Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług

U Z A S A D N I E N I E


Przedłożony projekt zmiany ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów
i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, został opracowany na
podstawie założeń do projektu ustawy przyjętych przez Radę Ministrów w dniu
20 października 2009 r. Odnosząc się szczegółowo do propozycji zmian w ustawie o podatku
od towarów i usług zawartych w projekcie należy wskazać na następujące kwestie:
Podwyższenie limitu obrotu, który zwalnia od podatku podatników, u których wartość
sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty
150 000 zł.
Obecnie w Polsce, zgodnie z art. 287 pkt 14 dyrektywy 2006/112/WE, limit rocznego obrotu
uprawniający podatników do zwolnienia od podatku od towarów i usług wynosi 10 000 euro.
Po przeliczeniu na złote, zgodnie z art. 399 i 400 ww. dyrektywy, limit ten wynosi 50 000 zł.
Podkreślić należy, że gospodarka polska w znacznej części opiera się na małych podmiotach.
Wskazać też należy, że Polska w porównaniu do innych państw członkowskich ma jeden z
najniższych limitów obrotu uprawniających do możliwości korzystania z podmiotowego
zwolnienia. W związku z tym, że istnieje możliwość podniesienia tego limitu, Polska
wystąpiła o derogację w tej sprawie. W dniu 20 października 2009 r. Rada Unii Europejskiej
podjęła decyzję upoważniającą Polskę do stosowania wyższego limitu obrotu uprawniającego
do zwolnienia z VAT (decyzja ta oczekuje obecnie na publikację).
Podwyższenie limitu obrotu z 10 000 euro do 30 000 euro (tj. z obecnej kwoty 50 000 zł do
kwoty 150 000 zł), uprawniającego do zwolnienia podmiotowego, ułatwi prowadzenie
działalności gospodarczej podatnikom osiągającym niewielkie obroty, gdyż przyczyni się
w
znacznym stopniu do redukcji obciążeń administracyjnych. Podatnik do momentu
przekroczenia limitu obrotu nie ma obowiązku m.in. prowadzenia pełnej ewidencji i składania
deklaracji dla tego podatku. W konsekwencji wpłynie to korzystnie na rozwój drobnej
wytwórczości. Z uwagi na sytuację budżetową przedstawiony projekt przewiduje stopniowe
podwyższanie limitu obrotu uprawniającego do zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Zgodnie z projektem podwyższanie limitu odbywać się będzie w następujący sposób:
– na rok 2010 limit obrotu wyniósłby 20 000 euro (w przeliczeniu 100 000 zł),
– na rok 2011 limit ten osiągnąłby wartość docelową 30 000 euro (w przeliczeniu 150 000
zł).
Zmieniany przepis art. 113 ust. 1 ustawy, który określa docelową kwotę 150 000 zł zgodnie
z brzmieniem projektowanego art. 4 przedstawionej ustawy wejdzie w życie z dniem
1 stycznia 2011 r. Określenie limitu obrotu na rok 2010 umieszczono w art. 2 ust. 1, który
wskazuje, iż kwota, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy dla roku 2010 wynosi 100 000 zł.
W związku z planowanym podwyższeniem limitu obrotu uprawniającego do
zwolnienia od podatku od towarów i usług, projekt przewiduje wprowadzenie w przepisach
przejściowych rozwiązania umożliwiającego podatnikom, którzy przekroczyliby w 2009 r.
obecny limit obrotu (50 000 zł) – co skutkowałoby wyłączeniem ich na rok z możliwości
powrotu do tego zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 11 ustawy – ale nie przekroczyliby
nowego, podwyższonego limitu określonego na rok 2010 (100 000 zł), dalsze korzystanie
z tego zwolnienia, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym fakcie naczelnika urzędu
skarbowego w terminie do dnia 15 stycznia 2010 r. Analogiczne rozwiązanie proponuje się
wprowadzić w przepisach przejściowych dla podatników, którzy w 2010 r. przekroczyliby
limit obrotu uprawniający do zwolnienia podmiotowego (tj. 100 000 zł), ale nie osiągnęliby
limitu obrotu ustalonego na rok 2011 w wysokości 150 000 zł. Pozostałe warunki
umożliwiające korzystanie z podmiotowego zwolnienia wynikające z obecnie
obowiązujących przepisów pozostały niezmienione.
Zmiany uwzględniające wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lipca 2009 r.
sygn. K 36/08
Projektowane zmiany mają na celu dostosowanie przepisów ustawy do wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lipca 2009 r. sygn. K 36/08, w którym Trybunał orzekł,
że art. 111 ust. 7 pkt 3 w związku z art. 111 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług jest
niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Trybunał orzekł, że przepis ten traci moc
obowiązującą z upływem dziewięciu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej (tj. 23 kwietnia 2010 r.). W ww. orzeczeniu Trybunał
Konstytucyjny, oceniając zakwestionowane przepisy, stwierdził m.in., że „niedookreśloność
wytycznych powoduje, że upoważnienie zawarte w kwestionowanych przepisach ma
charakter na tyle ogólny, iż nie spełnia konstytucyjnych wymogów dotyczących stopnia
szczegółowości wytycznych, jaki byłby wymagany ze względu na przedmiot regulacji
w drodze aktu wykonawczego.”. Trybunał stwierdził, że w przedmiotowej sprawie nie można
precyzyjnie zrekonstruować wytycznych na podstawie innych przepisów ustawy. Z powodu

