Poselski projekt ustawy o szczególnych uprawnieniach pracowników zakładów opieki zdrowotnej

O p i n i a
Federacji Związków Zawodowych Pracowników
Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej
do poselskiego projektu ustawy o szczególnych uprawnieniach pracowników zakładów
opieki zdrowotnej
Federacja Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej
przeprowadziła szerokie konsultacje społeczne wśród członków zrzeszonych w FZZPOZ i PS
do poselskiego projektu ustawy o szczególnych uprawnieniach pracowników zakładów
opieki zdrowotnej Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Wynikiem konsultacji
społecznych jest przedłożona poniżej opinia do przedmiotowego projektu:
1. Na wstępie niniejszej opinii – Federacja po raz kolejny podkreśla, iż negatywnie odnosi
się do trybu konsultacji społecznych poselskich projektów ustaw przekazanych przez
Zastępcę Szefa Kancelarii Sejmu RP w formie projektów poselskich, a nie rządowych. Tryb
takich konsultacji był przez nas kwestionowany również wobec pozostałych projektów ustaw
sygnowanych jako inicjatywy poselskie, a nie rządowe. W tym miejscu wyrażamy jedynie
nadzieję, iż w przyszłości kolejne projekty ustaw rekomendowane przez ministra właściwego
do spraw zdrowia do dalszych prac w Parlamencie będą również miały poparcie całego rządu.
2. Odnosząc się do przedmiotowego projektu ustawy – Federacja ZZPOZ i PS przypomina o
stanowisku, jakie prezentowaliśmy przy opiniowaniu projektu nowej ustawy o zakładach
opieki zdrowotnej negatywnie opiniując wykreślenie z obecnie obowiązujących przepisów
ustawy o zoz rozdziału 4a – Szczególne uprawnienia pracowników zatrudnionych w
samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej.
Pominięcie tego niezwykle istotnego obszaru w nowej wersji ustawy o zoz wzbudziło
bardzo wielki niepokój całego środowiska pracowniczego. Dlatego też pracownicy ochrony
zdrowia z wielkim niepokojem oczekiwali na nową, odrębną propozycję ustawową
zapowiadaną przez przedstawicieli rządowej, zaś jako Federacja oczekiwaliśmy nowych,
szczególnych uprawnień obejmujących wszystkich pracowników ochrony zdrowia
zatrudnionych w zakładach opieki zdrowotnej, nie kwestionując zasadności uchwalenia
ustawy jako odrębnej regulacji.
3. Po analizie projektu ustawy Federacja ze zdziwieniem i rozczarowaniem stwierdza, iż
tytuł projektu ustawy: ,,o szczególnych uprawnieniach pracowników zakładów opieki
zdrowotnej” nie odzwierciedla treści regulacji, a więc nie wprowadza nowatorskich i
1
systemowych rozwiązań lex specialis w obszarze spraw pracowniczych innych niż
dotychczas obwiązujące, a jedynie ,,utrwala” i zachowuje obecny status quo gwarantowany
przepisami obecnie obowiązującej ustawy o zakładach opieki zdrowotnej w zakresie
rozdziału 4a.
Nieuprawnionym jest więc założenie, iż ustawa reguluje wyjątkowo szczególne uprawnienia
pracowników ochrony zdrowia niż obecnie obowiązujące przepisy w tym obszarze.
4. W kontekście zakresu przedmiotowego i podmiotowego projektu ustawy - Federacja z
niepokojem przyjmuje fakt nieuwzględnienia w projekcie nowej regulacji ustawowej
wielu propozycji strony społecznej istotnych dla środowiska pracowniczego,
wypracowanych zarówno w trakcie prac Międzyresortowego Zespołu do Spraw Opracowania
Zasad Zatrudniania i Wynagradzania Pracowników Ochrony Zdrowia pracującego w
ubiegłym roku, jak też ,,urobku” wypracowanego w trakcie prac zespołu ds. pracowniczych i
płacowych powołanego w ramach ,,Białego Szczytu” w ochronie zdrowia. Strona społeczna
reprezentowana zarówno przez pracowników, pracodawców czy samorządy zawodowe
wielokrotnie przedstawiała postulaty swoich środowisk, jednak niniejszy projekt ustawy nie
uwzględnia żadnego z postulowanych wniosków.
5. Odnośnie regulacji czasu pracy - projekt ustawy zawiera bardzo kontrowersyjną propozycję
zawartą w art. 3 odnoszącą się do likwidacji tzw. skróconego czasu pracy pracowników
komórek organizacyjnych (zakładów i pracowni) radiologii, radioterapii, medycyny
nuklearnej – stosujących w celach diagnostycznych lub leczniczych źródła promieniowania
jonizującego oraz fizykoterapii, patomorfologii, histopatologii, cytopatologii,
cytodiagnostyki, medycyny sądowej lub prosektoriów – z dotychczasowych 5 godzin na dobę
i przeciętnie 25 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym
o k r e s i e
r o z l i c z e n i o w y m
d
o
7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 37godzin i 55 minut na tydzień.
