Rządowy projekt ustawy o systemie informacji oświatowej

szkołach albo w grupach, oddziałach lub szkołach – z dodatkową nauką języka oraz własnej
historii i kultury. Warunki i sposób umożliwiania uczniom podtrzymywania poczucia
tożsamości narodowej, etnicznej i językowej określa rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez
przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia
tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych
i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym (Dz. U. Nr 214,
poz. 1579, z późn. zm.).
Przewiduje się, że przekazywanie do bazy danych SIO przez szkoły danych
jednostkowych o uczniach uczęszczających do oddziałów z językiem nauczania mniejszości
narodowej lub etnicznej oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym albo z
dodatkową nauką języka mniejszości narodowej lub etnicznej i społeczności posługującej się
językiem regionalnym (art. 13 pkt 10 oraz art. 14 pkt 3 i 16) – przyczyni się do poprawy
efektywności finansowania oddziałów i szkół dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz
społeczności posługującej się językiem regionalnym. Liczbę uczniów powyższych szkół i
oddziałów, w sposób szczególny, tj. przez tzw. odrębną wagę, uwzględnia się bowiem do
celów podziału części oświatowej subwencji ogólnej. Przewiduje się ponadto, że
przekazywanie do bazy danych SIO danych jednostkowych o uczniach należących do
mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem
regionalnym, umożliwi uzyskiwanie rzetelnych informacji na temat stanu realizowania przez
tych uczniów prawa do nauki języka, historii i kultury mniejszości, o którym mowa w art. 17
ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku
regionalnym.
W podobny sposób należy uzasadnić gromadzenie w bazie danych SIO danych
jednostkowych o uczniach nieznających języka polskiego, którym ustawa z dnia 7 września
1991 r. o systemie oświaty w art. 94a ust. 4, 4c i 5 zapewnia dodatkową bezpłatną naukę
języka polskiego, bezpłatne zajęcia wyrównawcze oraz naukę języka i kultury kraju
pochodzenia (art. 14 pkt 12). Również liczbę tych uczniów, w sposób szczególny (odrębna
waga), uwzględnia się bowiem do celów podziału części oświatowej subwencji ogólnej.

– dane o profilu (w liceum profilowanym), zawodzie, specjalności, posiadaniu statusu
młodocianego pracownika (art. 14 pkt 4 i 5 oraz pkt 7 i 9)


31

Przekazywanie do bazy danych SIO przez szkoły danych jednostkowych o uczniach
obejmujących takie informacje, jak profil (w liceum profilowanym), zawód, specjalność,
posiadanie statusu młodocianego pracownika (art. 14 pkt 4 i 5 oraz pkt 7 i 9), jest związane
przede wszystkim z
koniecznością poprawy efektywności wydatkowania środków
publicznych na szkolnictwo zawodowe. Należy pamiętać, że przy podziale części oświatowej
subwencji ogólnej, w sposób szczególny (odrębna waga) uwzględnia się uczniów szkół
ponadgimnazjalnych prowadzących kształcenie zawodowe i uczniów liceów profilowanych.
Ponadto, w ramach zapewnienia dofinansowania kosztów praktycznej nauki zawodu,
część oświatowa subwencji ogólnej obejmuje finansowanie dodatków i premii dla opiekunów
praktyk zawodowych. Wydane na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o
systemie oświaty, rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 r.
w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 113, poz. 988, z późn. zm.), regulujące
warunki i tryb organizowania praktycznej nauki zawodu, przewiduje szczególne wymogi
dotyczące wynagradzania opiekunów praktyk zawodowych, przyznając im m.in. dodatki
szkoleniowe i premie. Ponieważ źródłem finansowania dodatków i premii dla opiekunów
praktyk zawodowych jest część oświatowa subwencji ogólnej, gromadzenie w bazie danych
SIO danych dotyczących uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu staje się
niezbędne dla zapewnienia prawidłowego podziału subwencji oświatowej. Zgromadzone w
bazie danych SIO informacje o uczniach posiadających status pracownika młodocianego będą
mogły ponadto być wykorzystywane, przez pozyskiwanie raportów, przez organy jednostek
samorządu terytorialnego, do wykonywania zadań związanych z
dofinansowaniem
praktycznej nauki zawodu. Na podstawie art. 70b ust. 6 ustawy z dnia 7 września 1991 r.
o systemie oświaty, wójt (burmistrz, prezydent miasta), właściwy ze względu na miejsce
zamieszkania młodocianego pracownika, w drodze decyzji, jest obowiązany przyznawać
dofinansowanie pracodawcom, którzy w ramach praktycznej nauki zawodu, zawarli
z młodocianymi pracownikami umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego.

