Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji Nr 181 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej prywatnych biur pośrednictwa pracy, przyjętej w Genewie w dniu 19 czerwca 1997 r.

23
albo za jednotygodniowym wypowiedzeniem, jeżeli umowa została zawarta
na dłużej niż 2 tygodnie.
Wymaga również zaznaczenia, że ustawa o zatrudnianiu pracowników tym-
czasowych – na etapie prac nad jej projektem – była przedmiotem negocja-
cji w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych
i uzyskała jej rekomendację przed skierowaniem na drogę postępowania
legislacyjnego. Trójstronna Komisja ustaliła zarazem, że po okresie stoso-
wania tej ustawy umożliwiającym ocenę efektów stosowania ustawy w prak-
tyce, dokona całościowej oceny funkcjonowania tej ustawy, także pod ką-
tem rozważenia potrzeby i zakresu jej ewentualnej nowelizacji.
W świetle powyższego należy stwierdzić, że prawo polskie zapewnia wła-
ściwą ochronę pracownikom agencji pracy tymczasowej w odniesieniu do
wszystkich spraw wymienionych w artykule 11 Konwencji, jak również okre-
śla i wyznacza stosowne obowiązki agencjom pracy tymczasowej i praco-
dawcom użytkownikom zgodnie z postanowieniami artykułu 12 Konwencji.
Ad artykułu 13
Ad ustępów 1 i 2 – przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy dotyczące polityki rynku pracy (art. 3-5) stanowią, że zadania
państwa w zakresie tworzenia narzędzi i metod na potrzeby poradnictwa
zawodowego, pośrednictwa pracy, organizacji szkoleń bezrobotnych, akty-
wizacji bezrobotnych i poszukujących pracy, a także realizowania zadań
w zakresie informacji i poradnictwa zawodowego, pośrednictwa pracy oraz
pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy, są realizowane na podstawie
uchwalanych corocznie przez Radę Ministrów Krajowych Planów Działań
na Rzecz Zatrudnienia (KPD), zawierających zasady realizacji Europejskiej
Strategii Zatrudnienia oraz w oparciu o inicjatywy samorządu gminy, powia-
tu, województwa i partnerów społecznych. Na podstawie art. 18a ust. 6 ww.
ustawy agencja zatrudnienia ma obowiązek współpracować z publicznymi
służbami zatrudnienia w zakresie realizacji polityki rynku pracy.
KPD od momentu wprowadzenia w życie ustawy o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy, czyli od 2004 r., zawierają działania, które mają
na celu usprawnienie funkcjonowania rynku pracy, poszerzenie oferty usług

24
oferowanych na rynku pracy oraz grona ich odbiorców również przez więk-
sze wykorzystanie działalności prywatnych agencji pośrednictwa pracy, któ-
re pełnią rolę komplementarną w stosunku do publicznych służb zatrudnie-
nia.
Jeżeli chodzi o kontrolę wykorzystania publicznych funduszy na realizację
polityki rynku pracy – zgodnie z art. 4 ust. 2a ww. ustawy, minister właściwy
do spraw pracy, pełniący funkcję koordynatora publicznych służb zatrudnie-
nia, realizuje zadania wynikające z funkcji dysponenta Funduszu Pracy,
funduszu celowego utworzonego na potrzeby finansowania świadczeń
przysługujących bezrobotnym oraz finansowanie programów na rzecz prze-
ciwdziałania bezrobociu.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że obowiązek w zakresie formuło-
wania, zapewniania i dokonywania przeglądu warunków promowania
współpracy między publiczną służbą zatrudnienia i prywatnymi biurami po-
średnictwa pracy jest wykonywany przez władze publiczne.
Ad ustępów 3 i 4 – przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy nakładają na marszałków województw obowiązek prowadzenia
rejestru agencji zatrudnienia (art. 19 ust. 1); zobowiązują również agencje
zatrudnienia do przedstawiania ministrowi właściwemu do spraw pracy oraz
marszałkowi województwa i wojewodzie rocznych informacji o działalności
w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku (art. 19 ust. 17).
Informacja ta powinna zawierać takie dane jak: liczba osób, które podjęły
pracę za pośrednictwem agencji zatrudnienia według grup elementarnych
zawodów zgodnie z obowiązującą klasyfikacją zawodów i specjalności na
potrzeby rynku pracy, z podaniem państw zatrudnienia, pracodawcy korzy-
stający z usług doradztwa personalnego, osoby korzystające z usług po-
radnictwa zawodowego, pracodawcy korzystający z pomocy poradnictwa
zawodowego, osoby skierowane do wykonywania pracy tymczasowej
(art. 19 ust. 18).
Następnie marszałek województwa przekazuje w formie elektronicznej mi-
nistrowi właściwemu do spraw pracy zbiorczą informację z województwa

