Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji oraz niektórych innych ustaw

4
przenoszenia akcji (udziałów) Skarbu Państwa w spółkach prawa handlowego
byłoby niecelowe. Dotychczasowa praktyka nie pozostawia w tym zakresie
najmniejszych wątpliwości, jednakże podnoszone niekiedy zastrzeżenia
zostaną w ten sposób ostatecznie wyjaśnione. Jednocześnie zakłada się
rezygnację z ograniczeń nakładanych na jednostki samorządu terytorialnego
w zakresie rozporządzania akcjami przekazanymi przez Ministra Skarbu
Państwa, jak również zapewnienie wpływów do państwowych funduszy
celowych, zasilanych ze środków uzyskanych z prywatyzacji, również
w przypadku komunalizacji spółek przez przyjęcie uregulowania, zgodnie
z którym jednostki samorządu terytorialnego zbywające akcje lub udziały
otrzymane nieodpłatnie od Skarbu Państwa będą zobligowane

do przekazywania środków uzyskanych z ich zbycia, w części określonej
proponowanym art. 4c, do Funduszu Reprywatyzacji, Funduszu
Restrukturyzacji Przedsiębiorców, Funduszu Skarbu Państwa oraz Funduszu
Nauki i Technologii Polskiej.
Projektowana ustawa zakłada również utrzymanie prawa uprawnionych
pracowników do nieodpłatnego nabycia akcji w spółkach, które zostaną
nieodpłatnie zbyte przez Skarb Państwa na rzecz jednostek samorządu
terytorialnego. W zakresie nieodpłatnego zbywania akcji na rzecz uprawnionych
pracowników odpowiednie zastosowanie będą miały przepisy art. 36-38c
ustawy o komercjalizacji, z zastrzeżeniem, że kompetencje ministra właściwego
do spraw Skarbu Państwa w tym zakresie będzie wykonywał organ
wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego lub organ wykonawczy
związku jednostek samorządu terytorialnego. Przyjęcie takiego rozwiązania
pozwoli na uniknięcie ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych w tym
zakresie, zwłaszcza w kontekście właściwości organów. Jednocześnie
wprowadzono zasadę, że w zakresie ustalania momentu powstania prawa
do nieodpłatnego nabycia akcji przez uprawnionych pracowników oraz rolników
lub rybaków będzie się stosować odpowiednio art. 38 ust. 2 ustawy
o komercjalizacji. Zgodnie z zaproponowaną regulacją proces nieodpłatnego
zbywania akcji na rzecz uprawnionych pracowników będzie się rozpoczynał
z chwilą zbycia przez jednostkę samorządu terytorialnego pierwszych akcji
na zasadach ogólnych.

5

Celem zmian zaproponowanych w art. 1 pkt 5 i 10 przedmiotowego projektu,
polegających na zmianie brzmienia art. 32 i 42 ustawy o komercjalizacji jest
przyznanie Ministrowi Skarbu Państwa prawa wyboru co do zakresu
przeprowadzanych analiz przedprywatyzacyjnych, przy jednoczesnym
wprowadzeniu zasady, że przed zaoferowaniem do zbycia akcji Skarbu
Państwa lub wydaniem zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej będzie
wymagane tylko dokonywanie analizy mającej na celu ustalenie sytuacji
prawnej majątku spółki oraz oszacowanie wartości przedsiębiorstwa.
Dotychczasowe rozwiązania w tym zakresie pociągały za sobą znaczne (a
często nadmierne i niepotrzebne) koszty oraz powodowały wydłużenie czasu
poszczególnych postępowań prywatyzacyjnych.
Zmiana zaproponowana w art. 1 pkt 6 przedmiotowego projektu, odnosząca się
do art. 33 ustawy o komercjalizacji, jest kolejnym krokiem w kierunku usuwania
barier utrudniających prywatyzację. W szczególności proponuje się zniesienie
dotychczasowych ograniczeń w zbywaniu akcji i udziałów Skarbu Państwa
w trybie aukcji ogłoszonej publicznie przez dopuszczenie możliwości
stosowania tego trybu bez względu na wielkość udziału kapitałowego Skarbu
Państwa w spółce. Ponadto w celu zniesienia ograniczeń w zbywaniu akcji
Skarbu Państwa na zasadach określonych w przepisach regulujących
funkcjonowanie rynku kapitałowego, w dodanym w art. 33 w ust. 1 pkt 6
zaproponowano wprowadzenie możliwości zbywania akcji Skarbu Państwa
w trybie sprzedaży akcji na rynku regulowanym (dotychczas tryb ten wymagał
zgody Rady Ministrów udzielanej na podstawie art. 33 ust. 3). Ponadto projekt
zakłada zmianę nazwy trybu zbywania akcji określonego w art. 33 ust. 1 pkt 3
– „rokowania podjęte na podstawie publicznego zaproszenia” – na „negocjacje
podjęte na podstawie publicznego zaproszenia”. Zmiana wynika z konieczności
dostosowania terminologii ustawy o komercjalizacji do przepisów kodeksu
cywilnego.
Jednocześnie zaproponowano zniesienie obowiązku występowania o zgodę
Rady Ministrów na sprzedaż akcji lub udziałów w trybie innym niż publiczny,
w przypadku gdy:

