Rządowy projekt ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia

3. Zmniejszenie luki informacyjnej w sektorze ochrony zdrowia, uniemożliwiającej
zbudowanie optymalnego modelu opieki zdrowotnej.
4. Uporządkowanie istniejącego systemu zbierania, przetwarzania i wykorzystywania
informacji w ochronie zdrowia w oparciu o zasady:
1) otwartości i interoperacyjności poszczególnych elementów systemu
informacji, umożliwiając wymianę danych pomiędzy poszczególnymi
elementami systemu informacji w ochronie zdrowia,
2) ograniczania redundancji danych gromadzonych w poszczególnych
elementach systemu informacji w ochronie zdrowia,
3) wspierania wtórnego wykorzystania danych i informacji gromadzonych przez
podmioty publiczne, w tym wykorzystania danych administracyjnych dla
celów statystycznych,
4) funkcjonalizacji i zmniejszenia obciążeń administracyjnych oraz kosztów
gromadzenia i wymiany informacji w ochronie zdrowia,
5) zapewnienia wysokiego poziomu wiarygodności i jakości danych.
5. Poprawa funkcjonowania opieki zdrowotnej w Polsce przez zapewnienie
kompleksowości, aktualności, niesprzeczności norm, procesów, systemów

i zasobów informacyjnych sektora ochrony zdrowia mających wpływ na
zachowanie spójności ładu informacyjnego w ochronie zdrowia, ze szczególnym
uwzględnieniem potrzeb informacyjnych obywateli.
6. Optymalizacja nakładów finansowych ponoszonych na informatyzację sektora
ochrony zdrowia i rozwój społeczeństwa informacyjnego w obszarze zdrowia
względem uzyskiwanych efektów.
7. Przywrócenie właściwych relacji pomiędzy wytwórcą danych, gestorami
systemów informacyjnych zbierających dane a podmiotami wykorzystującymi
i analizującymi informacje generowane w systemach informacyjnych.
8. Wdrożenie dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
14
marca 2007 r. ustanawiającej infrastrukturę informacji przestrzennej we
Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE), mającej na celu realizację zadań związanych
z realnym funkcjonowaniem społeczeństwa informacyjnego. Służyć temu mają
przepisy dotyczące geoportalu infrastruktury informacji przestrzennej, który może
stanowić kluczowy element dla systemu informacji w ochronie zdrowia pod kątem

3
wizualizacji infrastruktury przestrzennej z zakresu ochrony zdrowia oraz może
posłużyć do prezentowania informacji o obiektach istniejących czy
projektowanych w ich przestrzennym odniesieniu do danego regionu. Geoportal
i system informacji w ochronie zdrowia powinny przyczynić się do wymiany
i udostępniania określonych danych co może korzystnie wpłynąć na zachowanie
aktualnego zasobu informacji po obu stronach platform on-line.
System informacyjny państwa to uporządkowany układ odpowiednich elementów,
charakteryzujących się pewnymi właściwościami i połączonych wzajemnie określonymi
relacjami.
W sektorze ochrony zdrowia, pomimo wydawałoby się dość dobrze rozwiniętej
infrastruktury informacyjnej, podobnie jak w innych sektorach gospodarki, nie istnieje system
informacyjny w rozumieniu definicji przytoczonej powyżej, a wypracowanej na potrzeby
planu opracowanego na szczycie w Sewilli.
Dzieje się tak dlatego, że polska struktura systemu informacyjnego w ochronie
zdrowia, zarówno w sferze funkcjonalnej, informacyjnej jak i technicznej, nie stanowi
uporządkowanego układu, a relacje łączące poszczególne elementy infrastruktury są słabe
i niewystarczające lub nie istnieją w ogóle.
Podobna diagnoza systemu informacyjnego w ochronie zdrowia, została zamieszczona
w dokumencie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z 2005 r. „Nowoczesna
infrastruktura informacyjna podstawą taniego i przyjaznego państwa obywatelskiego”, gdzie
zamieszczono również „Program reformy infrastruktury informacyjnej państwa i strategii
informatyzacji sektora publicznego”.
W myśl przywołanego powyżej dokumentu należy stwierdzić, że w Polsce w sektorze
ochrony zdrowia, ukształtowała się infrastruktura informacyjna stanowiąca zbiorowość
autonomicznych, często nieprofesjonalnie zaprojektowanych systemów informatycznych1).
Problematyka ochrony zdrowia ujęta jest również w „Strategii rozwoju społeczeństwa
informacyjnego w Polsce do roku 2013” – dokumencie przyjętym przez Radę Ministrów.
Główne cechy istniejącej infrastruktury informacyjnej w ochronie zdrowia to
w szczególności2):

