Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

Dział VII
Higiena pracy i ochrona zdrowia
Rozdział 1
Wymagania ogólne
§ 646.1. W zakładzie górniczym wykonuje się badania i pomiary czynników szkodliwych i uciążliwych dla
zdrowia, występujących w środowisku pracy, dotyczące zapylenia, hałasu, drgań, substancji chemicznych,
warunków klimatycznych i promieniowania jonizującego ze źródeł sztucznych i naturalnych oraz natężenia
oświetlenia.
2. W zakładzie górniczym stosuje się środki zabezpieczające pracowników przed działaniem czynników
szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia mające na celu:
1) niedopuszczenie do przekroczenia dopuszczalnych stężeń lub natężeń tych czynników albo
2) niezatrudnianie pracowników w warunkach przekroczenia dopuszczalnych stężeń lub natężeń, jeżeli nie
zastosowano środków ochrony zdrowia zmniejszających szkodliwe oddziaływanie tych czynników poniżej
dopuszczalnych wartości;
3) informowanie pracowników o wielkości ponoszonego ryzyka w wyniku pracy w warunkach szkodliwych i
uciążliwych, sposobie ich rozpoznawania oraz działaniach niezbędnych do podjęcia w razie przekroczenia
dopuszczalnych stężeń lub natężeń.
3. Osoby odpowiedzialne za wykonywanie badań i pomiarów poszczególnych czynników szkodliwych i
uciążliwych dla zdrowia przekazują ich wyniki służbie bezpieczeństwa i higieny pracy zakładu górniczego.
§ 647.1. Na wszystkich stanowiskach pracy pracowników zaopatruje się w odpowiednie środki ochrony
indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze wymagane na poszczególnych stanowiskach, których pracownicy
powinni używać.
2. rodki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze przeznaczone do używania w atmosferze
zagrożonej wybuchem nie mogą być źródłem iskry lub łuku elektrycznego, spowodowanych elektrycznością
statyczną lub uderzeniem, i nie mogą spowodować zapłonu mieszaniny wybuchowej.
3. rodki ochrony indywidualnej powinny być stosowane w sytuacjach, kiedy nie można uniknąć lub
wystarczająco ograniczyć zagrożeń za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy.
4. W zależności od wielkości i zmienności zagrożenia, cech stanowiska pracy oraz właściwości ochronnych
środków ochrony indywidualnej kierownik ruchu zakładu górniczego powinien określić warunki ich stosowania,
a w szczególności czas i przypadki, w których powinny być używane.
§ 648.1. Przedsiębiorca zapewnia pracownikom odpowiednią opiekę medyczną, łącznie ze specjalistyczną
opieką lekarską.
2. Pracownicy zakładu górniczego poddają się obowiązkowym, wstępnym i okresowym badaniom:
1) lekarskim;
2) psychologicznym;
— których zakres i częstotliwość, z uwzględnieniem miejsc i rodzaju wykonywanej pracy, określają przepisy
wydane na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z
późn. zm.).
3. Pracownicy zatrudnieni w warunkach, w których występują czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia,
poddawani są specjalistycznym badaniom lekarskim i badaniom celowym w sposób i z częstotliwością ustaloną
przez służbę medycyny pracy.
§ 649.1. W zakładzie górniczym prowadzi się ścisłą ewidencję pracowników z objawami chorób
zawodowych i pracowników, u których stwierdzono chorobę zawodową, oraz prowadzi się ewidencję skutków
choroby.
2. Pracownicy, o których mowa w ust. 1, powinni być zatrudnieni zgodnie z zaleceniem lekarskim.
§ 650.1. W zakładzie górniczym utrzymuje się punkt pierwszej pomocy, odpowiednio wyposażony, w tym w
sprzęt reanimacyjny, i czynny podczas każdej zmiany roboczej.

