Poselski projekt ustawy o ochronie indywidualnych i zbiorowych praw pacjenta oraz o Rzeczniku Praw Pacjenta

3
Biorąc pod uwagę treść przepisów projektu należy rozważyć dwie
kwestie: 1) ochrony praw pacjenta jako wyraz ochrony praw podstawowych, 2)
ochrony danych osobowych.
1) W art. 23 projektu stwierdza się, że „pacjent ma prawo do intymności
i poszanowania godności osobistej”. Także inne przepisy projektu formułują
prawa pacjenta: art. 11-15 określają prawo pacjenta do informacji o stanie
zdrowia, a art. 25 – prawo do dostępu do dokumentacji medycznej, art. 16
określa prawo do zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem,
uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu medycznego, rozdział 5
projektu reguluje tryb wyrażenia przez pacjenta zgody na udzielenie świadczeń
zdrowotnych. Zgodnie z art. 6 ust. 1 TUE, Unia opiera się na zasadach m.in.
poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, które są wspólne dla
państw członkowskich. Unia szanuje prawa człowieka zagwarantowane w
europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
podpisanej w Rzymie 4 listopada 1950 r., oraz wynikające z tradycji
konstytucyjnych wspólnych dla państw członkowskich, jako zasady ogólne
prawa wspólnotowego (art. 6 ust. 2 TUE).
Z kolei w art. 3 ust. 2 Karty praw podstawowych UE stwierdza się m.in.,
że w dziedzinie medycyny i biologii musi być szanowana swobodna i świadoma
zgoda osoby zainteresowanej wyrażona zgodnie z procedurą określoną przez
prawo (prawo do integralności osoby ludzkiej).
Przepisy projektu respektują przytoczone postanowienia Karty oraz
Traktatu o Unii Europejskiej.
2) Przepisy art. 16 i 17 oraz rozdziału 7 projektu odnoszą się do
zagadnienia ochrony danych i informacji o pacjencie, uzyskiwanych przez
osoby wykonujące zawód medyczny i podmioty udzielające świadczeń
zdrowotnych. Chodzi tu o kwestie: obowiązku zachowania w tajemnicy
wszelkich informacji dotyczących pacjenta, prawa pacjenta do dostępu do
informacji i dokumentacji medycznej, ochrony danych osobowych. Przepisy
dotyczące zasad ochrony danych osobowych przetwarzanych w związku z
wykonywaniem działań w zakresie ochrony zdrowia, przepisy dotyczące
informowania o dokumentacji medycznej osób, których te dane dotyczą oraz
przepisy dotyczące obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej są zawarte w
obowiązujących ustawach (w szczególności art. 31 oraz 40 ustawy o zawodach
lekarza i lekarza dentysty, art. 20 i art. 21 ustawy o zawodach pielęgniarki i
położnej, art. 18 oraz art. 32f ustawy o zakładach opieki zdrowotnej). Przepisy
projektu nie wprowadzają zasadniczych modyfikacji w obowiązujących
regulacjach.
Przytoczone przepisy projektu nie naruszają dyrektywy 95/46/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie
ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i
swobodnego przepływu tych danych. Przepis art. 8 ust. 1 dyrektywy zakazuje
przetwarzania m.in. danych osobowych dotyczących zdrowia, jednak art. 8 ust.


4
3 zezwala na przetwarzanie danych osobowych, jeśli jest to wymagane m.in.
„dla celów medycyny prewencyjnej, diagnostyki medycznej, świadczenia opieki
lub leczenia,[…] jak również […] gdy dane są przetwarzane przez pracownika
służby zdrowia […], podlegające[go] obowiązkowi zachowania tajemnicy
zawodowej lub przez inną osobę również zobowiązaną do zachowania
tajemnicy”. Są także zgodne z art. 12 dyrektywy, dotyczącym prawa dostępu do
danych osoby, której dane dotyczą.
Ochrona danych osobowych należy do praw chronionych Kartą praw
podstawowych UE. Zgodnie z Kartą (art. 8) każdy ma prawo do ochrony
dotyczących go danych osobowych. Dane muszą być rzetelnie przetwarzane w
określonych celach za zgodą osoby zainteresowanej lub na innej podstawie
prawnej. Każdy ma prawo dostępu do zebranych danych, które go dotyczą.
Proponowane regulacje nie osłabiają obowiązującego reżimu ochrony
danych osobowych, nie naruszają dyrektywy 95/46/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady oraz respektują postanowienia Karty praw podstawowych
UE.

