Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Warszawa, 3 lutego 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-198(4)/09






Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
komisyjnego projektu ustawy:
- o zmianie ustawy o rachunkowości oraz
o zmianie niektórych innych ustaw
(druk nr 2566).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Finansów do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.


(-) Donald Tusk
Stanowisko Rządu



do projektu ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz o zmianie niektórych innych
ustaw (druk nr 2566), przedłożonego przez Komisję Nadzwyczajną „Przyjazne Państwo” do
spraw związanych z ograniczaniem biurokracji

Projekt ustawy, w brzmieniu zawartym w druku sejmowym nr 2566, przewiduje zmiany w:
1) ustawie z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009r. Nr 152, poz.
1223, z późn. zm.), polegające na nadaniu nowego brzmienia wprowadzeniu do
wyliczenia w art. 12 ust. 2, dodaniu ust. 3b i 3c do art. 12, dodaniu pkt 3 do ust. 5 art.
26;
2) ustawie z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U.
z 2000r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.), polegające na nadaniu nowego brzmienia art.
24 ust. 1 oraz art. 45 ust. 5;
3) ustawie z dnia 15 września 2000r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz.
1037, z późn. zm.), polegające na dodaniu § 6 do art. 231 oraz § 6 do art. 395.

Proponowane w art. 1 projektu zmiany w ustawie o rachunkowości polegają na umożliwieniu
jednostkom w okresie zawieszenia działalności gospodarczej trwającej przez cały rok
obrotowy, niezamykania ksiąg rachunkowych pod warunkiem, że nie wystąpiły zdarzenia
gospodarcze wymagające ujęcia w księgach rachunkowych tego roku. Skutkowałoby to
brakiem obowiązku sporządzenia sprawozdania finansowego za ten rok, a w konsekwencji
brakiem obowiązku badania, składania w rejestrze sądowym i składania do publikacji
sprawozdania finansowego (art. 45, art. 64, art. 69, art. 70 ustawy o rachunkowości).
Aktualne przepisy ustawy o rachunkowości nie zawierają regulacji dotyczących zawieszenia
działalności gospodarczej. W myśl przepisów art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy o rachunkowości
księgi rachunkowe zamyka się na dzień kończący rok obrotowy, bez względu na to, czy
w ciągu roku obrotowego wystąpiły, czy też nie wystąpiły zdarzenia gospodarcze wywołujące
skutki o
charakterze majątkowym lub finansowym, wymagające ujęcia w księgach
rachunkowych.
Projekt przewiduje rozszerzenie przepisów art. 12 ustawy o rachunkowości poprzez dodanie
ust. 3b i 3c. Przepisy projektowanego art. 12 ust. 3b stanowią o możliwości niezamykania
ksiąg rachunkowych za rok obrotowy, w którym działalność jednostki przez cały rok

1
pozostawała zawieszona, chyba że jednostka dokonywała odpisów amortyzacyjnych lub
umorzeniowych lub wystąpiły inne zdarzenia wywołujące skutki o charakterze majątkowym
lub finansowym.
Natomiast zgodnie z projektowanym art. 12 ust. 3c z możliwości, o której mowa w ust. 3b nie
mogą skorzystać emitenci papierów wartościowych zamierzający ubiegać się o dopuszczenie
lub ubiegający się o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym w państwie należącym do
Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz emitenci papierów wartościowych
dopuszczonych do obrotu na tym rynku. Wynika to z uwzględnienia w projekcie specyficznej
sytuacji prawnej spółek wymienionych w ust. 3c. Na spółki te nałożone są szczególne
obowiązki, wynikające z ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz
o spółkach publicznych (Dz. U. Nr 184, poz.1539, z późn. zm.) wraz z aktami wykonawczymi
do tej ustawy oraz Rozporządzenia Komisji (WE) 809/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r.
wykonujące dyrektywę 2003/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie informacji
zawartych w prospektach emisyjnych oraz formy, włączenia przez odniesienie i publikacji
takich prospektów emisyjnych oraz rozpowszechniania reklam (Dz. Urz. UE L 149
z 30.04.2004r., str. 1 z późn. zm.). Przepisy te nakładają na emitentów szereg obowiązków
polegających na konieczności bieżącego i okresowego informowania inwestorów oraz
potencjalnych inwestorów o sytuacji finansowej emitenta.
Ponadto projekt przewiduje wprowadzenie w art. 26 ust. 5 ustawy o rachunkowości
możliwości odstąpienia od przeprowadzenia inwentaryzacji za rok, w którym działalność była
zawieszona i nie były zamykane księgi rachunkowe.
Projektowane zmiany w ustawie o rachunkowości należy ocenić pozytywnie z zastrzeżeniem,
że będą mogły z nich skorzystać tylko te jednostki, które w okresie zawieszenia działalności
gospodarczej trwającej przez cały rok obrotowy, nie wykonują żadnych operacji
gospodarczych.
Proponowane w art. 2 zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są
konsekwencją zaproponowanych zmian w ustawie o rachunkowości.
Przewidziana w projekcie ustawy możliwość niezamykania ksiąg rachunkowych za okres
zawieszenia będzie skutkowała wyłączeniem obowiązku sporządzenia sprawozdania
finansowego. Wyłączenie obowiązku sporządzania sprawozdania za okres zawieszenia wiąże
się z obowiązkami wynikającymi z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

