Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej

w przypadku działania „Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie
umiejętności i aktywizacja” pomoc jest przyznawana do
wysokości środków
określonych na to działanie w umowie, o której mowa w art. 14 ust. 3 zmienianej
ustawy (tj. w umowie ramowej). Podobnie proponuje się, aby nie były uznawane za
nieważne zmiany umowy o przyznaniu pomocy w ramach działania „Wdrażanie
projektów współpracy”, które powodują zwiększenie określonej w niej wysokości
pomocy, o ile nie powodują, że suma kwoty przyznanej i wypłaconej oraz pomocy
przyznanej, a jeszcze niewykorzystanej przez daną LGD, przekracza limit przyznawanej
i wypłacanej pomocy dla danej LGD wynikający z rozporządzenia Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi z dnia 25 czerwca 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu
przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach działania „Wdrażanie
projektów współpracy” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata
2007 – 2013 (Dz. U. Nr 128, poz. 822).

Ad art. 1 pkt 7
Proponuje się, by w zmienianej ustawie dodać przepis art. 25a, który umożliwi Agencji
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) stwierdzenie wygaśnięcia decyzji
w sprawie przyznania pomocy w zakresie działań, o których mowa w art. 5 pkt 12 – 15
zmienianej ustawy, jeśli kwota pomocy, z przyczyn niezależnych od ARiMR, nie może
zostać przekazana na rachunek bankowy rolnika. Takie rozwiązanie jest analogiczne do
zastosowanego w przypadku płatności bezpośrednich i wiąże się z sytuacją, gdy
płatność nie może zostać przekazana na rachunek bankowy, ponieważ np. podany przez
rolnika rachunek jest błędny lub dane konto zostało zamknięte, a właściciel tego
rachunku bankowego nie stawia się na wezwania ARiMR w celu wyjaśnienia sprawy.

Ad art. 1 pkt 8
Obecne brzmienie art. 27b ust. 1 zmienianej ustawy przewiduje możliwość dokonania
podziału środków Programu przeznaczonych na pomoc techniczną w stosunku do
wszystkich środków pomocy równocześnie, nie daje natomiast uprawnienia do
dzielenia środków, np. w ramach jednego z trzech schematów pomocy technicznej.
Proponowana zmiana art. 27b zawierającego upoważnienie do wydania rozporządzenia
w sprawie podziału środków Programu w zakresie pomocy technicznej przewiduje jego
modyfikację przez zmianę brzmienia ust. 1. Zmiana ta ma na celu umożliwienie
 
6
dokonania podziału środków pomocy technicznej w obrębie poszczególnych jej
schematów, bez konieczności dokonywania podziału wszystkich środków, co umożliwi
sprawniejsze zarządzanie środkami w ramach autonomicznych części pomocy
(schematów).

Ad art. 1 pkt 9
W związku z wykonaniem zaleceń organu certyfikującego zawartych

w sprawozdaniu z czynności sprawdzających w zakresie certyfikacji rachunków
EFOiGR oraz EFRROW ARiMR za rok finansowy kończący się w dniu
15 października 2009 r., w ustawie z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju
obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz
Rozwoju Obszarów Wiejskich proponuje się nadanie nowego brzmienia ust. 3 w art. 28
zmienianej ustawy. Należy podkreślić, że wagę dokonania ustalenia dotyczącego
opóźnień w odzyskiwaniu kwot należności oraz braku potrącania kwoty do zwrotu
w decyzji w sprawie przyznania płatności ONW za rok, w którym zostało stwierdzone
zaniechanie prowadzenia działalności rolniczej w okresie objętym zobowiązaniem,
organ certyfikujący określił jako wysoką. Ustalenia te zostały przekazane przez
Ministerstwo Finansów do Komisji Europejskiej i przedmiotowa kwestia będzie
podlegać kontroli tej Komisji oraz będzie wymagała przekazania jej raportu
z wdrożenia rekomendacji organu certyfikującego. Ponadto należy podkreślić, że
z przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2009 r.
w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej
w ramach działania „Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych
obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)” objętego Programem
Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 (Dz. U. Nr 40, poz. 329, z późn.
zm.) wynika, że w przypadku gdy rolnik zaniechał prowadzenia działalności rolniczej,
zwraca płatność ONW (całość albo część), a zatem w takim przypadku, na podstawie
art. 29 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634, z późn. zm.), ustalana jest kwota nienależnie lub
nadmiernie pobranych płatności ONW. Art. 20 zmienianej ustawy nie daje podstaw do
określenia takich potrąceń w decyzji w sprawie przyznania płatności ONW, bowiem
przepis ten obejmuje jedynie swoim zakresem potrącenia wynikające z przepisów
unijnych i dotyczy potrąceń w przypadku ustalenia tzw. sankcji wieloletnich, a nie
 
