Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

1) aktów kierowanych do Monitora Polskiego B, który jak obecnie wydawany będzie
w postaci papierowej, więc przy kierowaniu aktów prawnych nie będzie wymagana
forma dokumentu elektronicznego;
2) orzeczeń sądów i trybunałów, uchwał i obwieszczeń Państwowej Komisji
Wyborczej oraz protokołów terytorialnych komisji do spraw referendum oraz
aktów prawnych dotyczących ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej, wyborów do Sejmu RP i Senatu RP, wyborów do Parlamentu
Europejskiego oraz ważności referendum ogólnokrajowego, w tym referendum
zatwierdzającego zmianę Konstytucji – gdzie podstawę do ogłoszenia stanowił
będzie odpis orzeczenia w formie dokumentu elektronicznego, zawierający w
swojej treści poświadczenie zgodności z oryginałem oraz opatrzony będzie
bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy
kwalifikowanego certyfikatu.
Organ wydający dziennik urzędowy będzie obowiązany przechowywać akty
normatywne i inne akty prawne ogłoszone w tym dzienniku w formie dokumentów
elektronicznych, z tym że organ wydający Dziennik Ustaw i Monitor Polski będzie
przechowywał po jednym egzemplarzu każdego z tych dzienników również w formie
ich wydruków, poświadczonych za zgodność z oryginałem przez ten organ. Organ
wydający Dziennik Ustaw i Monitor Polski przekaże po jednym egzemplarzu każdego
z tych dzienników w formie wydruków Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej oraz
Bibliotece Narodowej w celu ich przechowywania. Wydruki te będą przechowywane
wieczyście. Takie rozwiązanie pozwoli na kontrolę autentyczności i integralności aktów
prawnych ogłaszanych w formie elektronicznej.
Projektowana ustawa przewiduje również sytuację, w której brak jest możliwości
ogłoszenia aktu w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim lub w dziennikach urzędowych
ministrów kierujących działami administracji rządowej oraz kierowników urzędów
centralnych w postaci elektronicznej z przyczyny spowodowanej nadzwyczajnymi
okolicznościami. W takim przypadku organ może wydać dziennik urzędowy w postaci
papierowej, stosując odpowiednio przepisy dotyczące wydawania dzienników
urzędowych w postaci elektronicznej, z tym że tak powinien ustalić warunki wydawania
i rozpowszechniania dziennika, aby mógł on być powszechnie i nieodpłatnie dostępny.
4
Po ustąpieniu nadzwyczajnych okoliczności organ powinien udostępnić taki akt również
w postaci elektronicznej.
Projektowana ustawa wprowadza również jako zasadę, że jedynie w postaci
elektronicznej prowadzone będą zbiory dzienników urzędowych. Terenowe organy
administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego udostępnią, w siedzibach
i w godzinach pracy urzędów obsługujących te organy, Dziennik Ustaw i Monitor
Polski nieodpłatne do wglądu lub do pobrania w formie dokumentu elektronicznego.
W analogiczny sposób udostępniane będą zbiory dzienników urzędowych oraz zbiory
aktów prawa miejscowego stanowionego przez powiat lub gminę. Natomiast odpłatne
będzie wydawanie wydruków tych aktów prawnych. Jednocześnie projektowana
regulacja przewiduje prowadzenie skorowidza tylko w przypadku Dziennika Ustaw
i Monitora Polskiego, który udostępniany będzie na powyższych zasadach.
W projekcie wprowadzono również zasadę, zgodnie z którą teksty jednolite aktów
normatywnych będą ogłaszane nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, o ile taki akt był
nowelizowany w tym czasie. Częstsze niż dotychczas ogłaszanie tekstów jednolitych
aktów pozwoli na łatwiejszy dostęp obywateli do ich pełnych tekstów mających walor
autentyczności – w przeciwieństwie do tekstów ujednoliconych. Zatem wprowadzenie
elektronicznych dzienników urzędowych w żadnym wypadku nie pociągnie za sobą
rezygnacji z ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych. Tekst jednolity
charakteryzuje się tym, że został on ogłoszony przez upoważniony do tego organ
i uwzględnia wszystkie zmiany o charakterze redakcyjnym, jakie w nim zaszły od
momentu ogłoszenia (nie wyraża on samoistnych norm). Zatem tekst jednolity cieszy
się domniemaniem prawidłowości i stanowi wyłączny punkt odniesienia do stosowania
aktu. Powyższe oznacza, że w stosunku do tekstu ujednoliconego takie domniemanie
nie występuje. Kształt, w jakim ogłoszono tekst jednolity, nadał mu prawodawca i to
prawodawca ponosi odpowiedzialność za ewentualne błędy w tym tekście. Natomiast za
błędy w tekście ujednoliconym prawodawca odpowiedzialności nie ponosi.
