Użytkownik "Dorota" <d...@p...fm> napisał w wiadomości
news:dl4jti$31d8$1@news2.ipartners.pl...
> Witam.
> Mam pytanie czy to prawda , że odprawa przysługuje tylko przy zwolnieniach
> grupowych a przy redukcji stanowiska to już nie przysługuje?
> Będę wdzięczna jeśli ktoś mógłby rozwiać moje wątpliwości.
> Z góry bardzo dziękuję za pomoc
> Pozdrawiam
> Dorota
>
>

I jeszcze to, trochę przydługie ale ważne.


ZANIM ODEJDZIESZ Z FIRMY

Z rozwiązaniem umowy o pracę wiąże się wiele obowiązków, które powinien
spełnić pracodawca wobec pracownika. Niektóre z nich pozwalają chociaż
częściowo zrekompensować utratę pracy. Warto więc, żeby pracownicy wiedzieli
o przysługujących im uprawnieniach.



Do rozwiązania umowy o pracę może dojść w jeden ze sposobów określonych w
kodeksie pracy. Najczęściej następuje to za wypowiedzeniem przez jedną ze
stron stosunku pracy, w drodze porozumieniem stron lub z upływem czasu, na
jaki została zawarta umowa terminowa. Sposób oraz tryb zakończenia umowy o
pracę często wpływa na przysługujące pracownikowi uprawnienia związane z
rozwiązaniem stosunku pracy.

Weź świadectwo pracy

Podstawowym obowiązkiem pracodawcy wobec pracownika w przypadku rozwiązania
umowy o pracę jest wydanie świadectwa pracy. Jest ono potwierdzeniem
istniejącego między stronami stosunku pracy. Pracownik powinien otrzymać
świadectwo pracy bez względu na sposób zakończenia stosunku pracy.
Pracodawca nie może również uzależniać jego wydania od wcześniejszego
rozliczenia się z pracownikiem.

PRZYKŁAD Jeden z pracowników odpowiedzialny materialnie otrzymał
wypowiedzenie umowy o pracę. Pracodawca zastrzegł, że nie wyda mu świadectwa
pracy, dopóki nie zostanie przeprowadzona inwentaryzacja z jego udziałem.
Takie postępowanie pracodawcy jest nieprawidłowe, ponieważ nie można
uzależniać wydania świadectwa pracy od wcześniejszego rozliczenia się
pracownika.

Pracownik powinien otrzymać świadectwo pracy w dniu rozwiązania umowy o
pracę, a jeżeli nie jest to możliwe, to najpóźniej w ciągu 7 dni od tej
daty. Obowiązek ten zostanie spełniony także wówczas, gdy w 7 dniu od
rozwiązania umowy o pracę pracodawca wyśle świadectwo pracy listem
poleconym. Możliwe jest też wcześniejsze wydanie świadectwa pracy, lecz
zależy ono od dobrej woli pracodawcy, który nie ma takiego obowiązku.

Po otrzymaniu świadectwa pracownik powinien sprawdzić, czy nie zawiera ono
błędów. Jeżeli takie wystąpiły, można zwrócić się do pracodawcy z wnioskiem
o sprostowanie świadectwa. Dokonuje się tego w ciągu 7 dniu od dnia
otrzymania świadectwa. W przypadku negatywnego rozpatrzenia wniosku przez
pracodawcę pracownik może wystąpić o sprostowanie świadectwa pracy do sądu
pracy w ciągu 7 dni od otrzymania od pracodawcy wiadomości o odmowie
sprostowania świadectwa pracy.

Pracodawca nie musi wydawać pracownikowi świadectwa pracy, jeżeli stosunek
pracy jest nadal kontynuowany bezpośrednio po zakończeniu dotychczasowej
umowy. Jednakże w takiej sytuacji w przypadku żądania pracownika pracodawca
jest również zobowiązany do wydania świadectwa pracy.

Pracownik w przypadku niewydania w ogóle lub otrzymania po terminie
świadectwa pracy może dochodzić rekompensaty z tego tytułu przed sądem pracy
w formie odszkodowania. Przysługuje ono w związku z pozostawaniem bez pracy
z tego powodu w wysokości nie większej niż 6-tygodniowe wynagrodzenie
pracownika.

