Rządowy projekt ustawy o systemie informacji oświatowej

zakresie poszczególnych umiejętności językowych, zdefiniowaną przez Radę Europy
(Europejski System Opisu Kształcenia Językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie).
Określone w ten sposób poziomy biegłości w zakresie umiejętności językowych powinny być
stopniowo osiągane poprzez kontynuację nauki języka obcego nowożytnego na kolejnych
etapach edukacyjnych.
Ponadto w § 21 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20
lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz
przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. Nr 26, poz. 232, z późn. zm.) nakłada
się na szkoły określone wymagania dotyczące zapewnienia kontynuacji nauki języka obcego
nowożytnego jako języka obowiązkowego w przypadku, gdy w klasie lub w semestrze, na
który uczeń lub słuchacz przechodzi, nie ma możliwości kontynuowania nauki tego języka.
Na tle powyższych regulacji wyraźnie kształtuje się zadanie dyrektora szkoły, jakim
jest zapewnienie uczniom takiej oferty językowej, aby mieli oni zagwarantowaną możliwość
kontynuowania języka obcego nowożytnego, którego naukę rozpoczęli na poprzednim etapie
edukacji albo w innej klasie. W celu usprawnienia organizacji działań szkoły w powyższym
zakresie, w art. 53 pkt 2 lit. a projektu przewiduje możliwość pozyskania z bazy danych SIO
informacji o języku obcym, którego uczeń uczył się na poprzednim etapie edukacji.

V. 2. 1. c) pozyskiwanie danych w zakresie organizowania kształcenia specjalnego (art. 53
pkt 2 lit. b, art. 54)
W obecnym stanie prawnym kształcenie specjalne organizuje się w specjalnych
przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy
z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświatak również w przedszkolach, szkołach i
oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnychtomiast wczesne wspomaganie rozwoju
może być organizowane w przedszkolu i w szkole podstawowej, w tym w specjalnych, w
ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty, oraz w publicznej i niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym

14 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków
organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz
niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr
19, poz. 166).
15 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków
organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz
niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych
(Dz. U. Nr 19, poz. 167).

61

poradni specjalistycznejziałania podejmowane wobec dziecka, ucznia lub wychowanka,
objętego pomocą psychologiczno-pedagogiczną są dokumentowane zgodnie z § 19
rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie
sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu
nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U.
Nr 23, poz. 225, z późn. zm.). Na podstawie powyższego przepisu, przedszkola, szkoły
i placówki mają obowiązek gromadzenia, w indywidualnej teczce, dla każdego dziecka,
ucznia lub wychowanka dokumentacji badań i czynności uzupełniających prowadzonych w
szczególności przez pedagoga, psychologa, logopedę, doradcę zawodowego i lekarza.
Rozwiązanie zaproponowane w związku z projektowanymi zasadami działania
nowego SIO zakłada, że poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie
specjalistyczne, będą wprowadzały do zbioru danych o uczniach informację o wydaniu
uczniowi opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka lub orzeczenia
o potrzebie kształcenia specjalnego, wraz z określeniem przyczyny ich wydania (rodzaj
niepełnosprawności dziecka, w tym stopień upośledzenia umysłowego, lub niedostosowanie
społeczne, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy; w przypadku
niepełnosprawności sprzężonej – wskazane współwystępujące niepełnosprawności). Jeżeli
rodzice lub prawni opiekunowie ucznia, w odniesieniu do którego zostało wydane orzeczenie
lub opinia, wystąpią, na podstawie art. 71b ust. 5 ustawy o systemie oświaty, do starosty
z wnioskiem o skierowanie ucznia do odpowiedniej formy kształcenia, a następnie przedłożą
w szkole lub placówce oświatowej orzeczenie lub opinię, wówczas szkoła lub placówka
oświatowa pozyska ze zbioru danych o uczniach informację dotyczącą przyczyny wydania
orzeczenia lub opinii (tj. informację o określonym w tym orzeczeniu lub opinii rodzaju
niepełnosprawności lub niedostosowaniu społecznym) (art. 53 pkt 2 lit. b). W tym celu
przewiduje się uprawnienie szkoły i placówki oświatowej do wprowadzenia do bazy danych
SIO następujących danych: numer opinii lub orzeczenia oraz data wydania (art. 54 projektu).
Pozyskanie z bazy danych SIO informacji o niepełnosprawności, która była przyczyną
wydania orzeczenia, wyeliminuje błędy obecnego SIO, skutkujące nierzetelnymi danymi, a
wynikające z przekazywania do SIO danych będących rezultatem dokonanej przez dyrektora
szkoły lub placówki oświatowej niepoprawnej interpretacji treści opinii i orzeczeń
wydawanych przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne.

