Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych

w tych państwach członkowskich zaliczonych do strefy A uprawy winorośli, które produkują
niewielkie ilości wina, w tym także dla Polski.
Odnosząc się do proponowanych zmian dotyczących rynku cukru zawartych w art. 31,
minister właściwy do spraw rynków rolnych przyznaje kwoty produkcyjne cukru i izoglukozy
wyłącznie zatwierdzonym przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego producentom cukru
i producentom izoglukozy. Przepisy wspólnotowe pozwalają na cofnięcie zatwierdzenia, m.in.
producentowi cukru, w przypadku niespełnienia przez producenta określonych warunków.
W przypadku cofnięcia zatwierdzenia minister właściwy do spraw rynków rolnych cofa
decyzję przyznającą kwoty produkcyjne cukru danemu producentowi cukru. Minister
właściwy do spraw rynków rolnych powinien mieć możliwość ponownego przydzielenia tej
kwoty cukru innym producentom cukru posiadającym zatwierdzenie, którym przyznano na
dany rok gospodarczy kwotę produkcyjną cukru i którzy złożyli wnioski w tej sprawie.
W
tym celu minister właściwy do spraw rynków rolnych powiadamia wszystkich
producentów cukru o wielkości kwoty produkcyjnej dostępnej w wyniku cofnięcia
zatwierdzenia. Zainteresowani przyznaniem tej kwoty producenci cukru składają wnioski do
ministra właściwego do spraw rynków rolnych w terminie 30 dni od dnia otrzymania
pisemnej informacji. Wniosek ten powinien zawierać m.in. dane dotyczące: siedziby i adresu
wnioskodawcy, numeru w Krajowym Rejestrze Sądowym lub numeru w Ewidencji
Działalności Gospodarczej, numeru identyfikacji podatkowej NIP, wysokości kwoty
produkcyjnej cukru, o którą wnioskuje producent, aktualnej informacji o zatwierdzeniu
producenta oraz zobowiązanie do przejęcia praw i obowiązków względem plantatorów
dostarczających buraki cukrowe do producenta cukru, któremu została uchylona decyzja
w sprawie przyznania kwot produkcyjnych. Zobowiązanie takie ma na celu zabezpieczenie
interesów tych plantatorów. W tym przypadku przed podpisaniem umów kontraktacyjnych
producent cukru, któremu została przyznana kwota, jest zobowiązany również do
przeprowadzenia konsultacji ze społeczno-zawodową organizacją rolników reprezentującą
plantatorów buraków cukrowych przy producencie cukru.
Kwotę produkcyjną cukru przyznaje się w wysokości proporcjonalnej do wysokości kwoty
wskazanej we wniosku producenta cukru.

Dodanie art. 34a – 34k oraz art. 2 ma na celu określenie zasad realizacji Krajowego
Programu Restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego. Jego celem jest wspieranie zmiany
profilu produkcji rolnej na inny niż uprawa buraka cukrowego oraz poprawa
konkurencyjności przedsiębiorstw prowadzących działalność na terenach gmin dotkniętych
5
procesem restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego. W projekcie ustawy wskazano
beneficjentów, którzy mogą występować o pomoc ze środków przeznaczonych na
wymienione w Programie działania, tj. na modernizację gospodarstw rolnych oraz
zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej wspierających inwestycje
mające na celu budowę lub modernizację przedsiębiorstw, zorientowanych na rynki
bioenergii, które przetwarzają produkty rolne na cele energetyczne. Pomoc przyznawana jest
na wniosek, który zainteresowani składają do Agencji Rynku Rolnego na formularzach
opracowanych i udostępnionych przez Agencję. Projekt zawiera przepisy, na podstawie
których spadkobiercy beneficjenta mogą wstąpić do toczącego się postępowania na miejsce
wnioskodawcy. W przypadku działania modernizacji gospodarstw rolnych ograniczono
możliwość następstwa prawnego, redukując je wyłącznie do spadkobierców będących
osobami fizycznymi, kierując się istotą i celem tego działania, w myśl których pomoc, co do
zasady, powinna obejmować osoby fizyczne, które, jako plantatorzy buraków cukrowych, są
bezpośrednio objęte procesem restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego. Pomoc zatem,
w założeniu programu, powinna przysługiwać tym imiennie wskazanym osobom. Przyjęto
jednak wyjątek umożliwiający wstąpienie w prawa związane z przyznaniem pomocy ich
następcom prawnym, kierując się ogólnymi zasadami dziedziczenia i poczuciem specyfiki
więzi rodzinnych i realiami społecznymi, zwłaszcza oparciem produkcji rolniczej na
konstytucyjnej zasadzie wspierania rodzinnych gospodarstwach rolnych.
Pomoc przyznawana jest na podstawie umowy, dlatego też do postępowań w sprawach
dotyczących przyznania pomocy wyłączone zostały przepisy Kodeksu postępowania
administracyjnego.