4. Konkluzja
Projekt ustawy o ochronie indywidualnych i zbiorowych praw pacjenta
oraz o Rzeczniku Praw Pacjenta jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.


Sporządził: Zespół Prawa Europejskiego

Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Michał Królikowski

Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, projekt ustawy, pacjenci, ochrona zdrowia,
świadczenia zdrowotne, tajemnica zawodowa, lekarze, pielęgniarka, medycyna, prawa
człowieka.

Warszawa, 25 stycznia 2008 r.
BAS-WAEM-146/08

Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 Regulaminu Sejmu – czy
poselski projekt ustawy o ochronie indywidualnych i zbiorowych praw
pacjenta oraz o Rzeczniku Praw Pacjenta (przedstawiciel wnioskodawców:
poseł Jerzy Ziętek) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii
Europejskiej

Projekt określa: prawa i obowiązki pacjenta w związku z udzielanymi
świadczeniami zdrowotnymi, odnoszące się do praw pacjenta obowiązki
podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, zasady powoływania
Rzecznika Praw Pacjenta oraz jego zadania, postępowanie w sprawach praktyk
naruszających zbiorowe prawa pacjenta. Projekt reguluje zasady ponoszenia
kosztów realizacji praw pacjenta, zasady wyrażenia zgody na udzielanie
świadczeń zdrowotnych oraz przewiduje prawo pacjenta do zgłoszenia
sprzeciwu od orzeczenia lekarza. Zawiera przepisy określające zasady
prowadzenia i udostępniania dokumentacji medycznej, zobowiązując podmioty
odpowiedzialne do ochrony danych zawartych w dokumentacji.
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy o ochronie indywidualnych i zbiorowych praw pacjenta
oraz o Rzeczniku Praw Pacjenta nie jest projektem ustawy wykonującej
prawo Unii Europejskiej.

Sporządził: Zespół Prawa Europejskiego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych




Michał Królikowski
Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, projekt ustawy, pacjenci, ochrona zdrowia,
świadczenia zdrowotne, tajemnica zawodowa, lekarze, pielęgniarka, medycyna, prawa
człowieka.
Warszawa, dnia 23 stycznia 2008 r.

Jerzy Ziętek
Poseł na Sejm RP
Przedstawiciel wnioskodawców

Szanowny Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu RP


UZUPEŁNIENIE BRAKÓW UZASADNIENIA PROJEKTU USTAWY

W odpowiedzi na pismo Pana Marszałka z dnia 23 stycznia 2008 r., działając jako
przedstawiciel wnioskodawców projektu ustawy o ochronie indywidualnych i
zbiorowych praw pacjenta oraz o Rzeczniku Praw Pacjenta, złożonego w dniu 18
stycznia 2008 r., uzupełniam uzasadnienie projektu ustawy w ten sposób, że po
zdaniu „Projektowana regulacja nie będzie miała istotnego wpływu na sektor
finansów publicznych.” dodaje się zdania:
„Skutki finansowe związane z wejściem w życie projektowanej ustawy wynikać będą
z powołania Rzecznika Praw Pacjenta. Szacuje się, iż w pierwszym roku
funkcjonowania ustawy, tj. w 2009 r., w ustawie budżetowej należy przewidzieć ok.
10 mln zł. na ten cel. Powyższa kwota będzie obciążeniem dla budżetu państwa.
Zakłada się, iż z uwagi na przypisywane Rzecznikowi uprawnienia związane m.in. z
byciem organem w postępowaniu w sprawach praktyk naruszających zbiorowe
prawa pacjentów, z występowaniem przed sądami jako oskarżyciel posiłkowy oraz
występowaniem przed sądami odpowiedzialności zawodowej zawodów medycznych
oraz sądami administracyjnymi jako strona, Biuro Rzecznika Praw Pacjenta
zatrudniać będzie ok. 100 pracowników. Obecnie Biuro Praw Pacjenta działa przy
Ministrze Zdrowia i zatrudnia 30 pracowników. Roczny koszt funkcjonowania biura
wynosi ok. 1,9 mln zł. Wskazać jednakże należy, iż uprawnienia Rzecznika są
znacznie ograniczone i sprowadzają się jedynie do roli udzielania wyjaśnień i pomocy
1

w sprawie skarg pacjenta. Nie jest on natomiast stroną w postępowaniu sądowym.
Wysokość wynagrodzenia Rzecznika Praw Pacjenta będzie podlegać ograniczeniom
wynikającym z ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących
kierownicze stanowiska państwowe.”


Z poważaniem,

2