Rządowy projekt ustawy o systemie informacji oświatowej

− dane dziedzinowe w związku z egzaminami na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie
przeprowadzanymi przez izby rzemieślnicze (art. 25),
− dane dziedzinowe w związku z uzyskiwaniem i uzupełnianiem przez osoby dorosłe
wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych (art. 26).
Natomiast w odniesieniu do nauczycieli dane dziedzinowe gromadzone w SIO zostały
określone w art. 29 projektu. Są to dane opisujące poszczególnych nauczycieli, związane ze
stosunkiem pracy, awansem zawodowym, dodatkowymi uprawnieniami i doskonaleniem
zawodowym nauczycieli.
Dane dziedzinowe, będące danymi osobowymi, dotyczą sfery dydaktyczno-
-wychowawczej w przypadku uczniów, oraz sfery zawodowej i ekonomicznej –
w odniesieniu do nauczycieli.
Należy podkreślić, że dane dziedzinowe, o których mowa w art. 8 pkt 2 – 4 oraz
w art. 9 ust. 2, dotyczące:
− uczniów korzystających z usług poszczególnych placówek oświatowych (art. 8 pkt 2),
− nauczycieli, z którymi planowane jest rozwiązanie stosunku pracy albo stosunek pracy
wygaśnie (art. 8 pkt 3),
− pracowników niebędących nauczycielami w szkołach i placówkach oświatowych
(art. 8 pkt 4),
− nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych, zatrudnionych w innych jednostkach
wykonujących zadania z zakresu oświaty (art. 9 pkt 2 lit. a),
− pracowników zatrudnionych w komórkach merytorycznych odpowiedzialnych za
zarządzanie i administrację oświatą w innych jednostkach wykonujących zadania
z zakresu oświaty (art. 9 pkt 2 lit. b)
– nie są danymi osobowymi w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie
danych osobowych. O takim – nieosobowym – charakterze tych danych decyduje zakres
przedmiotowy, którego dane te dotyczą (liczba osób, wysokość przeciętnego wynagrodzenia
itd.).

III. 2. Zakres danych dziedzinowych gromadzonych i przetwarzanych w SIO
III. 2. 1. dane dziedzinowe dotyczące szkół i placówek oświatowych (art. 8)

21

III. 2. 1. a) dane dziedzinowe dotyczące warunków dydaktycznych, materialnych
i finansowych prowadzenia szkół i placówek oświatowych (art. 8 pkt 1 lit. a – c oraz lit. e – h)
oraz organizacji i działalności określonych placówek oświatowych (art. 8 pkt 2 i 4)

W art. 8 pkt 1 lit. a – c oraz lit. e – h projektu przewiduje się, że szkoły i placówki
oświatowe będą przekazywały do bazy danych SIO informacje dotyczące warunków
dydaktycznych, materialnych i finansowych prowadzenia szkół i placówek oświatowych.
Zakres danych dziedzinowych dotyczących szkół i placówek oświatowych, które będą
gromadzone i przetwarzane w SIO, określony w art. 8 projektu, nie ulega zmianie w stosunku
do zakresu danych gromadzonych w obecnym SIO.
Nowym rozwiązaniem jest jedynie rozszerzenie w art. 8 pkt 4 projektu obowiązku
przekazywania do bazy danych SIO danych dotyczących liczby pracowników
niepedagogicznych (pracownicy ekonomiczno-administracyjni, pracownicy stołówki i kuchni,
pracownicy obsługi, pomoce nauczyciela, asystenci edukacji romskiej, pracownicy służby
zdrowia: lekarze, lekarze dentyści, pielęgniarki, higienistka szkolna) oraz kosztów
wynagrodzeń tych pracowników – na niepubliczne szkoły i placówki oświatowe.
Gromadzenie tych danych jest niezbędne w celu oszacowania całkowitych kosztów
kształcenia i wychowania w Polsce. Uzyskane informacje posłużą do oceny zależności
wyników kształcenia od ponoszonych kosztów na prowadzenie publicznych i niepublicznych
szkół i placówek oświatowych. Posłużą one ponadto do uzupełnienia informacji o polskim
systemie oświaty na potrzeby statystyki międzynarodowej (obecnie finansowanie oświaty
w Polsce jest jednym z najsłabiej opisanych wskaźników, ponadto dane przekazywane
w wymienionych obszarach dotyczą wyłącznie szkolnictwa publicznego).
Gromadzenie przedmiotowych danych ma zasadnicze znaczenie z punktu widzenia
pełnienia funkcji nadzoru i koordynowania nadzoru pedagogicznego na terenie kraju
w
zakresie oceniania stanu i warunków działalności dydaktycznej, wychowawczej
i opiekuńczej szkół i placówek oświatowych oraz w zakresie bezpiecznych i higienicznych
warunków nauki, wychowania i opieki. Kompetencje w powyższym zakresie dla ministra
właściwego do spraw oświaty i wychowania wynikają z art. 35 ust. 1 pkt 2 w związku z art.
33 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
Natomiast zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki oświatowej, w tym
wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz podejmowanie inicjatyw inwestycyjnych w

