej Komisji Wyborczej

W zakresie likwidacji subwencji z budżetu państwa na statutową działalność partii
politycznych wprowadzenie proponowanej zmiany spowoduje obniżenie wydatków z budżetu
państwa o około 55 mln zł rocznie (suma kwot subwencji na cele statutowe przyznanych
w 2012 roku według komunikatu PKW [M.P. 2013 nr 0 poz. 488]: 299954,44 zł (PD)
+ 6670642,92 zł (PSL) + 65207,49 zł (UP) + 6519528,39 zł (SLD) + 17140526,06 zł (PiS)
+ 18358620,23 zł (PO) + 5601025,37 zł (RP) = 54 655 504,90 zł).
W zakresie likwidacji dotacji podmiotowych za wybory do Sejmu, Senatu oraz Parlamentu
Europejskiego wprowadzenie proponowanej zmiany spowoduje obniżenie wydatków
z budżetu państwa w latach 2014-2019 o około 79 mln zł.
Biorąc pod uwagę okres kolejnej kadencji Parlamentu Europejskiego przypadający na lata
2014-2019 oraz wybory do Sejmu i Senatu, które zgodnie ze standardową procedurą powinny
odbyć się w latach 2014-2019 dwukrotnie tj. w 2015 oraz w 2019 r. można zakładać,
iż wprowadzenie postulowanych zmian przyniesie budżetowi państwa w latach 2014-2019
oszczędność rzędu 424 mln zł.
Zakres projektowanej ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.