Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych

• 267 – w formie umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do
funduszu inwestycyjnego,
• 30 – w formie pracowniczego funduszu emerytalnego.
Do chwili obecnej UKNF nie przedstawił nowszych danych oficjalnych.
Dla projektowanej ustawy kluczowe znaczenie ma ostatnia z ww. form, tj. pracownicze
fundusze emerytalne. Wspomniane wyżej 30 pracowniczych programów emerytalnych
w formie pracowniczych funduszy emerytalnych (zwanych dalej: „PFE”) jest zarządzane
przez pięć działających w Polsce pracowniczych towarzystw emerytalnych (zwanych dalej:
„PTE”). Trzy PTE (TP, Nestle i Unilever) zostały samodzielnie utworzone przez
pracodawców wyłącznie dla ich pracowników. Uczestnikami PFE PZU są osoby zatrudnione
w spółkach grupy finansowej PZU. Natomiast w PFE, którym zarządza PTE Nowy wiat,
uczestniczą pracownicy 15 różnych przedsiębiorstw.

W ubiegłym roku nie powstał żaden nowy pracowniczy fundusz emerytalny.

PFE nie zarządzają bezpośrednio pieniędzmi pochodzącymi ze składek swoich członków.
Zadanie to jest zlecane zewnętrznym instytucjom finansowym, do których należą:
1) Credit Suisse Asset Management (PFE Nestle i PFE Unilever);
2) PZU Asset Management (PFE PZU Słoneczna Jesień);
3) Pioneer Pekao Investment Management (PFE TP i PFE Nowy wiat).


2
Tabela 1. Liczba członków pracowniczych funduszy emerytalnych wg stanu na dzień
31 marca 2011 r., w podziale na poszczególne PFE
Liczba członków
Pracowniczy fundusz
Number of members
emerytalny
w tym bierni
Employee pension fund
ogółem
of which
total
passive
PFE NESTLE POLSKA
2 356
483
PFE „Nowy wiat”
7 476
1 262
PFE „Słoneczna Jesień”
12 644
3 179
PFE Telekomunikacji
32 496
19 811
Polskiej
PFE UNILEVER POLSKA
2 284
631
Razem
57 256
25 366
Total
ródło: KNF
Tabela 2. Wartość aktywów netto pracowniczych funduszy emerytalnych na koniec 2005,
2007, 2009 i 2010 r., w podziale na poszczególne PFE
Lp.
Pracowniczy
Wartość
Wartość
Wartość
Wartość
Fundusz
aktywów netto
aktywów netto
aktywów netto
aktywów netto
Emerytalny
na koniec
na koniec
na koniec
na koniec 2010
2005 r. (w zł)
2007 r. (w zł)
2009 r. (w zł)
r. (w zł)
1. Pracowniczy
Fundusz
129 675 022,73
199 429 426,54
245 359 886,81
294 787 065,80
Emerytalny
„Nowy wiat”
2. Pracowniczy
Fundusz
Emerytalny
461 090 740,36
713 704 809,20
831 064 204,96
934 545 958,67
Telekomunikacji
Polskiej
3. Pracowniczy
Fundusz
Emerytalny
4 264 085,61
9 732 807,91
17 801 361,47
24 247 017,22
NESTLE
POLSKA
4. Pracowniczy
Fundusz
Emerytalny
3 853 989,20
12 611 739,49
20 278 890,10
27 192 927,87
UNILEVER
POLSKA
5.
Pracowniczy
Fundusz
Emerytalny
2 847 969,64
114 024 218,77
218 249 638,83
274 626 643,71
„Słoneczna
Jesień”
ródło: KNF

3
Tabela 3. Aktywa i portfel inwestycyjny pracowniczych funduszy emerytalnych wg stanu na
dzień 31 marca 2011 r.
Wartość
Nazwa kategorii lokat
Akcje NFI
3 880 650
Akcje spółek notowanych na regulowanym rynku giełdowym
240 712 538
Jednostki uczestnictwa specjalistycznych funduszy inwestycyjnych
853 532 504
Depozyty bankowe i bankowe papiery wartościowe
14 429 499
Obligacje skarbowe
455 140 715
Bony skarbowe
14 469 675
Inne obligacje
14 730 717
Inne lokaty
4 142 478
Razem portfel inwestycyjny
1 601 038 776
rodki pieniężne
10 787 858
Należności
-
1 611 826 634
Aktywa razem
ródło: KNF

Tabela 4. Stopy zwrotu uzyskiwane przez pracownicze fundusze emerytalne stan na
31 marca 2011 r.
Stopy zwrotu
Rates of return
Pracowniczy fundusz emerytalny

dwuletnia
trzyletnia


PFE NESTLE POLSKA
31,167%
15,997%
PFE „Nowy wiat”
35,093%
18,723%
PFE „Słoneczna Jesień” 33,571%
17,504%
PFE Telekomunikacji Polskiej
32,388%
17,067%
PFE UNILEVER POLSKA
29,252%
18,915%
Min
29,252%
15,997%

