Rządowy projekt ustawy o dowodach osobistych

regulacji wspólnych z ewidencją ludności. Koncepcja stworzenia odrębnych regulacji
prawnych dla ewidencji ludności i dla dowodu osobistego ma na celu zapewnienie
przejrzystości przepisów prawa.
Powyższe znalazło odzwierciedlenie w projekcie ustawy o ewidencji ludności,
którym uregulowano wyłącznie tematykę dotyczącą ewidencji ludności, a pominięto sprawy
związane z dowodem osobistym. Pierwsze czytanie projektu ustawy o ewidencji ludności
odbyło się na posiedzeniu plenarnym Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 grudnia
2008 r., a obecnie projekt został przyjęty przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych
w dniu 19 stycznia 2010 r.
Celem przygotowania projektu nowej ustawy o dowodach osobistych jest stworzenie
warunków prawnych do stosowania wielofunkcyjnego, elektronicznego dokumentu
tożsamości dającego gwarancję bezpiecznej identyfikacji osób.
Nowy system wydawania dowodów osobistych będzie umożliwiał realizację takich
kluczowych postulatów jak: spójność i bezpieczeństwo systemu, wiarygodność dokumentów,
integrację rejestrów publicznych, wydawanie wraz z dowodem tożsamości danych służących
do składania podpisu osobistego oraz zgodność dowodu ze standardami międzynarodowymi.
Aby zapewnić spełnienie powyższych warunków, za najważniejsze założenia
konstrukcji systemu wydawania dowodów osobistych należy uznać:
1) wydawanie dokumentów w oparciu o system administracji publicznej;
2) zapewnienie organom uczestniczącym w procesie wydawania dowodów
osobistych dostępu do centralnego rejestru dotyczącego dowodów osobistych;
3) zapewnienie wycofywania z obiegu prawnego dokumentów tych osób, które
zmieniły dane, w tym określenie zasad unieważniania dowodów osobistych;
4) zapewnienie dogodnej dla obywateli odmiejscowionej obsługi, umożliwiającej
złożenie wniosku o wydanie dowodu osobistego w dowolnej gminie na terenie
kraju, jak również w drodze elektronicznej za pośrednictwem platformy ePUAP;
5) zapewnienie przepływu danych w drodze bezpiecznej transmisji
teleinformatycznej, z uwzględnieniem wykorzystania sieci Internet;
6) odrębność systemu informatycznego wykorzystywanego do wydawania dowodów
osobistych w odniesieniu do innych centralnych rejestrów publicznych, przy
jednoczesnym zapewnieniu wymiany danych z rejestrem PESEL;

3
7) zapewnienie zachowania poufności, integralności, dostępności, rozliczalności
i autentyczności przetwarzanych w systemie informacji w całym cyklu „życia”
dowodu osobistego, w szczególności przez centralną personalizację dokumentów;
8) oparcie procesu przetwarzania danych o formularze elektroniczne;
9) zapewnienie zapisu danych w części elektronicznej i graficznej oraz komunikacji
z częścią elektroniczną w
standardach właściwych dla uzyskania cech
kompatybilnych z międzynarodowym dokumentem podróży;
10) zapewnienie elektronicznego uwierzytelnienia dowodu osobistego w systemach
teleinformatycznych podmiotów publicznych oraz – w zależności od potrzeb –
uwierzytelnienie posiadacza w systemach teleinformatycznych podmiotów
publicznych oraz przy dostępie do rejestrów publicznych za pomocą dowodu
osobistego;
11) zapewnienie obywatelowi możliwości posługiwania się dowodem osobistym
w celu składania podpisu osobistego, pozwalającego na dokonywanie czynności
prawnych w drodze elektronicznej w podmiotach publicznych;
12) zapewnienie
możliwości implementacji kwalifikowanego podpisu elektronicznego
przez podmiot zewnętrzny w warstwie elektronicznej dowodu osobistego;
13)
zapewnienie ochrony warstwy elektronicznej dowodu osobistego przed
nieuprawnionym dostępem do zapisanych tam danych oraz próbami utworzenia
funkcjonalnej kopii warstwy elektronicznej dowodu osobistego;
14) stworzenie możliwości implementacji mechanizmu ograniczonej identyfikacji
i innych przyszłych funkcjonalności dowodu osobistego;
15) zachowanie w rejestrach danych historycznych.

