Rządowy projekt ustawy o systemie informacji oświatowej

gromadzenia danych w SIO uprawniają następujące obszary zadań państwa, wykonywanych
przez władze oświatowe na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym: prowadzenie
polityki oświatowej, efektywne funkcjonowanie systemu finansowania oświaty, analiza
efektywności wykorzystania środków publicznych przeznaczonych na finansowanie zadań
oświatowych, a także nadzorowanie i koordynowanie wykonywania nadzoru pedagogicznego
na terenie kraju oraz podnoszenie jakości edukacji.
Rzetelne i kompletne dane zgromadzone w SIO stworzą optymalne warunki
informacyjne umożliwiające podejmowanie trafnych decyzji w zakresie polityki oświatowej
państwa. Przez stworzenie nowych warunków informacyjnych, dane oświatowe z SIO
wspomagać będą procesy zarządzania oświatą na poziomie krajowym, regionalnym
i lokalnym. Dane zgromadzone w SIO są niezbędne do dokonywania analiz przepływu
i wykorzystania środków publicznych przeznaczonych na finansowanie zadań oświatowych.
Zakres i sposób gromadzenia w SIO danych oświatowych oraz narzędzia analityczne służące
monitoringowi i ewaluacji, w jakie będzie wyposażone nowe SIO, przyczynią się do rozwoju
badań edukacyjnych, co przez powiązanie uzyskanych w ten sposób informacji z procesami
decyzyjnymi w oświacie pozwoli na skuteczne podwyższenie jakości edukacji. Można zatem
powiedzieć, że dane gromadzone i przetwarzane w SIO służyć będą coraz bardziej efektywnej
realizacji obowiązków państwa w obszarze zapewnienia prawa do nauki, mających swoje
źródło w Konstytucji oraz w ustawach, przede wszystkim w ustawie z dnia 7 września 1991 r.
o systemie oświaty oraz w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela.
Podsumowując, ustanowienie niniejszej ustawy, pozostającej w ścisłym związku z wyżej
wymienionymi aktami prawnymi o charakterze ustrojowym i pełniącej wobec nich swoistą
rolę służebną, jest niezbędne dla efektywnego wykonywania zadań unormowanych w tych
aktach. Rozwiązania zawarte w niniejszej ustawie wpisują się w kierunek informatyzacji
działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, wykorzystując obecny potencjał
rozwoju technologicznego.

II. 3. Podmioty, których dane są gromadzone i przetwarzane w SIO (art. 3)
W SIO są gromadzone i przetwarzane dane dotyczące publicznych i niepublicznych
szkół i placówek oraz innych jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 2 ustawy
z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, a także dane dotyczące innych jednostek
wykonujących zadania z zakresu oświaty. W SIO są gromadzone i przetwarzane dane

11

osobowe uczniów i nauczycieli. Szczegółowy katalog określający podmioty, których dane są
gromadzone i przetwarzane w SIO, zawarto w art. 3 ust. 1 i 2 projektu.
Należy zwrócić uwagę na pojęcia wprowadzone do siatki pojęciowej właściwej
wyłącznie dla niniejszej ustawy, takie jak „placówka oświatowa” i „inne jednostki
wykonujące zadania z zakresu oświaty”. Przez pojęcie „placówka oświatowa” na gruncie
niniejszej ustawy należy rozumieć nie tylko rodzaje placówek wymienionych w art. 2 ustawy
z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, ale również inne jednostki organizacyjne
systemu oświaty wymienione w art. 2 tej ustawy. Przykładowo, w rozumieniu niniejszej
ustawy placówką oświatową będzie także przedszkole, inna forma wychowania
przedszkolnego czy poradnia psychologiczno-pedagogiczna. Natomiast przez pojęcie „inne
jednostki wykonujące zadania z zakresu oświaty” należy rozumieć wymienione w art. 3 ust. 1
pkt 2 projektu ustawy o SIO jednostki organizacyjne pełniące w oświacie zadania obsługowe
lub kontrolne (organy prowadzące i obsługa ekonomiczno-administracyjna, jednostki nadzoru
pedagogicznego, jednostki przeprowadzające egzaminy zewnętrzne itd.).
W myśl art. 3 ust. 3 pkt 2 projektu, przez „nauczycieli” w niniejszej ustawie należy
rozumieć nie tylko adresatów ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, ale
również osoby niebędące nauczycielami, o których mowa w art. 7 ust. 1a – 1d ustawy z dnia
7 września 1991 r. o systemie oświaty, dyrektorów niebędących nauczycielami, o których
mowa w art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, a także osoby,
które wykonują zadania nauczycieli na podstawie umów cywilnoprawnych.
Zakres podmiotów, których dane będą gromadzone i przetwarzane w SIO,
uregulowano w sposób szeroki, mając na celu uwzględnienie całego spektrum odbiorców
usług edukacyjnych (uczniowie, wychowankowie, słuchacze, absolwenci) oraz jednostek
organizacyjnych i osób w nich zatrudnionych, które wykonują określone zadania oświatowe
bezpośrednio na rzecz uczniów czy też pełnią ogólnie rozumianą rolę obsługową i kontrolną
wobec procesów edukacyjnych (organy prowadzące i obsługa ekonomiczno-administracyjna,
jednostki nadzoru pedagogicznego, jednostki przeprowadzające egzaminy zewnętrzne). Dane
oświatowe dotyczące osób i jednostek organizacyjnych wymienionych w art. 3 ustawy są
niezbędne dla decydowania o kierunku rozwoju oświaty (przez m.in. badanie jakości
kształcenia) oraz dla oceny dynamiki i poziomu nakładów finansowych na określone
elementy funkcjonowania systemu oświaty.