– dane o korzystaniu z indywidualnego nauczania (art. 13 pkt 3 i art. 14 pkt 10) oraz dane
niezbędne do udzielenia dotacji celowej na pomoc materialną o charakterze motywacyjnym
(art. 14 pkt 29 i art. 15 pkt 10) i charakterze socjalnym (art. 23 pkt 4)
Należy przewidywać, że przekazywanie do bazy danych SIO, przez gminę, danych
jednostkowych o korzystaniu przez uczniów z pomocy materialnej o charakterze socjalnym
(art. 23 pkt 4) oraz, przez szkoły, danych jednostkowych o korzystaniu przez uczniów z

32

pomocy materialnej o charakterze motywacyjnym (art. 14 pkt 29, art. 15 pkt 10), a także o
korzystaniu przez uczniów z indywidualnego nauczania (art. 13 pkt 3 oraz art. 14 pkt 10) –
będzie miało pozytywny wpływ na poprawę efektywności wydatkowania środków
publicznych na cele związane z
pomocą materialną dla uczniów i indywidualnym
nauczaniem. Środki na udzielanie świadczeń pomocy materialnej są zagwarantowane w
budżecie państwa lub budżetach jednostek samorządu terytorialnego – gminy otrzymują na
ten cel dotacje celowe z budżetu państwa (art. 90p i 90r ustawy z dnia 7 września 1991 r. o
systemie oświaty), natomiast źródłem finansowania wydatków związanych z indywidualnym
nauczaniem jest część oświatowa subwencji ogólnej. Uzyskane z bazy danych SIO rzetelne
informacje dotyczące potrzeb związanych z realizacją powyższych zadań oświatowych
posłużą efektywnemu planowaniu wydatków publicznych na te cele.

III. 2. 3. b) dane dziedzinowe dotyczące miejsca zamieszkania ucznia (art. 13 pkt 1, art. 14
pkt 1 oraz art. 15 pkt 1)
Gromadzenie danych dotyczących miejsca zamieszkania ucznia jest niezbędne ze
względu na wynikające z ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty zadania
samorządu terytorialnego związane z ustalaniem sieci publicznych przedszkoli, szkół
podstawowych oraz gimnazjów, w tym sieci szkół specjalnych, a także z zapewnieniem
bezpłatnego dowozu uczniów do szkół i placówek (również uczniów niepełnosprawnych),
udzielaniem dofinansowania kosztów kształcenia młodocianych pracowników oraz
udzielaniem pomocy materialnej uczniom.
Właściwe jednostki samorządu terytorialnego będą miały dostęp do danych o miejscu
zamieszkania uczniów w formie raportów (zawierających dane odpersonalizowane).
Przewiduje się, że dane o uczniach zamieszkujących na terenie danej jednostki samorządu
terytorialnego będą służyć do planowania budżetów tych jednostek, między innymi
w zakresie zabezpieczenia środków finansowych na pokrycie kosztów dowożenia uczniów
i dojazdów, pomocy materialnej dla uczniów oraz dofinansowania kształcenia młodocianych
pracowników.
Zgodnie z art. 14a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, rada
gminy ustala sieć prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli i
oddziałów
przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego.
Sieć powinna być ustalona tak, aby wszystkie dzieci sześcioletnie (pięcioletnie) zamieszkałe
na obszarze gminy miały możliwość spełniania rocznego przygotowania przedszkolnego w

