Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

jak również zajmujących lokal bez tytułu prawnego, to uzasadnione jest to względami
aksjologicznymi. Osoby te niewątpliwie łamią prawo, a tym samym same swym
zachowaniem stawiają się poza prawem. Z tego powodu eksmisja ich do noclegowni
czy schroniska nie może być uważana za naruszanie ich godności.
Za wprowadzeniem proponowanych rozwiązań przemawia ponadto potrzeba

usprawnienia eksmisji z lokalu mieszkalnego, gdyż niewykonywanie wyroków
eksmisyjnych (m in. z powodu braku tymczasowych pomieszczeń) podważa zaufanie
obywateli do organów wymiaru sprawiedliwości i czyni bezkarnymi osoby łamiące
prawo, co samo w sobie jest sprzeczne z istotą państwa prawa. Proponowane
rozwiązania tę sprawność na pewno zwiększą. Zwiększy się również poszanowanie
prawa.

22. W art. 863 i 8931§ 1 dokonano zmiany zapisów odnoszących się do delegacji
ustawowej do wydawania przepisów wykonawczych. Dotychczasowe zapisy nie
odpowiadały wymogom konstytucyjnym, nie wskazywały bowiem wytycznych
dotyczących treści aktu wykonawczego. Proponowane rozwiązania usuwają te
mankamenty.

IX. Pozostałe zmiany w kodeksie postępowania cywilnego

1. Zmiana art. 531 k.p.c. polega na rezygnacji z przesłanki oczywistej bezzasadności
wniosku o wyłączenie sędziego jako podstawy jego odrzucenia. Oznacza to, że także
wniosek oczywiście bezzasadny, zgodnie z istotą rzeczy, podlegać będzie
merytorycznemu rozpoznaniu.

2. Zmiana art. 54 k.p.c. podyktowana jest koniecznością uregulowania wyłączenia
referendarza sądowego i przesądzenia, że o jego wyłączeniu orzeka sąd na takich
samych zasadach, jak w wypadku wyłączenia sędziego i ławnika.

3. Zmiany art. 5, art. 327 § 1 i art. 357 § 2 k.p.c. mają charakter porządkujący. Chodzi
o to, aby na równi ze stroną reprezentowaną przez adwokata, radcę prawnego lub
rzecznika patentowego traktować stronę, za którą działa radca Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa.

45

4. Zmiana art. 89 § 1 k.p.c. polega na nałożeniu na pełnomocnika procesowego
obowiązku przedłożenia w sądzie odpisu dokumentu pełnomocnictwa dla strony
przeciwnej. Z uwagi na treść art. 132 k.p.c. w obecnym brzmieniu, strona powinna
wiedzieć, czy przeciwnik reprezentowany jest przez kwalifikowanego pełnomocnika.

5. Dodanie w art. 18312 nowego § 21 k.p.c. służy implementacji art. 6 ust. 1 dyrektywy
2008/52/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie
niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych (Dz. Urz. UE
L 136 z 24.05.2008, s. 3). Z art. 6 ust. 1 wskazanej dyrektywy wynika, że możliwość
wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności ugodzie zawartej przed
mediatorem przez jedną stronę wymaga wyraźnej zgody drugiej strony. Z tego
względu przewidziano, że zgoda taka zostaje udzielona przez podpisanie ugody.
Postanowiono przy tym, że chodzić będzie o zgodę na wystąpienie z wnioskiem o
zatwierdzenie ugody, co obejmować będzie nie tylko zgodę na wystąpienie z
wnioskiem o jej zatwierdzenie przez nadanie klauzuli wykonalności, ale także o
zatwierdzenie ugody, która nie podlega wykonaniu w drodze egzekucji. Z jednej
strony realizuje to wymagania art. 6 ust. 1 dyrektywy, a z drugiej strony prowadzi do
równego traktowania – z punktu widzenia wymagania zgody – każdej ugody zawartej
przed mediatorem. Ze względu na to, że zgodnie z art. 12 wspomnianej dyrektywy
2008/52/WE – państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe,
wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania tej dyrektywy przed dniem
21 maja 2011 r. – w art. 12 projektu stanowi się, że art. 1 pkt 26 ustawy
wprowadzający art. 18312 § 21 k.p.c., wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

6. Uchylenie art. 509 k.p.c. wiąże się z założeniem, że udział ławników
w rozpatrywaniu spraw wskazanych w tym przepisie jest zbędny i nie przyczynia się
do wszechstronniejszego ich rozpoznawania. Ponadto zmiana ta pozwala na
uniknięcie kolizji co do składu sądu, gdy jednocześnie (w jednym postępowaniu)
rozpatrywana jest sprawa opiekuńcza, dla której właściwy jest skład ławniczy
(ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej) i sprawa, w której właściwy jest
skład jednoosobowy (np. sprawa o kontakty z dziećmi).


46

7. Zmiana art. 1099 § 1 k.p.c. wiąże się z oczywistą omyłką, jaka wkradła się do
pierwotnego brzmienia tego przepisu. Powinien on bowiem odwoływać się do
art. 1105 § 6, a nie art. 1105 § 5 k.p.c.

X.
Zmiany w innych ustawach

1. Zmiana art. 17 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów,
mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r.
Nr 31, poz. 266, z późn. zm.) związana jest z przyjętą w projekcie zmianą art. 1046
k.p.c., który przewiduje, że osoby, co do których orzeczono opróżnienie lokalu
mieszkalnego z powodu stosowania przemocy w rodzinie lub które w rażący lub
uporczywy sposób wykraczają przeciwko porządkowi domowemu albo których
niewłaściwe zachowanie czyni uciążliwym korzystanie innych z lokali w budynku
bądź które zajęły lokal bez tytułu prawnego mogą być eksmitowane do noclegowni
czy schroniska. W związku z tym osobom tym nie może przysługiwać prawo do
lokalu socjalnego, gdyż żadne względy tego nie uzasadniają. W stosunku do tych
osób, z uwagi na ich zachowanie, nie powinny być stosowane okresy ochronne
zakazujące eksmisji w okresie od 1 listopada do 31 marca, co zapewnia proponowana
nowelizacja tego przepisu.

