Poselski projekt ustawy o ochronie indywidualnych i zbiorowych praw pacjenta oraz o Rzeczniku Praw Pacjenta

3) opiniować projekty aktów prawnych dotyczących zakresu jego działania.

Art. 44. Rzecznik współpracuje z organizacjami pozarządowymi, do których celów
statutowych należy ochrona praw pacjenta.
Art. 45. 1. Rzecznik przedstawia właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i
instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony praw pacjenta.
2. Rzecznik może również występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie
inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę aktów prawnych.
3. Organy, instytucje i organizacje, do których Rzecznik zwrócił się z wnioskami
określonymi w ust. 1 i 2, są obowiązane ustosunkować się do tych wniosków w terminie 30 dni
od daty ich otrzymania.
Art. 46. 1. Rzecznik przedstawia corocznie Sejmowi i Senatowi informację o swojej
działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw pacjenta.
2. Informacja Rzecznika jest podawana do wiadomości publicznej.
Art. 47. 1. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Pacjenta.
2. Zadania i organizację Biura Rzecznika Praw Pacjenta określa statut nadawany przez
Marszałka Sejmu.
Art. 48. Wydatki związane z funkcjonowaniem Rzecznika są ujmowane w ustawie budżetowej i
pokrywane z budżety państwa.

Rozdział 10
Postępowanie w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów


Art. 49. 1. Przez praktykę naruszającą zbiorowe prawa pacjentów rozumie się bezprawne,
bezpośrednie lub pośrednie zorganizowane działania lub zaniechania podmiotów udzielających
świadczeń zdrowotnych mające na celu pozbawienie pacjentów praw określonych w przepisach
ustawy oraz ustaw wymienionych w art. 1 ust. 2, lub ograniczenie tych praw, w szczególności

19
podejmowane celem osiągnięcia korzyści majątkowej. Nie jest zbiorowym prawem pacjentów
suma praw indywidualnych.

2. Ochrona zbiorowych praw pacjentów przewidziana w ustawie nie wyłącza ochrony
wynikającej z innych ustaw, w szczególności z przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,
przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów oraz przepisów o przeciwdziałaniu
nieuczciwym praktykom rynkowym.



Art. 50. Stroną postępowania jest każdy, kto wnosi o wydanie decyzji w sprawie praktyki
naruszającej zbiorowe prawa pacjentów, lub wobec kogo zostało wszczęte postępowanie o
stosowanie takiej praktyki.


Art. 51. 1. Rzecznik, w drodze decyzji, odmawia wszczęcia postępowania, jeżeli
działanie lub zaniechanie w sposób oczywisty nie spełnia przesłanek określonych w art. 47 ust. 1
lub jeżeli wnoszący o wydanie decyzji w sprawie praktyki naruszającej zbiorowe prawa
pacjentów nie uprawdopodobnił pozbawienia pacjentów praw określonych w przepisach ustawy
oraz ustaw wymienionych w art. 1 ust. 2, lub ograniczenia tych praw.
2.
Rzecznik
może odmówić, w drodze decyzji, wszczęcia postępowania, jeżeli uzna to za
uzasadnione.


Art. 52. W przypadku wydania przez Rzecznika decyzji o uznaniu praktyki za
naruszającą zbiorowe prawa pacjentów nakazuje on jej zaniechanie oraz wskazuje działania
niezbędne do usunięcia naruszenia przepisów ustawy lub ustaw wymienionych w art. 1 ust. 2,
wyznaczając terminy dla podjęcia tych działań. Decyzji nadaje się rygor natychmiastowej
wykonalności.



Art. 53. Decyzje Rzecznika są ostateczne. W zakresie nieuregulowanym w przepisach
niniejszego rozdziału do decyzji Rzecznika stosuje się przepisy Kodeksu postępowania
administracyjnego.

Art. 54.1. Na decyzje Rzecznika przysługuje skarga do sądu administracyjnego.
2. Sąd administracyjny rozpatruje skargę niezwłocznie.

20


Art. 55. W postępowaniu o ochronę zbiorowych praw pacjentów, Rzecznik ma prawo
żądać dokumentów oraz wszelkich informacji dotyczących okoliczności stosowania praktyk, co
do których istnieje uzasadnione podejrzenie, iż wywołują takie zagrożenie

Rozdział 11
Kary pieniężne

Art. 56. Rzecznik nakłada na podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych, w drodze decyzji,
karę pieniężną do wysokości 500 000 złotych w przypadku niepodjęcia działań określonych w
decyzji, o której mowa w art. 52, w terminie w niej wskazanym.

Art. 57. W przypadku nieprzekazania na żądanie Rzecznika dokumentów oraz informacji, o
których mowa w art. 55, Rzecznik nakłada, w drodze decyzji, na podmiot do którego skierowano
żądanie, karę pieniężną w wysokości 50 000 złotych.

Art. 58. Przy ustalaniu wysokości kar pieniężnych, o których mowa w art. 56 i 57, należy
uwzględnić w szczególności okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy, a
także uprzednie naruszenie przepisów ustawy.
Art. 59. 1. rodki finansowe pochodzące z kar pieniężnych, o których mowa w art. 56 i 57,
stanowią dochód budżetu państwa.
2. Karę pieniężną uiszcza się w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji
Rzecznika.
3. W razie upływu terminu, o którym mowa w ust. 2, kara pieniężna podlega ściągnięciu w
trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Rozdział 12
Przepis końcowy

Art. 60. Ustawa wchodzi w życie z dniem określonym w ustawie z dnia …. 2008 r. - Przepisy
wprowadzające ustawy z zakresu ochrony zdrowia.

