Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

Warszawa, 14 września 2010 r.

SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA–140 –90(4)/10



Pan


Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec senackiego
projektu ustawy:

-
o zmianie ustawy – Kodeks karny
(druk nr 3207).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Sprawiedliwości do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.



(-) Donald Tusk





Stanowisko Rządu
do senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny
(druk Sejmu RP nr 3207)

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, (druk Sejmu RP nr
3207) zawiera propozycję nowelizacji przepisu art. 42 § 2 Kodeksu karnego.

Przepis art. 42 § 2 k.k., określa obowiązek sądu orzeczenia zakazu
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych lub pojazdów
mechanicznych określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia
przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie
nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca
zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177 k.k.

Projektodawcy zakładają nowelizację przepisu art. 42 § 2 k.k. poprzez
wyeliminowanie zwrotu „mechanicznych” w obu członach alternatywy zawartej
w treści przepisu.

Proponowana nowelizacja jest zasadna i wynika bezpośrednio
z orzeczenia sygnalizacyjnego Trybunału Konstytucyjnego z dnia
5 maja 2009 r. (sygn. akt S. 2/09). W powołanym postanowieniu Trybunał
Konstytucyjny wskazał na ukształtowaną praktykę orzeczniczą w zakresie
art. 42 § 1 i 2 k.k., zgodnie z którą wobec nietrzeźwych rowerzystów
(sprawców przestępstwa z art. 178a § 2 k.k.) orzeka się obok kary dwie
sankcje dodatkowe: obligatoryjny zakaz prowadzenia pojazdów
mechanicznych oraz formalnie fakultatywny, lecz w rzeczywistości zawsze
orzekany, zakaz prowadzenia roweru. To, że zakaz prowadzenia roweru
orzekany jest de facto obligatoryjnie wynika z ukształtowanego
w orzecznictwie poglądu, zgodnie z którym środek karny w postaci zakazu
prowadzenia przez skazanego pojazdu powinien przede wszystkim dotyczyć
tego pojazdu, przy użyciu którego popełnił on przestępstwo. W ocenie
Trybunału tego rodzaju praktyka orzecznicza mająca swoje bezpośrednie
zakorzenienie w treści art. 42 k.k. prowadzi do naruszenia konstytucyjnej
zasady równości, bowiem sprawcy przestępstw z art. 178a § 2 k.k. znajdują
się w gorszej sytuacji prawnej niż sprawcy przestępstwa z art. 178a § 1 k.k.,
pomimo, iż występek z art. 178a § 1 k.k. cechuje większa społeczna
szkodliwość niż występek z art. 178a § 2 k.k.
Proponowana nowelizacja przepisu art. 42 § 2 k.k. w sposób prawidłowy
realizuje zapatrywania Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w powołanym
orzeczeniu sygnalizacyjnym. Skreślenie zwrotu: „mechanicznych” w dyspozycji
normy art. 42 § 2 k.k. pozwoli na dostosowanie punitywności środka karnego
zakazu prowadzenia pojazdów do społecznej szkodliwości konkretnych
zachowań, przy jednoczesnym zachowaniu zasady równego traktowania
wszystkich podmiotów odpowiedzialności karnej odznaczających się tą samą
cechą prawnie relewantną. Zgodnie bowiem z proponowanym brzmieniem
art. 42 § 2 k.k. sąd będzie miał obowiązek orzec wobec sprawcy przestępstwa
przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, który in tempore criminis znajdował
się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł
z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177 k.k., środek karny
w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów
określonego rodzaju. Tak więc w najbardziej drastycznych wypadkach sąd
będzie miał możliwość orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów,
a wiec zarówno mechanicznych, jak i innych niż mechaniczne, w pozostałych
zaś przypadkach będzie miał możliwość zawężenia zakresu zastosowania
zakazu prowadzenia pojazdów poprzez wskazanie jakiego rodzaju pojazdy
wchodzą w zakres środka karnego. Sądy będą mogły zatem już na podstawie
projektowanego art. 42 § 2 k.k. orzekać wobec sprawców przestępstw
z art. 178a § 2 k.k. środek karny w postaci zakazu prowadzenia rowerów,
zaś w odniesieniu do czynów o szczególnie wysokim stopniu społecznej
szkodliwości będzie istniała możliwość orzeczenia uniwersalnego zakazu
prowadzenia pojazdów.

W toku dalszych prac parlamentarnych należy rozważyć ponadto
modyfikację przepisu art. 42 § 3 Kodeksu karnego, poprzez wyeliminowanie
zwrotu „mechanicznych” z treści tego przepisu. Należy bowiem zauważyć, że
choć w wypadku zastosowania tego przepisu nie dojdzie wprawdzie do
zróżnicowania sytuacji prawnej sprawców przestępstw z art. 178a § 1 k.k. (ew.
art. 178a § 4 k.k.) oraz z art. 178a § 2 k.k. przez nieuprawnione, w kontekście
zasady równości, stosowanie surowszych środków karnych wobec
nietrzeźwych kierowców pojazdów mechanicznych, jednak taka nierówność
może zaistnieć w stosunku do sprawców przestępstw z art. 173 § 3, art. 177 §
2 oraz art. 355 §2 k.k., będących w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem
środka odurzającego lub zbiegłych z miejsca zdarzenia. Ze względu na
okoliczność, iż art. 42 § 3 k.k. przewiduje obligatoryjne orzekanie zakazu
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze, wobec
sprawców wskazanych wyżej przestępstw może dochodzić do surowszego
traktowania tych z nich, którzy popełnili przestępstwo kierując pojazdem
niemechanicznym, przy czym środki karne będą w tych wypadkach orzekane
w oparciu o obligatoryjną (art. 42 § 3 k.k.), jak i fakultatywną (art. 42 § 1 k.k.)
podstawę orzeczenia środka karnego. Stąd też w toku dalszych prac nad
projektem należy rozważyć potrzebę
równoczesnej

modyfikacji
przepisu art. 42 § 3 k.k., uwzględniając wszak okoliczność,
że wprowadzenie takiej modyfikacji doprowadzi do istotnego zwiększenia
poziomu punitywności art. 42 § 3 k.k., a tym samym może również
doprowadzić do niepożądanych kryminalnopolitycznie następstw, w postaci
nazbyt częstego sięgania przez sądy do wyjątkowej, w założeniu
ustawodawcy, możliwości odstąpienia od orzeczenia zakazu prowadzenia
pojazdów na zawsze na podstawie powołanego przepisu.
Należy podzielić jednocześnie pogląd zawarty w uzasadnieniu projektu,
zgodnie z którym nowelizacja art. 42 § 2 k.k. nie spowoduje skutków
finansowych dla budżetu państwa.