Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela

Druk nr 2436

Warszawa, 10 września 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Komisja Samorządu Terytorialnego i

Polityki Regionalnej
STR-020-1-2009



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu Komisja Samorządu
Terytorialnego i Polityki Regionalnej wnosi projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela.

Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy
został upoważniony poseł Bronisław Dutka.


Przewodniczący Komisji


(-) Bronisław Dutka



Projekt

USTAWA

z dnia
o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela



Art. 1.
W ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z
późn. zm. 1)) art. 30a otrzymuje brzmienie: 
„Art. 30a. 1. W terminie do dnia 20 stycznia każdego roku, organ prowadzący szkołę
będący jednostką samorządu terytorialnego przeprowadza analizę poniesionych w
poprzednim roku kalendarzowym wydatków na wynagrodzenia nauczycieli, w odniesieniu
do wysokości średnich wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 ust. 3, oraz średniorocznej
struktury zatrudnienia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego.
2. W przypadku nieosiągnięcia w roku podlegającym analizie wysokości średnich
wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 ust. 3, w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1,
organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego ustala kwotę różnicy
między wydatkami faktycznie poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli w tym roku a
iloczynem średniorocznej liczby nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu
zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3,
ustalonych dla danego roku.
3. Kwota różnicy, o której mowa w ust. 2, jest dzielona między nauczycieli
zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego i
wypłacana w terminie do dnia 31 stycznia roku kalendarzowego następującego po roku, dla
którego wyliczono kwotę różnicy, w formie jednorazowego dodatku uzupełniającego
ustalanego proporcjonalnie do osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela,
zapewniając osiągnięcie średnich wynagrodzeń na poszczególnych stopniach awansu
zawodowego, o których mowa w art. 30 ust. 3, w danej jednostce samorządu terytorialnego.
4. W terminie do dnia 10 lutego roku kalendarzowego następującego po roku, dla którego
wyliczono kwotę różnicy, o której mowa w ust. 2, organ prowadzący szkołę będący jednostką
samorządu terytorialnego sporządza sprawozdanie z wysokości średnich wynagrodzeń
nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach i placówkach
prowadzonych przez tę jednostkę samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem wysokości
kwoty różnicy, o której mowa w ust. 2.
5. Organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego przedkłada
sprawozdanie, o którym mowa w ust. 4, w terminie 7 dni od jego sporządzenia, regionalnej
izbie obrachunkowej, a także organowi stanowiącemu tej jednostki samorządu terytorialnego,
dyrektorom szkół prowadzonych przez tę jednostkę oraz związkom zawodowym
zrzeszającym nauczycieli.
6 . Kwota różnicy, o której mowa w ust. 3, wypłacona w formie jednorazowego dodatku
uzupełniającego, nie jest uwzględniana jako składnik poniesionych wydatków na
                                                           
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 170, poz. 1218 i Nr
220, poz. 1600, z 2007 r. Nr 17, poz. 95, Nr 80, poz. 542, Nr 102, poz. 689, Nr 158, poz. 1103, Nr 176,
poz.1238, Nr 191, poz. 1369 i Nr 247, poz. 1821, z 2008 r. Nr 145, poz. 917 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r.
Nr 1, poz. 1, Nr 56, poz. 458, Nr 67, poz. 572 i Nr 97, poz. 800.
wynagrodzenia nauczycieli, w odniesieniu do wysokości średnich wynagrodzeń, o których
mowa w art. 30 ust. 3, oraz średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli na
poszczególnych stopniach awansu zawodowego.
7. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określa, w drodze rozporządzenia:
1) sposób wyliczania średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach
awansu zawodowego,
2) sposób ustalania średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli,
3) sposób ustalania kwoty różnicy, o której mowa w ust. 2,
4) sposób podziału jednorazowego dodatku uzupełniającego.”

Art. 2.
Rozporządzenie, o którym mowa w art. 30a ust. 7 ustawy zmienianej w art.1, minister
właściwy do spraw oświaty i wychowania wyda w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie
niniejszej ustawy.

