Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

6. W przypadku gdy zarządzającym, o którym mowa w § 31 ust. 3, jest inny podmiot niż
firma inwestycyjna wykonująca zlecenie, przepis ust. 5 stosuje się pod warunkiem zawarcia
przez firmę inwestycyjną z zarządzającym umowy o gwarantowanie rozrachunku.
7. Umowa, o której mowa w ust. 6, zawiera w szczególności tryb i warunki dostarczania
przez zarządzającego instrumentów finansowych w przypadku, gdy przedmiotem zlecenia jest
zbycie instrumentów finansowych, oraz gwarantowania przez zarządzającego zapłaty w
przypadku, gdy przedmiotem zlecenia jest nabycie instrumentów finansowych, w sytuacji gdy
instrumenty finansowe lub środki pieniężne klientów zarządzającego nie wystarczają do pełnego
rozrachunku transakcji.
§ 42. 1. W przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług brokerskich na warunkach
określonych w § 40 ust. 1 pkt 2-4 i ust. 2, umowa ta powinna określać obowiązek dokonania
przez klienta zapłaty najpóźniej w dniu rozrachunku transakcji we właściwej izbie
rozrachunkowej, w wysokości zobowiązań klienta wobec firmy inwestycyjnej z tytułu zawartych
transakcji kupna instrumentów finansowych, pomniejszonych o należności klienta z tytułu
zawartych transakcji sprzedaży instrumentów finansowych, rozliczanych we właściwej izbie
rozrachunkowej w tym dniu.
2. Termin dokonania zapłaty określa umowa o świadczenie usług brokerskich.
§ 43. 1. W przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług brokerskich na warunkach
określonych w § 40 ust. 1 pkt 2 i 3, firma inwestycyjna żąda ustanowienia zabezpieczenia zapłaty
należności przez klienta.
2. Zabezpieczeniem, o którym mowa w ust. 1, mogą być:
1) gwarancja bankowa;
2) akredytywa;
3) instrumenty finansowe zablokowane na rachunku papierów wartościowych klienta;
4) środki pieniężne zablokowane na rachunku bankowym klienta;
5) czek potwierdzony przez bank.
3. Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, może być również ustanowione w innej formie,
jeżeli zabezpieczenie to gwarantuje pewną i płynną jego realizację.
4. W przypadku gdy klient ustanowił na rzecz firmy inwestycyjnej zabezpieczenia określone
w ust. 2 pkt 3 i 4, firma inwestycyjna powinna posiadać wystawione przez klienta
pełnomocnictwo, odpowiednio do sprzedaży zablokowanych instrumentów finansowych lub
praw do otrzymania instrumentów finansowych albo do dokonania przelewu środków
pieniężnych klienta, znajdujących się w banku, do wysokości roszczenia firmy inwestycyjnej z
tytułu nieopłacenia przez klienta transakcji kupna instrumentów finansowych wraz z prowizją.
5. W przypadku gdy zabezpieczeniem, o którym mowa w ust. 1, są instrumenty finansowe
zablokowane na rachunku papierów wartościowych klienta, zabezpieczenie to powinno być
ustanowione w wysokości zabezpieczającej interesy firmy inwestycyjnej w przypadku
niewywiązania się klienta z przyjętych zobowiązań.
6. W chwili wystawienia przez firmę inwestycyjną zlecenia brokerskiego środki pieniężne
klienta stanowiące pokrycie zlecenia, którego przedmiotem jest nabycie instrumentów
finansowych, są blokowane na rachunku pieniężnym lub w rejestrze sesji.
7. W przypadku zlecenia, o którym mowa w § 31 ust. 2, firma inwestycyjna może odstąpić
od wymogu dokonywania blokady środków pieniężnych na rachunkach pieniężnych lub w
rejestrach sesji prowadzonych dla poszczególnych klientów, na rzecz których zostało złożone
zlecenie brokerskie. Przepisy § 41 ust. 6 i 7 stosuje się odpowiednio.

30
8. rodki pieniężne zablokowane na rachunku pieniężnym klienta, stanowiące pokrycie
zleceń nabycia instrumentów finansowych, wykonanych w trakcie sesji, mogą być odblokowane
w takiej wysokości, aby zablokowane środki pieniężne były wystarczające na rozrachunek przez
firmę inwestycyjną transakcji zawartych w trakcie tej sesji.