106
2. W wyrobiskach i na powierzchni zakładu górniczego utrzymuje się odpowiednio wyposażone, punkty
opatrunkowe.
3. Punkt opatrunkowy urządza się w miejscu łatwo dostępnym i oznacza tablicą informacyjną.
4. Pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego szkoli się w zakresie udzielania pierwszej
pomocy.
5. Na każdej zmianie roboczej w oddziałach zatrudnia się co najmniej jedną osobę przeszkoloną i
posiadającą odpowiednie wyposażenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy i reanimacji.
6. Osoba przebywająca w wyrobiskach powinna mieć przy sobie sterylny opatrunek.
7. W zakładach likwidowanych i zakładach prowadzących roboty podziemne z zastosowaniem techniki
górniczej kierownik ruchu zakładu górniczego może odstąpić od wymagań określonych w ust. 1 i 2 pod
warunkiem wprowadzenia innych działań w zakresie udzielania pierwszej pomocy.
8. W przypadku gdy pracownik ulegnie wypadkowi przy pracy lub zachoruje, osoba znajdująca się w
pobliżu pracownika zobowiązana jest natychmiast udzielić pierwszej pomocy, powiadomić przodowego,
najbliższą osobę dozoru ruchu oraz dyspozytora ruchu zakładu górniczego.
Rozdział 2
Ochrona pracowników przed pyłami szkodliwymi dla zdrowia
§ 651.1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o zagrożeniu działaniem pyłów szkodliwych dla zdrowia
rozumie się przez to występowanie na stanowiskach pracy pyłu całkowitego lub respirabilnego o stężeniu
przekraczającym najwyższe dopuszczalne wartości, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3
ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U z 1998r, Nr 21, poz. 94, z późn. zm.)
2. W zakładzie górniczym, w którym podczas procesów technologicznych wytwarzane są pyły szkodliwe
dla zdrowia, przedsiębiorca organizuje służby dla kontroli zwalczania tego zagrożenia.
3. Laboratoria wykonujące pomiary i badania zapylenia pyłami szkodliwymi dla zdrowia zarówno dla oceny
narażenia jak również dla doboru odpowiedniej klasy środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych
powinny uzyskać akredytację na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r o systemie oceny
zgodności (Dz. U. z 2004r nr 204, poz. 2087) lub też upoważnienie państwowego wojewódzkiego inspektora
sanitarnego na zasadach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 227 § 2 ustawy z dnia 26
czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U z 1998r, Nr 21, poz. 94, z późn. zmianami).
4. Oznaczenia stężenia pyłu w powietrzu, na stanowisku pracy, dokonuje się na podstawie uzyskanych
wyników z serii pobranych próbek pyłu wytwarzanego podczas trwania wszystkich czynności procesu
technologicznego.
5. Podczas pomiarów zapylenia wykonywanych dla doboru odpowiedniej klasy środków ochrony
indywidualnej dróg oddechowych należy wyróżnić okres pomiarowy obejmujący najbardziej pyłotwórczą
czynność procesu technologicznego.
6. Przy obliczaniu stężenia pyłu w powietrzu uwzględnia się wyłącznie próbki pobrane na zmianach, w
czasie których uzyskano co najmniej średni postęp zmianowy.
7. Czas pobierania poszczególnej próbki pyłu tak się ustala, aby masa pyłów osadzonych na filtrze nie
przekroczyła maksymalnych wartości określonych dla danego typu przyrządu pomiarowego.
8. Łączny czas pobierania próbek pyłu nie powinien być krótszy, niż ustalony czas trwania zmiany roboczej
9. Na podstawie uzyskanych wyników pomiarów kierownik ruchu zakładu górniczego dokonuje oceny
narażenia pracowników, na poszczególnych stanowiskach pracy, na działanie pyłów szkodliwych dla zdrowia
oraz zatwierdza obowiązujące na tych stanowiskach klasy sprzętu ochrony indywidualnej dróg oddechowych
wraz z warunkami jego stosowania.
10. O przekroczeniach najwyższych dopuszczalnych stężeń pyłów szkodliwych dla zdrowia na
stanowiskach pracy, informuje się zainteresowanych pracowników oraz kierownika właściwej przychodni
lekarskiej.

§ 652.1. Pomiary na stanowiskach pracy wykonuje się nie później niż 30 dni:
1) po rozpoczęciu nowego wyrobiska górniczego w zakresie dotyczącym:

