Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją wydatków budżetowych

W 2009 r. obowiązuje przepis art. 5 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy
o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
(Dz. U. Nr 237, poz. 1652), zgodnie z którym tylko pracodawcy prowadzącemu zakład pracy
chronionej przysługuje 100 % kwot dofinansowania do wynagrodzeń, określonych w art. 26a
ust. 1 i ust. 1b ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; natomiast pracodawcom z otwartego rynku pracy
przysługuje 70 % dofinansowania określonego w tej ustawie w przypadku wynagrodzeń osób
niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego, umiarkowanego oraz do lekkiego stopnia
niepełnosprawności oraz 90 % tego dofinansowania, jeżeli osoby niepełnosprawne zaliczone do
znacznego, umiarkowanego oraz lekkiego stopnia niepełnosprawności są jednocześnie
osobami, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję
oraz niewidomych. Proponuje się kontynuację tego rozwiązania na rok 2010 (art. 7 pkt 3
projektu).
Obecnie zgodnie z postanowieniami art. 68e ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, PFRON w latach 2009 – 2011 otrzymuje dotację
celową z budżetu państwa z przeznaczeniem na dofinansowanie pracodawcom do wynagrodzeń
pracowników niepełnosprawnych w wysokości nie mniejszej niż 30 % środków zaplanowanych na
realizację tego zadania na dany rok. Natomiast od 2012 r. dotacja celowa na dofinansowanie do
wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych powinna wynieść 55 % tych środków (art. 46a
ust. 1 pkt 1 ustawy). Zmiana przepisu art. 68e ma na celu określenie dotacji celowej z budżetu
państwa dla
PFRON w
2010 r. w wysokości do 30 % środków na
dofinansowanie do
wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych.
W planie finansowym PFRON na 2010 r. zaplanowano wydatki na dofinansowanie do
wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych w wysokości 2 777 500 tys. zł. Zaplanowana
dotacja z budżetu państwa na dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników
niepełnosprawnych wynosi 659 mln zł.
W projektowanej ustawie zamieszczono przepisy dotyczące sądów i prokuratury.
W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawie z dnia
20 czerwca 1985 r. o prokuraturze zmiany polegają na modyfikacji treści przepisu
określającego wysokość planowanych w ustawie budżetowej wydatków na przyznawaną, jako
pożyczkę, pomoc mieszkaniową dla sędziów i prokuratorów oraz sędziów i prokuratorów
w stanie spoczynku.

6
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, środki przeznaczone na ww. pomoc
finansową nie mogą być niższe niż 5 % rocznego funduszu płac przeznaczonego odpowiednio
dla sędziów i prokuratorów.
Proponowana zmiana art. 96 § 2 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz art. 58
ust. 2 ustawy o prokuraturze polega na wprowadzeniu zasady, zgodnie z którą środki
przeznaczone na ww. pomoc finansową stanowią do 6 % rocznego funduszu wynagrodzeń
osobowych odpowiednio sędziów i prokuratorów.
Jednocześnie zastąpiono niefunkcjonujące w prawie pojęcie „płaca” w rozumieniu potocznym
wyrażeniem „wynagrodzeń osobowych”, do których relacjonowało się i nadal będzie się
odnosić wysokość funduszu na pożyczki mieszkaniowe.
Ustawą z dnia 20 marca 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 459) zagwarantowano istotny wzrost wynagrodzeń
sędziów i prokuratorów, który z uwagi na ustawowe powiązanie wysokości środków na
pomoc mieszkaniową z wysokością funduszu wynagrodzeń, wpływa na wzrost funduszu
pożyczek mieszkaniowych. Automatyzm, polegający na podnoszeniu wydatków na pomoc
mieszkaniową wraz ze wzrostem wydatków na wynagrodzenia sędziów i prokuratorów
wydaje się być nieracjonalny. Wzrost wynagrodzeń powinien bowiem sprzyjać zmniejszaniu
się rzeczywistych potrzeb tych grup zawodowych na pomoc w postaci pożyczek na cele
mieszkaniowe.
Należy przy tym podkreślić, że proponowana zmiana nie pozbawia sędziów i prokuratorów
przysługującego im dotąd uprawnienia, gdyż materialne prawo do uzyskania pożyczki na cele
mieszkaniowe nie ulega modyfikacji.
Zaproponowane rozwiązanie pozwala na bardziej elastyczne kształtowanie wydatków
budżetu państwa poprzez rezygnację z nieuzasadnionego w obecnych warunkach
zdeterminowania wysokości nakładów na pożyczki mieszkaniowe dla sędziów i prokuratorów
niezależnie od rzeczywistych potrzeb.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2008 r. łączna kwota pozostałych do spłaty należności
budżetu państwa z tytułu spłat pożyczek mieszkaniowych sędziów i prokuratorów wynosiła
268,1 mln zł. Przewidywany na koniec 2009 r. stan należności wyniesie 283 mln zł. Kwoty te
stanowią odzwierciedlenie skali zaangażowania państwa w pomoc mieszkaniową w postaci
pożyczek dla sędziów i prokuratorów (w tym w stanie spoczynku).
Zmiana w ustawie z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych polega
na wykreśleniu w art. 28 zdania drugiego w brzmieniu „ rodki na wynagrodzenia zasadnicze

