Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego

3
ograniczenia jest założenie poufności (wewnętrznego charakteru) postępowania
dyscyplinarnego w służbach mundurowych. Można przypuszczać, że chodzi tu o autorytet
służby i jej funkcjonariuszy. Nie wydaje się jednak, by dopuszczenie możliwości skorzystania
z pomocy profesjonalnego pełnomocnika w postępowaniu dyscyplinarnym powodowało
niemożność osiągnięcia wskazanych celów. Umożliwienie obwinionym w postępowaniu
dyscyplinarnym skorzystania z prawa do ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika w żaden
sposób nie przyczyni się do upublicznienia postępowania dyscyplinarnego i spraw z nim
związanych. Zarówno adwokaci, jak i radcowie prawni są bowiem zobowiązani do zachowania
tajemnicy zawodowej.
TK zaznaczył, że „uznał za niekonstytucyjne ograniczenie możliwości wyboru
obrońcy w postępowaniu dyscyplinarnym (…) tylko do funkcjonariuszy (…). Z wyroku
Trybunału Konstytucyjnego bynajmniej nie wynika zakaz powoływania w postępowaniu
dyscyplinarnym (…) funkcjonariuszy danej służby; nie wynika także konieczność regulacji,
która wyborowi osoby obwinionej przyznaje ostateczne słowo. Służby mundurowe
charakteryzują się własną specyfiką”, która może być mało znana osobom z zewnątrz. Chodzi
tylko „o to, aby na poziomie ustawowym z góry nie wykluczać możliwości obrony poprzez
(…) ograniczenie kategorialne kręgu potencjalnych obrońców. (…) danie obwinionemu
możliwości wyboru zakłada, iż – działając we własnym interesie, pod rygorem skuteczności
obrony – nie dokona on wyboru osoby, która nie ma np. dostępu do wiadomości niejawnych
(jeżeli od posiadania wiedzy w tym zakresie jest uzależniona efektywność obrony). Możliwe
jest także zróżnicowanie kryteriów wyboru w ramach jego otwartej opcji”.
2.3. Wyrok wywołuje skutki prawne z dniem publikacji.
3. Cele i zakres projektowanej ustawy
W celu wykonania wyroku, biorąc pod uwagę jego sentencję oraz uzasadnienie
proponuje się by nadać nowe brzmienie art. 129 ust. 1 pkt 5 ustawy o służbie funkcjonariuszy
SKW oraz SWW.
Natomiast odnośnie do żołnierzy, nową, zgodną z sentencją wyroku regulację
wprowadziła już ustawa z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz. U. Nr 190,
poz. 1474). Weszła ona w życie 1 stycznia 2010 r. Jej art. 51 ust. 2 brzmi następująco:
„Obwiniony może wybrać obrońcę spośród żołnierzy lub ustanowić swoim obrońcą radcę
prawnego lub adwokata”.
4
TK zwrócił też uwagę, że regulacje dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej w
różnych służbach mundurowych cechuje brak jednolitości pod względem rozwiązań i technik
legislacyjnych. Niektóre przewidują możliwość obrony przez adwokata, inne przez adwokata lub
radcę prawnego; niektóre odsyłają do k.p.k., inne do k.p.a. „Toczące się prace nad zmianą
ustawy o dyscyplinie wojskowej i seria zmian w tym korpusie przepisów wynikająca z zamiaru
wdrożenia wyroków Trybunału, daje okazję do uporządkowania legislacji w tym zakresie”.
Proponowana regulacja ogranicza zatem tą niejednolitość, zbieżna jest bowiem z
cytowanym wyżej przepisem nowej ustawy o dyscyplinie wojskowej.
Ponadto, w czasie I czytania poszerzono w art. 139 ust. 1 ustawy odesłanie do Kodeksu
postępowania karnego, tak by w postępowaniu dyscyplinarnym kodeks stosowany był
odpowiednio także w przypadku przeglądania akt i sporządzania odpisów.
4. Konsultacje
Pisma w sprawie projektu zostały nadesłane przez Ministra Obrony Narodowej,
Ministra Sprawiedliwości, Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, Krajowa Radę
Sądownictwa, Krajową Izbę Radców Prawnych, Stowarzyszenie Prokuratorów RP i Służbę
Kontrwywiadu Wojskowego. Ponadto, w posiedzeniach komisji (I czytanie) uczestniczyli
przedstawiciele Służby Wywiadu Wojskowego i Naczelnej Rady Adwokackiej.
MON i SWW zaproponowały dodanie przepisu stanowiącego, iż obrońcy obwinionego
można udostępniać dokumenty niejawne w toczącym się postępowaniu dyscyplinarnym, jeżeli
posiada on odpowiednie poświadczenie bezpieczeństwa wydane na podstawie przepisów o
ochronie informacji niejawnych. Jednak zdaniem MSWiA, obecnie obowiązujące przepisy są
w tym zakresie wystarczające; nie ma więc potrzeby tworzenia szczególnych regulacji.
Ponadto, uznano, że nie ma powodów by wyróżniać postępowania dyscyplinarne w
SKW i SWW w stosunku do takich postępowań w innych służbach specjalnych lub
mundurowych (np. ABW, AW, wojsko). Można to zrobić, ale w kompleksowej regulacji,
odnoszącej się do wszystkich służb mundurowych.
Przedstawiciel NRA proponował, by uprawnionymi do obrony funkcjonariuszy byli
tylko adwokaci (bez funkcjonariuszy i radców prawnych). W czasie II czytania zgłoszono
poprawkę przewidującą, że obrońcą nie może być radca prawny pozostający w stosunku pracy.
Choć nie byłyby to rozwiązania niekonstytucyjne, to również – ze względu na potrzebę
jednolitości – możliwe do zaproponowania tylko w kompleksowej regulacji dotyczącej
5
zawodów adwokata i radcy prawnego (stanowisko takie prezentowało też Ministerstwo
Sprawiedliwości).
Nie uwzględniono również zgłoszonej w trakcie II czytania propozycji, by będący
obrońcą adwokat czy radca prawny uzyskiwał dostęp do materiałów niejawnych tylko za zgodą
szefa SKW lub SWW. Przedstawiciel SWW powoływał się na specyfikę postępowania
dyscyplinarnego w służbach i możliwość wycieku informacji niejawnych. Należy jednak
zwrócić uwagę, że z informacjami niejawnymi mają do czynienia też inne służby specjalne
(Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Centralne Biuro
Antykorupcyjne), w których przepisy nie przewidują tego rodzaju ograniczeń prawa do obrony.
Odmienne regulacje o postępowaniu dyscyplinarnym w służbach specjalnych są – jak
wskazywał Trybunał – dopuszczalne; ważne jest jednak by były to regulacje jednolite dla
wszystkich służb specjalnych operujących informacjami niejawnymi. Nieuzasadnione jest
wprowadzanie specyficznych regulacji tylko odnośnie do SWW i SKW.
Pozostali przedstawiciele podmiotów uczestniczących w konsultacjach, nie zgłosili
uwag.
5. Skutki finansowe wykonania projektowanej ustawy
Ustawa nie powoduje skutków finansowych dla budżetu państwa.
6. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej
Projektowana ustawa nie jest objęta prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 11 maja 2010 r.
BAS-WAPEiM-748/10