16 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego
wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133) – § 2 tego rozporządzenia.

62

V. 2. 1. d) pozyskiwanie danych w związku z organizacją sprawdzianu i egzaminów, o
których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (art. 55)
Pozyskiwanie, z bazy danych SIO oraz za pośrednictwem bazy danych SIO, danych
uczniów przez okręgowe komisje egzaminacyjne (art. 55) usprawni organizację sprawdzianu i
egzaminów zewnętrznych oraz przyczyni się do ograniczenia liczby błędnych danych
zawartych w zaświadczeniach, świadectwach i dyplomach wydawanych przez okręgowe
komisje egzaminacyjne.
Zgodnie z art. 9c ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o systemie oświaty, do zadań okręgowych
komisji egzaminacyjnych należy przeprowadzanie sprawdzianu i egzaminów oraz egzaminów
eksternistycznych, o których mowa w art. 9 ust. 1 i art. 10 ust. 1 ustawy o systemie oświaty,
przygotowywanie (w porozumieniu z Centralną Komisją Egzaminacyjną), propozycji pytań,
zadań i testów oraz ich zestawów do przeprowadzania powyższych sprawdzianu
i egzaminów. Warunki i sposób przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów w szkołach
publicznych określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r.
w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy
oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83,
poz. 562, z późn. zm.), w którym uregulowano m.in. kompetencje okręgowych komisji
egzaminacyjnych w zakresie przygotowywania, przeprowadzania i oceniania sprawdzianu
i
egzaminów oraz zadania dyrektorów szkół, w których sprawdzian i
egzaminy są
przeprowadzane. Na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja
2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz. U.
Nr 97, poz. 624) do zadań okręgowych komisji egzaminacyjnych należy ponadto wystawianie
świadectw, zaświadczeń i dyplomów. Można nadmienić, że na podstawie powyższego
rozporządzenia, okręgowe komisje egzaminacyjne prowadzą imienną ewidencję wydanych
świadectw dojrzałości, aneksów do świadectw dojrzałości, dyplomów potwierdzających
kwalifikacje zawodowe, zaświadczeń oraz świadectw ukończenia szkoły podstawowej,
gimnazjum i liceum ogólnokształcącego na podstawie egzaminów eksternistycznych.
Ewidencja zawiera: imię (imiona) i nazwisko, datę urodzenia oraz numer PESEL ucznia,
absolwenta albo osoby, która zdała egzaminy eksternistyczne, numer wydanego dokumentu, a
w przypadku świadectwa dojrzałości, aneksu do świadectwa dojrzałości, dyplomu
potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i zaświadczenia – także nazwę i adres szkoły, do
której przekazano dokument.


