Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oswiaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Konieczne stało się zatem prawne usankcjonowanie możliwości realizowania
programów IBO w polskim systemie kształcenia.
W art. 1 pkt 2 projektu proponuje się dodanie w ustawie o systemie oświaty definicji
programów IBO i dyplomu IB. Umożliwi to tworzenie w przedszkolach, szkołach
podstawowych, gimnazjach i liceach ogólnokształcących oddziałów realizujących
odpowiedni program. Projektowane zmiany w sposób jednoznaczny określają że
dyplom IB uzyskany przez ucznia liceum ogólnokształcącego uczestniczącego w
programie IBO jest równoważny ze świadectwem dojrzałości. Szkoły podstawowe
(również i przedszkola) oraz gimnazja, które przystąpią do programu IBO na poziomie
PYP bądź na poziomie MYP nie będą miały trudności ze zrealizowaniem programów
nauczania uwzględniających odpowiednią podstawę programową wychowania
przedszkolnego lub kształcenia ogólnego. Programy PYP i MYP określają bowiem
jedynie sposób realizowania obowiązujących w konkretnym kraju treści programowych,
z uwzględnieniem kształtowania odpowiednich umiejętności, nawyków, sprawności i
cech osobowościowych.
Inaczej sytuacja przedstawia się w zakresie dwuletniego programu The Diploma
Pogramme, przeznaczonego dla uczniów liceum ogólnokształcącego, kończącego się
egzaminami tzw. Matury Międzynarodowej. Uczniowie ci obowiązkowo realizują
program nauczania (znacznie obszerniejszy od podstawy programowej ustalonej dla
naszych szkół) języka polskiego, języka obcego, matematyki i wychowania fizycznego.
Pozostałe przedmioty (w liczbie większej niż ustalona w polskich ramowych planach
nauczania) podzielone są na trzy grupy i uczeń realizuje po jednym przedmiocie z
każdej grupy, za to w znacznie rozszerzonym zakresie, np.
- przedmioty doświadczalne (biologia, chemia lub fizyka);
- nauki społeczno-ekonomiczne (historia, geografia, ekonomia,
socjologia, psychologia, informatyka i inne);
- przedmioty artystyczne (zamiast przedmiotu artystycznego uczeń może
wybrać jeszcze jeden przedmiot z pozostałych grup).
Ponadto uczniowie uczęszczają na inne obowiązkowe formy zajęć, takie jak np.
przedmiot teoria wiedzy czy udział - w określonym wymiarze godzin - w działalności
na rzecz środowiska lokalnego.
Udział uczniów w programie IBO może wiązać się ze zwiększonymi kosztami
kształcenia, w związku z tym będzie odbywać się na zasadzie pełnej dobrowolności.
Jednocześnie w dodawanym w ustawie o systemie oświaty art. 7a zobowiązuje się
dyrektora szkoły z oddziałami realizującymi program IBO do informowania
kandydatów do tych oddziałów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o zasadach
uczestniczenia w tym programie. Szkoła będzie mogła przystąpić do realizowania
programu IBO wyłącznie za zgodą organu prowadzącego szkołę. Wiąże się to bowiem
z przyjęciem przez ten organ określonych zobowiązań finansowych wynikających z
konieczności zapewnienia:
1) odpowiedniego wyposażenia szkoły w sprzęt i pomoce dydaktyczne
(wyposażenia laboratoriów do przedmiotów doświadczalnych zgodnie z
wymaganiami IBO, niezbędnego do przeprowadzania licznych
eksperymentów i poszerzenia horyzontu badawczego ucznia) oraz zakupu
licznych obcojęzycznych pozycji książkowych do biblioteki koniecznych
do przygotowania prac maturalnych na podstawie najnowszych pomocy
naukowych. Wysoki poziom nauczania w oddziałach realizujących
program IBO oraz wymóg nagrywania prezentacji w ramach zajęć z
przedmiotu teoria wiedzy


3
wiąże się z koniecznością zakupu, kserokopiarek, rzutników pisma oraz
sprzętu multimedialnego: rzutników multimedialnych, laptopów,
telewizorów, DVD, kamery. Każda szkoła realizująca program IBO musi
posiadać nowoczesny sprzęt do nagrywania egzaminów ustnych z
języków). Należy podkreślić, że użytkowanie powyższego sprzętu nie