12

II. 4. Konstrukcja struktury SIO; rola administratora danych (art. 2 i 4 – 6)
W art. 2 projektu zawarto definicję pojęcia „system informacji oświatowej”. Na
system informacji oświatowej składa się struktura baz danych SIO oraz system
teleinformatyczny w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji
działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z późn.
zmj. zespół elementów komplementarnych zapewniających funkcjonowanie baz danych
SIO (zespół współpracujących ze sobą urządzeń, oprogramowania, procedur przetwarzania
informacji i narzędzi programowych, zastosowanych w celu przetwarzania danych oraz
infrastruktura telekomunikacyjna).
Konstrukcję struktury nowego SIO regulują art. 4 i 5 projektu. Struktura nowego SIO
będzie obejmowała bazę danych SIO oraz lokalne bazy danych SIO. Baza danych SIO jest to
centralny zbiór danych, prowadzony przez ministra właściwego do spraw oświaty
i wychowania, w skład którego wchodzą zbiory danych, takie jak zbiór danych stanowiący
Rejestr Szkół i Placówek Oświatowych (RSPO), oraz zbiory stanowiące przekazaną do bazy
danych SIO zawartość lokalnych zbiorów danych SIO, tj. zbiory danych szkół i placówek
oświatowych, zbiory danych innych jednostek wykonujących zadania z zakresu oświaty,
zbiory danych o uczniach, zbiory danych o nauczycielach.
Lokalne bazy danych SIO są to lokalne zbiory danych tworzone w celu przekazywania
danych do bazy danych SIO, pozyskiwania danych z bazy danych SIO oraz pozyskiwania za
pośrednictwem bazy danych SIO danych ze zbioru danych osobowych PESEL. W myśl art. 5
ust. 2 projektu, w skład lokalnych baz danych SIO wchodzą takie zbiory danych SIO, jak
zbiór danych o szkole lub placówce oświatowej (w przypadku lokalnej bazy danych SIO
prowadzonej przez szkołę i placówkę oświatową), zbiór danych o innej jednostce
wykonującej zadania z zakresu oświaty (w przypadku lokalnej bazy danych SIO prowadzonej
przez inną jednostkę wykonującą zadania z zakresu oświaty), a ponadto zbiory danych
o uczniach i zbiory danych o nauczycielach.
Proponowana powyższa dualistyczna struktura bazy danych SIO wynika z różnego
charakteru danych gromadzonych w bazie danych SIO. Należy bowiem pamiętać, że w SIO
będą gromadzone i przetwarzane nie tylko dane jednostkowe dotyczące szkół i placówek
oświatowych oraz innych jednostek wykonujących zadania z zakresu oświaty, ale również
dane jednostkowe dotyczące uczniów i nauczycieli, będące danymi osobowymi w rozumieniu

11 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 12, poz. 65 i Nr 73, poz. 501, z 2008 r.
Nr 127, poz. 817, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 40, poz. 230, Nr 167, poz. 1131 i Nr 182,
poz. 1228.

