Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych

Stowarzyszenie Producentów Ziemniaków Skrobiowych przy PPZ S.A w Niechlowie,
Zrzeszenie Plantatorów i Producentów Ziemniaków w Luboniu, Zrzeszenie Producentów
Ziemniaka w Pile, Stowarzyszenie Producentów Ziemniaka Skrobiowego przy PPZ
Trzemeszno Sp. z o. o., Polską Grupę Producentów Skrobi Ziemniaczanej i Modyfikatów,
Związek Producentów Cukru, Krajowy Związek Plantatorów Buraka Cukrowego, „Cargill
Polska” Sp. z o.o., Ogólnopolskie Stowarzyszenie Plantatorów Winorośli i Producentów
Wina, Fundację Polski Instytut Winorośli i Wina, Stowarzyszenie Małopolskie Forum Winne,
Stowarzyszenie Winiarzy Podkarpacia, Krajową Radę Winiarstwa i Miodosytnictwa,
Stowarzyszenie Winnic Doliny Sanu, Zielonogórskie Stowarzyszenie Winiarskie, Związek
Rzemiosła Polskiego, Związek Sadowników Polskich – Sekcja Winoroślarska, Związek
Szkółkarzy Polskich, Związek Zawodowy-Centrum Narodowe Młodych Rolników, Związek
Zawodowy Pracowników Rolnictwa w RP, Krajową Radę Spółdzielczą, Niezależny
Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, Forum Związków Zawodowych, Federację
Gospodarki ywnościowej RP, Polską Izba Nasienną, Związek Twórców Odmian Roślin
Uprawnych, Sekcję Krajową Pracowników Administracji Rządowej i Samorządowej NSZZ
Solidarność, Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Stowarzyszenie „Polski
Ziemniak” oraz przez organizacje rybackie takie, jak: Polskie Stowarzyszenie Przetwórców
Ryb, Stowarzyszenie Armatorów Rybackich, Związek Rybaków Polskich, Stowarzyszenie
Armatorów Łodziowych, Północnoatlantycką Organizację Producentów, Krajową Izbę
Producentów Ryb, Zrzeszenie Rybaków Morskich – Organizacja Producentów, Organizację
Producentów Rybnych-Władysławowo, Kołobrzeską Grupę Producentów Ryb, Zrzeszenie
Rybaków Zalewu Szczecińskiego, Kamieńskiego i Jeziora Dąbie, Stowarzyszenie Rybaków
Zalewu Wiślanego, Stowarzyszenie „Rybak”, Stowarzyszenie Armatorów Jachtów
Komercyjno-Sportowych, Organizację Pracodawców – Producentów Ryb ródlądowych,
Stowarzyszenie Rybactwa Dolnej i rodkowej Wisły, Ogólnopolski Związek Pracodawców
Rybackich, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dzierżawców i Administratorów Nieruchomości
Rybackich Skarbu Państwa, Zrzeszenie Producentów Ryb w Katowicach, Polskie
Towarzystwo Rybackie, Związek Producentów Ryb, Krajową Federację Towarzystw
Wędkarskich, Towarzystwo Promocji Rybactwa i Produktów Rybnych, Zarząd Główny
Polskiego Związku Wędkarskiego, Stowarzyszenie Producentów Ryb Łososiowatych,
Przedsiębiorstwo Połowów i Usług Rybackich „Szkuner”, NSZZ Solidarność p. Henryk
Stachowiak, Forum Związków Zawodowych p. Zdzisław Piekarz, Przedsiębiorstwo
Połowowo-Produkcyjne i Handlowe „Dalmor”, Dalekomorska Kompania Połowowa
DALMOR.
20
Ponadto w dniach 30 – 31 marca 2008 r. na II Ogólnopolskim Forum Plantatorów Ziemniaka
w Ciechocinku odbyło się spotkanie z przedstawicielami związków plantatorów ziemniaka
skrobiowego, na którym zostały omówione najistotniejsze zmiany w systemie płatności oraz
propozycje prawne uwzględniające te zmiany. Propozycje zawarte w projektowanej ustawie
uzyskały pełną aprobatę przedstawicieli zrzeszeń plantatorów.
W wyniku konsultacji społecznych do przedmiotowego projektu ustawy organizacje
społeczne wniosły następujące uwagi:

1) Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych zgłosił postulat dotyczący
powołania Rady Agencji składającej się z 21 przedstawicieli związków i społeczno-
zawodowych organizacji rolników oraz innych organizacji rolniczych, organizacji
konsumentów, administracji państwowej i gospodarczej. Zadaniem Rady byłoby opiniowanie
kierunków działania Agencji, rocznego programu działań interwencyjnych i planu
finansowego oraz wniosków o środki finansowe krajowe i zagraniczne na statutowe działania
Agencji.
