Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych

Art. 4. Stosunki pracy dyrektorów oddziałów terenowych Agencji Rynku Rolnego
i ich zastępców, nawiązane na mocy dotychczasowych przepisów, stają się stosunkami pracy
na podstawie powołania z dniem wejścia w życie ustawy.

Art. 5. Agencja Rynku Rolnego, w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy,
dostosuje zasady (politykę) rachunkowości do zasad wynikających z ustawy, o której mowa
w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Art. 6. Prezes Rady Ministrów, w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy,
ustali wysokość wynagrodzenia Prezesa Agencji Rynku Rolnego, z tym że Prezes Agencji
Rynku Rolnego zachowuje prawo do wynagrodzenia w dotychczasowej wysokości przez
3 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy.

Art. 7. Przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 38 ust. 6 ustawy wymienionej
w art. 1 zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na
podstawie art. 38 ust. 6 tej ustawy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak
niż przez 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.

Art. 8. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.


______________________
1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 94, poz. 788, Nr 169,
poz. 1417 i Nr 250, poz. 2118, z 2006 r. Nr 38, poz. 268, Nr 208, poz. 1536 i Nr 217, poz. 1590, z 2007 r. Nr 120,
poz. 818, Nr 121, poz. 831 i Nr 221, poz. 1650 oraz z 2008 r. Nr 190, poz. 1171 i Nr 216, poz. 1367.


02/03zb
20
U Z A S A D N I E N I E

Zmiany w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji
niektórych rynków rolnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1702 oraz z 2008 r. Nr 227,
poz. 1505) zostały przygotowane m.in. w celu poprawy gospodarki finansowej Agencji,
dostosowania poszczególnych rynków do aktualnych przepisów wspólnotowych oraz w celu
ustanowienia podstawy prawnej do wypłaty części krajowych płatności uzupełniających dla
producentów ziemniaków skrobiowych w formie płatności niezwiązanych z produkcją.
W zakresie organizacji Agencji Rynku Rolnego (ARR) i prowadzenia przez Agencję
gospodarki finansowej wskazane jest doprecyzowanie statusu prawnego Agencji przez
określenie, że Agencja jest państwową osobą prawną. Przepis taki pozwala na uregulowanie
analogiczne do przyjętego w ustawie z dnia 9 czerwca 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634 i Nr 227, poz. 1505). Podobnie dodane
przepisy w art. 8 mają na celu ujednolicenie przepisów niniejszego projektu ustawy z ustawą
o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Dodanie w art. 8 zmienianej ustawy
ustępu 1a spowodowane było również faktem, że z uwagi na brak takiego przepisu w obecnej
ustawie, w bieżącym roku Agencja otrzymała na finansowanie swej działalności środki
budżetowe z dotacji celowej na podstawie umowy zawartej z Ministerstwem Rolnictwa
i Rozwoju Wsi, którą musi rozliczyć, i środki niewykorzystane przez Agencję do 31 grudnia
2008 r. muszą być zwrócone na rzecz budżetu państwa. Wprowadzenie przepisu umożliwi, po
wejściu w życie niniejszej ustawy, uruchomienie w 2009 r. ewentualnych dodatkowych
środków dla Agencji w formie dotacji podmiotowej, a w 2010 r. pozwoli na zaplanowanie
dla Agencji w ustawie budżetowej na 2010 r. dotacji podmiotowej.
Dodany w art. 8 ust. 5a reguluje zasady wynagradzania Prezesa Agencji. Obecnie
wynagrodzenie Prezesa Agencji ustala, zgodnie z art. 6 ust.1 ustawy z dnia 3 marca 2000 r.
o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Nr 26,
poz. 306, z późn. zm.) – organ nadzorujący Agencję, a więc Minister Rolnictwa i Rozwoju
Wsi. Powyższa propozycja prowadzi do ujednolicenia zasad ustalania wynagrodzeń prezesów
obu agencji płatniczych (ARR i ARiMR).
Odnosząc się do zmian w art. 11 ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych
rynków rolnych należy zauważyć, że projektowany pkt 2 i 3a mają na celu ustanowienie
Agencji jednostką prowadzącą działania promocyjne i informacyjne dotyczące produktów
żywnościowych. Proponowana regulacja umożliwi realizowanie działań na rzecz promocji,
które będą miały szerszy zakres niż wynikający z mechanizmu Wspólnej Polityki Rolnej
„Wsparcie działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktów
rolnych” oraz „Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013”.
Uregulowanie takie jest ważne z punktu widzenia rosnącej potrzeby rozwiązywania
problemów ze zbytem produktów rolnych. W warunkach coraz silniejszej konkurencji
będącej pod wpływem różnych regulacji i mechanizmów bezpośredniego wsparcia produkcji
poszczególnych grup produktów istotne jest wypracowanie sposobów stymulowania
właściwej proporcji popytu i podaży o bardziej prorynkowym charakterze. Warunki takie
spełnia promocja oraz informowanie o produktach, będące poszerzeniem już istniejących na
wolnym rynku mechanizmów.
Powyższe czynniki powodują, że wspieranie działań promocyjnych na rzecz
produktów rolnych przez instytucje państwowe staje się coraz ważniejszą aktywnością
w drodze do stabilizacji rynku.
Proponowane przepisy umożliwią Agencji Rynku Rolnego realizację działań na rzecz
promocji polskiego sektora rolno-spożywczego przez wykorzystanie różnych form promocji,
które zostaną uznane za najbardziej właściwe dla realizacji celu. Wykaz działań
informacyjno-promocyjnych, najbardziej efektywnych dla osiągnięcia właściwego celu, jest
katalogiem dynamicznym i ulega zmianom. Działania stosowne w chwili obecnej mogą
w przyszłości być zastąpione nowymi, bardziej efektywnymi formami promocji. Mając
powyższe na względzie, nie jest możliwe precyzyjne określenie działań. Ponadto nie jest
wskazane zawężanie listy działań w ustawie.

