Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

31
Konfederacją Szwajcarską. Przepis ten zapewnia wykonanie wyroku Trybunału
Konstytucyjnego.
Przepisy te muszą wejść w życie z dniem 1 grudnia 2008 r., gdyż zgodnie
z wyrokiem art. 27b ust. 1 ustawy, traci moc obowiązującą z dniem 30 listopada
2008 r.
Art. 1 pkt 14 dotyczy zmiany brzmienia art. 27f ustawy (ulga prorodzinna).
Przepis ten zmienia zasady tzw. ulgi prorodzinnej i rozszerza jej zakres
o opiekunów prawnych i rodziny zastępcze. W tym samym roku podatkowym
dziecko może pozostawać pod władzą rodzicielską, opieką prawną innej osoby
niż rodzic lub być umieszczone w rodzinie zastępczej. W konsekwencji ulga
musiała zostać zmieniona na odliczenie powiązane z miesiącami sprawowania
opieki nad dzieckiem.
W niektórych elementach nowa regulacja stanowi doprecyzowanie obowią-
zującej ulgi.
Obecnie z odliczenia mogą skorzystać podatnicy wychowujący własne lub przy-
sposobione dzieci.
Po zmianie przepisu z ulgi będą mogli skorzystać:
– rodzice wykonujący władzę rodzicielską, a także
– opiekunowie prawni dziecka ustaleni prawomocnym orzeczeniem sądu, o ile
dziecko z nimi zamieszkiwało,
– osoby
sprawujące opiekę przez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na pod-
stawie orzeczenia sądu lub umowy ze starostą.
Ulga przysługiwałaby na dziecko:
– małoletnie,
– niepełnosprawne, bez względu na wiek i wysokość dochodów, jeżeli otrzy-
muje zasiłek lub dodatek pielęgnacyjny, rentę socjalną, pełnoletnie (do ukoń-
czenia 25 roku życia) uczące się w szkołach (również poza granicami kraju) –

32
w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obo-
wiązku alimentacyjnego oraz podatnikom, pełniącym nadal funkcje rodziny
zastępczej mimo uzyskania przez dziecko pełnoletniości, jeżeli w roku podat-
kowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach
określonych w art. 27 lub 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę
stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, okre-
ślonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27
ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.
Nadal z ulgi nie będą mogli skorzystać podatnicy, których dzieci uzyskują przy-
chody opodatkowane na podstawie art. 30c ustawy lub podlegające przepisom
ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub podatku tonażowym.
Proponuje się, aby ulga przysługiwała za miesiące kalendarzowe, w których
dziecko pozostawało pod władzą rodzicielską, opieką prawną lub w rodzinie za-
stępczej, tak aby wyeliminować ewentualne dublowanie ulgi. Przykładowo, taka
sytuacja będzie miała miejsce, gdy dziecko przez część roku pozostaje pod
władzą rodzicielską (np. 3 miesiące) a przez część roku (9 miesięcy) ma usta-
nowionego opiekuna prawnego.
Za każdy miesiąc przysługuje zatem po 1/12 dwukrotności kwoty zmniejszającej
podatek, czyli po 1/6 kwoty zmniejszającej podatek. Zgodnie z proponowaną
regulacją przykładowi rodzice będą mogli zastosować ulgę w wysokości 3 x 1/6
kwoty zmniejszającej podatek, odpowiednio opiekun 9 x 1/6 kwoty zmniejszają-
cej podatek. W ten sposób łączne odliczenie na dziecko (rodziców + opiekunów)
nie przekroczy kwoty dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek (wspólny
limit odliczenia na dziecko dla rodziców lub opiekunów dziecka). Jednakże
w przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka
wykonywana jest władza rodzicielska oraz sprawowana jest opieka, proponuje
się, aby każdemu z podatników przysługiwało odliczenie w kwocie stanowiącej
1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień wykonywania władzy
rodzicielskiej lub sprawowania opieki, tj. kwoty stanowiącej 1/6 kwoty zmniej-
szającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej (ten prze-

33
pis również zapobiega dublowaniu ulgi, w przypadku, gdy przejęcie opieki
następuje „w trakcie” miesiąca kalendarzowego).
Przyjęto zasadę, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów lub
rodziców zastępczych dziecka pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę
mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnych proporcjach
przez nich ustalonych.
W związku z sygnałami płynącymi od Rzecznika Praw Obywatelskich o braku
podstaw do żądania od podatnika jakichkolwiek dokumentów (dowodów) po-
twierdzających prawo do odliczenia (stosuje się tutaj przepisy Ordynacji podat-
kowej) proponuje się wprowadzenie przepisu, który obliguje podatnika
do przedstawienia – na wezwanie organu podatkowego – dowodów niezbędnych
do ustalenia prawa do ulgi, np. odpisu orzeczenia sądu rodzinnego o ustaleniu
opiekuna prawnego dziecka.
Dodatkowo rodzic (opiekun) byłby zobligowany do podania w zeznaniu podat-
kowym numeru PESEL dziecka, a w przypadku braku tego numeru – imienia,
nazwiska oraz daty urodzenia dziecka.
Art. 1 pkt 15 projektu dotyczy dodania ust. 4 i 5 w art. 29 ustawy (zryczałtowany
podatek dochodowy od niektórych przychodów osiąganych przez podatników
o ograniczonym obowiązku podatkowym).
Zmiany są konsekwencją zarzucanego Rzeczypospolitej Polskiej przez Komisję
Europejską naruszenia prawa traktatowego oraz dostosowania przepisów ustawy
do swobód wynikających z TWE .
Komisja Europejska zarzuciła Rzeczypospolitej Polskiej niewypełnianie zobo-
wiązań wypływających z TWE oraz PEOG, ponieważ nakłada ona na niektórych
usługodawców niemających miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospoli-
tej Polskiej wyższe podatki niż na usługodawców mających miejsce zamieszka-
nia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Potencjalne naruszenie wynika
z treści art. 10, art. 13 i art. 30c w powiązaniu z art. 3 ust. 2a i art. 29 ustawy.