Postulat KZRKiOR zmierza do przywrócenia takiego samego organu (o charakterze
opiniodawczym) jaki funkcjonował w strukturze ARR przed akcesją Polski do UE, kiedy to
polityka interwencyjna określana była na szczeblu krajowym przez Radę Ministrów. Rada
Ministrów zatwierdzała roczny program działań interwencyjnych ARR, który określał zakres
interwencji na podstawowych rynkach rolnych oraz sposoby i formy ich realizacji. Rada
Agencji miała wtedy wpływ na kształt programu działań interwencyjnych ARR.
Od przystąpienia do UE polskie rolnictwo jest częścią jednolitego rynku Wspólnoty
i podlega przepisom Wspólnej Polityki Rolnej, które są bezpośrednio stosowane we
wszystkich państwach członkowskich. Prawo wspólnotowe szczegółowo reguluje zasady
i sposoby oddziaływania na rynki rolne. Przepisy wspólnotowe szczegółowo określają także
sposób funkcjonowania instytucji realizujących instrumenty interwencyjne WPR, tj. agencji
płatniczych. Decyzje dotyczące uruchamiania poszczególnych instrumentów WPR
podejmowane są na szczeblu Komisji Europejskiej. Agencja Rynku Rolnego realizuje zadania
w sposób określony w wydanych przez Radę lub Komisję Europejską rozporządzeniach
dotyczących rynków rolnych. Rolą Agencji jest wdrażanie tych instrumentów zgodnie
z obowiązującymi przepisami prawa wspólnotowego. Ocena sytuacji na poszczególnych
rynkach, dająca podstawę do podjęcia powyższych decyzji, dokonywana jest na bieżąco
w ramach działania Komitetów Zarządzających, w pracach których przedstawiciele Agencji
aktywnie uczestniczą.
21
W obowiązującym stanie prawnym odnoszącym się do regulacji rynków rolnych oraz zasad
funkcjonowania ARR rolą Agencji nie jest kreowanie interwencyjnej polityki rolnej, tylko
wdrożenie (realizacja) instrumentów polityki na rynku zgodnie z przepisami określonymi
w rozporządzeniach właściwych organów Wspólnoty.
W ramach dostosowawczych działań przedakcesyjnych dokonanych również
w zakresie dostosowań organizacyjno-funkcjonalnych i prawnych ARR uchwalona została
nowa ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych
rynków rolnych, dostosowująca Agencję do funkcjonowania w nowych realiach również pod
względem organizacyjnym. Z dniem 1 maja 2004 r. została uchylona ustawa z dnia 7 czerwca
1990 r. o utworzeniu Agencji Rynku Rolnego, która przewidywała funkcjonowanie w jej
strukturze Rady Agencji.
Z uwagi na nowe warunki działania ARR, jej zadania oraz sposób realizacji zadań (agencja
płatnicza) istnienie Rady ARR jako organu opiniodawczego i wspierającego działania Prezesa
Agencji na forum rządowym przestało być zasadne. Kierunki działań Agencji (czyli zadania)
są określone w ustawie, roczny plan finansowy jest określany zgodnie z ustawą o finansach
publicznych. Z uwagi na stosowanie unijnego prawa rolnego nie funkcjonuje roczny program
działań interwencyjnych, który podlegał zatwierdzeniu przez Radę Ministrów. rodki na
finansowanie działań Agencji, pochodzące zarówno z budżetu krajowego, jak i z budżetu
unijnego, są jej przekazywane zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o finansach
publicznych. W obecnym stanie prawnym nie ma uzasadnionych przesłanek do przywrócenia
w strukturze ARR organu o charakterze opiniodawczym w postaci 21-osobowej Rady
Agencji. Należy przy tym podkreślić, że działalność tego organu finansowana była faktycznie
przez budżet państwa. Z uwagi na powyższe postulat KZRiOR jest bezzasadny.
2) Uwagi do projektu zostały również zgłoszone przez Krajowy Związek Plantatorów Buraka
Cukrowego oraz Związek Producentów Cukru w Polsce.
Związek Producentów Cukru uważa, że nowelizacja ustawy w zakresie rynku cukru nie jest
„ani konieczna, ani pożądana”. MRiRW stoi na stanowisku, że kwestie zawarte w propozycji
powinny być zapisane w celu doprecyzowania dotychczas obowiązujących przepisów.
Odnośnie szczegółowych propozycji złożonych przez ZPC uwzględniona została uwaga
dotycząca konieczności zapewnienia plantatorom buraków cukrowych możliwości
dostarczania surowca do innego producenta cukru w przypadku uchylenia decyzji
producentowi cukru, do którego plantator dotychczas dostarczał buraki.
22
Uwaga ZPC o konieczności włączenia do art. 31 ust. 2 przepisu dotyczącego przyznawania
przez MRiRW, w drodze decyzji, kwoty produkcyjnej cukru dostępnej w wyniku uchylenia
decyzji innym producentom cukru nie została uwzględniona, ponieważ stanowi o tym przepis
art. 31 ust. 2 pkt 1.
Odnośnie uwag dotyczących różnych skutków prawnych w zależności od dnia uchylenia
decyzji należy stwierdzić, że obowiązujące przepisy wspólnotowe i krajowe stanowią, że
prawo nie działa wstecz.