Odnosząc się do zmiany art. 11 ust. 1 pkt 4d należy zauważyć, że administrowane
przez Agencję Rynku Rolnego mechanizmy mają w dużej mierze charakter mechanizmów
interwencyjnych, skierowanych na stabilizację rynków w poszczególnych sektorach. Ich
zakres przedmiotowy jest jednakże niewystarczający dla osiągnięcia tych celów w myśl
oczekiwań i potrzeb podmiotów działających w obszarze rynku rybnego, z myślą o których
Agencja Rynku Rolnego pragnie podjąć działania o charakterze interwencyjnym (art. 11).
Wiąże się to ze zidentyfikowaną potrzebą wsparcia podmiotów działających w tym obszarze
w ramach pomocy państwa. Zadanie to wykracza jednakże poza ramy prawne wyznaczone
dla działań Agencji i ogranicza obecnie możliwości działania Agencji.
Do pomocy państwa skierowanej dla podmiotów sektora rybackiego, ubiegających się
o przyznanie pomocy finansowej, mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Komisji (WE)
nr 875/2007 z dnia 24 lipca 2007 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE
2
w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis dla sektora rybołówstwa i zmieniające
rozporządzenie WE nr 860/2004 oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 736/2008 z dnia
22 lipca 2008 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy
państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw zajmujących się produkcją, przetwórstwem
i wprowadzeniem do obrotu produktów rybołówstwa.
Projektowany przepis art. 11 ust. 1 pkt 4d projektu ustawy dotyczy możliwości
realizacji przez Agencję Rynku Rolnego programów krajowych, mających na celu pomoc
państwa określonym podmiotom, m.in. prowadzącym działalność związaną z produkcją,
przetwórstwem lub obrotem produktami rybołówstwa. Projektowany przepis tworzy zatem
możliwość udzielania dopuszczalnej „pomocy krajowej” podmiotom funkcjonującym
w określonych sektorach. Przepis dotyczy innej materii niż przepisy ustawy z dnia 22 stycznia
2004 r. o organizacji rynku rybnego i pomocy finansowej w gospodarce rybnej, jak również
przepisy rządowego projektu ustawy o organizacji rynku rybnego. Przepisy z zakresu rynku
rybnego dotyczą bowiem wyłącznie przewidzianej wprost w przepisach UE pomocy
finansowej przysługującej jedynie tzw. uznanym organizacjom producentów (skupiających
armatorów statków rybackich lub producentów akwakultury), a wydatki na powyższą pomoc
podlegają zasadom określonym w rozporządzeniu Rady (WE) Nr 1290/2005 z dnia
21 czerwca 2005 r. w sprawie finansowania Wspólnej Polityki Rolnej i są finansowane
z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG). Przewidziane w przepisach
z zakresu rynku rybnego „działania interwencyjne” są ściśle zdefiniowane i polegają na:
wycofaniu produktów rybnych, utrwalaniu i przechowywaniu produktów rybnych,
niezależnym wycofaniu produktów rybnych lub prywatnym składowaniu produktów rybnych.
EFRG finansuje w sposób scentralizowany wymienione w przepisie art.
3 ust. 2
rozporządzenia nr 1290/2005 wydatki dokonywane zgodnie z prawem wspólnotowym, w tym
wydatki związane z rynkami rybnymi.
Odnosząc się do zmiany art. 12 ust. 1 należy nadmienić, że w dotychczasowym
brzmieniu przepis ten był nieprecyzyjny, wobec czego w projekcie niniejszej ustawy nastąpiła