§ 44. 1. Firma inwestycyjna uzależni zawarcie umowy o świadczenie usług brokerskich, na
warunkach określonych w § 40 ust. 1 pkt 2-4 i ust. 2, od złożenia przez klienta, w formie
pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji, oświadczenia o jego sytuacji
finansowej, jak również opracuje system kryteriów, na podstawie których określane będą limity,
o których mowa w § 40 ust. 3, oraz na podstawie których będzie podejmowana decyzja o
zaproponowaniu klientowi określonego trybu dokonywania zapłaty z tytułu wykonania zleceń
nabycia instrumentów finansowych.
2. W umowie o świadczenie usług brokerskich, zawartej na warunkach określonych w § 40
ust. 1 pkt 2 i 4, firma inwestycyjna powinna zastrzec możliwość różnicowania wysokości
pokrycia, w zależności od płynności instrumentów finansowych, będących przedmiotem zlecenia
nabycia instrumentów finansowych.
3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku, gdy umowa zawierana jest z klientem
profesjonalnym, o ile klient profesjonalny nie zażądał od firmy inwestycyjnej traktowania go jak
klienta nieprofesjonalnego.
§ 45. 1. W przypadku gdy klient nie dokonał zapłaty w wysokości, o której mowa w § 42 ust.
1, w terminie i na zasadach określonych w umowie o świadczenie usług brokerskich, a nie jest
możliwe zaspokojenie roszczeń firmy inwestycyjnej na podstawie zabezpieczeń określonych w §
43 ust. 2 i 3, firma inwestycyjna może zaspokoić swoje roszczenia z aktywów klienta
znajdujących się na rachunkach, w ewidencji i w rejestrze operacyjnym klienta, prowadzonych
przez firmę inwestycyjną lub przechowywanych przez firmę inwestycyjną na rzecz klienta.
2. W przypadku gdy klient podjął działania mające na celu niedokonanie zapłaty w
wysokości, o której mowa w § 42 ust. 1, w terminie określonym w umowie o świadczenie usług
brokerskich, firma inwestycyjna przez okres co najmniej 6 miesięcy wykonuje zlecenia nabycia
instrumentów finansowych, wyłącznie pod warunkiem posiadania przez tego klienta pełnego
pokrycia.
3.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach firma inwestycyjna może odstąpić od
zachowania warunku posiadania pełnego pokrycia.
4. Instrumenty finansowe nieopłacone przez klienta są zapisywane na rachunku papierów
wartościowych klienta.
§ 46. 1. Firma inwestycyjna wystawia zlecenie brokerskie sprzedaży na podstawie zlecenia,
którego przedmiotem jest zbycie instrumentów finansowych, pod warunkiem że klient posiada
niezablokowane instrumenty finansowe lub prawa do otrzymania instrumentów finansowych,
będące przedmiotem tego zlecenia, zapisane w rejestrze operacyjnym lub rejestrze sesji.
2. Firma inwestycyjna może blokować instrumenty finansowe w rejestrze operacyjnym lub
w rejestrze sesji na podstawie informacji o złożeniu zlecenia, którego przedmiotem jest sprzedaż
instrumentów finansowych, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.
3. Firma inwestycyjna może odstąpić od dokonania blokady instrumentów finansowych,
jeżeli w jej ocenie klient nie będzie podejmował działań uniemożliwiających lub utrudniających
terminowy rozrachunek transakcji, a jego sytuacja finansowa uzasadnia założenie, że zaspokoi

31
roszczenie firmy inwestycyjnej, gdyby ta poniosła szkodę w następstwie działań klienta
niezgodnych z treścią zobowiązania zaciągniętego na jego rachunek w obrocie zorganizowanym.
4. Firma inwestycyjna dokona blokady w każdym przypadku, gdy zażąda tego uczestnik
właściwej izby rozrachunkowej, ponoszący odpowiedzialność za rozrachunek transakcji.
5. W przypadku gdy klient, o którym mowa w ust. 3, podjął działania uniemożliwiające lub
utrudniające terminowy rozrachunek transakcji przez firmę inwestycyjną, firma inwestycyjna,
przez okres co najmniej 6 miesięcy, będzie wykonywała zlecenia zbycia instrumentów
finansowych, jednak pod warunkiem zablokowania instrumentów finansowych lub praw do
otrzymania instrumentów finansowych będących przedmiotem tego zlecenia.
6. W przypadku zlecenia, o którym mowa w § 31 ust. 2, firma inwestycyjna może odstąpić
od wymogu badania pokrycia, o którym mowa w ust. 1, oraz od wymogu dokonywania blokady
instrumentów finansowych w rejestrach operacyjnych lub w rejestrach sesji prowadzonych dla
poszczególnych klientów, na rzecz których zostało złożone zlecenie. Przepisy § 41 ust. 6 i 7
stosuje się odpowiednio.
