Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej

Projekt ustawy umożliwia osobom korzystającym z urlopu
macierzyńskiego uzyskanie dodatkowego rocznego wynagrodzenia nawet,
jeżeli byli zatrudnieni przez okres krótszy niż sześć miesięcy. Należy
odnotować, że zgodnie z art. 180 § 1 i 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. -
Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), zwanej dalej „kp”,
urlop macierzyński przysługuje zarówno pracownicom, jaki pracownikom,
którzy wychowują dziecko. Obowiązkowy okres urlopu macierzyńskiego,
który musi być wykorzystany przez pracownice wynosi 14 tygodni po
porodzie, w pozostałej części, jeżeli pracownica z niego zrezygnuje, może
być on wykorzystany przez pracownika wychowującego dziecko, na jego
pisemny wniosek.
Jak wspomniano, projekt ustawy umożliwia uzyskanie dodatkowego
rocznego wynagrodzenia pracownikom zatrudnionym krócej niż sześć
miesięcy, przebywającym na urlopie macierzyńskim. Uprawnienie to, w
obecnym stanie prawnym, przysługuje pracownikom korzystającym z urlopu
wychowawczego. Projekt nie przyznaje jednak prawa do „trzynastki”
pracownikom przebywającym na innych urlopach związanych z
rodzicielstwem, tj. na dodatkowym urlopie macierzyńskim (art. 1821 kp), na
urlopie ojcowskim (art. 1822 kp), a także na urlopie na warunkach urlopu
macierzyńskiego oraz na dodatkowym urlopie na warunkach urlopu
macierzyńskiego. Również i to rozwiązanie należy ocenić jako
nienaruszające zasady dyskryminacji ze względu na płeć. Warto
przypomnieć, że dyskryminacja ma charakter kontekstowy i wymaga
dokonania ocen porównawczych. Występuje wówczas, gdy oceniane sytuacje
są porównywalne i gdy jedna z nich jest traktowana niekorzystnie, ze
względu na określone kryterium rozróżniające (np. płeć). Przenosząc te
ustalenia na grunt projektu ustawy przyjąć można, że analizowane urlopy,
mimo że są świadczeniami związanymi z rodzicielstwem, nie mogą być ze
sobą porównywane. Różni je okres, w którym mogą być wykorzystywane
(np. dodatkowy urlop macierzyński wykorzystywany bezpośrednio po
urlopie macierzyńskim oraz urlop ojcowski przysługujący do ukończenia
przez dziecko 12 miesięcy) oraz długość (np. sześciotygodniowy dodatkowy
urlop macierzyński i dwutygodniowy urlop ojcowski). Kryterium
rozróżniającego w tym przypadku nie stanowi płeć (np. z dodatkowych
urlopów macierzyńskim mogą korzystać zarówno pracownice jak i
pracownicy). Z punktu widzenia zasady zakazu dyskryminacji ze względu na

2 Dwa ostatnie urlopy przysługują osobom, które przysposobiły dzieci lub stanowią
niezawodową rodzinę zastępczą (art. 183 kp).

3
płeć dopuszczalne jest zatem przyjęcie, by z dobrodziejstwa dodatkowego
wynagrodzenia rocznego korzystali tylko ci pracownicy obu płci, którzy
korzystają z urlopu macierzyńskiego, jako urlopu bezpośrednio związanego z
porodem i opieką nad noworodkiem.


4.
Konkluzja

Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o dodatkowym
wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej nie
narusza prawa UE.




Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Zbigniew Wrona



4
Warszawa, 18 grudnia 2012 r.
BAS-WAPEiM-3209/12


Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia w sprawie stwierdzenia, czy senacki projekt ustawy o zmianie ustawy
o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery
budżetowej (przedstawiciel wnioskodawców: senator Grażyna Anna Sztark)
jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej
w rozumieniu art. 95a regulaminu Sejmu





Projektowana ustawa zmierza do nowelizacji art. 2 ust. 3 pkt 6 ustawy z
dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla
pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1080, ze
zm.), zwanej dalej „ustawą”. Zmiana umożliwi wliczanie urlopu macierzyńskiego
do okresu uprawniającego do otrzymania dodatkowego wynagrodzenia rocznego
(„trzynastki”).

W obecnym stanie prawnym pracownik jednostki sfery budżetowej
nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po
przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego (art. 2 ust. 1
ustawy). Pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku
kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości
proporcjonalnej do okresu przepracowanego pod warunkiem, że okres ten wynosi
co najmniej sześć miesięcy (art. 2 ust. 2 ustawy). Oznacza to, że pracownik, który
pracuje u danego pracodawcy krócej niż pół roku, nie ma prawa do dodatkowego
wynagrodzenia rocznego. Artykuł 2 w ust. 3 ustawy przewiduje jednak
przypadki, w których przepracowanie półrocznego okresu nie jest wymagane dla
uzyskania dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Katalog tych przypadków
obejmuje m.in. urlop wychowawczy (art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy), nie uwzględnia
jednak urlopu macierzyńskiego.
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 9 lipca 2011 r. (sygn. akt P
59/11) orzekł, że art. 2 ust. 3 ustawy, w zakresie, w jakim pomija okres urlopu
macierzyńskiego, jako umożliwiający nabycie prawa do dodatkowego
wynagrodzenia rocznego, w wysokości proporcjonalnej do okresu
przepracowanego, w sytuacji nieprzepracowania w ciągu całego roku
kalendarzowego sześciu miesięcy, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 71
ust. 2 Konstytucji (Dz. U. z 2012 r. poz. 819). Projektowana ustawa tę
niezgodność ma wyeliminować.
Kwestie
wynagradzania
pracowników, w tym pracowników sfery
budżetowej, nie są regulowane przepisami prawa UE. Projekt nie narusza też art.
157 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE), ustanawiającego
zakazu dyskryminacji ze względu na płeć w stosunkach pracy i płacy.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym
dla pracowników jednostek sfery budżetowej nie jest projektem ustawy
wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a regulaminu Sejmu.




Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Zbigniew Wrona




2