zmiana w tym zakresie.
W przypadku zmian w art. 13 należy zauważyć, że ustawa reguluje sprawy dotyczące
odzyskiwania kwot nienależnie lub nadmiernie pobranych środków krajowych
przeznaczonych na realizację Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), w tym również w ust. 1 pkt 3
mechanizm dopłat z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii
elitarny lub kwalifikowany, który realizowany jest w ramach mechanizmu krajowego
3
niepodlegającego szczegółowym uwarunkowaniom WPR. W związku z tym proponuje się
uchylić w art. 13 w ust. 1 w pkt 3 przepis dotyczący odzyskiwania kwot nienależnie lub
nadmiernie pobranych w ramach dopłat do materiału siewnego, natomiast w jego miejsce
proponuje się dodać art. 13b, który regulowałby przedmiotowy zakres odzyskiwania środków
przyznanych na ten mechanizm w ramach środków krajowych niezwiązanych z (WPR).
Mając na uwadze, iż dyrektor oddziału terenowego Agencji jest organem właściwym
do przyznawania dopłat z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii
elitarny lub kwalifikowany oraz przeprowadza czynności sprawdzające w zakresie
przyznanych dopłat, wydaje się on być właściwy do dokonywania również ustalenia kwot
nienależnie lub nadmiernie pobranych środków krajowych. Powyższe rozwiązanie umożliwi
usprawnienie systemu odzyskiwania środków przez Agencję oraz wyeliminowanie
ewentualnie powstałej zwłoki w terminie odzyskania środków finansowych przez budżet
państwa, związanej z przekazywaniem dokumentacji miedzy instytucjami.
Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 20 ust. 1 czynności sprawdzające
u producenta rolnego mogły być dokonywane dopiero po udzieleniu mu dopłaty. Skutkowało
to niejednokrotnie koniecznością przeprowadzania żmudnej i utrudnionej procedury
odzyskiwania nienależnie wypłaconych środków finansowych. Biorąc pod uwagę
dotychczasowe doświadczenia Agencji w tym przedmiocie można oczekiwać, że
wprowadzenie możliwości przeprowadzania czynności o charakterze kontrolnym, również na
etapie rozpatrywania wniosku, pomoże uniknąć tego rodzaju przypadków i umożliwi bardziej
skuteczną i efektywną weryfikację spełniania przez wnioskodawcę warunków dla przyznania
dopłaty przed jej ewentualnym udzieleniem.
Odnosząc się do zmian przepisów w zakresie rynku wina, które są objęte art. 28 i 29,
należy zauważyć, że w projekcie ustawy zmianie ulega zakres zadań realizowanych przez
Agencje Rynku Rolnego na tym rynku. Zgodnie z przepisami art. 17 rozporządzenia Rady
(WE) nr 479/2008 z dnia 29 kwietnia 2008 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku wina,
uchylającym rozporządzenia (EWG) nr 2392/86 i (WE) nr 1493/1999 oraz zmieniającym
rozporządzenia (WE) nr 3/2008, (WE) nr 1782/2003 i (WE) nr 1290/2005 (Dz. Urz. WE L
148 z 6.06.2008) Agencja Rynku Rolnego nie będzie mogła realizować zadań w zakresie
udzielania wsparcia z budżetu Unii Europejskiej. rodki z budżetu Unii Europejskiej, które
mogą być stosowane w ramach wspólnej organizacji rynku wina, zostały ukierunkowane na
ograniczenie potencjału produkcyjnego w państwach członkowskich produkujących duże
ilości wina wprowadzanego do obrotu. Nie będą natomiast dostępne do wykorzystania
4