§ 47. rodki zablokowane na pokrycie zleceń mogą zostać odblokowane przed otrzymaniem
z krajowego rynku regulowanego lub alternatywnego systemu obrotu dokumentów
ewidencyjnych, na podstawie informacji, które zgodnie z zasadami obowiązującymi na danym
rynku lub w danym systemie pozwalają na stwierdzenie, że transakcja na pewno nie została
zrealizowana.
§ 48. 1. W razie stwierdzenia braku pokrycia dla zlecenia, firma inwestycyjna wykonuje
zlecenie zbycia do wysokości pokrycia, o którym mowa w § 46 ust. 1, a zlecenie nabycia - do
wysokości pokrycia i posiadanych zabezpieczeń, o których mowa w § 40 ust. 1 pkt 1-3, albo
odstępuje od wykonania zlecenia. Przyjęty sposób postępowania określa regulamin świadczenia
usług brokerskich.
2. W przypadku składania kilku zleceń kolejność wykonywania zleceń określa klient.
§ 49.
1.
Firma inwestycyjna dokonuje zapisów w rejestrze operacyjnym, przed
rozrachunkiem transakcji w Krajowym Depozycie, na podstawie dowodów ewidencyjnych
otrzymanych i wystawionych zgodnie z § 21, jeżeli rozliczenie transakcji kupna instrumentów
finansowych jest zabezpieczone przez fundusz, o którym mowa w art. 65 albo 68 ustawy.
2. Firma inwestycyjna dokonuje zapisów na rachunku papierów wartościowych i rachunku
pieniężnym klienta po rozrachunku transakcji przez właściwą izbę rozrachunkową, najpóźniej do
końca dnia, w którym nastąpił rozrachunek, na podstawie dowodów ewidencyjnych otrzymanych
i wystawionych zgodnie z § 21.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do dokonywania zapisów w rejestrze
operacyjnym oraz na rachunku papierów wartościowych klienta, prowadzonym przez bank
powierniczy.
4. Na wniosek klienta firma inwestycyjna, po zakończeniu sesji, doręcza klientowi, w sposób
określony w regulaminie świadczenia usług brokerskich, potwierdzenie zawarcia transakcji.
5. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do transakcji zawieranych w wykonaniu zleceń w
przypadku, gdy zlecenia zostały złożone przez zarządzającego portfelem instrumentów
finansowych klienta w ramach tego zarządzania, a klient zrezygnował z prawa otrzymywania od
firmy inwestycyjnej, wykonującej zlecenia, potwierdzeń tych transakcji.

32
§ 50. Firma inwestycyjna, wykonując czynności polegające na nabywaniu lub zbywaniu
instrumentów finansowych na własny rachunek, w celu realizacji zadań związanych z
organizacją obrotu zorganizowanego, jest obowiązana do składania ofert kupna lub sprzedaży
instrumentów finansowych i wykonywania zawartych transakcji na warunkach określonych na
danym rynku.
§ 51. O ile przepisy lub zasady regulujące obrót instrumentami finansowymi, innymi niż
dopuszczone do obrotu zorganizowanego, nie stanowią inaczej, a umożliwia to konstrukcja
instrumentu finansowego oraz charakter usługi, przepisy niniejszego oddziału stosuje się
odpowiednio do wykonywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych
niedopuszczonych do obrotu zorganizowanego.
Oddział 3
Transakcje derywatami
§ 52. Do zleceń, których przedmiotem jest nabycie lub zbycie derywatów, stosuje się
przepisy § 35-39 i 50.
§ 53. 1. Firma inwestycyjna wystawia zlecenie brokerskie na podstawie zlecenia, którego
przedmiotem jest zawarcie transakcji terminowej, pod warunkiem że w chwili wystawienia
zlecenia brokerskiego klient posiada depozyt zabezpieczający w wysokości nie mniejszej niż
określona przez właściwą izbę rozrachunkową, zarejestrowany zgodnie z zasadami odrębnej
rejestracji, określonymi w § 17 ust. 3 pkt 1 i § 21 ust. 1 pkt 1.
2. Niezwłocznie po rozrachunku sesji, na której zawarta została transakcja terminowa, firma
inwestycyjna żąda od klienta uzupełnienia depozytu zabezpieczającego do wysokości nie
mniejszej niż określona przez właściwą izbę rozrachunkową lub:
1) umożliwia wypłacenie nadwyżki kwoty stanowiącej depozyt zabezpieczający wniesiony w
środkach pieniężnych;
2) znosi blokadę instrumentów finansowych, stanowiących nadwyżkę ponad wymaganą
wysokość depozytu zabezpieczającego - zgodnie ze sposobem określonym w umowie z
klientem lub na podstawie jego dyspozycji, w przypadku depozytu zabezpieczającego
wniesionego w instrumentach finansowych.
