Rządowy projekt ustawy o systemie informacji oświatowej

danych o wysokości wynagrodzenia i zmianach wynikających z awansu zawodowego
nauczycieli, przekazanych za kolejne miesiące, obrazujących okresowo poziom realizacji
wysokości średnich wynagrodzeń. Cząstkowe sprawozdania stworzą samorządom możliwość
bieżącego monitorowania stopnia realizacji obowiązków wynikających z art. 30a ustawy –
Karta Nauczyciela.
Innym zadaniem, do realizacji którego niezbędne są dane dotyczące wynagrodzeń
nauczycieli, wykształcenia, kwalifikacji i awansu zawodowego nauczycieli, jest zapewnienie
środków finansowych niezbędnych na średnie wynagrodzenia nauczycieli w budżecie
państwa oraz budżetach jednostek samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 30 ust. 8 ustawy –
Karta Nauczyciela, środki niezbędne na średnie wynagrodzenia nauczycieli (wraz z
pochodnymi) oraz środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli państwo
gwarantuje w
dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto na podstawie
przepisów upoważniających zawartych w art. 30 ust. 5, art. 33 ust. 3 oraz art. 34 ust. 2 ustawy
z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, do zakresu kompetencji regulacyjnych
ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w sferze wynagrodzeń nauczycieli,
należą takie sprawy, jak określanie minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego,
sposobu obliczania wysokości stawki wynagrodzenia za jedną godzinę ponadwymiarową,
wykazu stanowisk oraz sprawowanych funkcji uprawniających nauczycieli do dodatku
funkcyjnego, ogólnych warunków przyznawania nauczycielom dodatku motywacyjnego,
szczególnych przypadków zaliczania okresów zatrudnienia oraz innych okresów
uprawniających nauczycieli do dodatku za wysługę lat, wykazu trudnych i uciążliwych
warunków pracy stanowiących podstawę do przyznania nauczycielom dodatku za warunki
pracy.
Przewiduje się, że dane jednostkowe o nauczycielach, zbierane w bazie danych SIO
w sposób zapewniający dostępność informacji o przebiegu zatrudnienia poszczególnych osób
(uzyskiwanie kolejnych stopni awansu; zmiany miejsca pracy; okresy, w których nauczyciel
nie pełnił obowiązków), z uwzględnieniem danych o wynagrodzeniu (dotyczy nauczycieli
zatrudnionych w publicznych szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez
jednostki samorządu terytorialnego i właściwych ministrów) – będą wykorzystywane do
zwiększenia rzetelności prognoz dotyczących struktury zatrudnienia nauczycieli w kolejnych
latach. Raporty w tym zakresie (powstałe z przetworzenia danych jednostkowych
odpersonalizowanych) będą ponadto wykorzystywane w celu planowania przez ministra
właściwego do spraw oświaty i wychowania środków niezbędnych na wynagrodzenia

46

nauczycieli, a
także podejmowania coraz bardziej efektywnych decyzji regulacyjnych,
umotywowanych rzetelnymi danymi dotyczącymi stanu zatrudnienia w zawodzie nauczyciela.
Na podstawie prognoz struktury zatrudnienia nauczycieli w kolejnych latach, opracowanych z
uwzględnieniem szerokiej specyfiki warunków kształtujących tę strukturę, będą planowane w
budżecie państwa odpowiednie kwoty na wynagrodzenia nauczycieli oraz będą wdrażane
regulacje prawne dotyczące sposobu wynagradzania nauczycieli. W konsekwencji powstaną
lepsze możliwości kreowania racjonalnej polityki zatrudnienia w oświacie, w szczególności
w zakresie czasu pracy i wynagrodzenia nauczycieli oraz innych rozwiązań dotyczących
pragmatyki zawodowej nauczycieli.
Należy również pamiętać o określonych kompetencjach stanowiących, w jakie ustawa
– Karta Nauczyciela wyposaża jednostki samorządu terytorialnego w związku z ustalaniem
poszczególnych składników wynagrodzenia nauczycieli. Art. 30 ust. 6 ustawy – Karta
Nauczyciela zobowiązuje bowiem organy prowadzące szkoły, będące jednostkami samorządu
terytorialnego, do uregulowania w drodze regulaminu (akt prawa miejscowego) wysokości
stawek dodatków, szczegółowych warunków obliczania i wypłacania wynagrodzenia za
godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw oraz wysokości i warunków
wypłacania nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy nauczycieli. Ponadto,
pamiętając, że jednostki samorządu terytorialnego są uprawnione do ustalania wynagrodzeń
wyższych od gwarantowanych przez państwo, przewiduje się, że dane zgromadzone w SIO,
udostępniane jednostkom samorządu terytorialnego w postaci raportów (odpersona-
lizowanych), w sposób istotny ułatwią samorządom skuteczne realizowanie lokalnej polityki
wynagradzania nauczycieli.
Przekazywanie do bazy danych SIO danych jednostkowych nie tylko o nauczycielach
zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych, ale również danych jednostkowych o:
− nauczycielach mianowanych lub dyplomowanych, zatrudnionych w urzędach
obsługujących właściwych ministrów, kuratoriach oświaty, specjalistycznej jednostce
nadzoru, organach sprawujących nadzór pedagogiczny, Centralnej Komisji
Egzaminacyjnej i okręgowych komisjach egzaminacyjnych, na stanowiskach, na
których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne (art. 29 ust. 1 pkt 2) (przy czym
w
odniesieniu do tej grupy nauczycieli gromadzone są dane o przeciętnym
wynagrodzeniu przypadającym na 1 etat - art. 9 pkt 2 lit. a),
− nauczycielach, wychowawcach i innych pracownikach pedagogicznych zatrudnio-
nych w jednostkach organizacyjnych, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2 i ust. 1a