Nowy wzór dowodu osobistego, oprócz warstwy graficznej pozwalającej
na potwierdzenie tożsamości osoby, będzie także posiadał warstwę elektroniczną.
Funkcjonalności umieszczone w części elektronicznej nie będą stanowiły katalogu
zamkniętego, a co za tym idzie, w miarę potrzeb wskazanych w przepisach innych ustaw, ich
zawartość będzie mogła być uzupełniana o dane niezbędne do realizacji określonych praw
i obowiązków obywateli. Warstwa elektroniczna dokumentu zapewni mu także dodatkową
funkcjonalność, umożliwiającą potwierdzanie tożsamości osoby dokonującej czynności drogą

4
elektroniczną oraz potwierdzanie autentyczności dowodu osobistego i prawdziwości danych
z warstwy graficznej.
Niezależnie od przyjętej formy dokument tożsamości będzie wydawany w taki
sposób, aby dane w nim zamieszczane były informacjami wiarygodnymi, zwłaszcza, że
w polskim systemie prawa dowód osobisty pełni szczególną rolę, będąc dokumentem
referencyjnym (wyjściowym) do wydawania innych dokumentów zawierających dane
określające tożsamość osoby. Dlatego też źródłem danych zawartych w dowodzie osobistym
powinien być rejestr PESEL, jako jedyny centralny rejestr zasilany bezpośrednio przez
właściwe organy administracji publicznej rejestrujące zdarzenia tworzące lub zmieniające
dane związane z tożsamością osoby i jej statusem administracyjno-prawnym. Nie oznacza to
jednak konieczności osadzenia prawnego wydawania dowodów osobistych w ustawie
regulującej funkcjonowanie rejestru PESEL. Wydawanie dokumentu w wersji elektronicznej
opierać się będzie na współpracującym z rejestrem PESEL, ale od niego odrębnym systemie
informatycznym, gromadzącym dane o dowodach osobistych i wnioskach o wydanie dowodu
osobistego, natomiast w części dotyczącej danych osobowych – weryfikującym na bieżąco
ich prawidłowość w oparciu o rejestr PESEL.
Do rozwiązań przyjętych w niniejszym projekcie nie będzie się stosowało przepisów
ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450,
z późn. zm.).
Ustawa wprowadza, względem dziś obowiązujących przepisów, zmianę właściwości
organu w zakresie wydawania dowodów osobistych. Właściwym do wydania dowodu
osobistego będzie organ dowolnej gminy na terytorium kraju. Takie rozwiązanie wprowadzi
znaczące udogodnienie dla obywateli, jakim będzie odmiejscowienie procedury wydawania
dowodu osobistego. Wydawanie dowodów osobistych będzie wykonywane przez gminy jako
zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej (art. 4 projektu), na co gminy otrzymywać
będą, tak jak dotychczas, dotacje celowe z budżetu państwa. Natomiast właściwi miejscowo
wojewodowie będą sprawować nadzór nad organami gmin w zakresie wydawania dowodów
osobistych oraz będą organem odwoławczym od decyzji wydawanych przez organy gmin
(art. 5 projektu).
Katalog osób uprawnionych i obowiązanych do posiadania dowodu osobistego będzie
– co do zasady – taki sam, jak w obecnie obowiązujących regulacjach. Prawo do posiadania
dowodu osobistego będzie miał każdy obywatel Rzeczypospolitej Polskiej, a pełnoletni