§ 54. 1. Firma inwestycyjna wystawia zlecenie brokerskie na podstawie zlecenia, którego
przedmiotem jest nabycie opcji, pod warunkiem że w chwili wystawienia zlecenia brokerskiego
klient posiada pełne pokrycie wartości zlecenia i przewidywanej prowizji, ustalone na zasadach
określonych w § 41.
2.
Firma inwestycyjna wystawia zlecenie brokerskie na podstawie zlecenia, którego
przedmiotem jest wystawienie opcji, pod warunkiem że w chwili wystawienia zlecenia
brokerskiego klient posiada depozyt zabezpieczający, o którym mowa w § 53 ust. 1.
3.
Firma inwestycyjna wystawia zlecenie brokerskie na podstawie zlecenia, którego
przedmiotem jest sprzedaż opcji, pod warunkiem że klient posiada tę opcję w chwili wystawienia
zlecenia brokerskiego.
§ 55. Do transakcji derywatami stosuje się przepisy § 49.

33
§ 56. Firma inwestycyjna wykonuje zlecenia nabycia lub zbycia derywatów, innych niż
określone w § 53 i 54, na warunkach określonych przez właściwą izbę rozrachunkową lub
podmiot organizujący rynek. Przepisy niniejszego oddziału stosuje się odpowiednio.
§ 57. Przepisy niniejszego oddziału stosuje się odpowiednio do wykonywania zleceń nabycia
lub zbycia:
1) praw majątkowych, którymi obrót związany jest z obowiązkiem posiadania depozytu
zabezpieczającego;
2) zagranicznych instrumentów finansowych, którymi obrót związany jest z obowiązkiem
posiadania depozytu zabezpieczającego, o ile co innego nie wynika z przepisów regulujących
obrót na danym zagranicznym rynku regulowanym;
3) instrumentów rynku niepublicznego, którymi obrót związany jest z obowiązkiem posiadania
depozytu zabezpieczającego.
Oddział 4
Szczególne zasady postępowania w przypadku, gdy instrumenty finansowe klienta s
rejestrowane w banku powierniczym lub w Krajowym Depozycie
§ 58. 1. Firma inwestycyjna, która nie prowadzi rachunku papierów wartościowych klienta, z
którym zawarła umowę o świadczenie usług brokerskich, zawiera z bankiem powierniczym
prowadzącym rachunek papierów wartościowych klienta umowę o dostarczanie instrumentów
finansowych.
2. Firma inwestycyjna, która nie prowadzi rachunku pieniężnego klienta, z którym zawarła
umowę o świadczenie usług brokerskich, zawiera z bankiem powierniczym prowadzącym
rachunek papierów wartościowych lub rachunek bankowy tego klienta umowę o gwarantowaniu
zapłaty.
3. Umowa, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności tryb i warunki dostarczania
instrumentów finansowych w przypadku zleceń zbycia, a także ich potwierdzania przez bank
prowadzący rachunek papierów wartościowych i rozliczania w przypadku wykonania zlecenia.
4. Umowa, o której mowa w ust. 2, zawiera w szczególności tryb i warunki gwarantowania
zapłaty w przypadku zleceń nabycia instrumentów finansowych, a także ich potwierdzania przez
bank prowadzący rachunek papierów wartościowych lub rachunek bankowy klienta i rozliczania
w przypadku wykonania zlecenia.
5. Umowa, o której mowa w ust. 2, może określać możliwość żądania przez firmę
inwestycyjną złożenia przez bank prowadzący rachunek papierów wartościowych lub rachunek
bankowy klienta zabezpieczenia na warunkach określonych w § 40 ust. 1 pkt 2 i 3.
§ 59.
W przypadku gdy złożono zlecenie sprzedaży instrumentów finansowych
rejestrowanych na rachunku prowadzonym przez bank powierniczy, do obowiązków banku w
zakresie dokonywania blokady instrumentów finansowych w rejestrze operacyjnym stosuje się
przepisy § 46 ust. 2-4 i 6.
§ 60. 1. Przepisów § 58 i 59 nie stosuje się do zleceń składanych przez lub na rachunek
klienta, który podpisał z bankiem powierniczym umowę na warunkach, o których mowa w art.
121 ust. 1 ustawy.

34