1) Zob. Oleński J., Informatyka a sprawa polska, czyli jak próbowano reformować państwo bez dobrej
informatyki i co z tego wynika, w: Fuglewicz P., Miłosz M., Zarządzanie informacją w czasach burzliwych,
wyd. PTI, Katowice 2000.

4
1) Brak strategicznego modelu infrastruktury informacyjnej
Analiza inicjatyw i przedsięwzięć w zakresie infrastruktury informacyjnej sektora
ochrony zdrowia i zastosowań technologii teleinformatycznych pozwoliła na wysnucie
wniosku, że poszczególne elementy infrastruktury informacyjnej były i są nadal
oderwane od siebie. Dodatkowo część rejestrów posługuje się nadal „papierową”
technologią informacyjną.
Mając na uwadze powyższe niezbędne stało się pilne opracowanie całościowej
koncepcji infrastruktury informacyjnej w ochronie zdrowia oraz strategii jej realizacji
jako dokumentu posiadającego moc aktu prawnego obligującego wszystkie jednostki
sektora ochrony zdrowia do podejmowania działań w zakresie informatyzacji
zgodnych z koncepcją informatyzacji przyjętą w ustawie z dnia 17 lutego 2005 r.
o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
2) Autonomizacja systemów i zasobów informacyjnych sektora publicznego
Dotychczas prowadzona informatyzacja sektora ochrony zdrowia polegała na
tworzeniu wielu autonomicznych, niewspółpracujących ze sobą systemów
teleinformatycznych, których funkcje ograniczają się do obsługi kompetencji
zazwyczaj jednej jednostki organizacyjnej lub wybranego segmentu systemu ochrony
zdrowia.
W trakcie analizy systemów informacyjnych obsługujących system ochrony
zdrowia, zidentyfikowano 69 rejestrów i ewidencji, dla których podstawę prawną
funkcjonowania stanowią przepisy w randze ustawy. Wykaz ten nie zawiera rejestrów,
ewidencji i innych uporządkowanych zbiorów informacji w ochronie zdrowia
funkcjonujących na podstawie umów lub porozumień zawieranych przez organy
publiczne w celu wykonania zadań publicznych, rejestrów i ewidencji
funkcjonujących w oparciu o normy zwyczajowe lub prowadzonych na podstawie
nieobowiązujących już aktów prawnych na zasadach historycznych oraz rejestrów
prowadzonych bez jakichkolwiek podstaw prawnych. Dlatego też, w tym zakresie
można posługiwać się jedynie liczbami szacunkowymi. Przeprowadzone próby
zinwentaryzowania tych rejestrów, wskazują na istnienie kilkudziesięciu rejestrów
i ewidencji tego rodzaju, co uprawnia do stwierdzenia, że infrastruktura informacyjna
w ochronie zdrowia jest chaotyczna i nieuporządkowana.

2) Opracowano na podstawie dokumentu MSWiA „Nowoczesna infrastruktura informacyjna podstawą taniego
i przyjaznego państwa obywatelskiego. Program reformy infrastruktury informacyjnej państwa i strategii
informatyzacji sektora publicznego” autorstwa prof. J. Oleńskiego, Warszawa 2005.

