Rządowy projekt ustawy o upoważnieniu Prezydenta RP do złożenia oświadczenia o uznaniu jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich na podstawie art. 35 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej

Druk nr 576

Warszawa, 29 maja 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-60-08



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy

- o upoważnieniu Prezydenta RP do
złożenia oświadczenia o uznaniu
jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości
Wspólnot Europejskich na podstawie
art. 35 ust. 2 Traktatu o Unii
Europejskiej.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w
tej sprawie w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni Minister Spraw
Zagranicznych i Minister Sprawiedliwości.

(-) Donald Tusk
Projekt

U S T A W A
z dnia

o upoważnieniu Prezydenta RP do złożenia oświadczenia o uznaniu jurysdykcji
Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich na podstawie art. 35 ust. 2
Traktatu o Unii Europejskiej

Art. 1. Wyraża się zgodę na złożenie przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej oświadczenia o uznaniu jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot
Europejskich na podstawie art. 35 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (załącznik II do
Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864), skutkującego zmianą zakresu obowiązywania wobec
Rzeczypospolitej Polskiej Traktatu o Unii Europejskiej, którego Rzeczpospolita Polska
stała się stroną na mocy art. 1 ust. 1 Traktatu między Królestwem Belgii, Królestwem
Danii, Republiką Federalną Niemiec, Republiką Grecką, Królestwem Hiszpanii,
Republiką Francuską, Irlandią, Republiką Włoską, Wielkim Księstwem Luksemburga,
Królestwem Niderlandów, Republiką Austrii, Republiką Portugalską, Republiką
Finlandii, Królestwem Szwecji, Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii
Północnej (Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej) a Republiką Czeską,
Republiką Estońską, Republiką Cypryjską, Republiką Łotewską, Republiką Litewską,
Republiką Węgierską, Republiką Malty, Rzecząpospolitą Polską, Republiką Słowenii,
Republiką Słowacką dotyczącego przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki
Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej,
Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii
i Republiki
Słowackiej do Unii Europejskiej, podpisanego w Atenach

w dniu 16 kwietnia 2003 r. (Dz. U. z 2004 r., Nr 90, poz. 864), ratyfikowanego
za uprzednią zgodą wyrażoną w referendum ogólnokrajowym.

Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

U Z A S A D N I E N I E

1. Jurysdykcja Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (ETS) na
podstawie art. 35 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE)
Art. 35 TUE przyznaje jurysdykcję Europejskiemu Trybunałowi Spra-
wiedliwości do rozstrzygania w trybie orzeczenia wstępnego („preliminary
rulings”, „question prejudicielle”) w przedmiocie:
– ważności i wykładni decyzji ramowych i decyzji,
– wykładni konwencji zawartych zgodnie z postanowieniami Tytułu VI
TUE (współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych),
– ważności i wykładni przepisów wykonawczych do tych konwencji.
Jurysdykcja ETS określona w art. 35 ust. 1 Traktatu jest jednak fakul-
tatywna, tzn. zależy od złożenia przez państwo członkowskie stosownego
oświadczenia na podstawie art. 35 ust. 2 Traktatu. Oświadczenie takie
można złożyć w każdym czasie.
Składając oświadczenie państwo członkowskie może dokonać wyboru
jednej z dwóch opcji:
– zastrzec prawo występowania do Trybunału o wydanie orzeczenia
wstępnego tylko dla sądów, których orzeczenia nie podlegają dalszemu
zaskarżeniu (art. 35 ust. 3 pkt a; przy czym należy przyjąć, że chodzi
o orzeczenia, które nie mogą być zaskarżone w drodze zwykłych
środków odwoławczych) albo
– wskazać, że każdy sąd tego państwa ma takie uprawnienie (art. 35
ust. 3 pkt b).
Do chwili obecnej jurysdykcję ETS w ww. sprawach uznało 16 państw
członkowskich UE. Za opcją ograniczenia uprawnienia do występowania
z wnioskiem o wydanie orzeczenia wstępnego do sądów, od których nie
przysługują dalsze środki zaskarżenia, opowiedziały się jedynie Hiszpania

2
i Węgry, natomiast Austria, Belgia, Czechy, Finlandia, Francja, Grecja,
Holandia, Luksemburg, Łotwa, Portugalia, Niemcy, Słowenia, Szwecja
i Włochy przyznały takie uprawnienie wszystkim sądom krajowym.
Równocześnie 8 państw członkowskich, tj. Austria, Belgia, Czechy, Francja,
Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy wyszło poza opcje przewidziane w
art. 35 ust. 3 pkt a i pkt b TUE. Państwa te nałożyły na sądy ostatniej
instancji obowiązek (nie zaś możliwość – jak przewidziano w art. 35 TUE)
zwrócenia się do ETS w trybie prejudycjalnym.