25
dotyczącą działalności prywatnych biur pośrednictwa pracy w terminie do
dnia 31 marca (art. 19 ust. 19).
Mimo że nie ma ustawowego obowiązku rozpowszechniania danych doty-
czących agencji zatrudnienia, została utworzona strona internetowa
="http://www.kraz.praca.gov.pl/" na której jest dostępny rejestr agencji zatrudnienia
i gdzie można znaleźć informacje statystyczne dotyczące agencji zatrud-
nienia, jak również obowiązujące przepisy prawne dotyczące tych agencji.
Ad artykułu 14
Ad ustępu 2 – kontrola agencji zatrudnienia jest sprawowana przez Pań-
stwową Inspekcję Pracy na podstawie ustawy o Państwowej Inspekcji Pra-
cy.
Ad ustępu 3 – sankcje za naruszanie przepisów ustawy o promocji zatrud-
nienia i instytucjach rynku pracy z zakresu prywatnych biur pośrednictwa
pracy regulują przepisy art. 121 cytowanej ustawy. Są to:
− za prowadzenie agencji zatrudnienia bez wpisu do rejestru agencja ka-
rana jest karą grzywny nie mniejszą niż 3 000 zł,
− tej samej karze grzywny podlega każda agencja, która pobiera od oso-
by, dla której poszukuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, do-
datkowe niedozwolone opłaty,
− jeżeli agencja zatrudnienia nie przestrzega zasady zakazu dyskrymina-
cji ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie
etniczne, narodowość, orientację seksualną, przekonania polityczne
i wyznanie religijne lub ze względu na przynależność związkową, pod-
lega karze grzywny nie mniejszej niż 3 000 zł,
− agencja, która nie dokonała zwrotu certyfikatu wstępnego lub certyfika-
tu w ustawowym terminie, podlega karze grzywny nie niższej niż
2 000 zł,
− jeżeli agencja zatrudnienia przed rozpoczęciem świadczenia usług nie
złoży marszałkowi właściwemu dla miejsca świadczenia usług odpo-
wiednich informacji, podlega karze grzywny nie niższej niż 3 000 zł.

26
Za wykroczenia przeciwko prawom pracownika, tj. np. za niewypłacanie
wynagrodzenia, niewydawanie świadectwa pracy, naruszanie przepisów
o czasie pracy, naruszanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy grozi ka-
ra grzywny w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł. Szczegółowe przepisy
w tym zakresie regulują art. 281-283 K.p.
Sankcje za naruszanie przepisów dotyczących ochrony danych osobowych
są zawarte w art. 49-54 ustawy o ochronie danych osobowych. M.in. za
przetwarzanie danych w sposób sprzeczny z ustawą grozi kara do dwóch
lat pozbawienia wolności, jeżeli dotyczą one danych szczególnie chronio-
nych, np. rasy, poglądów politycznych, kara może sięgać trzech lat, za nie-
legalne udostępnianie danych osobom nieupoważnionym przewidziano
do dwóch lat pozbawienia wolności, karalne są też inne czyny naruszające
przepisy ustawy.
W art. 98 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zawarte są nato-
miast przepisy dotyczące odpowiedzialności za wykroczenia przeciwko
przepisom tej ustawy, takie jak m.in.: niedopełnianie obowiązku opłacania
składek na ubezpieczenia społeczne, niedopełnianie obowiązku wypłacania
świadczeń z ubezpieczeń społecznych i zasiłków finansowanych z budżetu
państwa albo wypłacanie ich nienależnie czy nieprowadzenie dokumentacji
związanej z obliczaniem składek oraz z wypłatą świadczeń z ubezpieczeń
społecznych. Za ich popełnienie grozi kara grzywny w wysokości do
5 000 zł.
Ponadto w przepisach ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
(art. 218-221) znajdują się regulacje dotyczące penalizacji przestępstw
przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową. Do katalogu tych
przestępstw zalicza się m.in.: złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pra-
cowniczych, niezgłaszanie lub zgłaszanie nieprawdziwych danych do ubez-
pieczenia społecznego, narażanie pracowników na niebezpieczeństwo utra-
ty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu przez nieprzestrzeganie
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, niezawiadomienie o wypadku
przy pracy. Przestępstwa te zagrożone są karą grzywny, ograniczenia wol-
ności lub pozbawienia wolności do lat 2 bądź 3.

27
IV. Wyjaśnienie potrzeby i celu ratyfikacji Konwencji Nr 181
Polska od 1955 r. jest stroną Konwencji Nr 96 dotyczącej płatnych biur po-
średnictwa pracy z 1949 r. Konwencja ta zobowiązuje państwa-strony do
stopniowego znoszenia prywatnych biur pośrednictwa pracy bądź do re-
glamentacji tych biur na rzecz publicznych służb zatrudnienia. Jednakże
biorąc pod uwagę fakt, że państwowe służby pośrednictwa pracy mogą być
uważane za niewystarczające, MOP uznała Konwencję Nr 96 za dokument
nieaktualny i w 1997 r. zrewidowała jej postanowienia, przyjmując Konwen-
cję Nr 181, która pozwala na prowadzenie działalności prywatnym agen-
cjom zatrudnienia ze względu na rolę, jaką mogą spełnić w prawidłowym
funkcjonowaniu rynku pracy. Konwencja Nr 181 ustanawia dla tych biur
przepisy prawne mające chronić pracowników przed ewentualnymi naduży-
ciami.
Biorąc powyższe pod uwagę, MOP zaleciła państwom, które ratyfikowały
Konwencję Nr 96, w tym Polsce, rozważenie ratyfikacji Konwencji Nr 181.
Ratyfikacja Konwencji Nr 181 spowoduje, że Polska przestanie być stroną
przestarzałej Konwencji Nr 96 i będzie związana umową międzynarodową
odpowiadającą obecnemu stanowi prawnemu i kierunkom polityki w zakre-
sie rynku pracy.
Celem ratyfikacji Konwencji jest także zapewnienie prawidłowego funkcjo-
nowania prywatnych biur pośrednictwa pracy, osobom korzystającym z ich
usług odpowiedniej ochrony, jak również zapobieganie nadużyciom
w stosunku do pracowników rekrutowanych przez prywatne biura pośred-
nictwa pracy.

V. Różnice między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym
Nie ma różnic między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym.
Przepisy prawa polskiego są zgodne z postanowieniami Konwencji Nr 181.
Ratyfikacja Konwencji Nr 181 spowoduje, że Polska przestanie być stroną
Konwencji Nr 96.