W konsekwencji znaczna różnica między tekstem jednolitym a ujednoliconym nie
pozostaje bez znaczenia dla sytuacji prawnej obywateli. Równocześnie podkreślenia
wymaga, że akty wykonawcze, wobec których w projekcie ustawy również
przewidziano obowiązek sporządzania tekstów jednolitych, należą także do aktów
prawa powszechnie obowiązującego, dlatego sporządzanie ich tekstów jednolitych jest
w pełni uzasadnione. W przedkładanej nowelizacji ustawy wprowadzono również
5
obowiązek opracowywania tekstów jednolitych wobec wszystkich aktów
normatywnych ogłaszanych w dziennikach urzędowych. Prezentowane rozwiązanie
zostało podyktowane faktem wprowadzenia jednakowych zasad w
stosunku do
wszystkich rodzajów aktów ogłaszanych w dziennikach urzędowych oraz faktem, że
z aktów prawa wewnętrznego korzystają również inne podmioty niż tylko te, które są
bezpośrednio podległe jednostce wydającej dany akt, np. regulamin prac Rady
Ministrów, regulamin Sejmu i Senatu. Tym samym pośrednim skutkiem sporządzania
tekstu jednolitego może być również taka sytuacja, w której zakres projektowanych
nowelizacji będzie bardziej kompleksowy i będzie lepiej odzwierciedlał rzeczywistą
potrzebę wprowadzenia zmian. W rezultacie doprowadzi to do mniejszej liczby
nowelizacji, a tym samym pozytywnie wpłynie na większą spójność i przejrzystość
przepisów. W tym miejscu zaznaczenia wymaga, że istniejące programy komputerowe
zajmujące się sporządzaniem tekstu ujednoliconego nie są powszechnie dostępne dla
obywateli, co potwierdza tylko zasadność projektowanych zmian w zakresie tekstów
jednolitych. Ponadto użycie sformułowania „nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy”
oznacza obowiązek sporządzenia tekstu jednolitego w terminie 12 miesięcy od dnia
dokonania nowelizacji, a nie obowiązek opracowania tekstu jednolitego w ciągu roku
kalendarzowego, w którym dokonano nowelizacji. Jednocześnie należy podkreślić, że
projektowana regulacja daje możliwość określenia innego terminu opracowania tekstu
jednolitego, np. w przypadku projektu ustawy, który w swojej treści zmienia wprawdzie
wiele innych ustaw, ale zakres tych zmian jest niewielki. Natomiast proponowane
rozwiązanie w zakresie częstotliwości sporządzania tekstów jednolitych nie powinno
nadmiernie obciążyć podmiotów, do których skierowany jest obowiązek sporządzania
tekstów jednolitych, ze względu na przyjęcie jako podstawy postaci elektronicznej
w sporządzaniu aktów kierowanych do ogłoszenia.
Projektowane przepisy wprowadzają również zasadę, zgodnie z którą błędy w tekście
umowy międzynarodowej, w tekście tłumaczenia umowy międzynarodowej na język
polski lub w tekście oświadczenia rządowego dotyczącego tej umowy prostuje minister,
który występował z wnioskiem o ogłoszenie tej umowy w dzienniku urzędowym.
Powyższe rozwiązanie stanowi wyjście naprzeciw dotychczasowym problemom
interpretacyjnym związanym z wątpliwościami w zakresie prostowania błędów
w tekstach umów międzynarodowych.
6
W projekcie przewidziano również rozdzielenie dotychczasowych kompetencji
podmiotów przy pomocy których Prezes Rady Ministrów wydaje dzienniki urzędowe w
ten sposób, że Rządowe Centrum Legislacji jest odpowiedzialne za wydawanie tych
dzienników urzędowych, które są wydawane w postaci elektronicznej (Dziennik Ustaw,
Monitor Polski), natomiast w gestii Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pozostaje
wydawanie Monitora Polskiego B, który jak dotychczas wydawany będzie w postacie
papierowej.
W związku ze zmianą sposobu wydawania dzienników urzędowych nie zachodzi
potrzeba określania strony graficznej tych dzienników, poza Monitorem Polskim B.