34
Zarzuty polegają w szczególności na tym, że osoby mające miejsce zamieszkania
dla celów podatkowych w Polsce, uzyskujące dochody z osobiście wykonywanej
działalności m.in. artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej
i publicystycznej, jak również przychody z uprawiania sportu, płacą podatek do-
chodowy według progresywnych stawek wyliczanych od dochodu – 19 %, 30 %
i 40 % dochodu, z możliwością odliczenia kosztów uzyskania przychodu. Osoby
niemające miejsca zamieszkania dla celów podatkowych w Rzeczypospolitej
Polskiej (w tym nierezydenci), które uzyskują w Rzeczypospolitej Polskiej do-
chody w związku z wykonywaniem analogicznej działalności, stosownie do
art. 29 ustawy, podlegają w Rzeczypospolitej Polskiej opodatkowaniu zryczałto-
wanym podatkiem w wysokości 20 % uzyskanego przychodu, bez możliwości
odliczenia kosztów uzyskania przychodu. Zarzucana dyskryminacja wynika po
części z zastosowania wyższej stawki opodatkowania (20 % zamiast 19 %), jak
również z faktu, iż w przypadku osób nie mających miejsca zamieszkania
w Rzeczypospolitej Polskiej opodatkowaniu podlega przychód, a nie dochód.
W odpowiedzi na zarzuty przedstawione w piśmie Komisji Europejskiej, Rząd
Rzeczpospolitej Polskiej zobowiązał się do usunięcia tego naruszenia.
Z tych względów, proponuje się dodanie ust. 4 i 5 w art. 29 ustawy, które zapew-
nią nierezydentom możliwość rozliczania kosztów uzyskania przychodów, co
jest równoznaczne z opodatkowaniem uzyskanych dochodów przy zastosowaniu
skali podatkowej.
Projektowany przepis wprowadza także zasadę mającą na celu weryfikację zło-
żonego zeznania podatkowego. Przepis określa, że warunkiem koniecznym
do skorzystania z preferencji, o której mowa w ust. 4, jest istnienie podstawy
prawnej do wymiany informacji przez organy podatkowe Rzeczypospolitej Pol-
skiej z organami podatkowymi państwa, na którego terytorium osoba fizyczna
ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Art. 1 pkt 16 projektu dotyczy art. 30 ustawy (zryczałtowany podatek docho-
dowy od niektórych przychodów).

35
Art. 1 pkt 16 lit.a
– tiret pierwsze i drugie – dotyczy zmiany brzmienia zdania pierwszego oraz
pkt 2 w ust. 1 w art. 30 ustawy.
Zmiany są konsekwencją zarzucanego Rzeczypospolitej Polskiej przez Komi-
sję Europejską naruszenia prawa traktatowego w zakresie wygranych (patrz
pkt 8 lit. a tiret piąte i lit. d projektu w zakresie dodawanego ust. 23 art. 21
ustawy).
Komisja Europejska zarzuciła Rzeczypospolitej Polskiej niezgodność z TWE
i PEOG polskich przepisów podatkowych dokonujących rozróżnienia pomię-
dzy opodatkowaniem wygranych w loteriach, grach i zakładach wzajemnych
w zależności od tego, czy dochody te zostały uzyskane na terytorium Rzecz-
pospolitej Polskiej, czy poza jej terytorium.
Obecnie pobiera się zryczałtowany 10 % podatek w przypadku wygranych
uzyskanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem wygra-
nych, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 6 i 6a ustawy. Natomiast
w przypadku wygranych ze źródeł położonych poza terytorium Rzeczy-
pospolitej Polskiej stosuje się progresywną skalę podatkową, o której mowa
w art. 27 ust. 1 ustawy.
Z tych względów, zaproponowano zmianę brzmienia zdania wstępnego (lit. a
tiret pierwsze) oraz pkt 2 w ust. 1 w art. 30 ustawy (lit. a tiret drugie).
Zmiana ta ma celu zapewnienie równego traktowania pod względem podat-
kowym wygranych w grach i zakładach wzajemnych, poprzez objęcie 10 %
zryczałtowaną stawką podatkową wygranych, bez względu na to czy zostały
one uzyskane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czy też w innych pań-
stwach członkowskich UE lub EOG.
– tiret trzecie – dotyczy dodania pkt 5a w ust. 1 w art. 30 ustawy.
Zaproponowano przywrócenie zlikwidowanego od 2003 r. przepisu w zakre-
sie opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym niewielkich
przychodów uzyskiwanych przez podatników. Proponuje się, aby przychody