2
tych uchybień w konstrukcji upoważnienia ustawowego Trybunał uznał ww. upoważnienie za
niezgodne z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. W opinii Trybunału upoważnienie czyni natomiast
zadość wymaganiom art. 92 ust. 1 Konstytucji RP w zakresie dotyczącym określenia organu
uprawnionego do wydania rozporządzenia oraz zakresu spraw przekazanych do uregulowania
w tym akcie wykonawczym. Proponuje się zatem wprowadzenie do ustawy zmian
dostosowujących przepis upoważniający dla ministra właściwego do spraw finansów
publicznych do wprowadzania zwolnień z obowiązku ewidencji obrotu i kwot podatku
należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących poprzez zamieszczenie w nim wytycznych
spełniających wymogi art. 92 ust. 1 Konstytucji RP.
W celu wykonania wyroku Trybunału projekt przewiduje wprowadzenie w art. 111
ustawy przepisu, do którego przeniesiona zostanie delegacja zawarta w art. 111 ust. 7 pkt 3
ustawy przy jednoczesnym określeniu w tym przepisie wytycznych, jakimi minister właściwy
do spraw finansów publicznych musi kierować się przy wprowadzaniu zwolnień z tego
obowiązku. Przy wydawaniu rozporządzenia minister właściwy do spraw finansów
publicznych uwzględnia:
– wielkość i proporcje sprzedaży zwolnionej od podatku w danej grupie podatników;
– stosowane zasady dokumentowania obrotu przez podatników;
– możliwości techniczno-organizacyjne prowadzenia przez podatników ewidencji przy
zastosowaniu kas rejestrujących;
– konieczność zapewnienia realizacji obowiązku, o którym mowa w ust. 1, przy
uwzględnieniu korzyści wynikających z ewidencjonowania obrotu i kwot podatku
należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz faktu zwrotu podatnikom przez
budżet państwa części wydatków na zakup tych kas;
– konieczność zapewnienia prawidłowości rozliczania podatku, w tym właściwego
ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego;
– konieczność zapewnienia kontroli prawidłowości rozliczania podatku;
– konieczność przeciwdziałania nadużyciom związanym z nieewidencjonowaniem obrotu
przez podatników.
Należy podkreślić, że niewprowadzenie tej zmiany przed 1 stycznia 2010 r. uniemożliwi
wydanie Ministrowi Finansów rozporządzenia, w którym mógłby przedłużyć wygasające

3
z dniem 1 stycznia 2010 r. obecnie obowiązujące zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania
obrotu przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Proponowany termin wejścia w życie ustawy określony w art. 4 na dzień 1 stycznia
2010 r. wynika z konieczności wydania na podstawie zmienionego upoważnienia kolejnego
rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku ewidencji przy zastosowaniu kas
rejestrujących. W przeciwnym razie od 1 stycznia 2010 r. wszyscy podatnicy dokonujący
sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz
rolników ryczałtowych zobowiązani byliby do prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas
rejestrujących. Obecne rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2008 r.
w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas
rejestrujących (Dz. U. Nr 228, poz. 1510) obowiązuje bowiem do dnia 31 grudnia 2009 r.
W zakresie limitów obrotów określonych w art. 113 ust. 1 ustawy, który zwalnia od
podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie
w poprzednim roku podatkowym kwoty 100 000 zł w roku 2010 i 150 000 zł w roku 2011,
konieczne jest zastosowanie proponowanych regulacji w terminie od 1 stycznia odpowiednio
w 2010 i 2011 r.

4
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałuje akt normatywny
W zakresie zmian dotyczących podniesienia limitu obrotu uprawniającego do zwolnienia od
podatku od towarów i usług projekt będzie oddziaływał na drobnych podatników, u których
wartość sprzedaży jest wykazywana w przedziale 50 000 – 50 000 zł.
2. Wpływ na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek
samorządu terytorialnego
Przy stopniowym podwyższaniu limitu obrotu uprawniającego do zwolnienia od podatku od
towarów i usług (z 50 000 zł do 150 000 zł), ubytek dochodów budżetowych w 2010 r.
wyniósłby 300 mln zł, a w 2011 r. wyniósłby 200 mln zł. Wprowadzenie pozostałych
rozwiązań nie będzie miało wpływu na sektor finansów publicznych i nie będzie wiązało się
ze zwiększeniem wydatków lub zmniejszeniem dochodów budżetu państwa, jednostek
samorządu terytorialnego.
3. Wpływ na rynek pracy
Ze względu na przedmiot regulacji proponowane rozwiązania nie wpłyną bezpośrednio na
rynek pracy.
4. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie
przedsiębiorstw
Wprowadzenie wyższego limitu obrotu uprawniającego do zwolnienia z VAT przyczyni się
do redukcji obciążeń u małych podmiotów związanych z rozliczaniem tego podatku.
5. Wpływ na sytuację i rozwój regionalny
Proponowane rozwiązania nie powinny wpływać na sytuację i rozwój regionów.
6. Wstępna ocena zgodności z prawem Unii Europejskiej
W zakresie podwyższenia limitu obrotu uprawniającego do zwolnienia z VAT Rada Unii
Europejskiej podjęła decyzję upoważniającą Polskę do stosowania tego wyższego limitu
(decyzja oczekuje obecnie na publikację).



5