7
ustala się przeciętnie w wysokości pięćdziesięciu procent wynagrodzenia zasadniczego
sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego, z tym że środki te podwyższa się o wartość
składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe”.
Konieczność uchylenia ww. przepisu podyktowana jest zmianą wprowadzoną ustawą z dnia
20 marca 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych
ustaw, polegającą na zmianie podstawy ustalania wynagrodzenia zasadniczego sędziów (zastąpienie
kwoty bazowej z ustawy budżetowej przeciętnym wynagrodzeniem w drugim kwartale roku
poprzedniego, ogłaszanym w Dzienniku Urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej „Monitor Polski”
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39,
poz. 353, z późn. zm.), co spowodowało dezaktualizację tego przepisu i faktyczną niemożność jego
praktycznego stosowania w obecnym brzmieniu.
Zauważyć również należy, iż proponowana zmiana umożliwi stosowanie w opracowywaniu budżetu
Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjętych przez Rząd zasad i standardów wynagradzania
pracowników w sferze budżetowej. Ponadto przepis uzupełniono o wytyczne dotyczące treści aktu
wykonawczego w
zakresie sposobu różnicowania wynagrodzeń urzędników i pracowników
wojewódzkich sądów administracyjnych.
Z tego samego powodu uchylenia wymagają przepisy art. 70 § 1 i art. 96 ustawy o Sądzie
Najwyższym.
Przepis art. 70 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym, w obecnie obowiązującym brzmieniu
stanowi, iż „ rodki na wynagrodzenia zasadnicze pracowników administracyjnych Sądu
Najwyższego ustala się przeciętnie w wysokości 33 % wynagrodzenia zasadniczego sędziego
Sądu Najwyższego w stawce podstawowej, z tym że środki te podwyższa się o wartość
składki obciążającej pracownika z tytułu podlegania obowiązkowi ubezpieczenia
społecznego”, tymczasem art. 96 tej ustawy stanowi, iż „ rodki na wynagrodzenia, o których
mowa w art. 70 § 1, ustala się w odniesieniu do wynagrodzenia sędziego Sądu Najwyższego
według zasad obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy”, to jest według zasad
obowiązujących przed 1 stycznia 2004 r. (ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie
Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052, z późn. zm.) weszła w życie z dniem
1 stycznia 2003 r., natomiast art. 70 § 1 tej ustawy wszedł w życie 1 stycznia 2004 r.).
Zmiana sposobu ustalania wynagrodzenia sędziego Sądu Najwyższego wprowadzona
wskazaną wyżej ustawą z dnia 20 marca 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów
powszechnych oraz niektórych innych ustaw, oznacza, że nowe zasady określania