5
obywatele Rzeczypospolitej Polskiej zamieszkujący na jej terytorium będą mieli obowiązek
jego posiadania.
Dowód osobisty będzie dokumentem:
1) wydawanym jednej osobie i zawierającym dane wyłącznie tej osoby;
2) potwierdzającym tożsamość i obywatelstwo polskie osoby na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych państw członkowskich Unii
Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do
Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim
Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody
przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą
Europejską i jej państwami członkowskimi oraz na podstawie jednostronnych
decyzji innych państw, uznających ten dokument za wystarczający do
przekraczania ich granic;
3) uprawniającym do przekraczania granic państw członkowskich Unii
Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do
Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim
Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody
przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą
Europejską i jej państwami członkowskimi oraz na podstawie jednostronnych
decyzji innych państw, uznających ten dokument za wystarczający do
przekraczania ich granic;
4) umożliwiającym uwierzytelnienie dowodu osobistego w
systemach
teleinformatycznych podmiotów publicznych oraz – w zależności od potrzeb –
uwierzytelnienie posiadacza w systemach teleinformatycznych podmiotów
publicznych oraz przy dostępie do rejestrów publicznych, jak również –
ograniczoną identyfikację;
5) aktywnie potwierdzającym prawdziwość danych z warstwy graficznej, przez
udostępnianie ich wiarygodnej kopii zawartej w warstwie elektronicznej – dla
uprawnionych organów lub za zgodą obywatela;
6) umożliwiającym instalację danych służących do składania podpisu
kwalifikowanego.

6
Wydawanie dowodu osobistego wyłącznie dla jednej osoby oraz zawierającego dane
wyłącznie tej osoby stanowi realizację zasady jedna osoba – jeden dokument. Wzór dla
przyjętego rozwiązania stanowi rozporządzenie Rady (WE) nr 2252/2004 z dnia 13 grudnia
2004 r. w sprawie norm dotyczących zabezpieczeń i danych biometrycznych w paszportach
i dokumentach podróży wydawanych przez Państwa Członkowskie (Dz. U. UE L 385, str. 1)
w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 444/2009
z dnia 28 maja 2009 r. zmieniającym rozporządzenie Rady (WE) nr 2252/2004 z dnia
13 grudnia 2004 r. w sprawie norm dotyczących zabezpieczeń i danych biometrycznych
w paszportach i dokumentach podróży wydawanych przez Państwa Członkowskie (Dz. U. UE
L 444, str. 1). Nie oznacza to jednak obowiązku wprowadzenia danych biometrycznych do
dowodów osobistych. Na gruncie powołanego wyżej rozporządzenia kategoria dokumentów
podróży nie jest tożsama z kategorią dowodów osobistych. Wprawdzie dowód osobisty
będzie dokumentem uprawniającym obywateli polskich do przekraczania granic państw
trzecich, które na podstawie jednostronnych decyzji uznają ten dokument za wystarczający do
przekraczania ich granicy (np. Chorwacja, Bośnia i Hercegowina), jednakże nie jako
dokument podróży, ale jako narodowy dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo
osoby.

Format i wymiary dokumentu nie ulegną zmianie w stosunku do obecnie
obowiązujących rozwiązań (§ 19 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 lutego 2009 r.
w sprawie wzoru dowodu osobistego oraz trybu postępowania w sprawach wydawania
dowodów osobistych, ich unieważniania, wymiany, zwrotu lub utraty – Dz. U. Nr 47,
poz. 384). Dowód osobisty będzie miał formę karty identyfikacyjnej o wymiarach 54 x 85
mm, tj. będzie dokumentem formatu ID1 (por. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
28 marca 2007 r. w sprawie Planu Informatyzacji Państwa na lata 2007 – 2010).
Przewiduje się, że dowód osobisty będzie udostępniał dane z warstwy elektronicznej
w celu ich porównania z danymi zawartymi w warstwie graficznej, a także dla lepszej
identyfikacji osoby: wyświetlone na monitorze zdjęcie pobrane z warstwy graficznej będzie
znacznie czytelniejsze, niż to umieszczone w warstwie graficznej dowodu osobistego.
Dowód będzie się składał z warstwy graficznej i elektronicznej (art. 11 projektu).
Warstwa graficzna zawierająca wizerunek osoby oraz jej dane osobowe, tak jak dzisiaj,

7