Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją wydatków budżetowych

Zmiana zawarta w art. 14 projektu jest konsekwencją zmian zaproponowanych w ustawie
o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych
ustaw.
Program wieloletni został ustanowiony ustawą z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu
programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” (Dz. U. Nr 267, poz. 2259
oraz z 2008 r. Nr 225, poz. 1487). Zmiany w tej ustawie zostały zawarte w art. 16 projektu.
W okresie jego realizacji przyjęte w Programie rozwiązanie przeciwdziałające zjawisku
niedożywienia wśród dzieci i uczniów, a także osób dorosłych okazało się rozwiązaniem
bardzo skutecznym. Pozwalało ono także na wspieranie gmin, w tym także finansowe,
w realizacji zadania własnego o charakterze obowiązkowym. Realizacja ustawy potwierdziła
prawidłowość przyjętych rozwiązań, wiążących się także ze wzmacnianiem aktywności gmin
w rozwiązywaniu problemu niedożywienia w kraju. Dlatego też niezbędne jest
kontynuowanie Programu wieloletniego w latach 2010 – 2013. W tym celu konieczna jest
nowelizacja ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego
„Pomoc państwa w zakresie dożywiania”.
Proponowane rozwiązanie przedłuża okres działania Programu wieloletniego na lata
2010 – 2013. Wprowadza też niezbędne korekty wynikające z konieczności realizacji
Programu w dalszych latach, jak również dokonuje zmian wynikających z monitoringu realizacji
ustawy w latach 2006 – 2009. Zmiana wprowadzona w art. 5 ma na celu doprecyzowanie
możliwości udzielania pomocy przy przekroczeniu określonego kryterium dochodowego oraz
wskazanie źródła finansowania tej pomocy. Wprowadzenie zmiany w art. 6a polegającej na
zwiększeniu procentowego udziału uczniów, którzy mogą skorzystać z bezpłatnego posiłku,
bez ustalania sytuacji w drodze rodzinnego wywiadu środowiskowego, ma na celu
zwiększenie liczby uprawnionych do tej formy pomocy. Jak wynika z danych Ministerstwa
Pracy i Polityki Społecznej za I i II kwartał 2009 r., tą formą pomocy objętych zostało 11.043
uczniów, a łączne wydatki tym związane wyniosły 2 860 242 zł.
Wprowadzona zmiana nie wpływa na system sprawozdawczy i zakres przygotowywanego
sprawozdania z realizacji Programu. Szacuje się, że w kolejnych latach realizacji Programu
liczba osób objętych działaniami z niego wynikającymi będzie oscylowała w granicach
ok. 2.000.000 osób. Precyzyjne określenie liczby osób objętych Programem w kolejnych
latach jest trudne do oszacowania, bowiem związane jest z poziomem osiąganych przez osoby
i rodziny dochodów uprawniających do bezpłatnej lub częściowo odpłatnej pomocy, liczbą
dzieci podejmujących naukę w klasach I szkół podstawowych lub liczbą dzieci
uczęszczających do żłobków i przedszkoli.

11
Nowelizacja ustawy nie wprowadza dodatkowych kosztów realizacji Programu, które
obciążałyby budżety gmin. Przewiduje się, że wielkość minimalnych środków niezbędnych po
stronie jednostek gminnego samorządu terytorialnego będzie analogiczna jak w latach
2006 – 2009. Jak wynika z dotychczasowej realizacji Programu samorządy gminne
przeznaczają zdecydowanie więcej środków własnych na realizację Programu niż wynikałoby
to z przepisów ustawowych. Natomiast po stronie budżetu państwa przewiduje się, że w latach
2010 – 2013 środki będą zapisywane w ustawach budżetowych na kolejne lata. W projekcie
ustawy budżetowej na rok 2010 na realizację Programu zostały zaplanowane wydatki
w wysokości 550 mln zł.
Zasadne jest także przyjmowanie sprawozdania z realizacji Programu przez Radę Ministrów
w formie uchwały oraz odstąpienie od przekazywania Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej
sprawozdań corocznych, a przedstawienie Sejmowi jednego sprawozdania z całego okresu
realizacji Programu. Pozwoli to na zobrazowanie dynamiki realizacji Programu, przy
zachowaniu funkcji kontrolnej Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej nad realizacją zadania.
Natomiast przyjmowanie sprawozdań cząstkowych (rocznych) uchwałą Rady Ministrów
pozwala na bieżące kontrolowanie realizacji Programu i ewentualne elastyczne reagowanie na
ten proces.
Celem projektowanej zmiany ustawy o
służbie cywilnej jest likwidacja z dniem
1 stycznia 2010 r. prawa do dodatku specjalnego służby cywilnej dla członków korpusu
służby cywilnej.
Dodatek specjalny jako obligatoryjny składnik wynagrodzenia każdego członka korpusu
służby cywilnej ze względu na brak ściśle określonych zasad przyznawania jest zupełnie
nieefektywny. Ponadto jest składnikiem wynagrodzenia przyznawanym niejako
automatycznie każdemu pracownikowi.
Zgodnie z art. 87 ust. 3 ustawy o służbie cywilnej dodatek specjalny jest przyznawany ze
względu na charakter i specyfikę zadań. Sformułowanie to rodzi trudności w zdefiniowaniu
charakteru i specyfiki zadań danego urzędu w danym roku budżetowym oraz problemy
z parametryzacją tej specyfiki.
Ponadto z perspektywy pracownika, który otrzymuje ten dodatek, specyfika i charakter zadań na
stanowisku pracy są raczej stałe (najczęściej stanowisko istnieje w celu wykonywania głównych
zadań urzędu i nie jest związane z realizacją okresowego priorytetowego zadania w danym roku
budżetowym). Natomiast dodatek specjalny z natury rzeczy będzie zmienny (w zależności od
uchwały Rady Ministrów na dany rok określającej wysokość środków). Wprowadzenie