7
ustalonych kwot do zwrotu wynikających z zaniechania prowadzenia działalności
rolniczej.
Zgodnie z art. 29 ust. 2 zmienianej ustawy, w rozporządzeniu wydanym

na podstawie art. 29 ust. 1 minister właściwy do spraw rozwoju wsi może określić inne
niż wymienione w przepisach UE kategorie siły wyższej lub wyjątkowych okoliczności,
w przypadku wystąpienia których nie jest wymagany zwrot pomocy lub pomocy
technicznej. Określone rozporządzenie regulujące tę kwestię zostało wydane. Z tego
względu proponuje się rozszerzyć w zaproponowany sposób brzmienie ust. 4 w art. 28
zmienianej ustawy.

Ad art. 1 pkt 10
Przepis art. 28a zmienianej ustawy dotyczy odstępowania od windykacji kwoty
nienależnie lub nadmiernie pobranych płatności wykonywanych w ramach działań:
1) „Renty strukturalne”,
2) „Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach
o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)”,
3) „Płatności dla obszarów NATURA 2000 oraz związanych z wdrażaniem
Ramowej Dyrektywy Wodnej”,
4) „Program rolnośrodowiskowy”,
5) „Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne”
jeżeli kwota każdej z tych płatności nie jest wyższa od kwoty stanowiącej
równowartość kwoty 50 euro przeliczonej na złote zgodnie z art. 3 rozporządzenia
nr 1913/2006. Należy jednak wskazać, że art. 3 rozporządzenia nr 1913/2006 dotyczy
płatności bezpośrednich, zaś do płatności Programu zastosowanie ma obecnie art. 7
rozporządzenia nr 1913/2006.
W związku z uchyleniem w rozporządzeniu nr 380/2009 art. 73 ust. 8 rozporządzenia
nr 796/2004, dającego możliwość państwom członkowskim nieodzyskiwania kwot
płatności równych lub mniejszych od 100 euro oraz wskazaniem, iż do przedmiotowych
spraw z zakresu odstąpienia od dochodzenia kwot płatności będzie miało zastosowanie
rozporządzenie nr 885/2006, pojawił się problem, który w praktyce uniemożliwia
obecnie stosowanie przedmiotowego przepisu. Na potwierdzenie powyższej tezy należy
przytoczyć treść przepisu art. 5a rozporządzenia nr 885/2006, z którego można
 
8
wywnioskować, iż do spraw dotyczących nieodzyskiwania należności Programu należy
stosować art. 33 ust. 7 rozporządzenia nr 1290/2005, zgodnie z którym państwo
członkowskie może zdecydować o wstrzymaniu procedury windykacyjnej po
zakończeniu Programu na warunkach przewidzianych w art. 32 ust. 6 tego
rozporządzenia. Wskazane przepisy regulują autonomicznie kursy euro dla płatności
bezpośrednich i działań Programu, ale tylko w odniesieniu do przyznawania tych
płatności. Art. 7 rozporządzenia nr 1913/2006 dotyczy kwot, o których mowa
w załączniku do rozporządzenia nr 1698/2005. W załączniku tym wskazane są kwoty
i