Uwaga zgłoszona przez KZPBC, dotycząca definicji plantatora buraka cukrowego,
nie może być uwzględniona, ponieważ nie należy ograniczać tej definicji wyłącznie do
plantatorów, którzy mieli zawarte umowy kontraktacji na rok gospodarczy 2001/2002.
Obecnie wielu rolników, którzy mieli podpisane umowy kontraktacji na sezon 2001/2002,
w
wyniku m.in. restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego nie uprawia już buraków
cukrowych.
Została uwzględniona uwaga dotycząca zapewnienia interesów wszystkich plantatorów
buraków cukrowych przy wydawaniu decyzji przyznających kwoty produkcyjne cukru.
Nie jest możliwe uchylenie ust. 1 w art. 31b, który dotyczy porozumienia branżowego,
ponieważ należałoby uchylić pozostałe ustępy tego artykułu, jak również dodanie art. 31c
dotyczącego rozporządzenia w sprawie współpracy między plantatorami i producentami
cukru. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w przypadku braku porozumienia branżowego
państwa członkowskie określają wyłącznie sposób rozdziału między plantatorów ilości
buraków przeznaczonych do produkcji cukru w ramach kwot. W przypadku braku
porozumienia branżowego obowiązują również przepisy, które stanowią, że stosuje się
uzgodnienia obowiązujące w poprzednim roku gospodarczym.
Została uwzględniona uwaga dotycząca uzgodnienia ze społeczno-zawodowymi
organizacjami rolników umów kontraktacji podpisywanych w przypadku przyznania
producentom cukru kwoty dostępnej w wyniku cofnięcia zatwierdzenia innym producentom
cukru.
Nie ma uzasadnienia do zmiany proponowanej treści ust. 10b w art. 31, ponieważ
postanowienia załącznika VIII do rozporządzenia 1234/2007 dotyczą szczegółowych zasad
transferu kwot cukru i izoglukozy w przypadku połączenia producentów cukru, przeniesienia
własności przedsiębiorstw oraz dzierżawy cukrowni, natomiast ust. 10b dotyczy podziału
dostępnej kwoty cukru powstałej w wyniku uchylenia decyzji producentowi cukru. W tym
przypadku interesy plantatorów, którzy będą dostarczać surowiec do innego producenta
23
cukru, zostaną zabezpieczone poprzez uzgodnienia umowy kontraktacji ze społeczno-
zawodowymi organizacjami rolników.
3) W ramach zmian dotyczących sektora skrobi ziemniaczanej uwagę zgłosiła Polska Grupa
Producentów Skrobi Ziemaniaczanej i Modyfikatów.
Zdaniem Grupy należy zmienić przepis, zgodnie z którym prawo do uzyskania płatności
niezwiązanych z produkcją posiadają plantatorzy, którzy uzyskali płatność uzupełniającą za
ziemniaki wyprodukowane na podstawie umowy kontraktacji zawartej w roku gospodarczym
2007/2008. Grupa zaproponowała, aby grupę rolników mających prawo do otrzymania
płatności wyłaniać corocznie, co związane jest z trudną sytuacją na rynku uprawy ziemniaka
skrobiowego.
Odnosząc się do tej uwagi należy nadmienić, że zasady przyznawania płatności
niepowiązanych z produkcją zawarte są w przedstawionych przez Komisję Europejską
wytycznych w sprawie krajowych uzupełniających płatności bezpośrednich w nowych
państwach członkowskich. Zgodnie z powyższymi zasadami płatność niepowiązana
z produkcją, jak sama nazwa wskazuje, jest przyznawana rolnikom nie za aktualną produkcję,
ale za produkcję w oparciu o historyczny okres referencyjny. Oznacza to w praktyce, że
uzyskane raz prawo do płatności pozwoli na coroczne otrzymywanie wsparcia finansowego,
nawet jeżeli rolnik już nie będzie uprawiał ziemniaków. W związku z powyższym propozycja
Grupy, aby corocznie wyłaniać rolników mających prawo do otrzymania płatności,
sprowadziłaby się de facto do przyznawania płatności za aktualną produkcję, co byłoby
sprzeczne z wytycznymi Komisji Europejskiej oraz ideą płatności niepowiązanych z
produkcją. W przedmiotowym projekcie ustawy zaproponowano jako okres historyczny rok
referencyjny 2007/2008. Okres ten został uzgodniony wraz ze stowarzyszeniami producentów
ziemniaków, którzy argumentowali, że ostatni rok będzie rokiem najbardziej wymiernym,
jeśli chodzi o liczbę plantatorów skrobi. Wybór okresu referencyjnego został również poparty
przez Agencję Rynku Rolnego.
W związku z powyższym oraz biorąc pod uwagę wytyczne Komisji Europejskiej, uwaga
Polskiej Grupy Producentów Skrobi Ziemniaczanej i Modyfikatów nie może zostać
uwzględniona.


02/02zb
24