22

tym zakresie, a także wyposażenie szkoły lub placówki w pomoce dydaktyczne i sprzęt
niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczych,
przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych –
należy, na podstawie art. 5 ust. 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, do
zadań organu prowadzącego szkołę lub placówkę oświatową. Ponadto, w myśl art. 34a ust. 2
ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, organ prowadzący szkołę lub placówkę
oświatową, sprawując nadzór nad jej działalnością w zakresie spraw finansowych
i administracyjnych, nadzoruje w szczególności prawidłowość dysponowania przyznanymi
szkole lub placówce środkami budżetowymi, a także gospodarowania mieniem oraz
przestrzeganie przepisów dotyczących organizacji pracy szkoły i placówki.
W art. 8 pkt 2 projektu proponuje się gromadzenie w bazie danych SIO informacji o
organizacji i działalności takich placówek oświatowych, jak poradnie psychologiczno-
-pedagogiczne, placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania
nauki poza miejscem stałego zamieszkania, placówek oświatowo-wychowawczych, placówek
kształcenia ustawicznego, placówek kształcenia praktycznego, ośrodków dokształcania i
doskonalenia zawodowego oraz placówek doskonalenia nauczycieli. Należy zauważyć, że w
odniesieniu do powyższych placówek oświatowych przewiduje się gromadzenie wyłącznie
danych dotyczących głównie liczby osób korzystających z oferty tych placówek oraz
rodzajów działań prowadzonych przez te placówki, w formie czy to zajęć, czy kursów.
Gromadzenie powyższych danych służyć będzie analizom zasadności i poprawności
funkcjonowania poszczególnych jednostek organizacyjnych, ustalaniu skali zainteresowania
określonymi formami działalności oferowanymi przez te placówki oraz jakości ich pracy.
Jeżeli chodzi o dane dotyczące placówek kształcenia ustawicznego, placówek kształcenia
praktycznego oraz ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego, to pozwolą one na
uzyskanie precyzyjnych informacji, jaka jest obecnie skala realizacji obowiązku nauki w
formach pozaszkolnych.
Gromadzenie w bazie danych SIO danych dotyczących warunków dydaktycznych,
materialnych i finansowych prowadzenia szkół i placówek oświatowych, w połączeniu z
gromadzonymi w zbiorach danych o nauczycielach danymi jednostkowymi o
wynagrodzeniach nauczycieli szkół i placówek publicznych (art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. j, ust. 3
pkt 1 lit. g oraz pkt 2 lit. f), umożliwi, jak należy się spodziewać, dokonywanie rzetelnych,
ponieważ opartych na kompletnych danych dotyczących całego kraju, analiz w obszarze
oceny stanu warunków materialnych i finansowych prowadzenia działalności dydaktyczno-

23

-wychowawczej przez wszystkie funkcjonujące w Polsce szkoły i placówki oświatowe,
zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Nowe SIO stanie się wiarygodnym
źródłem informacji o rzeczywistej sytuacji finansowej nie tylko nauczycieli, ale również
pracowników obsługi zatrudnionych w oświacie (art. 8 ust. 1 pkt 1 lit. g i pkt 4).
Raporty, zawierające wyniki analiz na przedmiotowym zakresie danych
dziedzinowych, posłużą z kolei poprawie efektywności nadzorowania i koordynowania przez
ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania wykonywania nadzoru pedagogicznego
w zakresie oceniania stanu i
warunków działalności dydaktycznej, wychowawczej i
opiekuńczej szkół i placówek oświatowych. Na poziomie lokalnym natomiast, szeroki dostęp
jednostek samorządu terytorialnego, jako organów prowadzących szkoły i placówki
oświatowe, do raportów sporządzanych w wyniku operacji na danych jednostkowych
dotyczących szkół i placówek, przyczyni się do skuteczniejszego sprawowania nadzoru nad
działalnością administracyjną i finansową szkół i placówek oświatowych, a w konsekwencji –
do poprawy organizacji pracy szkół i placówek oświatowych.