13

art. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Mając na względzie
zagwarantowanie bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych gromadzonych w SIO,
stwierdzono konieczność utworzenia lokalnych baz danych SIO, z których podmioty
zobowiązane do przekazywania danych do bazy danych SIO – szkoły, placówki oświatowe
i inne jednostki organizacyjne – będą przekazywały dane do bazy danych SIO (a także
pozyskiwały dane z bazy danych SIO oraz dane z rejestru PESEL za pośrednictwem bazy
danych SIO). Można dodać, że utworzenie lokalnych baz danych SIO zostało podyktowane
również celami praktycznymi, takimi jak wydajność, możliwość szybkiego przetwarzania
danych itp., których nie dałoby się osiągnąć, umożliwiając dostęp do bazy danych SIO np.
przez przeglądarkę internetową. Lokalne bazy danych SIO umożliwią wprowadzanie danych
do systemu w trybie off-line i następnie przekazywanie ich w formie zaszyfrowanej do bazy
danych SIO.
Ponieważ bazę danych SIO, zawierającą w znacznym stopniu dane osobowe, prowadzi
minister właściwy do spraw oświaty i wychowania oraz uwzględniając, że minister ten jest
głównym adresatem zasobów informacji zgromadzonych w bazie danych SIO, naturalnym
wyborem było wyznaczenie ministra jako administratora tej bazy danych (art. 6 ust. 1).
Obowiązek wyznaczenia administratora danych oraz zadania administratora, wynikają
z ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Na zasadach określonych
w tej ustawie minister będzie mógł powierzyć wykonywanie zadań administratora innemu
podmiotowi, np. kierownikowi jednostki podległej lub nadzorowanej. Natomiast
administratorem lokalnej bazy danych SIO będzie kierownik podmiotu prowadzącego lokalną
bazę danych SIO, tj. najczęściej dyrektor szkoły (art. 6 ust. 2). Rola administratora lokalnej
bazy danych SIO nie powinna być postrzegana przez dyrektorów szkół jako zupełnie nowe
zadanie. Należy zauważyć, że zgodnie z obowiązującymi przepisami to właśnie dyrektorzy
szkół pełnią rolę administratorów zbiorów danych osobowych gromadzonych w szkołach.
W wielu przypadkach określone zbiory danych osobowych w szkołach mają już charakter
elektroniczny (np. w postaci lekcyjnych dzienników elektronicznych, programów do obsługi
kadrowej lub administracyjno-finansowej działalności szkół).
14

III. Rodzaj i zakres danych gromadzonych i przetwarzanych w systemie informacji
oświatowej (rozdział 2)

III. 1. Rodzaje danych gromadzonych i przetwarzanych w SIO
W projekcie ustawy proponuje się wprowadzenie rozróżnienia gromadzonych w SIO
danych jednostkowych na dane identyfikacyjne szkół, placówek oświatowych, innych
jednostek wykonujących zadania z zakresu oświaty, uczniów i nauczycieli oraz dane
dziedzinowe dotyczące szkół, placówek oświatowych, innych jednostek wykonujących
zadania z zakresu oświaty, uczniów i nauczycieli.

III. 1. 1. dane identyfikacyjne (art. 7 ust. 1, art. 9 pkt 1, art. 11 i 29)
Przez dane identyfikacyjne należy rozumieć dane służące z jednej strony identyfikacji
podmiotu (jednostki organizacyjnej, osoby) w SIO, a z drugiej strony – potwierdzeniu
tożsamości danej osoby przed przekazaniem dotyczących jej danych oświatowych do SIO lub
potwierdzeniu istnienia danej jednostki organizacyjnej przed przekazaniem dotyczących jej
danych oświatowych do SIO.
Przewiduje się, że ten ostatni aspekt, wynikający z potrzeby wyróżnienia w systemie
danych identyfikacyjnych, będzie realizowany przez zastosowanie mechanizmu weryfikacji
właściwych danych identyfikacyjnych podmiotu objętego SIO (tj. w przypadku szkoły
i placówki oświatowej – jej nazwy i numeru REGON, a w przypadku osoby – jej imienia,
nazwiska i numeru PESEL) z odpowiednimi danymi zgromadzonymi w rejestrach
urzędowych państwa, będących dla SIO rejestrami referencyjnymi, tj. z rejestrem REGON
(weryfikacja jednostek organizacyjnych) oraz z rejestrem PESEL (weryfikacja osób).
Mechanizmy weryfikacji danych identyfikacyjnych regulują art. 35 – 37 projektu –
w odniesieniu do szkół i placówek oświatowych oraz art. 44 i 47 projektu – w odniesieniu do
uczniów i
nauczycieli. W konsekwencji proponowanego rozwiązania zostanie
zagwarantowana, w sposób praktycznie całkowity, rzetelność i kompletność danych
zgromadzonych w SIO.
Posługiwanie się przez użytkowników SIO danymi identyfikacyjnymi danej jednostki
organizacyjnej lub osoby będzie jednocześnie instrumentem umożliwiającym przekazywanie
danych oświatowych (dziedzinowych) dotyczących tej jednostki lub osoby do bazy danych
SIO oraz pozyskiwanie danych oświatowych (dziedzinowych) dotyczących tej jednostki lub

15