PRZYKŁAD Pracownik otrzymał świadectwo pracy 3 tygodnie po terminie.
Jednakże nie przeszkodziło to mu w podjęciu nowego zatrudnienia. W takiej
sytuacji nie będzie przysługiwało mu roszczenie o odszkodowanie z tytułu
niewydania w terminie świadectwa pracy, ponieważ pomimo braku świadectwa
pracownik podjął pracę.

Skorzystaj z dni na poszukiwanie pracy

Kolejnym uprawnieniem przysługującym pracownikom w wyniku rozwiązania umowy
o pracę są dni na poszukiwanie pracy. Nie przysługują one w każdym
przypadku. Prawo do takich dni należy się pracownikom, którzy otrzymali
wypowiedzenie umowy o pracę dokonane przez pracodawcę. Uprawnienie to nie
dotyczy okresów wypowiedzenia krótszych niż 2-tygodniowe. Zwolnienie na
poszukiwanie pracy przysługuje w wysokości:

. 2 dni roboczych - w przypadku wypowiedzenia 2-tygodniowego i
1-miesięcznego,
. 3 dni roboczych - w okresie
3-miesięcznego wypowiedzenia, a także w sytuacji, gdy nastąpiło skrócenie
tego okresu z 3 do 1 miesiąca.

Dni na poszukiwanie pracy nie przysługują, gdy wypowiedzenia umowy o pracę
dokona pracownik, a także kiedy rozwiązanie umowy następuje w inny sposób
niż za wypowiedzeniem, np. z upływem terminu, na jaki umowa została zawarta,
bez wypowiedzenia lub w drodze wygaśnięcia stosunku pracy.

Dni na poszukiwanie pracy nie przysługują także, kiedy umowa rozwiązuję się
na mocy porozumienia stron. Jednakże strony mogą ustalić jako jeden z
warunków porozumienia obowiązek udzielania takich dni.

Dni na poszukiwanie pracy powinny być wykorzystane przez pracownika w
naturze, ponieważ nie przysługuje za nie ekwiwalent pieniężny. Jeżeli
pracownik nie skorzysta z takich dni, nie może domagać się z tego tytułu
rekompensaty od pracodawcy.

WARTO WIEDZIEĆ

Zwolnienie na poszukiwanie pracy powinno być wykorzystane po porozumieniu z
pracodawcą odnośnie do terminu jego udzielania. Pracownik nie może
skorzystać z tego uprawnienia samowolnie, bez zgody pracodawcy.

Rozlicz urlop

Wraz z rozwiązaniem umowy o pracę pracodawca ma obowiązek rozliczyć się z
pracownikiem z przysługującego mu urlopu wypoczynkowego. Ma on prawo
skierować pracownika na urlop w okresie wypowiedzenia. Często właśnie w ten
sposób pracodawca rozlicza się z pracownikiem z urlopu wypoczynkowego. W
przypadku gdy pracownikowi pozostanie niewykorzystany urlop wypoczynkowy, w
dniu rozwiązania umowy o pracę pracodawca jest zobowiązany wypłacić za niego
ekwiwalent pieniężny. Pracownik może ustalić z pracodawcą, że ekwiwalent nie
zostanie wypłacony, tylko pracownik wykorzysta urlop w naturze, jeżeli
bezpośrednio po rozwiązaniu umowy strony zawrą kolejną umowę o pracę.

Ekwiwalent powinien zostać wypłacony pracownikowi w dniu rozwiązania umowy o
pracę. Termin przedawnienia rozpoczyna bieg od tej daty i kończy się z
upływem 3 lat.

Sprawdź, czy masz prawo do odprawy

Rozwiązanie umowy o pracę często powoduje również obowiązek wypłaty odprawy
z tytułu zwolnienia z pracy. Przysługuje ona jednak nie wszystkim
pracownikom. Odprawę otrzymają pracownicy zwolnieni z zakładów pracy z
przyczyn leżących po stronie pracodawcy, które zatrudniają co najmniej 20
pracowników.