12
zmiennego składnika wynagrodzenia, który nie jest uzależniony od wyników pracy powoduje, że
nie ma on walorów motywacyjnych (pracownik nie ma żadnego wpływu, czy dostanie
w kolejnym roku dodatek w większej lub mniejszej wysokości).
W projekcie ustawy budżetowej na 2010 r. nie przewiduje się środków na wypłatę dodatków
specjalnych.
Jednocześnie likwidacja dodatku specjalnego nie spowoduje powstania w 2010 r. roszczeń po
stronie pracowników, gdyż w umowach o pracę ustalających warunki zatrudnienia najczęściej
pojawiała się klauzula, iż dodatek specjalny zostanie ustalony odrębną decyzją po podjęciu
przez Radę Ministrów uchwały w sprawie procentowego podziału na poszczególne urzędy
środków na wynagrodzenia przewidzianych na dodatki specjalne w roku 2009.
W art. 18 – 22 zawarto stosowne regulacje przejściowe związane ze zmianami
wprowadzanymi w projekcie ustawy, w szczególności określono termin przedstawienia
sprawozdania z realizacji programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” z
uwagi na fakt, że proponuje się w projekcie ustawy przedstawianie zbiorczego sprawozdania
z realizacji tego programu, jak również określono tryb przekazywania w 2010 r. środków
Funduszu Pracy z przeznaczeniem na staże podyplomowe, szkolenia specjalizacyjne lekarzy i
lekarzy dentystów oraz specjalizacje pielęgniarek i położnych.
W art. 19 projektu zaproponowano przepis przejściowy, który regulowałby zasady
podwyższania wynagrodzenia nauczycieli w
2010
r. Zgodnie bowiem z założeniami
przyjętymi w projekcie ustawy budżetowej na rok 2010 podwyższenie wynagrodzenia
nauczycieli nastąpi z dniem 1 września 2010 r.
W celu uniknięcia konsekwencji utraty mocy z dniem 1 stycznia 2010 r. aktualnie
obowiązującego rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 18 września 2003 r. w sprawie
stanowisk i wymaganych kwalifikacji urzędników i innych pracowników sądowych oraz
szczegółowych zasad wynagradzania referendarzy sądowych, innych urzędników
i pracowników sądowych wojewódzkich sądów administracyjnych, z uwagi na zmiany
zawarte w projektowanej ustawie, przewidziano również w przepisach przejściowych
utrzymanie w mocy tego aktu, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2010 r.
Przedmiot projektowanych regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej oraz
obowiązkiem dostosowawczym.
Projekt ustawy nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem określonym w rozporządzeniu Rady
Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu
notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597).

13
Projekt został umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów
stosownie do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.). aden podmiot nie zgłosił
zainteresowania pracami nad projektem.


14
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Podmioty, na które oddziałuje regulacja
Projektowana regulacja ma zastosowanie do nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach, szkołach
i placówkach oświatowych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego i organy
administracji rządowej, organów prowadzących szkoły, ministra właściwego do spraw oświaty
i wychowania oraz innych ministrów właściwych prowadzących szkoły. Przepisy projektu dotyczą
również sędziów i prokuratorów.
Zmiana ustawy o
świadczeniach rodzinnych dotyczy świadczeniobiorców, tj. osób
ubiegających się o świadczenia rodzinne związane z niepełnosprawnością oraz podmiotów
realizujących świadczenia rodzinne, tj. wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast oraz,
w przypadku stosowania przepisów o koordynacji przepisów zabezpieczenia społecznego,
marszałków województw.
Zmiana ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego
„Pomoc państwa w zakresie dożywiania” będzie oddziaływać na organy administracji
rządowej i samorządowej, pozwalając na planowanie dodatkowych działań wynikających
z realizacji Programu. Regulacja oddziałuje również na adresatów pomocy oraz ma wpływ na
efektywność pomocy udzielanej w ramach Programu, działania jednostek organizacyjnych
pomocy społecznej w odniesieniu do dzieci, uczniów i
osób dorosłych w zakresie
przeciwdziałania zjawisku niedożywienia.
W przypadku zmiany ustawy o służbie cywilnej zmiana dotyczy pracowników jednostek
administracji rządowej zaliczanych do korpusu służby cywilnej.
2. Konsultacje społeczne
Projekt ustawy został skierowany do konsultacji z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu
Terytorialnego, Krajową Radą Sądownictwa, Polską Konfederacją Pracodawców Prywatnych
„Lewiatan”, Konfederacją Pracodawców Polskich, Związkiem Rzemiosła Polskiego, Business
Centre Club, Komisją Krajową NSZZ „Solidarność”, Ogólnopolskim Porozumieniem Związków
Zawodowych, Forum Związków Zawodowych, Krajową Radą Konsultacyjną do Spraw Osób
Niepełnosprawnych. Projekt skierowano również do Rady Służby Cywilnej.
W wyniku konsultacji do projektodawców ustawy wpłynęły opinie Ogólnopolskiego
Porozumienia Związków Zawodowych, Krajowej Rady Sądownictwa oraz Polskiej Konfederacji
Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”.


15