Pan Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie
funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu
Wojskowego (przedstawiciel wnioskodawców: senator Zbigniew Jan
Cichoń) z prawem Unii Europejskiej


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r., Nr 5, poz. 47
ze zmianami) sporządza się następującą opinię:


1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 lipca 2009 r. (sygn. akt K
31/08), stwierdzającego niezgodność art. 53 ust. 3 ustawy z dnia 4 września
1997 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 370 ze zm.) oraz
art. 129 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy
Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz.
U. Nr 104, poz. 710 ze zm. – dalej jako „ustawa”) z Konstytucją RP.
W przedłożonym projekcie wnioskodawcy proponują nowelizację art. 129
ust. 1 pkt 5 oraz art. 139 ustawy umożliwiając w ten sposób obwinionemu w
postępowaniu dyscyplinarnym wybór obrońcy nie tylko spośród
funkcjonariuszy, ale także spośród adwokatów lub radców prawnych.
Proponowana nowelizacja ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Materia, której dotyczy projekt, nie jest objęta zakresem regulacji prawa
Unii Europejskiej.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Projekt nie reguluje kwestii objętych prawem Unii Europejskiej.

4. Konkluzje
Przedmiot senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie
funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu
Wojskowego nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Dyrektor Biura Analiz Sejmowych



Michał Królikowski





2