2. Projekt przewiduje rozszerzenie zakresu penalizacji czynów polegających
na udaremnianiu egzekucji poprzez objęcie hipotezą art. 300 § 2 Kodeksu karnego
z dnia 6 czerwca 1997 roku (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) także usuwania
znaków zajęcia. W egzekucji z ruchomości, zgodnie z art. 854 k.p.c., na każdej
zajętej ruchomości komornik umieści znak ujawniający na zewnątrz jej zajęcie,
a jeżeli to nie jest możliwe, ujawni je w inny sposób. Znaki zajęcia są więc istotnym
elementem manifestującym fakt prowadzenia przez komornika egzekucji
z ruchomości, a ich usunięcie jest zachowaniem równie szkodliwym społecznie, jak
pozostałe zachowania penalizowane w obowiązującym art. 300 § 2 k.k., ponieważ
ułatwia usunięcie spod egzekucji zajętej rzeczy. Projektowana regulacja pozostaje
w ścisłym związku z materią objętą projektem (usprawnienie postępowania
egzekucyjnego), co uzasadnia potrzebę wprowadzenia jej łącznie z pozostałymi
regulacjami mającymi na celu przyspieszenie i uproszczenie egzekucji.

47


3. Zmiana ustawy z 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych
(Dz. U. Nr 33, poz. 175, z późn. zm.) polega na doprecyzowaniu zawartej w niej
definicji sprawy gospodarczej. Najistotniejsze znaczenie ma wyraźne przesądzenie,
że sprawa zachowuje gospodarczy charakter i pozostaje w kognicji sądu
gospodarczego, choćby którakolwiek ze stron zaprzestała prowadzenia działalności
gospodarczej. Ponadto nowelizacja w sposób wyraźny przesądza, że sprawami
gospodarczymi są, a wobec tego pozostają w kognicji sądu gospodarczego, sprawy
o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu innemu niż orzeczenie
sądu gospodarczego lub ugoda zawarta przed takim sądem, obejmującemu
roszczenia, które, gdyby były rozpoznawane przez sąd, należałyby do właściwości
sądów gospodarczych, sprawy o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego
opartego na prawomocnym lub podlegającym natychmiastowemu wykonaniu
orzeczeniu sądu gospodarczego albo ugodzie zawartej przed tym sądem, jak również
innego tytułu wykonawczego obejmującego roszczenie, które, gdyby było
rozpoznawane przez sąd, należałoby do właściwości sądów gospodarczych, jak
również sprawy o ustalenie, że orzeczenie sądu lub rozstrzygnięcie innego organu
państwa obcego wydane w sprawie gospodarczej podlega albo nie podlega uznaniu.
W ten sposób usunięte zostają wątpliwości powstające w tym zakresie w praktyce.

4. Z likwidacją postępowania odrębnego w sprawach gospodarczych (m.in. uchyleniem
przepisów ogólnych regulujących to postępowanie) wiąże się zmiana przepisów
ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, ustawy z dnia 28 marca
2003 r. o transporcie kolejowym a także ustawy z 16 lipca 2004 r. – Prawo
telekomunikacyjne. Zmiany te mają charakter porządkujący – dotyczą odesłania do
przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.

5. Zmiany ustawy z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych są
związane z modyfikacją pojęcia „sprawa gospodarcza” w ustawie z 24 maja 1989 r.
o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (art. 12 § 3).



48

XI.
Przepisy intertemporalne
Projekt jako zasadę przyjmuje odstępstwo od ogólnie przyjętej w dziedzinie prawa
procesowego cywilnego reguły bezpośredniego stosowania ustawy nowej. Zgodnie z art.
9 ust. 1 ustawy, nowe przepisy będą miały zastosowanie w postępowaniach wszczętych
po wejściu w życie ustawy. Postępowania toczące się w chwili wejścia w życie ustawy,
prowadzone będą według przepisów dotychczasowych. Z tego względu konieczne było
w art. 9 ust. 2 – 7 ustawy wprowadzenie wyjątków od powyższej zasady. Wyjątki te
polegają z jednej strony na natychmiastowym stosowaniu nowych rozwiązań (art. 9 ust. 2
– 6), z drugiej zaś na przyjęciu zasady stadiów postępowania (art. 9 ust. 7). W drugim
wypadku za chwilę decydującą o stosowaniu nowych przepisów uznano moment
wydania decyzji administracyjnej przez prezesa właściwego urzędu, traktując
postępowanie przed tym prezesem jako odrębne stadium postępowania, kończące się
przez wydanie decyzji.
Projekt przewiduje, że ustawa wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia,
z wyjątkiem art. 1 pkt 26 zawierającego zmianę art. 18312 § 21 k.p.c., który to przepis
w zakresie swojej regulacji dokuje transpozycji dyrektywy 2008/52/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji
w sprawach cywilnych i handlowych (Dz. Urz. UE L 136 z 24.05.2008, str. 3).
Projektowana regulacja nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym
w przepisach dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm
i aktów prawnych.
Zgodnie z wymogami ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej
w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt ustawy
został zamieszczony na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
Zainteresowanie pracami nad projektem zgłosił jeden podmiot: Zarządca Rozliczeń S.A.
w Warszawie – pismem z dnia 22 lutego 2011 r.



49