ogranicza się tylko do klas z programem matury międzynarodowej;
2) corocznej
składki na rzecz IBO, związanej z udziałem w programie;
3) zwiększonej liczby godzin dydaktycznych dla uczniów z oddziałów
realizujących program IBO; zgodnie z wymaganiami IBO - minimum 6
godz./tygodniowo na poziomie rozszerzonym (Higher Level) i 4
godz./tygodniowo na poziomie Standard Level. W programie IBO jedna
godzina lekcyjna wynosi 60 minut;
4) obsługi sekretarskiej związanej z realizacją programu IBO, zgodnie z
wymaganiami IBO, niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania,
szczególnie Programu Dyplomowego IB, z uwagi na wysyłanie licznych
prac do oceny egzaminatorom zewnętrznym, przygotowywanie
materiałów dydaktyczno-informacyjnych, prowadzenie korespondencji z
instytucjami, sprawozdawczość, sprawne organizowanie pracy całej sekcji
IB, która stanowi wyodrębnioną część w szkole;
5) odpowiedniego dodatku dla nauczycieli ze względu na specyfikę pracy
nauczyciela w programie IBO (konieczność ciągłego dokształcania,
zmiany i modyfikacje syllabusów, nadzorowanie i monitorowanie pracy
uczniów również w okresie ferii i wakacji). Program IBO jest programem
intensywnym, trwającym nieprzerwanie dwa lata (w czasie wakacji i ferii
nie ma wprawdzie zajęć w szkole według planu, ale uczniowie przesyłają
swoje prace i konsultują się z nauczycielami wykorzystując różnorakie
formy komunikacji). Wszystkie przepisy dotyczące programu wymagają
dobrej znajomości języka obcego, w jakim program jest realizowany;
6) odpowiedniego dodatku dla wychowawców oddziałów realizujących
programy IBO, szczególnie The Diploma Programme, ze względu na
częste przygotowywanie informacji dla uczniów i ich rodziców na temat
postępów w nauce. Utrudnienie stanowi fakt, że każdy uczeń uczestniczący
w programie ma indywidualnie dobrany program ze względu na
zainteresowania oraz planowany kierunek studiów;
7) odpowiedniego dodatku dla koordynatora programu IBO, ustanowionego
zgodnie z wymaganiami IBO, ze względu na szeroki zakres jego
obowiązków m.in. sprawowanie nadzoru pedagogicznego nad programem,
który jest realizowany w języku obcym, śledzenia zmian w regulacjach
wydawanych przez IBO i monitorowanie indywidualnej pracy nauczycieli
i uczniów. W przypadku koordynatora programu IBO dla programu The
Diploma Programme te obowiązki są znacznie większe;
8) odpowiedniego dodatku dla koordynatora programu CAS (Creativity,
Action, Service; program obejmujący zajęcia sportowe, pracę
wolontariacką rozwijający kreatywność wśród uczniów) odpowiadającego
za prawidłową realizację programu CAS zgodnie z wymaganiami IBO.

4
Zaliczenie programu CAS jest niezbędne do otrzymania dyplomu
maturalnego. Praca wolontariacka jest ceniona zarówno przez uczelnie jak
i przyszłych pracodawców;
9) odpowiedniego dodatku dla dyrektora szkoły z oddziałami IBO, ze
względu na prowadzenie bardzo wymagającego programu (o wysokim
poziomie akademickim prowadzonym w języku obcym);
10)
ponoszenia kosztów doskonalenia zawodowego nauczycieli. Wysoki
poziom nauczania, znajomość programu nauczania z poszczególnych
przedmiotów (syllabusów jednolitych dla wszystkich szkół na świecie)
oraz odmienny warsztat metodyczny wymagają uczestnictwa w
różnorodnych warsztatach, szkoleniach organizowanych specjalnie dla
nauczycieli szkół uczestniczących w programie IBO. Syllabusy zmieniają
się w cyklu siedmioletnim, a w tym czasie podlegają okresowej
modyfikacji, co wymaga stałego doskonalenia warsztatu pracy
nauczyciela. Wszystkie materiały metodyczne i dydaktyczne dla
nauczycieli są publikowane w języku obcym, co wymaga permanentnego
kształcenia języka. Nabyte umiejętności nauczyciele wykorzystują również
na lekcjach w klasach realizujących polskie programy nauczania. Dzięki
temu podnosi się poziom nauczania całej szkole;
11) szkolenia koordynatorów w związku z realizacją programu IBO.