107
- stanowisk pracy w jego rejonie oraz
- stanowisk pracy , na których nastąpiła zmiana zapylenia w związku z jego rozpoczęciem,
2) po oddaniu do ruchu nowego obiektu lub urządzenia będącego źródłem zapylenia powietrza;
3) po wprowadzeniu zmian technologicznych, które powodują zmianę zapylenia powietrza;
4) po wystąpieniu zaburzeń i zmian geologicznych mających wpływ na zmianę emisji pyłu lub mogących
spowodować zmianę procentowej zawartości wolnej krystalicznej krzemionki.
2. Pomiary zapylenia powietrza powinny być wykonywane nie rzadziej niż:
1) co 12 miesięcy - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu przekroczenia powyżej 0,5
wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3
ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z późn. zmianami.
2) co 24 miesiące - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu przekroczenia powyżej 0,1 do
0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia pyłu określonego w przepisach wydanych na podstawie art.
228 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z późn. zmianami.
3. W przypadku nowo uruchamianych ścian pomiary wykonywane dla doboru środków ochrony
indywidualnej dróg oddechowych wykonuje się nie później niż 7 dni po zakończeniu okresu rozruchu,
4. Kierownik ruchu zakładu górniczego uwzględniając konieczność zapewnienia skutecznej ochrony
pracownikom określa zasady stosowania środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych na stanowiskach
pracy w okresie po zaistnieniu okoliczności określonych w ust.1 do czasu dokonania właściwego doboru w
oparciu o wyniki pomiarów.
§ 653.1. Niedopuszczalne jest stosowanie:
1) maszyn i urządzeń, które podczas pracy powodują emisję pyłu i nie są wyposażone w sprawnie działające
urządzenia zapobiegające zapyleniu;
2) niesprawnie działających urządzeń i środków do zwalczania pyłu w powietrzu.
2. W razie stwierdzenia, na stanowiskach pracy, przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń pyłu w
powietrzu, stosuje się środki techniczne lub dokonuje zmian technologicznych i organizacyjnych zmierzających
do osiągnięcia dopuszczalnych wartości stężeń.
3. Po podjęciu działań profilaktycznych mających na celu obniżenie zapylenia należy dokonać oceny ich
skuteczności na podstawie porównania wyników pomiarów zapylenia wykonanych przed ich podjęciem i w
terminie do 7 dni po ich zakończeniu.
4. Kierownik ruchu zakładu górniczego dokonuje okresowej oceny podejmowanych działań
profilaktycznych w zakresie ochrony zbiorowej oraz określa i realizuje przedsięwzięcia mające na celu
zwiększanie ich skuteczności.
§ 654.1. Kierownik ruchu zakładu górniczego organizuje system prawidłowego doboru, zaopatrzenia oraz
stosowania przez pracowników przydzielonych im środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych.
2. Do ochrony dróg oddechowych przed działaniem pyłów szkodliwych dla zdrowia stosuje się środki
ochrony układu oddechowego spełniające wymagania zasadnicze określone w odrębnych przepisach.
3.
rodki ochrony indywidualnej dróg oddechowych powinny być używane zgodnie z instrukcją
użytkowania oraz określonymi podczas doboru zasadami stosowania.
4. Pracowników zatrudnionych na stanowiskach, na których występuje zagrożenie pyłami szkodliwymi dla
zdrowia, wyposaża się w odpowiednie środki ochrony indywidualnej dróg oddechowych oraz dokonuje
przeszkolenia w zakresie warunków ich stosowania.
5. Zastosowany sprzęt filtrujący winien posiadać nominalny wskaźnik ochrony większy od krotności
przekroczenia najwyższego dopuszczalnego stężenia.
6. Dobór obowiązującej klasy ochronnej sprzętu filtrującego oraz zasady jego stosowania podczas zmiany
roboczej powinny uwzględniać konieczność obniżenia oddziaływania pyłów szkodliwych dla zdrowia poniżej
dopuszczalnych wartości, pracownicy są zobowiązani do używania środków ochrony zgodnie z określonymi dla
ich stanowisk pracy zasadami.

108
7. Przy wyborze środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych oprócz wymaganej klasy ochronnej
należy uwzględniać również ich własności użytkowe decydujące o
komforcie pracy w konkretnych
występujących w zakładzie górniczym warunkach mikroklimatu.
8. Przebywanie pracowników na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia stężeń pyłu w
powietrzu powyżej zdolności stosowanych środków ochrony indywidualnej układu oddechowego jest
niedozwolone.
§ 655. Dane dotyczące pracy każdego pracownika, w środowisku zagrożonym pyłami szkodliwymi dla
zdrowia w zakładzie górniczym, rejestruje się i przechowuje oraz dokonuje zestawień w okresie miesięcznym i
rocznym :
1) liczby dniówek przepracowanych w warunkach przekroczenia NDS dla pyłów szkodliwych dla zdrowia;
2) ilości stwierdzonych i udokumentowanych przypadków nie stosowania przez pracownika sprzętu ochrony
indywidualnej dróg oddechowych zgodnie z obowiązującymi w zakładzie górniczym ustaleniami.

