> (...) Orzecznictwo w Strasbourgu
> jest nader obfite.

"Dokonując wykładni art. 10 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka
i Podstawowych Wolności Trybunał stwierdził, iż mechanizm ochronny
ustanowiony przez Konwencję jest posiłkowy w stosunku do krajowych systemów
ochrony praw człowieka. Zauważył, iż w pierwszej kolejności państwa-strony
powinny być gwarantem przestrzegania praw i wolności zawartych w Konwencji.
Instytucje Konwencji mają wkład w tę ochronę, ale czynią to jedynie w
postępowaniu spornym i po tym, jak wszystkie krajowe instrumenty prawne
zostaną wykorzystane. Zastanawiając się nad treścią art. 10 ust. 2
Konwencji, w którym stwierdzono, iż korzystanie z wolności do wyrażania
opinii "może podlegać takim wymaganiom formalnym (...), jakie są
przewidziane przez ustawę (...), ze względu na konieczność zapobiegania
zakłóceniu porządku lub przestępstwu (...)" - Trybunał dokonał wykładni
pojęcia "konieczność", uznając, że w rozumieniu art. 10 ust. 2 Konwencji nie
jest ono synonimem słowa "niezbędny", ale nie jest również tak elastyczne,
jak sformułowania: "dopuszczalny", "typowy", "uzasadniony", "pożądany",
które można znaleźć w tekście Konwencji. Wstępne ustalenie tejże
"konieczności" należy do władz ustawodawczych i sądowniczych poszczególnych
krajów. Trybunał jest jednak uprawniony do oceny, czy dopuszczalne w świetle
art. 10 ust. 2 Konwencji "ograniczenia" lub "sankcje" dają się pogodzić z
obowiązkiem ochrony swobody wypowiedzi. Kontrola ta dotyczy zarówno celu
podjętych środków, jak i ich "konieczności". Obejmuje nie tylko
ustawodawstwo, lecz także decyzje administracyjne, a nawet orzeczenia
sądowe. Zdaniem Trybunału, swoboda wypowiedzi nie może ograniczać się do
informacji i poglądów, które są odbierane przychylnie albo postrzegane jako
nieszkodliwe lub obojętne, lecz odnosi się w równym stopniu do takich, które
obrażają, oburzają lub wprowadzają niepokój. Oznacza to m.in., że każdy
"wymóg formalny", "warunek" "ograniczenie" lub "sankcje" muszą być
proporcjonalne do uprawnionego celu (por. sprawa Handiside przeciwko
Wielkiej Brytanii, orzeczenie z dnia 7 grudnia 1976 r.; A 14; (w:) M. A.
Nowicki: Kamienie milowe. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka, Warszawa 1997, str. 323 i n.).

Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził, że prasa odgrywa istotną rolę
w demokratycznym społeczeństwie. Nie może jednak przekroczyć pewnych granic,
zwłaszcza dotyczących dobrego imienia i praw innych osób oraz potrzeby
zapobieżenia ujawnieniu informacji tajnych. Jej obowiązkiem jest jednak
rozpowszechnianie informacji i idei na temat wszystkich kwestii publicznie
ważnych. Swoboda dziennikarska zezwala również, według Trybunału, na pewną
przesadę lub nawet prowokacje. Konieczność każdej restrykcji swobody
wypowiedzi musi być przekonująco uzasadnione. Swoboda wypowiedzi nie może
ograniczać się do informacji i poglądów odbieranych przychylnie albo
postrzeganych jako nieszkodliwe lub obojętne, lecz odnosi się również do
takich, które obrażają, oburzają lub wprowadzają niepokój w państwie lub w
jakiejś części społeczeństwa (por. orzeczenie z dnia 21 stycznia 1999 r. w
sprawie Fressoz i Roire przeciwko Francji; raport Europejskiej Komisji Praw
Człowieka z dnia 13 stycznia 1998 r., skarga nr 29183/95; (w:) M. A.
Nowicki: Europejska Konwencja Praw Człowieka. Przegląd orzecznictwa,
Palestra 1999/5-6 str. 107-108). W orzeczeniu tym Trybunał przypomniał, iż
prasa ma zadania przekazywania informacji i idei na temat spraw publicznie
ważnych, a społeczeństwo ma prawo je otrzymywać. Na osobach korzystających
ze swobody wypowiedzi, w tym na dziennikarzach, ciążą obowiązki i
odpowiedzialność, których zakres jest uzależniony od ich sytuacji oraz
środków technicznych, którymi się posługują".

Z uzasadnienia Wyroku Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 28 września 2000
r.

V KKN 171/98; OSNKW 2001/3-4 poz. 31
Biuletyn Sądu Najwyższego 2001/2 str. 14


--
__________________________________________________
Piotr 'VaGla' Waglowski | vagla [at] vagla [dot] pl | ICQ: 30733977
VaGla.pl Prawo i Internet | http://www.vagla.pl | IRC: #wiaraa #warszawa
Internet Society Poland, Czlonek Zarzadu | http://www.isoc.org.pl
Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji, Glowny Konsultant |
http://www.piit.org.pl