Zmiana niniejsza wzbudza poważne wątpliwości i jest nie do przyjęcia bez
dokonania poważnych analiz i badań odnośnie zagrożeń wobec pracowników
wynikających ze szczególnego charakteru ich pracy w ww. komórkach organizacyjnych.
Od lat znane są opinie Instytutu Medycyny Pracy wskazujące na brak uzasadnienia dla
utrzymywania skróconych norm czasu pracy dla tych grup pracowników, niemniej jednak w
praktyce w zdecydowanej większości przypadków czynniki szkodliwe i uciążliwości dla
2
zdrowia pracowników w środowisku pracy występują i są znaczące. Dotyczy to zwłaszcza
wentylacji w pomieszczeniach, w których zlokalizowane są ww. pracownie.
W kontekście tej propozycji zwraca uwagę jedna zasadnicza kwestia: niezależnie od
uznania opinii Instytutu Medycyny Pracy za zasadną lub nie, przedłożony projekt ustawy nie
zawiera, podobnie jak też poselski projekt ustawy ,,Przepisy wprowadzające ustawy z
zakresu ochrony zdrowia” w tej części – propozycji rozwiązania sposobu przejścia na
wydłużony czas pracy oraz odpowiedniej rekompensaty finansowej.
W ocenie Federacji brak ustawowego uregulowania tego zagadnienia spowoduje
zastosowanie do tych sytuacji art. 42 Kodeksu pracy tj. wypowiedzenia zmieniającego
warunków pracy (i płacy). Wydaje się to o tyle istotne, że sytuuje pracownika w bardzo
niekorzystnej sytuacji, bowiem odmowa pracownika co do przyjęcia zaproponowanych mu
warunków pracy czyli dłuższego niż dotychczas czasu pracy skutkować będzie rozwiązaniem
aktualnej umowy o pracę z upływem okresu wypowiedzenia.
6. Odnośnie dodatkowej propozycji do projektu ustawy w zakresie czasu pracy:
W trakcie prac resortowych i legislacyjnych nad nowelizacją ustawy w ubiegłym roku
wykreślono dotychczas obowiązujące regulacje w zakresie czasu pracy takich grup
pracowników jak: logopedzi oraz instruktorzy gimnastyki leczniczej, o których była mowa
w art. 32g ust.6 ustawy o zoz.
Należy przypomnieć, iż na żadnym z etapów konsultacji społecznych, w których
uczestniczyliśmy jako Federacja i centrala OPZZ – zapisy stanowiące przedmiot
art. 32g ust.6 nie były dyskutowane, wobec tego tym bardziej nieuzasadnione jest
wykreślanie ww. regulacji. Znowelizowane przepisy ustawy odnoszące się do czasu pracy i
obowiązujące od 1 stycznia 2008r. pogarszają stan prawny ww. grupy pracowników,
pozbawiając ich możliwości rzetelnego przygotowania się do indywidualnych zajęć (ćwiczeń)
z pacjentami. To na nich spoczywa obowiązek dostosowania zabiegów do rodzaju schorzenia.
Wobec powyższego wnosimy o przywrócenie oraz zmodyfikowanie brzmienia art.
32g ust.6 sprzed nowelizacji ustawy – poprzez dostosowanie ww. przepisów do regulacji
pięciodniowego tygodnia pracy logopedów oraz instruktorów gimnastyki leczniczej.
Poniżej brzmienie uchylonego artykułu 32g ust.6:
,,6. W ramach tygodniowej normy czasu pracy określonej w ust.1 logopedom posiadającym
wyższe wykształcenie pedagogiczne i przeszkolenie w zakresie logopedii oraz pracownikom
posiadającym wyższe wykształcenie w dziedzinie wychowania fizycznego ze specjalizacją w
zakresie rehabilitacji, a także instruktorom gimnastyki leczniczej ze średnim
3
wykształceniem w zakresie wychowania fizycznego prowadzącym zajęcia z zakresu
kinezyterapii, przysługuje 6 godzin na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i na
przygotowanie do tych zajęć”.
7. Federacja nie zgłasza zastrzeżeń odnośnie doprecyzowania maksymalnej długości czasu
pracy z dyżurem medycznym wynoszącym łącznie 24 godziny (art. 5 projektu ustawy).
Należy w tym miejscu wskazać, iż wstępne konsultacje tej propozycji, którą resort zdrowia
złożył w grudniu 2007r. uwzględniają opinię wyrażoną przez naszą organizację, m.in. w
części wskazującej na wadliwość wprowadzania nowego pojęcia: ,,11 godzinny
wyrównawczy okres odpoczynku”, który wówczas był proponowany, a który nie funkcjonuje
w ustawie ani w kodeksie pracy. W obecnym brzmieniu przepisu regulującego czas pracy i
dyżuru uwzględniono naszą sugestię.