47

ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (zakłady poprawcze,
schroniska dla nieletnich, rodzinne ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne, publiczne
placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz ośrodki adopcyjno-opiekuńcze)
– wiąże się przede wszystkim z potrzebą poprawy efektywności planowania wydatków ze
środków publicznych na wynagrodzenia tej grupy nauczycieli oraz z potrzebą prawidłowego
wykonywania przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz Ministra
Sprawiedliwości funkcji regulacyjnych w tym zakresie (przepisy upoważniające zawarte
w art. 30 ust. 7a, art. 32 ustawy – Karta Nauczyciela). Należy zaznaczyć, że analizy
w powyższych celach będą prowadzone na danych jednostkowych odpersonalizowanych.

III. 2. 4. b) dane dziedzinowe dotyczące ukończonych kursów dokształcania i doskonalenia
zawodowego nauczycieli
Przekazywanie do bazy danych SIO danych jednostkowych o ukończonych przez
nauczycieli kursach kwalifikacyjnych oraz formach dokształcania i
doskonalenia
zawodowego (art. 29 ust. 2 pkt 1), należy natomiast oceniać jako szczególnie istotne dla
skutecznego finansowania i organizowania procesów dokształcania i doskonalenia
zawodowego nauczycieli na poziomie lokalnym i ogólnokrajowym. Wyniki analiz na danych
jednostkowych odpersonalizowanych, ujęte w formie raportów, będą podstawą efektywnego
planowania – w budżetach organów prowadzących szkoły, wojewodów oraz w budżecie
ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania – przeznaczenia środków publicznych
na finansowanie dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli, zgodnie z zadaniami
tych organów ujętymi w art. 70a ustawy – Karta Nauczyciela.

III. 2. 5. rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych dziedzinowych (art. 31)
W świetle przepisu upoważnienia, zawartego w art. 31 projektu, szczegółowy zakres
danych dziedzinowych gromadzonych w zbiorach danych szkół i placówek oświatowych,
zbiorach danych jednostek, zbiorach danych uczniów i zbiorach danych nauczycieli oraz
terminy przekazywania tych danych z lokalnych baz danych SIO do bazy danych SIO –
określi minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w drodze rozporządzenia. Należy
podkreślić, że zakres danych gromadzonych w zbiorach danych uczniów i nauczycieli,
określony w art. 10 – 29 ustawy, na podstawie powyższego rozporządzenia nie ulegnie
rozszerzeniu w stosunku do zakresu wskazanego w przepisach ustawy. Celem rozporządzenia

48

jest jedynie skonkretyzowanie określonych danych, w ramach zakresu danych mających swe
źródło w ustawie.