Ze względu na fakt, że koordynator IB sprawuje nadzór pedagogiczny nad
Programem Dyplomowym IB, który podlega stałej modyfikacji i wymaga
od koordynatora znajomości syllabusów ze wszystkich przedmiotów
nauczanych w Programie Dyplomowym oraz poznawania zmian w
przepisach dotyczących funkcjonowania programu, konieczne jest jego
uczestniczenie w szkoleniach, omawianie bieżących zagadnień oraz
dzielenie się wiedzą i doświadczeniem z innymi koordynatorami. Udział
polskich koordynatorów w pracach IBO jest znaczący;
12) udziału w konferencjach koordynatorów i dyrektorów szkół realizujących
program IBO. Uczestniczenie koordynatorów IB oraz dyrektorów szkół w
konferencjach jest niezbędnych składnikiem prawidłowego
funkcjonowania programu IBO w danej szkole;
13)
wspomagania finansowego szkoły w wymianach międzynarodowych
uczniów i kadry pedagogicznej, organizowania konferencji, projektów i
innych imprez o randze przynajmniej ogólnopolskiej. Uczestniczenie
uczniów i nauczycieli w projektach i wymianach międzynarodowych
promuje polskie tradycje na świecie, służy wzajemnemu poznaniu ludzi i
kultur, buduje poczucie dumy i tożsamości narodowej, a jednocześnie
poszerza perspektywy rozwoju ucznia i otwiera szkole możliwości
współpracy międzynarodowej.
Przystąpienie szkoły do programu IBO musi wynikać z zapotrzebowania środowiska i
być suwerenną decyzją rady pedagogicznej szkoły, rady rodziców uczniów
uczestniczących w programie i organu prowadzącego szkołę. O przystąpieniu szkoły do
realizacji programu IBO szkoła będzie obowiązana powiadomić właściwego kuratora
oświaty.
Uczniowie liceum ogólnokształcącego uczestniczący w programie IBO będą mieli
zagwarantowaną możliwość przejścia na każdym etapie kształcenia do systemu edukacji
masowej.

5
Nadzór nad realizacją programu IBO sprawuje International Baccalaureate
Organization, a bezpośrednio nad nauczycielami realizującymi ten program w
konkretnej szkole - koordynator programu zatrudniony w tej szkole. International
Baccalaureate Organization wyraża zgodę na przystąpienie konkretnej szkoły do
odpowiedniego programu, po przeprowadzeniu wizytacji i ocenie bazy szkolnej,
dydaktycznej, kwalifikacji kadry pedagogicznej itp. (niekiedy zostają wydane zalecenia
i odbywa się - np. po roku - kolejna wizytacja), udziela autoryzacji, wpisuje szkołę do
ewidencji i nadaje numer w systemie IB. IBO udostępnia program, umożliwia zakup
podręczników, organizuje szkolenia dla nauczycieli, szkoli zewnętrznych
egzaminatorów itp. Nauka odbywa się w języku angielskim lub hiszpańskim. IBO
aktualnie przygotowuje się do realizowania programu także w innych językach, tj.
francuskim, rosyjskim, chińskim. W Polsce nauczanie w programie IBO odbywa się -
jak dotąd - wyłącznie w języku angielskim. O wyborze języka nauczania decyduje
szkoła przystępująca do programu, która musi dysponować nauczycielami uczącymi
określonych przedmiotów w tym języku. International Baccalaureate Organization
może cofnąć konkretnej szkole uprawnienia do realizowania określonego programu w
przypadku obniżenia poziomu nauczania, dekompletacji kadry, pogorszenia warunków
dydaktycznych, utraty wiarygodności. Organizacja może cofnąć konkretnemu
nauczycielowi prawo do pracy w programie.
Nadzór pedagogiczny nad szkołą prowadzącą oddziały realizujące program IBO, w tym
nad organizacją nauczania i sprawami wychowawczo-opiekuńczymi pozostaje w
kompetencjach właściwego kuratora oświaty.
2) do art. 1 pkt 1 lit. c, pkt 3 lit. d, pkt 29, 30, 33 lit. c-e, pkt 35, 37 lit. b-d, art. 8
(ośrodek wsparcia wychowawczego - OWW) - realizuje Program „Zero tolerancji
(…)”
W systemie oświaty tworzy się nowy rodzaj placówki: ośrodek wsparcia
wychowawczego. Utworzenie tego rodzaju placówki jest początkiem tworzenia nowego
systemu placówek wychowawczych i resocjalizacyjnych w systemie oświaty. Prace
koncepcyjne nad generalną reformą tego systemu zostały już w Ministerstwie Edukacji
Narodowej rozpoczęte. Jednak skala przedsięwzięcia wyrażająca się przede wszystkim
próbą zintegrowania działań państwa w sferze systemu placówek wychowawczych i
resocjalizacyjnych dzieci i młodzieży nie pozwalają na tym etapie przedstawić głębszej
nowelizacji ustawy o systemie oświaty, a także szeregu innych ustaw. Ośrodek wsparcia
wychowawczego będzie placówką która ma umożliwić szybkie reagowanie na
problemy wychowawcze występujące w gimnazjach. Placówka przeznaczona jest dla
uczniów, którzy wymagają podjęcia specjalistycznych działań wychowawczych.