Odprawa z tytułu zwolnienia z pracy przysługuje, jeżeli wypowiedzenie
nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracowników. Będzie się więc ona
należała, jeżeli powodem zwolnienia była np. redukcja zatrudnienia, zmiany
organizacyjne czy likwidacja stanowiska pracy.

Odprawa przysługuje niezależnie od umowy o pracę, na podstawie której
zatrudniony jest pracownik. Obejmuje więc również pracowników zatrudnionych
na podstawie umów terminowych. W przypadku takich umów nie podaje się
przyczyny wypowiedzenia. Jednakże jeżeli decyzja pracodawcy o zwolnieniu
wynikała z przyczyn nieleżących po stronie pracownika, to pomimo braku
obowiązku jej podawania należy wypłacić pracownikowi odprawę.

Odprawa przysługuje nie tylko w przypadku zwolnień grupowych, ale także gdy
doszło do zwolnień indywidualnych, jeżeli ich wyłączną przyczyną są
przyczyny niedotyczące pracownika.

PRZYKŁAD Pracownik otrzymał wypowiedzenie, w którym pracodawca podał mu
dwie przyczyny wypowiedzenia: zmiany organizacyjne i niewłaściwą obsługę
klientów. W takiej sytuacji pracownikowi nie przysługuje odprawa pieniężna,
ponieważ jedynym powodem zwolnienia nie były przyczyny niedotyczące
pracowników.

Wysokość odprawy zależy od stażu pracy w zakładzie, który dokonuje
wypowiedzenia. Przysługuje ona w wysokości:

. jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik u danego pracodawcy
zatrudniony był krócej niż 2 lata,
. dwumiesięcznego wynagrodzenia, w przypadku zatrudnienia od 2 do 8 lat w
danym zakładzie,
. trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony ponad 8
lat u danego pracodawcy.

Pamiętaj o odprawie emerytalnej

W związku z rozwiązaniem umowy o pracę pracownikowi przysługują często także
inne świadczenia pieniężne. Zaliczamy do nich np. odprawę emerytalną lub
rentową. Przysługuje ona pracownikowi, jeżeli rozwiązano z nim umowę o pracę
w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. Odprawa ta przysługuje w
wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia pracownika. Przepisy
wewnątrzzakładowe mogą ustalić odprawę w wysokości wyższej niż wynikająca z
kodeksu pracy. Odprawa emerytalna lub rentowa powinny być wypłacone w dniu
rozwiązania umowy o pracę. W przypadku zbiegu odpraw, tzn. odprawy
emerytalnej lub rentowej, z odprawą wynikającą ze zwolnień z winy
pracodawcy, pracownikowi przysługują obie odprawy jednocześnie.

Czasem należy się odszkodowanie

W przypadku rozwiązania umowy przez pracownika bez wypowiedzenia z powodu
ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych lub
nieprzeniesienia pracownika do innej pracy na skutek orzeczenia lekarskiego,
przysługuje mu dodatkowo odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia równego
okresowi wypowiedzenia, które powinno być wypłacone w dniu rozwiązania umowy
o pracę.

Odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia przysługuje
także pracownikowi w przypadku wygaśnięcia stosunku pracy na skutek śmierci
pracodawcy.

Marek Skałkowski



PODSTAWA PRAWNA

. Artykuł 37, art. 55, art. 632, art. 921, art. 97, art. 99, art. 171 ustawy
z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z
późn. zm.).
w Paragraf 2 rozporządzenia z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści
świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz.U. nr
60, poz. 282 ze zm.).
. Paragraf 1, par. 8, par. 10 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych
zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn
niedotyczących pracowników (Dz.U. nr 90, poz. 844 ze zm.).



Prezentowany cykl artykułów "O czym musi wiedzieć każdy pracownik" został
przygotowany wspólnie przez "Gazetę Prawną" i "Monitor Prawa Pracy i
Ubezpieczeń". Na opinie czytelników na temat cyklu czekamy pod adresem:
m...@i...pl.

Gazeta Prawna - Praca: Nr 110 (1475) środa 08 czerwca 2005 r.