III. 2. 6. tryb incydentalny gromadzenia danych dotyczących szkół i placówek oświatowych
(art. 32)
W art. 32 projektu zawarto szczególny instrument, który w razie pilnej potrzeby,
uzasadnionej ważnym interesem publicznym, umożliwi ministrowi właściwemu do spraw
oświaty i wychowania pozyskanie, incydentalnie, danych dotyczących warunków
dydaktycznych materialnych i finansowych prowadzenia szkół i placówek oświatowych,
których gromadzenie w SIO nie wynika z przepisów niniejszej ustawy. W takiej sytuacji
z bazy danych SIO do podmiotów zobowiązanych do przekazywania danych do bazy danych
SIO zostanie skierowane zapytanie w formie formularza określającego wymagany zakres
danych oraz wymagany termin ich przekazania do bazy danych SIO. Powyższy instrument nie
pozwala na incydentalne pozyskiwanie danych osobowych. Należy podkreślić, że na
podstawie art. 32 ustawy będą gromadzone jedynie dane doraźne, co oznacza, że dane te nie
będą aktualizowane, nie poszerzą katalogu danych regularnie gromadzonych w SIO oraz po
przetworzeniu będą niezwłocznie usuwane z bazy danych SIO. Zakres danych regularnie
gromadzonych w SIO określa ustawa oraz konkretyzuje ten zakres rozporządzenie, o którym
mowa w art. 31 ustawy.

IV. Przekazywanie danych do bazy danych SIO (rozdział 3)

IV. 1. Przekazywanie danych do RSPO – podmioty zobowiązane, terminy przekazywania
danych (art. 33, 34, 36 ust. 1 – 3 i art. 38 )
W przepisie art. 33 określono podmioty zobowiązane do przekazywania danych do
RSPO oraz przypisano im jednostki organizacyjne (szkoły i placówki oświatowe), których
dane identyfikacyjne będą przekazywane do RSPO. W konstrukcji przekazywania danych do
RSPO uzależniono powstanie obowiązku podmiotu zobowiązanego do przekazywania danych
do RSPO od takich okoliczności, jak założenie publicznej szkoły i placówki oświatowej przez
jednostkę samorządu terytorialnego lub ministra, wydanie zezwolenia na prowadzenie
publicznej szkoły i placówki oświatowej przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu

49

terytorialnego lub osobę fizyczną oraz dokonanie wpisu niepublicznej szkoły i placówki
oświatowej do ewidencji niepublicznych szkół i placówek.
W art. 34 uregulowano wymagane terminy przekazywania danych do RSPO.
Określenie terminu siedmiodniowego na przekazanie danych do RSPO ma zapewnić
największą możliwą aktualność danych zgromadzonych w bazie danych SIO, a jednocześnie
ma na celu pozostawienie podmiotom zobowiązanym do przekazywania danych do RSPO
pewnej swobody czasowej umożliwiającej staranne wykonanie obowiązku przekazania
danych. W odniesieniu do okręgowych komisji egzaminacyjnych, w art. 38 przewidziano
siedmiodniowy termin na przekazanie do RSPO informacji o numerze identyfikacyjnym,
nadawanym szkole dla celów przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów. Bieg tego terminu
rozpoczyna się od dnia otrzymania z bazy danych SIO komunikatu o wprowadzeniu do RSPO
danych identyfikacyjnych szkoły.
W przypadku zmiany danych objętych RSPO, w tym likwidacji szkoły lub placówki
oświatowej, dla podmiotu zobowiązanego do przekazywania danych do RSPO, powstaje
obowiązek przekazania aktualnych danych (art. 36 ust. 1-3). Dla obowiązku aktualizacji
danych również przewidziano siedmiodniowy termin, biegnący od dnia zmiany w stanie
faktycznym.

IV. 2. Współpraca SIO z rejestrem REGON (art. 35, art. 36 ust. 4, art. 37)
W obecnym stanie prawnym szkoły i placówki oświatowe posiadają numery
identyfikacyjne REGON nadane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r.
o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439, z późn. zm.). Zgodnie z §14 ust. 1 pkt 1
obowiązującego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 16 grudnia
2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych w bazach danych oświatowych, zakresu
danych identyfikujących podmioty prowadzące bazy danych oświatowych, terminów
przekazywania danych między bazami danych oświatowych oraz wzorów wydruków
zestawień zbiorczych (Dz. U. Nr 277, poz. 2746, z późn. zm.) numery identyfikacyjne
REGON szkół i placówek oświatowych są gromadzone w obecnym SIO. Jednak rozwiązania
zawarte w obowiązujących przepisach ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce
publicznej skutkują powstaniem sytuacji, w której, w zależności od organu prowadzącego,
szkoły i placówki oświatowe mogą się posługiwać numerem identyfikacyjnym REGON
właściwym dla podmiotów, o których mowa w art. 42 ust. 1 tej ustawy (tj. numerem 9-
znakowym), lub numerem identyfikacyjnym REGON właściwym dla jednostek lokalnych, o

50