33

przedszkolu albo w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej
z uwzględnieniem odległości od miejsca zamieszkania dzieci (por. art. 14a ust. 2 ustawy).
Miejsce zamieszkania jest również kluczowym elementem ustalanym do celów
organizowania innych form wychowania przedszkolnego, które w myśl art. 14a ust. 5 ustawy
z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty mają być organizowane dla dzieci w wieku 3 – 5
lat w miejscu możliwie najbliższym miejsca ich zamieszkania.
Rada gminy, ustalając plan sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów
prowadzonych przez gminę, a także określając granice obwodów tych szkół, zgodnie z art. 17
ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, uwzględnia miejsce zamieszkania
uczniów w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego, przy
czym droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać 3 km – w przypadku uczniów
klas I – IV szkół podstawowych i 4 km – w przypadku uczniów klas V i VI szkół
podstawowych oraz uczniów gimnazjów. Dane dotyczące miejsca zamieszkania dziecka są
niezbędne także w związku z ustalaniem sieci szkół specjalnych, a w konsekwencji – dla
zapewnienia właściwej organizacji kształcenia specjalnego, wczesnego wspomagania
rozwoju dziecka oraz zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży
upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim. Ustalenie miejsca zamieszkania ucznia ma
znaczenie również dla realizacji obowiązku gmin polegającego na zapewnieniu bezpłatnego
transportu z domu do szkoły uczniom zamieszkałym na ich terenie, w tym uczniom
niepełnosprawnym (z art. 17 ust. 3a ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r.).
Należy zauważyć, że informacja o miejscu zamieszkania młodocianego pracownika
jest przesłanką uwzględnianą przy realizacji zadań samorządu związanych z dofinan-
sowywaniem kosztów kształcenia młodocianych pracowników, którzy zawarli z pracodawcą
umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego. Właściwość wójta (burmistrza,
prezydenta miasta) udzielającego takiego dofinansowania ustala się bowiem według miejsca
zamieszkania młodocianego pracownika (art. 70b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty).
Ponadto informacja o miejscu zamieszkania ucznia ma znaczenie dla realizacji prawa
ucznia do pomocy materialnej pochodzącej ze środków budżetu jednostki samorządu
terytorialnego. Właściwość jednostki samorządu terytorialnego ustala się w tym przypadku
według miejsca zamieszkania uprawnionego ucznia (pomoc obejmuje również ucznia
pobierającego naukę poza miejscem zamieszkania).


34

Posiadanie danych o miejscu zamieszkania ucznia umożliwi ministrowi właściwemu
do spraw oświaty i wychowania ocenę efektywności planowania sieci szkół i wydatkowania
środków publicznych z tym związanych. Gromadzenie w bazie danych SIO informacji o
miejscu zamieszkania uczniów, przez porównanie tych danych z danymi demograficznymi
publikowanymi przez GUS (dotyczącymi liczby mieszkańców według wieku), pozwoli na
pogłębioną analizę wskaźników upowszechnienia wychowania przedszkolnego oraz
upowszechnienia nauki we wszystkich typach szkół.

III. 2. 3. c) dane dziedzinowe o wypadkach (art. 13 pkt 12, art. 14 pkt 28, art. 16 pkt 3, art. 17
pkt 1 oraz art. 19)
Przewiduje się przekazywanie przez szkoły i placówki oświatowe do bazy danych SIO
jednostkowych danych o wypadkach, jakim ulegli uczniowie i wychowankowie będąc pod
opieką szkoły lub placówki oświatowej. Gromadzenie tego rodzaju danych jest związane
z kompetencją ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania dotyczącą nadzoru
i
koordynowania wykonywania nadzoru pedagogicznego na terenie kraju w zakresie
zapewnienia uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki
(art. 35 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 33 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 7 ustawy z dnia 7 września
1991 r. o systemie oświaty). Należy podkreślić, że wydane na podstawie art. 95a ustawy
z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych
i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69, z późn. zm.), zawiera
przepisy określające postępowanie w sprawach wypadków osób pozostających pod opieką
szkoły i placówki oświatowej. Zgromadzone, w bazie danych SIO, jednostkowe dane
dotyczące wypadków uczniów, posłużą zatem analizowaniu stanu bezpieczeństwa i higieny w
szkołach i
placówkach oświatowych, a w konsekwencji ukierunkują podejmowanie
właściwych działań mających na celu poprawę warunków działalności dydaktycznej,
wychowawczej i opiekuńczej w szkołach i placówkach oświatowych. Na poziomie lokalnym,
raporty dotyczące bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w
szkołach i
placówkach oświatowych, umożliwią organom prowadzącym sprawniejsze
wykonywanie zadań określonych w art. 34a ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o
systemie oświaty, polegających na nadzorowaniu przestrzegania w szkołach i placówkach
oświatowych obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i
higieny pracy
pracowników i uczniów.

35