Art. 3.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Uzasadnienie
Celem projektu ustawy jest zmiana obligatoryjnych terminów, o których mowa w art. 30a
ust. 3 i 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, wprowadzone ustawą z dnia
21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 1), które
okazały się niewykonalne. Problem zgłosił Zarząd Związku Gmin ląska Opolskiego, który
zwrócił się do Rady Ministrów RP i Sejmu RP z apelem o pilną nowelizację art. 30a ustawy -
Karta Nauczyciela. Istnienie problemu potwierdza fakt, iż z całej Polski napłynęło blisko 100
pism prezydentów miast, burmistrzów i wójtów oraz uchwał rad miejskich i rad gmin,
popierających wymieniony postulat nowelizacji.
Niemożliwe jest prawidłowe ustalenie różnic między wydatkami faktycznie poniesionymi na
wynagrodzenia w danym roku a iloczynem średniorocznej liczby nauczycieli na
poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli, o
których mowa w art. 30 ust. 3 ustawy, ustalonych dla danego roku, przed wypłaceniem
ostatnich składników wynagrodzenia tj. do 31 grudnia. To z kolei uniemożliwia sporządzenie
sprawozdania, o którym mowa w art. 30a ust. 4, w terminie do 10 stycznia następnego roku.
Wynagrodzenia nauczycieli za godziny ponadwymiarowe (dodatkowe) i doraźnych zastępstw
wypłaca się z dołu, za faktycznie wykonaną pracę, 29 lub 30 grudnia. Wyciągi bankowe
otrzymuje się najwcześniej 31 grudnia lub 2 stycznia. Wtedy dopiero można środki
wypłacone zaksięgować oraz zrobić analizy, aby ewentualnie wypłacić należną różnicę
nauczycielom poszczególnych stopni awansu, którzy nie osiągnęli średnich wynagrodzeń.
Może również zdarzyć się sytuacja, że środki na wynagrodzenia nauczycieli zapisane w
planie budżetowym na dany rok zastały wyczerpane i zabraknie ich na wypłatę dodatkowych
wynagrodzeń, wynikających z powodu nie osiągnięcia średnich wynagrodzeń w
poszczególnym stopniu awansu zawodowego. Obligatoryjny termin sprawozdania za grudzień
„Rb-28” o wydatkach wynagrodzeń nauczycieli jest ustalony na 18 stycznia. Jest on w
oczywistej sprzeczności do terminu 10 stycznia zapisanego w art. 30a ust. 4 ustawy z dnia 26
stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela.
Brak wyjaśnienia nowowprowadzonego zwrotu „średnioroczna liczba nauczycieli”.
Prawidłowe rozumienie tego pojęcia jest niezbędne dla potrzeb naliczania dodatku. Czy
ustawodawcy chodzi o liczbę nauczycieli czy o liczbę etatów.
Biorąc pod uwagę opinię wydziałów oświaty urzędów miejskich i urzędów gmin,
prezydentów, burmistrzów i wójtów oraz rad miejskich i rad gmin proponuje się terminy,
które są pierwszymi możliwymi do wykonania, tzn. aby:
- kwota różnicy była wypłacana w terminie do dnia 31 stycznia (art. 30a ust. 3 ustawy),
- sprawozdanie było sporządzane w terminie do dnia 10 lutego (art. 30a ust. 4 ustawy).
Pierwszym zmienionym terminem byłby określony w art. 30a ust. 1 ustawy – Karta
Nauczyciela termin, w którym organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu
terytorialnego przeprowadza analizę poniesionych w poprzednim roku kalendarzowym
wydatków na wynagrodzenia nauczycieli, w odniesieniu do wysokości średnich
wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela, oraz
średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu
zawodowego. Proponuje się, aby w art. 30a ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela ustalić termin
na dzień 20 stycznia każdego roku.
Drugim zmienionym terminem byłby określony w art. 30a ust. 3 termin, w którym między
nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez jednostkę samorządu
terytorialnego dzielona jest i wypłacana kwota różnicy między wydatkami faktycznie
poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli w tym roku a iloczynem średniorocznej liczby
nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz średnich wynagrodzeń
nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3, ustalonych dla danego roku. Proponuje się, aby
w terminie do dnia 31 stycznia roku kalendarzowego następującego po roku, dla którego
wyliczono kwotę różnicy, wypłacano ją w formie jednorazowego dodatku uzupełniającego
ustalanego proporcjonalnie do osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela,
zapewniając osiągnięcie średnich wynagrodzeń na poszczególnych stopniach awansu
zawodowego, o których mowa w art. 30 ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela, w danej jednostce
samorządu terytorialnego.

Trzecim zmienionym terminem byłby określony w art. 30a ust. 4 termin, w którym organ
prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego sporządza sprawozdanie z
wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu
zawodowego w szkołach i placówkach prowadzonych przez tę jednostkę samorządu
terytorialnego, z uwzględnieniem wysokości kwoty różnicy, o której mowa w art. 30a ust. 2
ustawy – Karta Nauczyciela. Proponuje się, aby sprawozdanie było sporządzane w terminie
do dnia 10 lutego roku kalendarzowego następującego po roku, dla którego wyliczono kwotę
różnicy, o której mowa w art. 30a ust. 2 ustawy – Karta Nauczyciela.

Dodany ust. 6 w art. 30a ustawy – Karta Nauczyciela jest konsekwencją faktu, że kwota
różnicy między wydatkami faktycznie poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli w tym
roku a iloczynem średniorocznej liczby nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu
zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3,
ustalonych dla danego roku, wypłacana byłaby corocznie w terminie do dnia 31 stycznia roku
kalendarzowego następującego po roku, dla którego wyliczono kwotę różnicy. Wypłacona po
raz pierwszy kwota różnicy zwiększałaby sumę środków wypłaconych na wynagrodzenia
nauczycieli w roku 2010, choć będzie rekompensatą za poprzedni rok 2009. Konieczne jest
też wprowadzenie w art. 30a ust. 6 zasady, że kwota różnicy, o której mowa w art. 30a ust. 3,
nie jest uwzględniana jako składnik wydatków na wynagrodzenia nauczycieli, w odniesieniu
do wysokości średnich wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 ust. 3, oraz średniorocznej
struktury zatrudnienia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego.
Konieczność dodania ust. 7 w art. 30a ustawy – Karta Nauczyciela i art. 2 w ustawie o
zmianie ustawy – Karta Nauczyciela wynika z debaty w środowisku samorządowców na
temat stosowania art. 30a ustawy – Karta Nauczyciela, która ujawniła potrzebę wydania przez
Ministra Edukacji Narodowej rozporządzenia określającego sposób wyliczania średnich
wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, sposób
ustalania średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli, sposób ustalania kwoty różnicy, o
której mowa w art. 30a ust. 2 ustawy – Karta Nauczyciela i sposób podziału jednorazowego
dodatku uzupełniającego.
Projekt ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.