Wypełnia pewną luką występującą w systemie placówek wychowawczych. Dzisiaj
bowiem ofertę państwa w sferze pracy wychowawczej i resocjalizacyjnej z młodzieżą
sprawiającą trudności wychowawcze rozpoczynają młodzieżowe ośrodki wychowawcze
i młodzieżowe ośrodki socjoterapii, które z istoty swojej zajmują się młodzieżą o
znacznym stopniu demoralizacji. Ośrodki wsparcia wychowawczego mają natomiast za
zadanie takie ukształtowanie oferty wychowawczej, by możliwe było wczesne
reagowanie na przejawy negatywnych zachowań dzieci i młodzieży. Takie działanie w
zamierzeniu autorów koncepcji ma uchronić młodzież sprawiającą trudności
wychowawcze przed sytuacją prowadzącą do tego, że jedyną adekwatną formą
środka wychowawczego staje się

6
młodzieżowy ośrodek wychowawczy lub młodzieżowy ośrodek socjoterapii. Dzisiaj
brak jest bowiem w systemie placówki, która podejmowałaby pracę wychowawczą na
etapie wczesnej diagnostyki problemów wychowawczych. Ośrodek wsparcia
wychowawczego ukształtowany został w sposób pozwalający elastycznie dostosować
zasady pracy wychowawczej z uczniem gimnazjum do jego problemów.
U podstaw podjęcia prac nad koncepcją ośrodka wsparcia wychowawczego leżało także
przeświadczenie, że obecny kryzys wychowania w polskiej szkole, przejawiający się ze
szczególnym natężeniem w gimnazjum, jest wynikiem długoletnich zaniedbań w
zakresie funkcji wychowawczej szkoły. Po 1989 roku polska szkoła przejęła model
wychowania, w którym brak było odniesienia do zależności pomiędzy prawami a
obowiązkami uczniów, i który ograniczał rolę i pozycję nauczyciela-wychowawcy
wobec ucznia. Niedostrzeganie problemu narastającej agresji i brak środków zaradczych
doprowadziło do ostrego kryzysu, objawiającego się obecnie coraz to nowymi
bulwersującymi i coraz częściej tragicznymi w skutkach zachowaniami uczniowskimi.
Agresja, przemoc, różne zachowania problemowe uczniów występujące w szkołach i
wymierzane w koleżanki i kolegów, a nierzadko w nauczycieli, wychowawców, a nawet
w rodziców, skłaniają do podejmowania stanowczych i zdecydowanych działań, które
stworzą uczniom dobre, bezpieczne i wolne od przemocy warunki nauki, rodzicom
dadzą pewność, że ich dzieci w czasie pobytu w szkole są bezpieczne, a nauczycielom
umożliwią planową i niezakłócaną takimi zjawiskami pracę dydaktyczno-
wychowawczą i opiekuńczą... Tylko zdecydowane i skoordynowane działania mogą
dziś uchronić polskie gimnazja przed narastaniem przemocy, agresji, i niedostosowania
społecznego, a także przejawami zwykłego chuligaństwa. To właśnie te szkoły
gromadzą młodzież w tak zwanym „trudnym wieku”, skupiając jak w soczewce
wszelkie problemy polskiej szkoły i według badań stanowią najbardziej zagrożone
zjawiskami patologii społecznej ogniwo systemu oświaty.
W skład OWW wchodzić będą gimnazjum i internat. Projekt zakłada, że od 2011 roku
będą to placówki niekoedukacyjne - odrębne dla dziewcząt i chłopców. Do tego czasu
w ośrodku będą umieszczane zarówno dziewczęta, jak i chłopcy.
Projekt przewiduje, że zakładanie i prowadzenie OWW należeć będzie do zadań
własnych samorządu województwa. Możliwe będzie także tworzenie niepublicznych
OWW.
Placówka ta ma być przeznaczona dla uczniów gimnazjów podlegających obowiązkowi
szkolnemu, którzy sprawiają szczególne trudności wychowawcze oraz wymagają
pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także wzmożonego nadzoru
wychowawczego, lub którzy nie spełniają obowiązku szkolnego. Do OWW będą zatem
kierowani uczniowie ze względu na przejawy zagrożenia demoralizacją lub agresywne,
chuligańskie, niebezpieczne dla otoczenia zachowania, które uniemożliwiają lub w
znacznym stopniu utrudniają realizację procesu dydaktyczno-wychowawczego,
stosowanie przemocy oraz nasilone negatywne postawy wobec kolegów i nauczycieli,
lekceważenie zasad i norm społecznych wynikających z obowiązującego prawa, w tym
przepisów prawa wewnątrzszkolnego, i dobrego obyczaju.
Celem podejmowanych w ośrodku działań będzie przygotowanie wychowanka do
prawidłowego funkcjonowania w środowisku społecznym (w szkole,

7