2
Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, u podatników,
którzy zgodnie z obowiązującymi ich zasadami rachunkowości sporządzają sprawozdanie
finansowe, za dochód z działalności gospodarczej uważa się dochód wykazany na podstawie
prawidłowo prowadzonych ksiąg, zmniejszony o dochody wolne od podatku i zwiększony
o wydatki nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów, zaliczone uprzednio w ciężar
kosztów uzyskania przychodów. Z kolei stosownie do art. 45 ust. 5 tej ustawy, podatnicy
prowadzący księgi rachunkowe (handlowe) dołączają do zeznania sprawozdanie finansowe.
W związku z powyższym wprowadzenie zmian do ustawy o rachunkowości bez odpowiedniej
zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oznaczałoby, że podatnicy,
którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej nie mogliby wypełnić wynikającego
z ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych obowiązku dołączenia sprawozdania
finansowego do zeznania rocznego. Jednocześnie, brak obowiązku sporządzania
sprawozdania finansowego powodowałby, że dochód wynikający z prawidłowo
prowadzonych ksiąg rachunkowych – w myśl art. 24 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych – z uwagi na brak sprawozdania finansowego, nie byłby uważany za dochód
z działalności gospodarczej.
Z tych względów pozytywnie należy ocenić projektowane zmiany w ustawie o podatku
dochodowym od osób fizycznych. Zmiany te oznaczają, że obowiązek dołączenia
sprawozdania finansowego do zeznania rocznego będą mieli wyłącznie podatnicy prowadzący
księgi rachunkowe obowiązani do sporządzenia takiego sprawozdania. Ponadto, u podatników
prowadzących księgi rachunkowe, dochód z działalności gospodarczej będzie stanowił
dochód wynikający z prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych, niezależnie od faktu
sporządzania sprawozdania finansowego.
Proponowana w art. 3 projektu nowelizacja art. 231 i 395 Kodeksu spółek handlowych jest
konsekwencją propozycji zmiany art. 12 ustawy o rachunkowości. Zaproponowane zmiany
w Kodeksie spółek handlowych polegają na dodaniu nowych przepisów dopuszczających
możliwość niezwoływania odpowiednio zwyczajnego zgromadzenia wspólników lub
zwyczajnego walnego zgromadzenia za rok obrotowy, w którym działalność spółki przez cały
czas pozostawała zawieszona i nie doszło do zamknięcia ksiąg rachunkowych na koniec tego
roku obrotowego.
Ponieważ przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników lub zwyczajnego
walnego zgromadzenia mogą być również inne sprawy, niż rozpatrzenie i zatwierdzenie
sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, dodane przepisy warunkują nieodbycie

3
zwyczajnego zgromadzenia wspólników lub zwyczajnego walnego zgromadzenia od
uprzedniej uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia. W takim przypadku
rozpatrzenie spraw dotyczących roku obrotowego, w którym działalność spółki przez cały
czas pozostawała zawieszona, należących do właściwości zwyczajnego zgromadzenia
wspólników lub zwyczajnego walnego zgromadzenia nastąpi na następnym zwyczajnym
zgromadzeniu.
Z uwagi na to, że zmiany w Kodeksie spółek handlowych są konsekwencją zaproponowanych
zmian w ustawie o rachunkowości, a przepis nie ma charakteru obligatoryjnego zakazu
zwoływania zwyczajnych zgromadzeń i pozostawia tę kwestię do uznania wszystkich
wspólników, projekt można zaopiniować pozytywnie.
Niezależnie od pozytywnej oceny przedłożonego projektu ustawy, należy zauważyć, iż
modyfikacji wymaga jego uzasadnienie.
W uzasadnieniu stwierdza się, że „Proponowane zmiany polegają na zwolnieniu, w okresie
zawieszenia działalności gospodarczej, z obowiązków związanych z rachunkowością, czyli
z: prowadzenia ksiąg rachunkowych…”. Natomiast projektowane zmiany w ustawie
o rachunkowości przewidują - w okresie zawieszenia działalności gospodarczej trwającej
przez cały rok obrotowy - jedynie możliwość niezamykania ksiąg rachunkowych, co
skutkowałoby brakiem obowiązku sporządzenia sprawozdania finansowego za ten rok,
a w konsekwencji brakiem obowiązku badania, składania w rejestrze sądowym i składania do
publikacji sprawozdania finansowego.
Ponadto w uzasadnieniu stwierdza się, że „Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych,
spółki jawne osób fizycznych i spółki partnerskie podlegają bowiem przepisom ustawy
o rachunkowości tylko, gdy ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji
finansowych wyniosły co najmniej równowartość w PLN 1.200.000 EUR.” Stwierdzenie to
pozostaje w sprzeczności z art. 2 ust. 2 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym osoby
fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki
partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą również od początku
następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów
i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie
polskiej 1.200.000 euro. W tym przypadku osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku
obrotowego są obowiązani do zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, właściwego
w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym.

4