21
Uzasadnienie

Przedkładany projekt ustawy o ochronie indywidualnych i zbiorowych praw pacjenta oraz o
Rzeczniku Praw Pacjenta stanowi część pakietu zmian legislacyjnych, które zastąpić mają
obecnie obowiązującą ustawę z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. z
2007 r. Nr 14, poz. 89). Ze względu na konieczność dokonania znaczących zmian w zakresie
organizacji i funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej, zasadne i celowe jest przygotowanie
nowej ustawy, a nie jej kolejnej nowelizacji. Przemawiają za tym również istotne zmiany
zachodzące w całym systemie ochrony zdrowia, w jakim działają zakłady opieki zdrowotnej i
inne podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych. Jednocześnie, z uwagi na bardzo obszerny i
różnorodny zakres zagadnień zawartych obecnie w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej
uznano za zasadne podzielenie ich i uregulowanie w odrębnych aktach prawnych.
Przedkładana ustawa o ochronie indywidualnych i zbiorowych praw pacjenta oraz o
Rzeczniku Praw Pacjenta ma charakter aktu normatywnego porządkującego w polskim systemie
prawnym kwestie praw pacjenta. Po raz pierwszy na poziome jednego aktu powszechnie
obowiązującego - ustawy – formułuje się najważniejsze prawa pacjenta. Stanowiło to potencjalną
trudność zarówno dla pacjentów, jak i podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych do
zapoznania się z treścią rzeczonych praw, a w dalszej konsekwencji ich przestrzegania. Forma
projektu stanowi zabieg logiczny i uzasadniony z punktu widzenia podmiotów uczestniczących w
procesie udzielania świadczeń zdrowotnych.
W projekcie wprowadza się legalną definicję pojęcia „pacjent”, której w obowiązujących
przepisach prawa nie ma. Jak wskazuje doświadczenie Biura Praw Pacjenta przy Ministrze
Zdrowia, brak powyższej definicji bardzo utrudnia zgłaszającym się do niego osobom
zrozumienie, że w prezentowanym stanie faktycznym (kiedy osoby te czuły się pokrzywdzone)
niejednokrotnie nieuprawniona jest interpretacja, iż w danej sytuacji doszło do naruszenia praw
pacjenta. Dla zilustrowania przedstawionych sytuacji można podać kilka przypadków, np.: osoby
pozbawione wolności korzystające z jednostek więziennej służby zdrowia na terenie zakładu
karnego bądź aresztu śledczego, osoby, które skarżą się na postępowanie biegłych lekarzy
wydający opinię w procesach toczących się przed sądami powszechnymi, bądź osoby będące w
relacji z lekarzami orzecznikami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

22
Prezentowana w projekcje legalna definicja terminu „pacjent” określająca w jasny sposób
zakres rzeczonego pojęcia ma zasadnicze znaczenie przy dokonywaniu wykładni czy w danym
stanie faktycznym mamy do czynienia z naruszeniem praw pacjenta.
Z punktu widzenia realizacji praw pacjenta niezmiernie istotne jest wprowadzenie
jednoznacznej i klarownej zasady odpłatności za koszty realizacji niektórych

z praw pacjenta. Przyjęte rozwiązanie powinno być znacznie bardziej czytelne – szczególnie dla
pacjentów i ich rodzin – niż art. 19 ust. 4 obowiązującej ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r.
o zakładach opieki zdrowotnej. Jednocześnie zgodnie z ideą transparentności wprowadza się wymóg
zapewnienia jawności i dostępności informacji o wysokości opłat, co pozwoli zapobiegać ponoszeniu
przez pacjentów nieformalnych opłat.
Uregulowanie w ustawie o prawach pacjenta także jego obowiązków uzasadnione jest z
punktu widzenia kompletności relacji pomiędzy pacjentem, a podmiotem udzielającym
świadczeń zdrowotnych. Równie istotna dla sprawnego przebiegu procesu udzielania świadczeń
zdrowotnych oraz ich skuteczności, jak znajomość i przestrzeganie praw, jest wiedza na temat
nałożonych na pacjenta obowiązków. Większość regulacji stanowi jednak uszczegółowienie
praw pacjenta, którymi są
1) prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy
medycznej,
2) prawo do udzielenia mu świadczeń zdrowotnych w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego w
rozumieniu przepisów o Państwowym Ratownictwie Medycznym,
3) prawo do informacji o swoim stanie zdrowia,
4) prawo do informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmioty
udzielające świadczeń zdrowotnych,
5) prawo do zachowania przez osoby wykonujące zawód medyczny, w tym udzielające mu
świadczeń zdrowotnych, w tajemnicy informacji związanych z pacjentem (w tym dotyczących
jego stanu zdrowia),
6) prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy
takiej zgody,
7) prawo do pisemnej zgody na wykonanie zabiegu operacyjnego lub innej procedury medycznej
w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta,

23