2. Jurysdykcja ETS, a prawo polskie
W odniesieniu do Rzeczypospolitej Polskiej ETS posiada już jurysdykcję
w zakresie wykładni i ważności prawa wspólnotowego (tzw. pierwszy filar
UE) – przewiduje ją bowiem wprost art. 234 Traktatu ustanawiającego
Wspólnotę Europejską (TWE), wiążący dla Rzeczypospolitej Polskiej od
dnia przystąpienia do UE.
W chwili obecnej ETS nie ma natomiast w przypadku Rzeczypospolitej
Polskiej generalnej jurysdykcji w zakresie instrumentów prawnych doty-
czących współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (trzeci filar
UE).
Generalne uznanie jurysdykcji ETS w sprawach objętych art. 35 TUE,
niezależnie od tego, w jakim zakresie nastąpi, nie pociągnie za sobą
konieczności wprowadzenia zmian w obowiązującym prawie (tak jak nie
było takiej potrzeby przy wiązaniu się art. 234 TWE). Przepisy art. 35
(uzupełnione o treść oświadczenia) znajdą bowiem bezpośrednie
zastosowanie w polskim porządku prawnym (por. art. 91 Konstytucji),
a polskie sądy będą mogły skutecznie je stosować posiłkując się już
obowiązującymi procedurami sądowymi. I tak:
– żaden przepis prawa UE nie precyzuje, jaka powinna być forma i treść
decyzji sądu zawierającej wniosek do ETS. O formie prawnej decyzji
będą rozstrzygać zatem ogólne przepisy Kodeksów postępowania


3
karnego i cywilnego oraz ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (art. 93 § 1 K.p.k., art. 354 K.p.c., art. 160 ustawy
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), z których
wynika, że o ile wyraźny przepis nie wymaga wydania wyroku, sąd
wydaje postanowienia. Wskazówki, co do szczegółowej treści decyzji,
zawarte są natomiast w orzecznictwie ETS i zebrane w komunikacie
ETS z 9 grudnia 1996 r., zgodnie z którym postanowienie powinno
zawierać w szczególności przedstawienie faktów koniecznych do
pełnego zrozumienia znaczenia prawnego postępowania przed sądem
krajowym, wskazanie prawa krajowego, które ma zastosowanie
w
sprawie, uzasadnienie przyczyn, które skłoniły sąd krajowy do
wystąpienia o orzeczenie do ETS oraz, jeżeli jest to przydatne,
streszczenie argumentów stron,
– jeśli chodzi o skutki wystąpienia z wnioskiem do ETS dla toczącego się
postępowania krajowego, to art. 23 Statutu Trybunału (który jako jeden
z Protokołów do TWE stanowi część wiążącej Rzeczpospolitą Polską
umowy międzynarodowej) może być uznany za samoistną podstawę
zawieszenia tego postępowania, zarówno na gruncie procedury
cywilnej, karnej, jak i sądowo-administracyjnej,
– żaden przepis prawa UE nie przesądza kwestii ewentualnej
zaskarżalności postanowień sądów krajowych o wystąpieniu do ETS
o wydanie orzeczenia wstępnego. Kwestia ta pozostaje więc otwarta
i może być uregulowana samodzielnie przez państwa członkowskie.
Jeżeli przyjmie się, że decyzja sądu o zwrócenie się do ETS nie
powinna podlegać zaskarżeniu (a takie stanowisko reprezentuje
wnioskodawca), to nie ma potrzeby zapisywania tego w sposób
wyraźny ani w przepisach procedury cywilnej, ani karnej, ani sądowo-
administracyjnej. Zarówno bowiem w świetle art. 394 § 1 K.p.c., art. 459
K.p.k., jak i art. 194 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi nie będzie ulegać wątpliwości, że na postanowienie
sądu o wystąpieniu do ETS zażalenie nie przysługuje,