5
Często zdarza się, że systemy informacyjne w ramach jednej organizacji przez
bierne odwzorowywanie, przez projektantów systemu zapisów aktów prawnych
regulujących jego powstanie, w oderwaniu od innych systemów informacyjnych, nie
wymieniają między sobą informacji. Niesie to ze sobą skutki dla całej infrastruktury
informacyjnej sektora i powoduje generowanie informacji o niskiej wiarygodności,
znaczne obciążenia administracyjne i zwiększenie kosztów gromadzenia
i przetwarzania danych.
3) Nowe technologie – stare procedury – jeszcze starsze metody projektowania
Rozwiązania prawne i organizacyjne procedur administracyjnych w zakresie
kształtowania infrastruktury informacyjnej w ochronie zdrowia bardzo często były
tworzone w oderwaniu nie tylko od możliwości współczesnych technologii
teleinformatycznych, ale często w ogóle nie brano pod uwagę ich implikacji.
Dlatego też, dotychczas prowadzona informatyzacja sektora ochrony zdrowia
kojarzyła się ze wzrostem obciążeń administracyjnych, dużymi i zbędnymi kosztami
zarówno po stronie aparatu państwa, jak i po stronie obywateli i przedsiębiorców
w tym zakładów opieki zdrowotnej.
4) Dezintegracja i brak interoperacyjności systemów informacyjnych
Autonomizacja systemów informacyjnych sektora ochrony zdrowia powoduje,
że rozwiązania w zakresie odwzorowania informacji i zarządzania nimi oraz
stosowane technologie utrudniają, a często uniemożliwiają wymianę informacji
i danych. Funkcjonujące systemy informacyjne nie są w stanie wzajemnie wspierać się
przy obsłudze użytkowników, aktualizacji informacji, zapewnieniu integralności,
porównywalności, kompletności informacji. Wpływa to negatywnie na jakość
informacji i podnosi koszty każdego z systemów.
5) Dominacja gestorów nad użytkownikami
Istotną wadą funkcjonujących systemów informacyjnych w sektorze ochrony
zdrowia jest uwzględnianie przede wszystkim potrzeb gestorów tych systemów, tzn.
jednostek organizacyjnych sektora publicznego, urzędów. Potrzeby i możliwości
pozostałych uczestników procedur administracyjnych, w tym nie tylko obywateli
i przedsiębiorstw, ale także innych urzędów i jednostek sektora publicznego, są
uwzględniane szczątkowo lub pomijane. W niektórych skrajnych przypadkach
dochodzi nawet do ograniczenia prawa do informacji wyrażonego w art. 51 ust. 3
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

6
Dodatkowo należy stwierdzić, że obecny stan informacji w ochronie zdrowia skutecznie
uniemożliwia realizację wcześniej wskazanych podstawowych celów Programu Działań
Wspólnotowych w Dziedzinie Zdrowia Publicznego (Decyzja 1786/2002/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 23 września 2002 r.).

Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących
zadania publiczne nałożyła na podmioty publiczne i inne podmioty realizujące zadania
publiczne obowiązek stosowania systemów teleinformatycznych spełniających minimalne
wymagania określone przepisami tej ustawy. Przekazywanie danych i ich wykorzystanie, czy
pierwotne, czy też wtórne byłoby niemożliwe wyłącznie na podstawie w/w ustawy, z uwagi
na daleko posuniętą autonomiczność rejestrów i systemów, a także brak podstaw prawnych do
ich integracji i wzajemnej wymiany danych. Należy w tym miejscu podkreślić, że zakres
regulacji ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne odnoszący się do zasad ustanawiania Planu Informatyzacji
Państwa oraz projektów informatycznych o publicznym znaczeniu jest niewystarczający. Nie
odnosi się bowiem do rejestrów niemających charakteru publicznego. Ze względu na
specyfikę sektora ochrony zdrowia, istnienia na rynku usług medycznych podmiotów
niepublicznych, które miałyby realizować określone zadania w związku z istniejącą
infrastrukturą teleinformatyczną, w celu efektywnego i bezpiecznego udzielania świadczeń
opieki zdrowotnej, istnieje potrzeba wprowadzenia w życie projektowanej regulacji.
W zakresie jednak, w jakim dotyczy ona rejestrów medycznych, mających charakter rejestrów
publicznych, obowiązują również przepisy ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji
działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
Kierunki przebudowy istniejącej infrastruktury informacyjnej w sektorze ochrony
zdrowia zostały określone w Programie reformy infrastruktury informacyjnej państwa
i strategii informatyzacji sektora publicznego. Za kluczowe kierunki uznano:
1) rejestrację ubezpieczonych u świadczeniodawców – przy wykorzystaniu systemu
PESEL,
2) identyfikację ubezpieczonego i weryfikację jego ubezpieczenia przy użyciu PESEL
przez umożliwienie świadczeniodawcom automatycznego dostępu do bazy danych,
3) rozliczenie usług i świadczeń finansowanych ze środków publicznych przez

świadczeniodawców za pomocą faktury elektronicznej,

7