Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych

z nich. Przepis art. 5164 § 2 K.s.h. odsyła do art. 500 § 3
K.s.h. w przypadku gdy w połączeniu transgranicznym
uczestniczy więcej niż jedna spółka krajowa. W takim
przypadku niezbędne jest wyraźne przesądzenie, że
ułatwienie, które przewiduje art. 500 § 3 K.s.h. ma
zastosowanie także do spółek krajowych biorących udział
w połączeniu transgranicznym. W braku takiego odesłania
mogłyby bowiem powstać poważne wątpliwości, czy
art. 500 § 3 K.s.h. może mieć zastosowanie wyłącznie do
jednej ze stron połączenia transgranicznego tj. spółek
krajowych biorących udział w łączeniu, skoro ex definitione
nie będzie on miał zastosowania do spółek zagranicznych.
Art. 5165, 5167. Sporządzenie i udostępnienie określonej treści sprawo-
zdania organu zarządzającego lub administrującego
każdej z łączących się spółek (art. 7 Dyrektywy)
1. Artykuł 7 Dyrektywy wprowadza obowiązek sporzą-
dzenia przez organ zarządzający (administrujący)
sprawozdania wyjaśniającego i uzasadniającego
połączenie. Analogiczny obowiązek przewiduje
art. 501 K.s.h. Przepis art. 5165 nie stanowi zatem
utrudnienia procesu połączenia transgranicznego
w porównaniu do połączenia krajowego. W szcze-
gólności takiego utrudnienia nie stanowi obowiązek
informowania pracowników wprowadzony wprost
przy połączeniu transgranicznym. Obowiązek poin-
formowania pracowników o planowanym łączeniu
krajowym wynika bowiem z art. 13 ustawy z dnia
7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników
i przeprowadzaniu z nimi konsultacji. W połączeniu
transgranicznym wprowadza się de facto jedynie
termin na udostępnienie sprawozdania pracowni-
kom (co najmniej miesiąc przed datą zgromadzenia
wspólników, decydującego o połączeniu). Przy

31
połączeniu krajowym taki termin dotyczy wyłącznie
wspólników (zob. art. 505 § 1 w związku z art. 504
§ 2 pkt 2 K.s.h.).
2. Artykuł 5165 § 3 stanowi odpowiednik art. 7 trzeci
akapit Dyrektywy. Pojęcie odpowiedniego czasu
należy ustalać in concreto zgodnie z wypraco-
wanymi w doktrynie prawa cywilnego zasadami
ustalania terminu określanego jako „bez nieuzasad-
nionej zwłoki”. Z pewnością chodzi tu o taki czas,
który rozsądnie oceniając daje realną możliwość
zapoznania się z opinią przedstawicieli pracow-
ników przed podjęciem decyzji o połączeniu.
Art. 5166. Sporządzenie i udostępnienie określonej treści pisemnej opinii
niezależnego biegłego na temat transgranicznego łączenia dla
każdej z łączących się spółek oraz warunki odstąpienia od
sporządzania takiej opinii (art. 8 Dyrektywy)
1. Artykuł 8 Dyrektywy przewiduje jako zasadę badanie
łączenia przez osobnych biegłych dla każdej ze spółek
i sporządzenie osobnych opinii. Jest to spowodowane
transgranicznym charakterem łączenia. Ze względu na
odmienne reżimy prawne, którym podlegają łączące się
spółki, wybór wspólnego biegłego mógłby okazać się
problematyczny. Spółki mogą jednak zdecydować
o powołaniu wspólnego biegłego. Pozwala to ograniczyć
koszty transgranicznego łączenia (art. 8 ust. 2 w związku
z pkt. 6 celów Dyrektywy). Artykuł 8 Dyrektywy uzasadnia
wprowadzenie do Kodeksu spółek handlowych przepisu
szczególnego na potrzeby łączenia transgranicznego.
Artykuły 502-503 K.s.h. zakładają bowiem wyznaczenie
jednego biegłego przez polski sąd rejestrowy na
podstawie polskiego prawa, na wspólny wniosek spółek,
i sporządzenie jednej opinii.

32
2. Paragraf 1 proponowanego przepisu jest adresowany
wyłącznie do spółek polskich. Zgodnie z regułą kolizyjną,
wynikającą z art. 4 Dyrektywy, analogiczny obowiązek
w stosunku do spółki zagranicznej powinien wynikać
z regulacji właściwego dla niej prawa krajowego.
3. Paragraf 3 wypełnia dyspozycję art. 8 ust. 4 Dyrektywy,
który nie posiada odpowiednika w prawie polskim.
4. Artykuł 8 ust. 3 Dyrektywy nie wymaga oddzielnej
transpozycji do prawa polskiego ze względu na treść
art. 503 K.s.h.
Art. 5168. Zatwierdzenie wspólnego planu połączenia transgranicznego
przez zgromadzenie udziałowców każdej z łączących się
spółek oraz warunki odstąpienia od uzyskania takiego
zatwierdzenia (art. 9 Dyrektywy).
1. Artykuł 9 ust. 1 Dyrektywy nie wymaga wprowadzenia
odpowiednika do przepisów Kodeksu spółek handlowych
o transgranicznym łączeniu ze względu na treść art. 506
K.s.h.
2. Transpozycji do prawa polskiego wymaga natomiast art. 9
ust. 2 Dyrektywy. Przyznaje on zgromadzeniu wspólników
oraz walnemu zgromadzeniu łączącej się spółki prawo
uzależnienia skuteczności połączenia od zatwierdzenia
warunków uczestnictwa pracowników w spółce powsta-
jącej w wyniku połączenia transgranicznego.