stawki wsparcia z podziałem na poszczególne działania Programu. Art.
7
rozporządzenia nr 1698/2005 nie wskazuje natomiast, że określony w nim termin
operacyjny dla kursu wymiany miałby mieć zastosowanie do czynności przeliczenia na
walutę krajową wartości należności, które podlegają windykacji, w tym należności, od
windykacji których państwo członkowskie odstępuje. Zastosowanie jednego terminu
operacyjnego jest oczywiście uzasadnione. Wskazane bowiem byłoby, aby wszelkie
czynności mające związek z danym (indywidualnym) wsparciem rozliczano według
tego samego kursu wymiany. Trudno jednak tezy takiej bronić na gruncie obecnie
obowiązującego prawa. Przepisy rozporządzenia nr 1913/2006 czy rozporządzenia
nr 1290/2005 nie dają wystarczająco mocnych podstaw do wyprowadzenia z nich
wniosku o istnieniu w prawie wspólnotowym ustalonego terminu operacyjnego dla
kursu wymiany w stosunku do przypadków takich, jak regulowany w art. 28a ustawy
z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków
Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Tym samym
nie można mówić o istnieniu w prawie UE normy prawnej, z którą sprzeczna byłaby
norma z art. 28a ww. ustawy, a co za tym idzie nie ma przesłanek do twierdzenia, iż
art. 28a tej ustawy jest sprzeczny z prawem UE w zakresie, w jakim ustanawia termin
operacyjny wymiany euro dla czynności odstąpienia od dochodzenia nienależnie
pobranych płatności. W obowiązującym stanie prawnym właściwym terminem
operacyjnym dla ustalenia kwoty niepodlegającej windykacji, zgodnie z art. 28a
ww. ustawy, jest termin wskazany w tym przepisie, tj. w praktyce termin wynikający
z art. 45 ust. 2 rozporządzenia nr 1290/2005.
Ustalenie na gruncie art. 28a ww. ustawy terminu operacyjnego wymiany euro
w zakresie wybranej czynności związanej z windykacją w sposób odmienny niż
wynikający z art.
7 rozporządzenia nr 883/2006, rodzić może problemy ze
 
9
sprawozdawczością dotyczącą kwot windykowanych i niepodlegających windykacji, co
zostało potwierdzone w wytycznych Komisji Europejskiej w tej sprawie (pkt 9
dokumentu nr AGRI/D/26645/2008-EN).
W związku z powyższym zaistniała konieczność nowelizacji ustawy z dnia 7 marca
2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego
Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w zakresie zmiany

w art. 28a tej ustawy podstawy prawnej dla kursu wymiany euro. Do czasu wejścia
w życie nowelizacji ARiMR będzie stosować art. 3 rozporządzenia nr 1913/2006.
Nowelizacja ustawy powinna dotyczyć również kwoty, do jakiej można odstąpić od
procedury ustalania nienależnie lub nadmiernie pobranych środków. Zgodnie z art. 2
rozporządzenia nr 1975/2006, bez uszczerbku dla przepisów szczegółowych
ww. rozporządzenia, stosuje się art. 5, 22, 23, 69 i 73 rozporządzenia nr 796/2004.
Mając na względzie możliwość odstępowania od windykacji kwot równych lub
mniejszych niż 100 euro, jaką daje prawo UE, zdecydowano się na nowelizację ustawy
w zakresie kwoty, od której ustalania Prezes ARiMR może odstąpić w przypadku
nienależnie lub nadmiernie pobranych przez beneficjenta płatności. Propozycja
wprowadzenia przepisu dotyczy możliwości odstąpienia od ustalenia kwot nienależnie
lub nadmiernie pobranych płatności do kwoty 100 euro, dla należności powstałych
z płatności wypłaconych rolnikowi na podstawie wniosków złożonych od 2009 r.
Zmiana wprowadzona w art. 28b zmienianej ustawy ma charakter porządkowy,
wynika ze zmian w prawodawstwie UE polegających na uchyleniu rozporządzenia
nr 1782/2003. Zgodnie z art. 28b zmienianej ustawy, zmniejszenia lub wykluczenia,
o którym mowa w art. 6 ust. 3 rozporządzenia nr 1782/2003, nie stosuje się, jeżeli
zmniejszenie albo wykluczenie wynosi nie więcej niż równowartość kwoty 100 euro.
Wobec tego, że rozporządzenie nr 1782/2003 zostało uchylone, sprawy dotychczas
uregulowane w art. 6 tego rozporządzenia są obecnie przedmiotem regulacji art. 23
rozporządzenia nr 73/2009. Przepis ten określa w ust. 1, jakie skutki wywołuje
w odniesieniu do płatności bezpośrednich nieprzestrzeganie przez rolnika wymogów
podstawowych w zakresie zarządzania lub zasad dobrej kultury rolnej, a mianowicie
zmniejszenie tej płatności i wykluczenie z tej płatności. Jednocześnie ust. 2 określa
możliwość niestosowania przez państwo członkowskie tych zmniejszeń lub wykluczeń
w sytuacji, gdy ich kwoty wynoszą do 100 euro na rolnika i na rok kalendarzowy.
Przepisy te mają bezpośrednie zastosowanie do płatności przyznawanych w ramach
 
10