Zadania w zakresie opracowania i administrowania programem powierzono Agencji
Rynku Rolnego. Jednakże, aby zagwarantować właściwe wywiązanie się z obowiązków
nałożonych przez Wspólnotę na państwo członkowskie, minister właściwy do spraw rynków
rolnych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb przyznawania wypłaty
lub zwrotu pomocy w ramach poszczególnych działań objętych programem. Minister
właściwy do spraw rynków rolnych jest zobowiązany ponadto do ogłoszenia w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” Krajowego Programu Restruk-
turyzacji oraz zmian do tego Programu.
Proponowane zmiany w zakresie płatności uzupełniających dla plantatorów
ziemniaków skrobiowych zawarte w art. 1 pkt 1 lit. a, pkt 14 – 16 oraz art. 3 projektowanej
ustawy są spowodowane koniecznością odłączenia od produkcji części płatności
6
uzupełniających dla producentów ziemniaków skrobiowych, co wynika z przedstawionych
przez Komisję Europejską wytycznych w sprawie krajowych uzupełniających płatności
bezpośrednich w nowych państwach członkowskich i ustanowionych w programie jednolitej
płatności obszarowej oraz uzupełniających krajowych płatności bezpośrednich w Polsce
w
2008 r. Zgodnie z zasadami określonymi przez Komisję Europejską, płatności
uzupełniające mogą przyjąć formę płatności związanych z produkcją (coupled) do poziomu
maksymalnych płatności w tej formie stosowanych w „starych” państwach członkowskich
Unii Europejskiej (UE-15). W przypadku Polski dotyczy to w szczególności rynku skrobi
ziemniaczanej. Od roku gospodarczego 2005/2006 maksymalny poziom płatności związanych
z produkcją w „starych” państwach członkowskich Unii Europejskiej (UE-15) wynosi dla
ziemniaków skrobiowych 60% poziomu płatności bezpośrednich stosowanych we
Wspólnocie. Pozostała część płatności uzupełniających może być wypłacana jedynie
w formie płatności niezwiązanych z produkcją (decoupled), tj. jako część sytemu
obszarowego (SAPS/SPS) lub jako płatność historyczna „na gospodarstwo”. Tymczasem
dotychczasowy system płatności stosowany w Polsce zakłada wypłatę płatności
uzupełniających dla producentów ziemniaków skrobiowych w całości (po odliczeniu
jednolitej płatności obszarowej) w formie związanej z produkcją do maksymalnej wysokości
przewidzianej w Traktacie Akcesyjnym. Ograniczenie maksymalnego poziomu płatności
związanych z produkcją do 60% płatności stosowanych w Unii Europejskiej powoduje zatem
konieczność ustanowienia mechanizmu, który pozwoliłby na wypłatę pozostałej części
płatności (możliwej nadwyżki ponad 60%) w formie niezwiązanej z produkcją.
W odniesieniu do płatności związanej z produkcją proponuje się pozostawienie rozwiązań
obowiązujących w tym zakresie.
W odniesieniu do niezwiązanej z produkcją części płatności projekt ustawy zakłada
wypłatę tych płatności w formie tzw. „na gospodarstwo”, a więc dotychczasowym
producentom lub ich następcom proporcjonalnie do produkcji ziemniaków skrobiowych
w ekwiwalencie skrobi w historycznym okresie referencyjnym. Rozwiązanie takie pozwoli na
skierowanie płatności do dotychczasowych plantatorów, bez zmiany wysokości całkowitych
dopłat, jakie mogliby uzyskać w dotychczasowym systemie.
Proponuje się, aby płatności niezwiązane przysługiwały producentom rolnym lub grupie
producentów rolnych wpisanym do rejestru podmiotów posiadających prawo do uzyskania
płatności niezwiązanej spełniającym warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej,
określone w przepisach o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.
7
Uzależnienie przyznania płatności niezwiązanej od spełniania warunków do
przyznania jednolitej płatności obszarowej jest zgodne z programem płatności stosowanych
w
Polsce, zaakceptowanym przez Komisję Europejską. Przyjęcie takiego rozwiązania
oznacza, że podmiot ubiegający się o przyznanie płatności niezwiązanej musi spełniać takie
same warunki, jak w przypadku ubiegania się o przyznanie jednolitej płatności obszarowej,
natomiast nie oznacza to konieczności uzyskania jednolitej płatności obszarowej. Z uwagi na
fakt, iż wspomniane przepisy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego
nie mają bezpośredniego zastosowania do płatności uzupełniających dla producentów
ziemniaków skrobiowych, konieczne było wprowadzenie odwołania do tych przepisów.
Prawo do uzyskania płatności niezwiązanych z produkcją nabędą producenci
ziemniaków skrobiowych, którzy uzyskali płatność uzupełniającą za ziemniaki skrobiowe
wyprodukowane na podstawie umowy kontraktacji zawartej w roku gospodarczym
2007/2008.