V.
Ochrona wierzycieli i wspólników mniejszościowych

Uwagi ogólne
1. Jednym z kluczowych zagadnień wymagających rozstrzygnięcia
przez polskiego ustawodawcę, który staje przed zadaniem
implementacji Dyrektywy, jest ochrona interesów wierzycieli
i wspólników mniejszościowych spółek polskich, uczestniczących
w
transgranicznej fuzji. Dyrektywa nie harmonizuje standardu

33
ochrony tych podmiotów. Ustanawia jedynie wspomnianą powyżej
regułę kolizyjną, zgodnie z którą problematyka ta należy do zakresu
statutu personalnego każdej z łączących się spółek (art. 4
Dyrektywy). Jeżeli zatem polska spółka z o.o. łączy się ze spółką
francuską, wierzyciele i wspólnicy mniejszościowi spółki polskiej
korzystają wyłącznie z instrumentów rozwiniętych w prawie polskim.
Nie są natomiast beneficjentami mechanizmów prawa francuskiego.
Ta sama zasada znajduje zastosowanie do wierzycieli i wspólników
spółki francuskiej.
2. Artykuł 4 Dyrektywy wspomina o instrumentach ochronnych ex ante,
czyli aktualizujących się jeszcze przed dojściem do skutku
połączenia (dniem połączenia). Przepis ten dotyczy bowiem
pierwszego etapu połączenia, poprzedzającego fazę ukończenia
operacji. Nie odnosi się natomiast do mechanizmów ex post,
realizowanych po połączeniu, a więc mechanizmów obejmujących
spółkę przejmującą bądź nowo zawiązaną. Zgodnie z zasadą ogólną
art. 11 ust. 1 Dyrektywy, tego rodzaju mechanizmy są poddane temu
prawu, któremu podlega spółka przejmująca lub nowo zawiązana.
Jeżeli zatem spółka francuska jest spółką przejmującą lub majątek
spółek zostanie przeniesiony na nowo zawiązaną spółkę francuską,
reżim ochronny ex post będzie kształtował się zgodnie z prawem
francuskim. Prawo polskie nie znajdzie wówczas zastosowania.
Okoliczność, czy instrumenty ochrony ex post będą obejmowały
wyłącznie wierzycieli i wspólników mniejszościowych dawnej spółki
francuskiej sprzed połączenia, czy także wierzycieli i wspólników
dawnej spółki polskiej, będzie zależało od rozwiązań materialnego
prawa francuskiego.
3. Obok wprowadzenia reguł kolizyjnych, art. 4 Dyrektywy konkretyzuje
standard ochrony wierzycieli i wspólników mniejszościowych.
Instrumenty ochrony wierzycieli mają kształtować się analogicznie do
rozwiniętych dla łączeń krajowych, przy czym należy uwzględnić
transgraniczny charakter połączenia. Reżim ochronny nie powinien
zatem istotnie wykraczać poza rozwiązania przyjęte dla łączeń

34
krajowych. Co innego dotyczy mechanizmów służących mniejszości.
Państwa Członkowskie mogą przyjąć przepisy szczególne, nie
znajdujące odpowiednika przy łączeniach krajowych, w celu
zapewnienia właściwej ochrony wspólnikom mniejszościowym,
którzy zgłosili sprzeciw wobec transgranicznego połączenia.
Art. 51610. Ochrona wierzycieli
1. W przypadku łączeń krajowych Kodeks spółek handlowych chroni
interes wierzycieli, przewidując odrębny zarząd majątkiem
połączonych spółek, przyznając wierzycielom prawo żądania
zabezpieczenia niewymagalnych roszczeń.
Po pierwsze, majątek połączonych spółek powinien być zarządzany
oddzielnie, aż do dnia zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli
z okresu przed połączeniem, jeżeli w terminie 6 miesięcy od dnia
ogłoszenia o połączeniu zażądali oni zapłaty (art. 495 K.s.h.).
W okresie odrębnego zarządzania majątkami spółek wierzycielom
służy pierwszeństwo zaspokojenia z majątku pierwotnej dłużniczki
przed wierzycielami pozostałych łączących się spółek.
Po drugie, wierzyciele mogą w terminie 6 miesięcy od dnia
ogłoszenia o połączeniu zażądać zabezpieczenia swoich roszczeń,
jeżeli uprawdopodobnią, że ich zaspokojenie jest zagrożone przez
połączenie (art. 496 K.s.h.).
2. Utrzymanie
powyższych reguł w niezmienionym kształcie
w odniesieniu do fuzji transgranicznej jest problematyczne,
ponieważ mają one charakter ex post, a więc są realizowane po
połączeniu. Jeżeli spółka przejmująca bądź spółka nowo zawiązana
jest spółką zagraniczną, żaden z instrumentów ochronnych Kodeksu
spółek handlowych nie znajdzie zastosowania. Zasady ochrony
wierzycieli wyznacza wtedy prawo obce. Tymczasem to właśnie
„emigracja” spółki polskiej w następstwie połączenia ze spółką
zagraniczną jest przypadkiem najbardziej problematycznym, który
rodzi szczególną potrzebę wzmocnienia praw wierzycieli. Nie tylko
roszczenia wierzycieli spółki polskiej konkurują z roszczeniami
wierzycieli spółki zagranicznej, ale – co istotne – zmienia się

35