Dział VIII
Przepisy przejściowe i końcowe
§ 660. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny niepalne przenośniki taśmowe wyposażone w
taśmę trudno zapalną i zainstalowane w wyrobiskach przed dniem wejścia w życie rozporządzenia mogą być
eksploatowane do czasu zużycia tej taśmy, pod warunkiem zastosowania urządzeń kontroli ruchu i samoczynnie
uruchamianych urządzeń gaśniczych.
§ 661. Komory, o których mowa w § 157 ust. 1 oraz § 349 ust. 1, wykonane przed wejściem w życie
niniejszego rozporządzenia, zlokalizowane w polach niemetanowych lub wyrobiskach zaliczonych do stopnia
„a” niebezpieczeństwa wybuchu, przewietrza się na warunkach określonych przez kierownika ruchu zakładu
górniczego.
§ 662. Wymagań określonych w § 352 ust. 1 nie stosuje się do maszyn i urządzeń, których eksploatację
rozpoczęto przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, pod warunkiem wyposażenia tych maszyn i urządzeń w
sprzęt i w urządzenia przeciwpożarowe, w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 663. W wyciągach szybowych jednokońcowych lub bez liny wyrównawczej dopuszczonych do
stosowania w zakładach górniczych, przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, hamowanie hamulcem
bezpieczeństwa w warunkach podnoszenia nadwagi nie może odbywać się z opóźnieniem większym niż 6 m/s2.
§ 664.1. Przepisu § 608 nie stosuje się do pól rozdzielczych o napięciu powyżej 1 kV eksploatowanych
przed dniem wejścia w życie rozporządzenia.
2. Przepisu § 612 ust.1 nie stosuje się do zewnętrznych obwodów sterowania maszyn i urządzeń
zainstalowanych w wyrobiskach przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, do dnia 31 grudnia 2013 roku.
§ 665. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ……. 2009 r.

Minister Gospodarki

w porozumieniu:

Minister Pracy i Polityki Społecznej

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji

Minister rodowiska


109
Uzasadnienie



1. Podstawa wydania rozporządzenia.

Projektowane rozporządzenie Ministra Gospodarki jest przewidziane do wydania na
podstawie art. 118 ust.1 projektu ustawy – Prawo geologiczne i górnicze. Zgodnie z tym
przepisem projekt rozporządzenia przewiduje określenie szczegółowych zasad :
− bezpieczeństwa i higieny pracy,
− prowadzenia ruchu,
− racjonalnej gospodarki złożem i ochrony środowiska oraz
− specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego
związanych z ruchem w podziemnych zakładach górniczych.
Określa także szczegółowe zasady oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz
stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko, w tym sporządzania
dokumentu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych w ruchu
zakładów górniczych.

2. Istniejący stan prawny.

Projekt rozporządzenia w sposób zasadniczy bazuje na przepisach obowiązującego
rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i
higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego
w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. Nr 139, poz.1169 i 2006 r. Nr 124, poz.863).
Rozporządzenie to jest wydane na podstawie Art.78 ust.1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r.-
Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz.1947, z późn. zm.).
Ze względu na różnicę w treści delegacji do wydania rozporządzenia w projekcie ustawy –
Prawo geologiczne i górnicze, polegającej na rozszerzeniu tej treści o przepisy dot.
racjonalnej gospodarki złożem i ochrony środowiska projekt rozporządzenia zawiera przepisy
w tym zakresie.
W projekcie uwzględniono przepisy projektu rozporządzenia Ministra Gospodarki z 2007 r.
zmieniającego wspomniane rozporządzenie, które znajduje się w końcowej fazie prac
legislacyjnych.

3. Założenia i cel projektu rozporządzenia.

Celem projektowanego rozporządzenia jest usprawnienie i ograniczenie prowadzonych na
jego podstawie postępowań administracyjnych. Dokonano znaczącej liberalizacji przepisów
zwłaszcza w odniesieniu do kierownika ruchu zakładu górniczego, któremu projekt
rozporządzenia pozwala na podejmowanie szeregu ważnych decyzji, leżących dotychczas
w kompetencji organów nadzoru górniczego.

4. Różnica pomiędzy dotychczasowym a proponowanym stanem prawnym.

Zachowano dotychczasowy układ redakcyjny w projekcie rozporządzenia, z pewnymi
modyfikacjami.
Wszystkie dotychczasowe postanowienia dotyczące prowadzenia robót górniczych

z zastosowaniem środków strzałowych i sprzętu strzałowego zostały przeniesione do

1