8. W aspekcie rozpatrywania niniejszego projektu ustawy - Federacja zwraca uwagę, iż zgodnie
z propozycją art. 59 ust. 1 poselskiego projektu ustawy o zakładach opieki zdrowotnej
stanowiącego, że z dniem przekształcenia samodzielnego publicznego zakładu opieki
zdrowotnej w publiczny zakład opieki zdrowotnej prowadzony w formie spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej, pracownicy przekształconego samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej stają się z mocy prawa pracownikami tych spółek.
Należy jednak zauważyć, iż w przedmiotowym projekcie ustawy szczególne
uprawnienia pracowników w zakresie zasad wynagradzania rozwiązania zawarte w art. 12
- 22 dotyczą wyłącznie pracowników zatrudnionych w samodzielnym publicznym
zakładzie opieki zdrowotnej oraz zatrudnionych w niektórych publicznych zakładach
opieki zdrowotnej tj. prowadzonych w formie jednostek budżetowych lub zakładów
budżetowych oraz zakładach utworzonych przez ministra lub inny centralny organ
administracji rządowej, wojewodę, jednostkę samorządu terytorialnego w celu udzielania
świadczeń opieki zdrowotnej swoim pracownikom. Oznacza to, iż po przekształceniu
samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w publiczny zakład opieki
zdrowotnej prowadzony w formie spółki, pracownicy zatrudnieni dotychczas w
samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, po przekształceniu zakładu,
zostaną pozbawieni tych szczególnych uprawnień, mimo, że publiczny zakład opieki
zdrowotnej działający w formie spółki jest świadczeniodawcą, a udzielenie świadczeń
zdrowotnych odbywa się również w obrębie tych samych środków publicznych z
Narodowego Funduszu Zdrowia.
4
Federacja ZZPOZ i PS nie wyraża zgody na podział pracowników w zależności od
miejsca ich zatrudnienia. Nieuzasadnione i nie do przyjęcia jest założenie, że zmiana
formy organizacyjnej zakładu ma jednocześnie odbierać pracownikom ich
dotychczasowe uprawnienia, analogicznie jak wobec przepisów regulujących czas pracy.
9. Odnośnie przepisów zawartych w rozdziale 4 dotyczących szczególnych uprawnień
pracowników zatrudnionych w niektórych publicznych zakładach opieki zdrowotnej
tzw. sfery budżetowej w ochronie zdrowia – zasadne jest umieszczenie delegacji dla
właściwych ministrów do określenia stawek wynagrodzenia zasadniczego i tabeli
zaszeregowania pracowników zatrudnionych we wskazanych ww. rodzajach
publicznych zoz. Coroczne dokonywanie zmian w zakresie wysokości wynagrodzeń dla tej
grupy pracowników, wynikające ze zmiany wskaźnika wynagrodzeń dla wszystkich
pracowników sfery budżetowej uzasadnia, by te zapisy zgodnie z dotychczasową praktyką
były zawarte w rozporządzeniu.
Za zasadne należy też uznać umieszczenie w projekcie ustawy ogólnych zapisów
regulujących inne kwestie związane z zasadami wynagradzania tj. elementami składowymi
wynagrodzenia, zasadami przyznawania dodatków funkcyjnych oraz dodatków za posiadanie
stopnia naukowego lub tytułu naukowego, wysokości oraz sposobu nabywania prawa do
nagród jubileuszowych, a także warunków obliczania i wysokości odpraw z tytułu przejścia
pracownika na rentę lub emeryturę.
10. Federacja ZZPOZ i PS zwraca uwagę, iż w przedmiotowym projekcie ustawy (jak też w
innych projektach z tzw, ,,pakietu ustaw zdrowotnych”) brak jest przepisów przejściowych
zawierających sposób przechodzenia z zasad wynagradzania pracowników
zatrudnionych w samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej na te zasady,
jakie będą obowiązywały w spółkach.
Powstają w związku z tym fundamentalne wątpliwości: kto i na jakiej podstawie
będzie ustalał zasady wynagradzania dla tych pracowników? czy regulamin
wynagradzania zostanie ustalony przez zarząd spółki? czy szczególne uprawnienia
pracowników zatrudnionych w publicznych zakładach opieki zdrowotnej
przekształconych w spółki będą tożsame z obowiązującymi w publicznych zoz ?
Federacja ZZPOZ i PS apeluje, by w trakcie prac legislacyjnych nad projektem
niniejszej ustawy rozstrzygnąć powyższe wątpliwości w kierunku jednolitych zasad
5