Nabycie prawa do uzyskania płatności niezwiązanych będzie stwierdzone, na wniosek,
decyzją dyrektora oddziału terenowego Agencji Rynku Rolnego. Termin składania wniosku
nie został określony ustawowo z uwagi na fakt, że działanie takie mogłoby wykluczyć
plantatora z całego mechanizmu dopłat niezwiązanych. Wniosek producenta rolnego, który
zostanie złożony po terminie, może zostać rozpatrzony pod kątem przyznania prawa do
płatności niezwiązanej w następnym roku gospodarczym. Jednocześnie należy podkreślić, że
niezbędne jest określenie terminu składania wniosków o nabycie prawa do płatności
w pierwszym roku wdrożenia tej płatności. Termin ten został ustalony na 45 dni od dnia
wejścia w życie projektowanej ustawy, biorąc pod uwagę przewidywaną liczbę beneficjentów
i formalności, jakie muszą być spełnione przy składaniu wniosku. Jednocześnie termin ten
został ustalony w taki sposób, aby płatność niezwiązana za rok 2008/2009 mogła zostać
wypłacona jak najszybciej. Ponadto zważywszy, że rozpoczęcie rozpatrywania wniosków
o płatność za rok 2008/2009 będzie możliwe dopiero po całkowitym zakończeniu wydawania
decyzji w sprawie przyznania producentom rolnym praw do płatności, termin złożenia
powyższego wniosku musiał zostać określony do 45 dni.
Jest to warunek niezbędny do prawidłowego podziału koperty finansowej, o której mowa
w art. 38f.
W powyższej decyzji określona zostanie indywidualna ilość referencyjna, czyli ilość
ekwiwalentu skrobi otrzymanego z ziemniaków dostarczonych w ramach umowy kontraktacji
8
zawartej na rok 2007/2008, dla której producent ziemniaków lub grupa producentów
ziemniaków, której jest członkiem, uzyskała płatność uzupełniającą.
Określenie takiej ilości jest podstawą do wypłacenia plantatorowi płatności niezwiązanej.
Będzie ona wyznacznikiem jego produkcji w roku gospodarczym 2007/2008
i proporcjonalnie do tej ilości, na jego wniosek, będą mu wypłacane mu środki finansowe
z puli kwoty przeznaczonej na płatności niezwiązane z produkcją.
Zaproponowany przepis umożliwi podział środków finansowych między producentów
ziemniaków skrobiowych, którzy zawarli umowy kontraktacji w roku gospodarczym
2007/2008, i faktycznie produkowali ziemniaki skrobiowe, co będzie stwierdzone przez
uzyskanie płatności uzupełniających dla tych ziemniaków.
W przypadku wydania decyzji o stwierdzeniu nabycia prawa do uzyskania płatności
niezwiązanej dyrektor oddziału terenowego Agencji wpisuje producenta rolnego do rejestru.
Proponuje się, aby prawo do uzyskania płatności niezwiązanej było niepodzielne,
dziedziczne i mogło być zbywane wyłącznie z jednoczesnym zbyciem całego gospodarstwa
rolnego. Zaproponowany przepis odnośnie przekazania prawa do uzyskania płatności
niezwiązanej wyłącznie z całością gospodarstwa nie dopuszcza swobodnego obrotu tym
prawem (z symbolicznym tylko fragmentem ziemi). Taki mechanizm mógłby spowodować,
że środki finansowe przeznaczone na to wsparcie nie spełniałyby swojej roli. Płatności
niezwiązane z produkcją powinny bowiem służyć przystosowaniu gospodarstw, w których są
uprawiane ziemniaki skrobiowe, do nowej sytuacji rynkowej, w jakiej znajdą się te
gospodarstwa po całkowitym uniezależnieniu tej uprawy od wsparcia finansowego.
Nabywając w całości gospodarstwo rolne, w którym dotychczas uprawiane były ziemniaki
skrobiowe, nabywca pośrednio bierze na siebie ciężar zapewnienia jego rentowności, a środki
finansowe niezwiązane z produkcją może wykorzystać na niezbędne dostosowania.
Przewidziano również zasadę, że w przypadku powstania sporu co do łącznego
posiadania prawa do uzyskania płatności niezwiązanej, każdy z podmiotów, którym to prawo
przysługuje, będzie mógł żądać rozstrzygnięcia przez sąd. Zasada ta jest analogiczna do
zasady przyjętej w odniesieniu do dotychczas obowiązującego prawa do uzyskania płatności.
Przepis ten nie powinien spowodować znaczącego wzrostu obciążenia sądów. Dodatkowo
określono, że postępowania w wyżej wymienionych sprawach będą prowadzone w trybie
przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym.
Projekt ustawy przewiduje utworzenie rejestru podmiotów posiadających prawo do
uzyskania płatności niezwiązanej, który będzie prowadzony przez dyrektora oddziału
9