6
1) nabywca i cena są wskazane w umowie prywatyzacyjnej, a sprzedaż
dotyczy akcji lub udziałów spółek, w których Skarb Państwa jest
akcjonariuszem lub wspólnikiem mniejszościowym lub
2) sprzedaż dotyczy akcji lub udziałów spółek, w których Skarb Państwa jest
akcjonariuszem lub wspólnikiem mniejszościowym i posiada pakiet nie
większy niż 25 % kapitału zakładowego.
Celem powyższej zmiany jest umożliwienie bardziej płynnego zbywania
pakietów mniejszościowych posiadanych przez Skarb Państwa bez
konieczności angażowania Rady Ministrów w proces podejmowania decyzji.
Pakiety mniejszościowe stanowią akcje będące własnością Skarbu Państwa,
które nie zostały objęte przez uprawnionych pracowników lub zostały
zatrzymane na cele reprywatyzacji. Proponowana regulacja obejmie spółki,
w których inwestor strategiczny został już wybrany i warunki zbycia pakietu
mniejszościowego zostały określone w umowie prywatyzacyjnej, tym samym
zostanie jedynie dokończony proces prywatyzacji. Powyższą regulacją zostaną
objęte również spółki, w których udział Skarbu Państwa jest na niższym
poziomie niż 25 %. Pakiety takie zazwyczaj nie pozwalają na prowadzenie
aktywnej polityki właścicielskiej, jak również nie stanowią źródła przychodu dla
Skarbu Państwa. Dotychczasowe nazbyt rygorystyczne uregulowanie
wymagało uzyskania każdorazowo zgody Rady Ministrów na sprzedaż nawet
kilku akcji i udziałów (co było konieczne dla wyjścia Skarbu Państwa ze spółki)
nawet w sytuacji, gdy ich wartość nie przekraczała kwoty 2 000 zł.
Należy podkreślić, że proponowany tryb zbywania akcji w żadnej mierze nie
stanie się (dzięki zastosowanym ograniczeniom) trybem konkurencyjnym
względem trybu określanego jako „publiczny”, uregulowanego w art. 33 ust 1
ustawy o komercjalizacji. Stanowi jedynie jego uzupełnienie w sytuacji, gdy
z

uwagi na znikomy udział w kapitale zakładowym (często oscylujący
w granicach 1 %) nabyciem tych akcji jest zainteresowany wyłącznie posiadacz
pakietu kontrolnego. Nie zostanie tym samym naruszony tryb jawnego
zbywania akcji Skarbu Państwa. Stosowanie w tej sytuacji trybów określanych
jako publiczne generowałoby koszty często przewyższające uzyskany przychód
ze zbycia akcji.

7
Propozycja zawarta w art. 1 pkt 7 zmierza do uregulowania istotnej kwestii
wpływu obniżenia kapitału zakładowego spółki powstałej w wyniku
komercjalizacji na wymiar prawa pracowników do nieodpłatnego nabycia akcji.
Praktyka wskazuje, że dotychczasowe uregulowania art. 36 są wysoce
niewystarczające w sytuacji, gdy między dniem komercjalizacji a zbyciem
pierwszych akcji na zasadach ogólnych doszło, często wielokrotnie, do obniżeń
kapitału zakładowego wywołanych narastającymi stratami bilansowymi. W takiej
sytuacji obniżenie kapitału ma na celu wyrównanie proporcji kapitału
zakładowego do faktycznego stanu kapitałów własnych. Celem nowego art. 36a
jest ustanowienie zasady proporcjonalności przy obliczaniu wymiaru należnych
pracownikom nieodpłatnych akcji. Realizowane jest to przez wskazanie innego
niż w art. 36 dnia dla określenia poziomu kapitału zakładowego będącego
podstawą dla wyliczenia 15 % akcji należnych pracownikom.
Zmiany zaproponowane w art. 1 pkt 8-9 mają na celu zwiększenie społecznej
akceptacji dla procesów prywatyzacyjnych przez doprecyzowanie zasad
w zakresie nieodpłatnego nabywania akcji lub udziałów prywatyzowanych
spółek, a w szczególności uregulowanie uprawnień pracowników