III. 2. 1. b) dane dziedzinowe dotyczące podręczników (art. 8 pkt 1 lit. d)
Przekazywanie przez szkoły publiczne, do bazy danych SIO – w ramach gromadzenia
danych o
warunkach dydaktycznych działalności szkół – danych o
podręcznikach
obowiązujących w
poszczególnych oddziałach, zgodnie ze szkolnym zestawem
podręczników, o którym mowa w art. 22a ust. 2e ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty, będzie pomocnym narzędziem usprawniającym kierowanie, przez ministra
właściwego do spraw oświaty i wychowania i ministra właściwego do spraw kultury
i ochrony dziedzictwa narodowego, procesami dopuszczania do użytku szkolnego,
i wycofywania, podręczników, zgodnie z
kompetencjami tych ministrów określonymi
w art. 22a ust. 3 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.

III. 2. 1. c) dane dziedzinowe dotyczące liczby nauczycieli, z którymi planowane jest
rozwiązanie stosunku pracy albo stosunek pracy wygaśnie (art. 8 pkt 3)
Postulatami coraz bardziej efektywnego planowania wydatkowania środków
publicznych na świadczenia dla nauczycieli związane z rozwiązaniem stosunku pracy – na
poziomie budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego – należy
uzasadniać przekazywanie do bazy danych SIO, przez szkoły i placówki oświatowe, danych

24

dotyczących liczby nauczycieli szkół i placówek oświatowych, z którymi planowane jest
rozwiązanie stosunku pracy (albo stosunek pracy wygaśnie) (art. 8 pkt 3 projektu). W
budżecie państwa i w budżetach jednostek samorządu terytorialnego należy bowiem
zagwarantować odpowiednią wysokość środków finansowych na wypłacanie nauczycielom
odpowiednich świadczeń związanych z określonymi okolicznościami rozwiązania stosunku
pracy (np. w związku z art. 20 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela, tj. w związku z likwidacją
szkoły lub placówki oświatowej, czy zmianami organizacyjnymi powodującymi zmniejszenie
liczby oddziałów w szkole lub placówce, lub zmianami planu nauczania uniemożliwiającymi
dalsze zatrudnianie nauczycieli w pełnym wymiarze zajęć). Należy wyraźnie podkreślić, że
źródłem do finansowania wydatków związanych z wypłacaniem odpraw nauczycielom na
podstawie art. 20 ust. 2 ustawy – Karta Nauczyciela, jest część oświatowa subwencji ogólnej.
Dane dziedzinowe dotyczące liczby nauczycieli, z którymi planowane jest rozwiązanie
stosunku pracy albo których stosunek pracy wygaśnie (art. 8 pkt 3), nie są danymi osobowymi
w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

III. 2. 2. zakres danych dziedzinowych dotyczących innych jednostek wykonujących zadania
z zakresu oświaty – dane dziedzinowe o nauczycielach mianowanych i dyplomowanych
zatrudnionych w innych jednostkach wykonujących zadania z zakresu oświaty oraz dane o
pracownikach zatrudnionych w komórkach merytorycznych odpowiedzialnych za zarządzanie
i administrację oświatą w tych jednostkach (art. 9 pkt 2)
Przekazywanie do bazy danych SIO danych jednostkowych nie tylko o nauczycielach
zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych, ale również danych jednostkowych o
przeciętnym wynagrodzeniu przypadającym na 1 etat w
odniesieniu do nauczycieli
mianowanych lub dyplomowanych, zatrudnionych w urzędach obsługujących właściwych
ministrów, kuratoriach oświaty, specjalistycznej jednostce nadzoru, organach sprawujących
nadzór pedagogiczny, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i
okręgowych komisjach
egzaminacyjnych, na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne
(art. 9 pkt 2 lit. a) – wiąże się przede wszystkim z potrzebą poprawy efektywności planowania
wydatków ze środków publicznych na wynagrodzenia tej grupy nauczycieli oraz z potrzebą
prawidłowego wykonywania przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz
Ministra Sprawiedliwości funkcji regulacyjnych w tym zakresie (przepisy upoważniające
zawarte w art. 30 ust. 7a oraz art. 32 ustawy – Karta Nauczyciela). Dane dziedzinowe
dotyczące tej grupy nauczycieli będą ponadto gromadzone w celu wykonywania przez

25