Max
35,093%
18,915%

rednia
32,294%
17,641%


ródło: KNF

Sektor pracowniczych programów emerytalnych jest przedmiotem pilnej obserwacji
i działań organów Unii Europejskiej. Komisja Europejska dąży do stworzenia rzeczywistego,
zorganizowanego na skalę europejską, rynku wewnętrznego pracowniczych programów

4
emerytalnych i stworzenia tym instytucjom możliwości działania ponad granicami państw
członkowskich, w celu zwiększenia poziomu oszczędności o przeznaczeniu emerytalnym,
przyczyniając się w ten sposób do postępu gospodarczego i społecznego całej Unii.
Przekonanie to wynika z coraz silniejszej presji na systemy zabezpieczenia społecznego oraz
istniejącej możliwości ich uzupełnienia przez pracownicze programy emerytalne. Z tego
względu podjęto decyzję o rozwoju sektora pracowniczych programów emerytalnych w celu
poprawy poziomu życia na starość, jednakże bez podważania znaczenia emerytalnych
systemów zabezpieczenia społecznego w zakresie bezpiecznej, trwałej i skutecznej osłony
socjalnej, co ma przyczynić się do lepszej realizacji europejskiego modelu społecznego.
Realnym wyrazem tych działań jest dyrektywa 2003/41/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów
emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami (Dz. Urz. UE L 235 z 23.09.2003, str. 10
oraz Dz.U.UE-sp.05-4-350), zwana dalej „dyrektywą 2003/41/WE”.
W związku z projektowaną ustawą należy wskazać, że dokonana już do polskiego
porządku prawnego implementacja przepisów ww. dyrektywy umożliwia pracodawcy
prowadzenie pracowniczego programu emerytalnego w formie zarządzania zagranicznego.
Do chwili obecnej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie powstał jednak żaden
program w ww. formie.
Według danych zebranych przez Komitet Europejskich Nadzorów Ubezpieczeń
i Pracowniczych Programów Emerytalnych (CEIOPS, w połowie 2008 r. odnotowano
70 przypadków działania pracowniczych programów emerytalnych o charakterze
transgranicznym. Takie programy były realizowane w ośmiu państwach członkowskich
(Wielka Brytania i Irlandia były stroną takich programów odpowiednio w 20 i 35
przypadkach, a kilka programów transgranicznych realizowały też Austria, Belgia, Niemcy,
Luksemburg, Portugalia i Finlandia).

2) CEIOPS 2008 Report on Market Developments, 11 listopada 2008 r., CEIOPS-OP-19/08, str. 2.

5
I. 2. Aktualny stan prawny w dziedzinie, której dotyczy projektowana ustawa
I. 2. 1. Prawo krajowe
Podstawowymi aktami prawnymi w zakresie organizacji i funkcjonowania pracowniczych
programów emerytalnych w ramach prawa krajowego są: ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r.
o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207, z późn. zm.)
oraz ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych
(Dz. U. z 2010 r. Nr 34, poz. 189, Nr 127, poz. 858 i Nr 182, poz. 1228 oraz z 2011 r. Nr 75,
poz. 389), zwana dalej „ustawą oiffe”.
Ustawa o pracowniczych programach emerytalnych określa zasady tworzenia i działania
pracowniczych programów emerytalnych, warunki, które powinny spełniać podmioty
realizujące programy, oraz warunki uczestnictwa w tych programach. Zgodnie z art. 6 ust. 1
ww. ustawy, pracownicze programy emerytalne mogą być prowadzone w jednej z czterech
form, tj.:
1) pracowniczego funduszu emerytalnego;
2) umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu
inwestycyjnego;
3) umowy grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń
jako grupowe ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym;
4) zarządzania zagranicznego.
Umożliwienie pracodawcy prowadzenia pracowniczego programu emerytalnego w formie
zarządzania zagranicznego zostało zawarte w ww. przepisie w związku z koniecznością
implementacji przepisów dyrektywy 2003/41/WE. Zmiany ustawy oiffe oraz ustawy

z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych dotyczące
umożliwienia działalności transgranicznej w zakresie pracowniczych programów
emerytalnych zostały wprowadzone na mocy ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy
o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. Nr 143, poz. 1202). Nowelizacja ta, w zakresie pracowniczych programów
emerytalnych prowadzonych w formie umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek
pracowników do funduszu inwestycyjnego oraz umowy grupowego ubezpieczenia na życie
pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie
z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, zapewniła transpozycję przepisów dyrektywy
2003/41/WE do ustawy o pracowniczych programach emerytalnych.
W związku z tym, że ustawa oiffe reguluje zasady tworzenia i działania zarówno otwartych
funduszy emerytalnych, jak i pracowniczych programów emerytalnych prowadzonych

6