do nieodpłatnego nabycia akcji w sytuacji połączenia, podziału spółki powstałej
w wyniku komercjalizacji lub wniesienia akcji takiej spółki do spółki z udziałem
Skarbu Państwa.
Projektowana zmiana art. 38b nadająca mu nowe brzmienie ma na celu
rozwinięcie ogólnych, blankietowych norm obecnie obowiązującego art. 38b,
które w praktyce okazały się daleko niewystarczające dla skutecznego
realizowania przyznanych pracownikom praw ze względu na brak
szczegółowych rozwiązań, koniecznych dla szeregu skomplikowanych stanów
faktycznych, których dotyczy art. 38b. Stąd też konieczne stało się rozwinięcie
ust. 1 w art. 38, przez wyraźne wskazanie, odrębnie dla każdego przypadku
przekształceń majątkowych lub podmiotowych spółki powstałej w wyniku
komercjalizacji, przedmiotu prawa do nieodpłatnego nabycia akcji oraz
podstawy dla jego wymiaru.
Projektowany art. 38c ma za zadanie stworzyć dla ministra właściwego
do spraw Skarbu Państwa instrument pozwalający na prowadzenie bardziej

8
elastycznej polityki gospodarczej polegającej na tworzeniu, na bazie spółek
z udziałem Skarbu Państwa, większych organizmów gospodarczych bez
uszczuplania praw pracowników. Przepis ten ma na celu stworzenie alternatywy
polegającej na możliwości zaoferowania uprawnionym pracownikom
nieodpłatnego nabycia akcji innej spółki niż ta, w której nabyli oni prawo
do nieodpłatnego nabycia akcji w sytuacji, gdy akcje spółki powstałej w wyniku
komercjalizacji mają zostać wniesione do spółki z udziałem Skarbu Państwa.
Oferta, o której mowa w ust. 1 projektowanego art. 38c, może dotyczyć
zamiennego wykonania prawa pracowników zarówno do nieodpłatnego nabycia
akcji w spółce, do której Skarb Państwa wniósł akcje spółki powstałej w wyniku
komercjalizacji, jak również wykonania prawa do nabycia ekwiwalentu prawa
do nieodpłatnego nabycia akcji, o którym mowa w art. 38b ust. 2.
Drugi zakres zagadnień podjętych w niniejszej nowelizacji dotyczy ustawy
o wynagradzaniu, której regulacje powodują znaczne zróżnicowanie poziomów
zarobków menedżerów spółek prywatnych i spółek z udziałem Skarbu Państwa
lub jednostek samorządu terytorialnego, co skutkuje sytuacją, w której
przedsiębiorstwa publiczne nie są w stanie pozyskać z rynku profesjonalnych
menedżerów, ponieważ nie mogą zaoferować im wynagrodzeń
odpowiadających ich wysokim kwalifikacjom. Ponadto obowiązująca ustawa
o wynagradzaniu uniemożliwia w chwili obecnej konkurencyjne wobec
podmiotów prywatnych premiowanie skutecznych menedżerów. Siedmioletni
okres obowiązywania ustawy o wynagradzaniu pozwolił zaobserwować coraz
większe trudności z pozyskiwaniem profesjonalnej kadry zarządzającej
do podmiotów objętych tą regulacją. Podmioty z udziałem Skarbu Państwa
działające w warunkach wolnorynkowych, zmagające się z konkurencją, muszą
być zarządzane przez najlepszych specjalistów dostępnych na rynku.
Obowiązujące w ramach wskazanej ustawy ograniczenia w żadnej mierze nie
zachęcały do podejmowania się kierowania podmiotami w sytuacji, gdy sektor
prywatny na zbliżonym stanowisku oferował często nawet dziesięciokrotnie
większe wynagrodzenie. Tylko powiązanie zarobków kadry menedżerskiej
z wynikami spółki oraz osiągniętymi celami pozwoli na budowanie wartości
spółki w najbardziej optymalny sposób. Odpowiedzialność za politykę
wynagrodzeń członków zarządu zostanie przeniesiona na organy nadzorcze,