63


W pierwszym rzędzie należy zwrócić uwagę, że Centralna Komisja Egzaminacyjna
i okręgowe komisje egzaminacyjne obecnie prowadzą własne, odrębne od SIO, bazy danych
niezbędne do organizowania i przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów, w których są
gromadzone dane indywidualne o uczniach. Taka sytuacja powoduje, że zarówno
Ministerstwo Edukacji Narodowej w obecnym SIO, jak i okręgowe komisje egzaminacyjne
w prowadzonych przez siebie bazach danych, gromadzą na własne potrzeby dane dotyczące
sprawdzianu i egzaminów, przy czym często są to tożsame dane: okręgowe komisje gromadzą
podstawowe dane o szkołach, w których przeprowadzane są sprawdziany i egzaminy,
natomiast Minister Edukacji Narodowej zbiera informacje o liczbie osób, które przystąpiły do
poszczególnych egzaminów oraz liczbie osób, które uzyskały świadectwo dojrzałości bądź
dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Ograniczeniem obecnego SIO staje się zatem
brak możliwości wymiany danych, którymi posługują się Ministerstwo Edukacji Narodowej,
Centralna Komisja Egzaminacyjna i okręgowe komisje egzaminacyjne.
W obecnej organizacji sprawdzianu i egzaminów szczególnie skomplikowany jest
sposób weryfikacji danych osobowych uczniów, które są niezbędne w celu przeprowadzania
przez okręgowe komisje egzaminacyjne sprawdzianu i egzaminów, a następnie wydawania
przez nie zaświadczeń, świadectw i dyplomów. Obecnie okręgowe komisje egzaminacyjne
we własnym zakresie gromadzą dane indywidualne uczniów (będące danymi osobowymi, w
tym dane o specjalnych potrzebach edukacyjnych uczniów) na potrzeby przeprowadzanych
sprawdzianu i egzaminów. Dane te są przekazywane okręgowym komisjom egzaminacyjnym
przez odpowiednio dyrektorów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.
Następnie komisje na podstawie przesłanych danych tworzą listy uczniów przystępujących do
sprawdzianu lub poszczególnych części egzaminów i przekazują te listy szkołom celem
zweryfikowania danych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na dane osobowe niezbędne do
wydawania zaświadczeń, świadectw i dyplomów (istotne jest potwierdzenie właściwej
pisowni imion i nazwisk, wypisanie wszystkich imion osoby przystępującej do egzaminu,
wpisanie właściwej daty i miejsca urodzenia oraz numeru PESEL). Dyrektorzy szkół
wypracowują własne mechanizmy weryfikowania tych danych, np. porównują z posiadaną
dokumentacją, zwracają się z prośbą do rodziców o potwierdzenie danych, wnioskują do
rodziców o dostarczenie do szkoły zaświadczeń potwierdzających tożsamość dziecka.

64

Zaproponowany w projekcie mechanizm pozyskiwania danych przez okręgowe
komisje egzaminacyjne przyczyni się do zredukowania obciążeń administracyjnych
i usprawnienia procedur związanych z weryfikacją danych pozyskiwanych na potrzeby
organizowania i przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów.
W art. 55 ust. 2 projektowanej ustawy przewiduje się stworzenie mechanizmu
wykorzystywania przez okręgowe komisje egzaminacyjne, do celów organizowania
i przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów, a także wydawania zaświadczeń, świadectw i
dyplomów, danych zgromadzonych w lokalnych bazach danych SIO – tj. danych
identyfikacyjnych zweryfikowanych z danymi ze zbioru PESEL (w sposób opisany w art. 44
ust. 1 – 3 projektu), danych ze zbioru PESEL i danych dziedzinowych uczniów. Dane
uczniów klas szóstych szkół podstawowych, klas trzecich gimnazjów oraz wskazanych przez
dyrektorów szkół ponadgimnazjalnych uczniów, którzy zamierzają przystąpić do egzaminu
maturalnego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (dane te wymienione
zostały w art. 55 projektu), zostaną przekazane z prowadzonych przez szkoły lokalnych baz
danych SIO do lokalnych baz danych SIO okręgowych komisji egzaminacyjnych za
pośrednictwem bazy danych SIO. W ten sposób za pośrednictwem SIO okręgowe komisje
egzaminacyjne pozyskają zweryfikowane dane osobowe, które będą przez komisje
wykorzystywane do organizacji sprawdzianu i egzaminów, przypisywania wyników
sprawdzianu i
egzaminów odpowiednim uczniom oraz do prawidłowego wystawiania
świadectw, zaświadczeń i dyplomów.

V. 2. 1. e) pozyskiwanie danych w związku z kontrolowaniem spełniania obowiązku rocznego
przygotowania przedszkolnego oraz obowiązku szkolnego, a także w związku
z kontrolowaniem spełniania obowiązku nauki (art. 56 w związku z art. 21 – 23)
Udostępnianie danych zgromadzonych w bazie danych SIO oraz współpraca
z rejestrem PESEL ma istotne znaczenie z punktu widzenia usprawnienia i poprawy jakości
kontroli spełniania obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku
szkolnego, obowiązku nauki. Zasady sprawowania tej kontroli regulują odpowiednio przepisy
art. 14b oraz 18 – 20 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Przepisy
projektowanej ustawy umożliwią wykorzystanie SIO do celów kontrolowania spełniania
obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku
nauki (art. 56 projektu).

65