Z tych względów projekt przewiduje jedynie ochronę oraz określenie wzoru
graficznego winiety dziennika urzędowego, obejmującej w szczególności nazwę
dziennika urzędowego, wizerunek orła w koronie oraz miejsce i dzień ogłoszenia aktu
prawnego.
Pozostałe zmiany mają charakter porządkowy, dostosowujący do wprowadzanej zasady
ustanowienia dzienników urzędowych jedynie w postaci elektronicznej.
Zmiana ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2003 r. Nr 24,
poz. 199, z późn. zm.) została wprowadzona w celu zachowania spójności między
rozwiązaniami przewidzianymi w projektowanej ustawie, a ustawą o Radzie Ministrów,
w zakresie precyzyjnego określenia, podmiotów za pomocą których Prezes Rady
Ministrów wydaje określone dzienniki urzędowe.
Zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku
Polskim (Dz. U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2, z późn. zm.) mają również charakter
porządkowy, gdyż dostosowują przepisy dotyczące wydawania Dziennika Urzędowego
Narodowego Banku Polskiego do wymogów stawianych innym dziennikom
urzędowym wydawanym w postaci elektronicznej.
W odniesieniu do umów międzynarodowych, których zasady ogłaszania określa ustawa
z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443 oraz
z 2002 r. Nr 216, poz. 1824), proponowana nowelizacja tej ustawy pozostawia
kierowanie umów międzynarodowych wraz z oświadczeniami rządowymi do
ogłoszenia na dotychczasowych zasadach. Rozwiązanie takie wynika z faktu, że
w stosunkach międzynarodowych sporządzenie umowy w formie dokumentu
elektronicznego opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym byłoby
7
niezmiernie trudne do uzyskania. Stąd też do umów międzynarodowych stosuje się
przepisy ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów
prawnych jedynie w zakresie ich ogłoszenia w formie dokumentu elektronicznego
w dzienniku urzędowym w wersji elektronicznej. Ponadto projektowana regulacja
wprowadza zasadę, zgodnie z którą umowa międzynarodowa wraz z dotyczącymi jej
oświadczeniami rządowymi, a w przypadku dokonania tłumaczenia – również z tekstem
tego tłumaczenia na język polski, jest ogłaszana w formie dokumentu elektronicznego
w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne, z tym że podstawą do ogłoszenia jest oryginał
dokumentu w postaci papierowej. Z
kolei błędy w umowie międzynarodowej
polegające na niezgodności między wersjami językowymi, w których umowę
sporządzono, błędy w tłumaczeniu umowy międzynarodowej na język polski polegające
na niezgodności tłumaczenia z umową międzynarodową w języku obcym, w którym
umowę sporządzono, oraz błędy w oświadczeniu rządowym dotyczącym tej umowy
prostuje minister, który występował z wnioskiem o ogłoszenie tej umowy w dzienniku
urzędowym. Możliwość prostowania błędów w tekstach oryginalnych umów
międzynarodowych przewiduje art. 79 Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów
sporządzonej w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r. Projektowane rozwiązanie stanowi
precyzyjne określenie zasad w zakresie ogłaszania umów międzynarodowych
i prostowania ewentualnych błędów i jest koherentne z przyjętymi rozwiązaniami
dotyczącymi projektowanej ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych
innych aktów prawnych.
Z uwagi na zmiany w zasadach ogłaszania tekstów jednolitych proponuje się
umożliwienie ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych obowiązujących
w dniu wejścia w życie ustawy i nienowelizowanych po dniu jej wejścia w życie na
dotychczasowych zasadach, tzn. wówczas gdy liczba zmian w takim akcie jest znaczna
lub gdy akt ten był wielokrotnie nowelizowany i posługiwanie się jego tekstem może
być istotnie utrudnione. Wprowadzenie zasady, że ogłoszenie tekstu jednolitego aktu
uzależnione byłoby od jego kolejnej nowelizacji, pozbawiłoby możliwości ogłoszenia
tekstów jednolitych tych aktów, które w dniu wejścia w życie nie spełniają przesłanki
określonej w art. 16 projektowanej ustawy. Zatem brak byłoby podstawy do ogłoszenia
tekstu jednolitego takiego aktu. Aby umożliwić realizację zasady przejrzystości systemu
prawa należy pozostawić możliwość ogłaszania tekstów jednolitych również takich
8