Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji Nr 181 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej prywatnych biur pośrednictwa pracy, przyjętej w Genewie w dniu 19 czerwca 1997 r.

8
seksualną, przekonania polityczne i wyznanie religijne ani ze względu na
przynależność związkową osób, dla których poszukuje zatrudnienia lub in-
nej pracy zarobkowej (art. 18a ust. 4); nie może pobierać opłat innych niż
określone w art. 85 ust. 2 pkt 7 ustawy, w związku ze skierowaniem do pra-
cy za granicę, od osób, dla których poszukuje zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej lub którym udziela pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu
i miejsca zatrudnienia; ma obowiązek współpracować z organami zatrud-
nienia w zakresie realizacji polityki rynku pracy oraz może przetwarzać da-
ne osobowe osób poszukujących pracy tylko w sposób określony przepi-
sami ustawy o ochronie danych osobowych.
Ad artykułu 3 Konwencji
Prawo polskie jest zgodne z postanowieniami artykułu 3 Konwencji. Art. 18
ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy stanowi, że
świadczenie usług w zakresie pośrednictwa pracy jest działalnością regulo-
waną w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej i wymaga wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agen-
cje zatrudnienia. Marszałek województwa dokonuje przedmiotowego wpisu
na podstawie pisemnego wniosku podmiotu.
Agencje, które po raz pierwszy ubiegają się o wpis do rejestru i spełniają
określane prawem wymogi, otrzymują wstępny certyfikat ważny przez rok.
Dopiero po tym okresie mogą ubiegać się o certyfikat bezterminowy.
Do wymogów, które musi spełniać agencja, aby uzyskać certyfikat, należą
m.in.: niezaleganie ze składkami ZUS, niekaralność, posiadanie własnej
siedziby oraz odpowiedniego sprzętu technicznego, zatrudnienie personelu
o odpowiednim poziomie wykształcenia (ze średnim wykształceniem
w przypadku agencji pośrednictwa pracy w kraju i za granicą oraz z wyż-
szym w agencjach doradztwa personalnego i poradnictwa zawodowego).
Wykaz jednostek, które posiadają wpis do rejestru agencji zatrudnienia jest
umieszczony na stronie internetowej Krajowego Rejestru Agencji Zatrud-
nienia – www.kraz.praca.gov.pl. Informację, czy dana jednostka posiada

9
wpis do rejestru agencji zatrudnienia, można także uzyskać w powiatowym
urzędzie pracy lub w wojewódzkim urzędzie pracy.
Ad artykułu 4 Konwencji
Prawo polskie zapewnia wszystkim pracownikom prawo do wolności zrze-
szania się i rokowań zbiorowych, bez względu na sposób ich rekrutowania
(również przez agencje zatrudnienia). Prawo do wolności związkowej i wol-
ności zrzeszania się jest regulowane ustawą zasadniczą – Konstytucją
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. w art. 59. Zakres wolno-
ści zrzeszania się w związkach zawodowych oraz innych wolności związ-
kowych może podlegać tylko takim ograniczeniom ustawowym, jakie są do-
puszczalne przez wiążące RP umowy międzynarodowe. Konkretyzacja tego
prawa następuje w ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodo-
wych.
Zakaz dyskryminacji z powodu przynależności związkowej wynika
z art. 183a ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Poza tym
przepis art. 18a ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy zakazuje dyskryminacji ze względu na przynależność związkową. Je-
żeli podmiot prowadzący usługi rynku pracy naruszy ten przepis, podlega
karze grzywny nie niższej niż 3 000 zł (art. 121 ustawy).
Jeżeli chodzi o pracowników kierowanych do pracy za granicą – podlegają
oni umowom międzynarodowym oraz prawodawstwu poszczególnych
państw w tym zakresie, zaś agencje zatrudnienia kierujące do pracy za
granicą mają obowiązek przestrzegania tych umów międzynarodowych, jak
również ustawodawstwa poszczególnych państw.
Ad artykułu 5 Konwencji
Prawo polskie zapewnia równe traktowanie w odniesieniu do wszystkich
spraw wymienionych w niniejszym artykule Konwencji. Wymóg zagwaran-
towania równości praw i równego traktowania jest zawarty w Konstytucji RP
(art. 32, 33, 60, art. 65 ust. 1, art. 66 i art. 68 ust. 3); zaś przepisy Kodeksu
pracy zawierają szczegółową regulację obowiązku pracodawcy równego
traktowania pracowników w zakresie określonym w art. 183a § 1. Pracodaw-
ca jest również obowiązany przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu

10
(art. 94 pkt 2b K.p.). Zakaz dyskryminowania znalazł również wyraz
w art. 18a ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Ad ustępu 2 – polskie ustawodawstwo nie zabrania prywatnym biurom po-
średnictwa pracy zapewniania i świadczenia szczególnych usług i progra-
mów opracowanych w celu udzielenia szczególnej pomocy w poszukiwaniu
pracy osobom będącym w najtrudniejszej sytuacji.
Ad artykułu 6 Konwencji
Zgodnie z art. 18a ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy przetwarzanie danych osobowych dokonywane przez agencję za-
trudnienia, czyli zbieranie danych i ich wykorzystywanie, musi być zgodne
z przepisami ustawy o ochronie danych osobowych z 1997 r. Zgodnie z tą
ustawą każdy ma prawo do ochrony dotyczących go danych osobowych.
Art. 26 ust. 1 ustawy nakłada obowiązek na administratora danych, który
przetwarza dane, dołożenia szczególnej staranności w celu ochrony intere-
sów osób, których dane dotyczą, a w szczególności zapewnienia, aby dane
te były: przetwarzane zgodnie z prawem, zbierane dla oznaczonych, zgod-
nych z prawem celów i niepoddawane dalszemu przetwarzaniu niezgodne-
mu z tymi celami, merytorycznie poprawne i adekwatne w stosunku do ce-
lów, w jakich są przetwarzane, przechowywane w postaci umożliwiającej
identyfikację osób, których dotyczą, nie dłużej niż jest to niezbędne do
osiągnięcia celu przetwarzania. W odniesieniu do agencji pracy tymczaso-
wej stosuje się także przepis art. 221 K.p., który uszczegółowia, jakich in-
formacji może żądać agencja pracy tymczasowej (pracodawca) od poszu-
kującego pracę. Są to: imię (imiona) i nazwisko, imiona rodziców, data
urodzenia, miejsce zamieszkania (adres do korespondencji), wykształcenie
oraz przebieg dotychczasowego zatrudnienia. Do pozostałych agencji za-
trudnienia stosuje się przepisy ustawy o ochronie danych osobowych.
Ponadto w ustawie o ochronie danych osobowych znalazły się przepisy
gwarantujące osobom, których dane dotyczą, prawo dostępu do informacji
na ich temat, jak również prawo wymagania, aby dane nieprawidłowe lub
niepełne zostały usunięte lub poprawione.

11
Ad artykułu 7 Konwencji
Art. 18a ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
stanowi, że agencja zatrudnienia od osób, dla których poszukuje zatrudnie-
nia lub innej pracy zarobkowej, nie może pobierać kwot innych niż określo-
ne w art. 85 ust. 2 pkt 7, tj. kwot należnych agencji pośrednictwa pracy z ty-
tułu faktycznie poniesionych kosztów związanych ze skierowaniem do pracy
za granicą (są to: koszty poniesione na dojazd i powrót osoby skierowanej,
wydanie wizy, badania lekarskie, tłumaczenia dokumentów).
Ad artykułu 8 Konwencji
Ad ustępu 1 – ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
ma zastosowanie zarówno do cudzoziemców zamierzających wykonywać
lub wykonujących pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak rów-
nież obywateli polskich rekrutowanych na terenie RP do pracy za granicą.
Jeżeli chodzi o pracowników zatrudnionych na terytorium RP – podlegają
oni ochronie przewidzianej przepisami prawa pracy. Natomiast w przypadku
rekrutowania pracowników do pracy za granicą – agencja ma obowiązek
zawarcia z osobą kierowaną do pracy umowy (art. 85 ust. 2 o promocji za-
trudnienia i instytucjach rynku pracy). Umowa taka powinna zawierać takie
informacje jak:
– dane zagranicznego pracodawcy,
– okres zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
– rodzaj oraz warunki pracy i wynagradzania, a także przysługujące osobie
kierowanej do pracy świadczenia socjalne,
– warunki ubezpieczenia społecznego oraz od następstw nieszczęśliwych
wypadków i chorób tropikalnych,
– obowiązki i uprawnienia osoby kierowanej do pracy oraz agencji pośred-
nictwa pracy,
– zakres odpowiedzialności cywilnej stron w przypadku niewykonania lub
nienależytego wykonania umowy zawartej między agencją pośrednictwa
pracy a obywatelem polskim, w tym strony pokrywającej koszty dojazdu

12
i powrotu osoby skierowanej do pracy w przypadku niewywiązania się
pracodawcy zagranicznego z warunków umowy oraz tryb dochodzenia
związanych z tym roszczeń,
– kwoty należne agencji pośrednictwa pracy z tytułu faktycznie poniesio-
nych kosztów związanych ze skierowaniem do pracy za granicą ponie-
sione na: dojazd i powrót osoby skierowanej, wydanie wizy, badania le-
karskie i tłumaczenie dokumentów,
– informację o trybie i warunkach dopuszczania cudzoziemców do rynku
pracy w państwie wykonywania pracy,
– inne zobowiązania stron.
W przypadku stwierdzenia przez służby kontroli legalności zatrudnienia nie-
zgodności w działaniu agencji – stosowania nadużyć w stosunku do pra-
cowników, jak również praktyk oszukańczych – agencja może zostać uka-
rana karą grzywny, odebrania certyfikatu oraz wykreślenia z rejestru
podmiotów uprawnionych do prowadzenia agencji zatrudnienia (art. 121
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).
Ad artykułu 9 Konwencji
Prawo polskie spełnia wymagania niniejszego artykułu Konwencji, bowiem
zgodnie z art. 190 § 2 K.p. „zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie
ukończyła 16 lat”.
Ad artykułu 10 Konwencji
Zgodnie z art. 63 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej każdy ma prawo
składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej
osoby, za jej zgodą, do organów władz publicznych oraz do organizacji i in-
stytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zle-
conymi z zakresu administracji publicznej.
Istnieją dwa mechanizmy rozpatrywania skarg dotyczących nadużyć i oszu-
kańczych praktyk prywatnych biur pośrednictwa pracy. Jeżeli agencja za-
trudnienia stosuje praktyki nadużyć i oszukiwania – pracownik może poin-
formować o tym fakcie Państwową Inspekcję Pracy lub marszałka