8
wynagrodzenia sędziego (art. 42 w obecnym brzmieniu) nie mogą mieć zastosowania do
ustalania wysokości środków na wynagrodzenia zasadnicze pracowników administracyjnych
Sądu Najwyższego.
Projekt ustawy zawiera przepisy dotyczące ustawy o służbie wojskowej żołnierzy
zawodowych.
Zmiany wprowadzane w art. 12 pkt 1 projektu ustawy mają na celu uporządkowanie
obowiązującego stanu prawnego i umożliwienie zbudowania katalogu uprawnień
adekwatnego do warunków służby. Regulacje prawne zawarte w art. 67a ustawy określające
sytuacje, w których żołnierzom zawodowym przysługują bezpłatne świadczenia
stomatologiczne oraz materiały stomatologiczne są trudne do zdefiniowania.
Problematycznym będzie ustalenie przypadków pełnienia służby w warunkach
zwiększających ryzyko powstania schorzeń stomatologicznych. Regulacje te mogą umożliwić
korzystanie z tego uprawnienia nieograniczonej liczbie żołnierzy i stanowić podstawę do
nieuzasadnionego poszerzenia katalogu uprawnień. W wyniku wprowadzonych przepisów
prognozowane koszty związane z realizacją przepisów art. 67a ww. ustawy określone na
poziomie około 3,6 mln zł mogą ulec zmniejszeniu o kwotę około 1 mln zł.
Natomiast zmiany wprowadzane w art. 12 pkt 2 projektu ustawy mają na celu zawężenie
katalogu osób uprawnionych do zwrotu należności z tytułu dojazdu do miejsca pracy.
Zgodnie z przepisami zawartymi w art. 68 ust. 2 ww. ustawy żołnierzowi zawodowemu
zamieszkującemu poza miejscem pełnienia służby przysługuje prawo do zwrotu kosztów
codziennych dojazdów z miejsca zamieszkiwania do miejsca pełnienia służby i z powrotem.
Powyższy przepis umożliwia korzystanie z tego uprawnienia nieograniczonej liczbie
żołnierzy, którzy zamieszkują poza stałym miejscem pełnienia służby, bez względu na
długość i uciążliwość dojazdu. Powoduje to dodatkowe obciążenie finansowe dla budżetu
Ministra Obrony Narodowej. Nowe regulacje wprowadzają w tym zakresie znaczne
ograniczenia. Zwrot otrzymają jedynie żołnierze, którzy zamieszkują poza miejscem pełnienia
służby, a przewidziany czas podróży w obie strony przekracza dwie godziny, bez
uwzględniania czasu przejazdu w obrębie miejscowości, z której żołnierz dojeżdża i w której
służy. Szacuje się, że oszczędności z tego tytułu mogą wynieść około 2 mln zł.
Zakres regulacji projektowanych w ustawie o świadczeniach rodzinnych przewiduje
zniesienie kryterium dochodowego przy ustalaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego oraz
zmiany w sposobie ustalania okresu, za jaki przysługiwać będzie świadczenie pielęgnacyjne
(art. 13 pkt 1 lit. c i pkt 3 projektu) oraz doprecyzowanie zasad ustalania uprawnień do
świadczenia pielęgnacyjnego (art. 13 pkt 1 lit. a, b i d oraz pkt 2 projektu).

9
Zniesienie kryterium dochodowego przy świadczeniu pielęgnacyjnym pozwala na objęcie pomocą
wszystkich osób, które zrezygnowały z zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania opieki
nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Pomoc ta obejmuje nie tylko samo świadczenie
pielęgnacyjne, które ma na celu częściową rekompensatę utraconego dochodu, ale również
obejmuje opłacanie składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz zdrowotne, co oznacza
możliwość korzystania przez opiekuna z opieki zdrowotnej, a w przyszłości ze świadczeń
emerytalnych.
Ponadto została rozszerzona na świadczenie pielęgnacyjne zasada ustalania prawa do tego
świadczenia w przypadku, gdy osoba po raz pierwszy składa wniosek o ustalenie
niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, uwzględniająca przypadki opóźnienia
w wydawaniu przez powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności odpowiedniego
orzeczenia. Rozwiązanie to umożliwia nabycie prawa do świadczenia za okres wsteczny,
uwzględniający czas rozpatrywania sprawy przez powiatowy zespół do spraw orzekania
o niepełnosprawności.
Proponuje się również zmianę sposobu ustalania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
W związku ze zniesieniem kryterium dochodowego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego
ustalane będzie na okres ważności orzeczenia o
niepełnosprawności lub stopniu
niepełnosprawności.
Doprecyzowanie zasad ustalania kręgu osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego
ma na celu wyraźne wskazanie zakresu osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego.
W
projektowanej regulacji podkreślono, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje przede
wszystkim osobom najbliższym, tj. matce, ojcu, czy dzieciom (są to osoby spokrewnione
w pierwszym stopniu). Natomiast dalszym krewnym tylko w przypadku, gdy nie ma osób
najbliższych albo osoby te nie mogą wypełnić swojego obowiązku. Ponadto przyznano
organowi właściwemu do realizacji świadczenia pielęgnacyjnego możliwość przeprowadzenia
wywiadu w przypadku, gdy powstaną wątpliwości co do spełniania przez beneficjentów
warunków do uzyskania świadczenia.
Do postępowań w sprawach ustalania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego za okresy
zasiłkowe przypadające przed dniem wejścia w życie ustawy, rozpoczętych przed dniem
wejścia w życie ustawy i niezakończonych ostateczną decyzją, stosuje się dotychczasowe
przepisy (art. 18 projektu).

10